■ ධනුෂි ලිහිණිකඩුව
රටට ආර්ථික අර්බුදයක් නුදුරේ දී ම පැමිණෙන බව ආර්ථික විද්‍යාඥයින් පවසා සිටියේ අර්බුදයට මාස කිහිපයකට පෙර සිට ය. බොහෝ දෙනා එය අවඥාවෙන් බැහැර කළත් අද වන විට එම ප්‍රකාශවල සත්‍යතාව ඇස් ඉදිරිපිට පෙනෙන්නට තිබේ. කසකාරයා පැමිණ හමාර ය. ඊට පසුපසින් ගිනිබෝලකරුවන් එන බව ද අපි දනිමු. නමුත් තවම නොපැමිණි නිසා එය ද ගානක් නැත. ළඟ ළඟ ම එන ආහාර අර්බුද ගින්නෙන් ජනතාව දැවී හලු වී යාම නවතාලීමට රජය තවමත් නිසි පියවර ගෙන ඇති බවක් නොපෙනේ.
පවතින රජය බලයට පත් වූයේ ගොවියා රජ කරවන බවට ශපථ කරමින් වුවත් රජකම් නැතත් අවම වශයෙන් ගොවියාට එතෙක් ලබා දුන් පොහොර සහනාධාරය හෝ ලබා දීමට ඔවුන් අපොහොසත් වූ බව නොරහසකි. රටක හෘදය වස්තුව වන් වූ කෘෂිකර්මාන්තයට එලෙස කණකොකා හැඬවීමට වත්මන් රජය ක්‍රියා කළේ කිසිදු දුරදිග සිතා බැලීමකින් තොරව ය. පොහොර නොමැති වීම නිසා සිය ගොවිතැන නිසි ආකාරව කරගත නොහැකි වූ ගොවියාට අවසන උරුම වූයේ මහ මගට බැස පොහොර ඉල්ලා හඬ නැගීම පමණි.
කෙසේවෙතත් වී ගොවිතැන සමග ම බඩඉරිඟු, මුංඇට වැනි ධාන්‍ය වගා කරන ගොවි ජනතාව ද නිසි කලට පොහොර නොලැබීම නිසා සිය වගා කටයුතු අත් හැර දැමීමට තීරණය කළහ. පොහොර ලබා දෙතැයි විශ්වාසය ඇතිව වගා කටයුතු ආරම්භ කළ ගොවියා පත් වූයේ අන් සැමටත් වඩා පීඩාවකට ය. වගා කටයුතුවලට යට කළ මුදල් දහස් ගණනින් අපතේ යන විට ඔවුනට ඉතිරි වූයේ පාලු වූ වගාව දෙස බලා සුසුම් හෙලීම පමණකි.
වගාවට අවශ්‍ය පොහොරත් වගා කටයුතු සඳහා යොදා ගන්නා යන්ත්‍ර සූත්‍රවලට අවශ්‍ය ඉන්ධනත් නොමැති වීම නිසා කෘෂිකර්මාන්තය අඩාල වීමත් සමග සමස්ත ආර්ථික යාන්ත්‍රණය ම බිඳ වැටීමට ලක් විය. ඉන්ධන අර්බුදයත් සමග සහල් මිල රුපියල් 200 පසු කරමින් ඉහළට ඇදෙන්නට විය. ඊට සාපේක්ෂව අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය සහ අත්‍යවශ්‍ය නොවන භාණ්ඩ මිල ගණන් රොකට් මෙන් ඉහළට ඇදෙන්නට විණ. එවන් පසුබිමක් තුළ පවා රජය පැවතියේ නිදිගත් ස්වරූපයකින් ය. මේ ගෙවෙන්නේ යල කන්නයේ වගා කටයුතු ආරම්භ කළ යුතු සමයයි. ගැටලුවට විසඳුම් තවමත් පෙනෙන තෙක් මානයක හෝ නොමැත.
මෙවර යල කන්නයට අවශ්‍ය පොහොර සහ කෘෂි රසායන නොමැති වීම නිසා වී වගාවෙන් ඉවත් වීමට සිදුවන බවට රට පුරා සිටින ගොවීහු මැසිවිලි නගති. පොහොර ඉල්ලා සිටින ගොවීන්ට කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා ප්‍රකාශ කළේ ‘අපි කාබනික පොහොර මූලික වශයෙන් ම දෙනවා. රසායනික පොහොර ලබා දීමට හැකි සෑම උත්සාහයක් ම ගන්නවා‘ යනුවෙනි. නමුත් තමාට ලැබුණු කාබනික පොහොරවලට මිශ්‍රව පවතින වල් පැලෑටි බීජවලට වග කියන්නේ කවුරුන් ද යන්න ගොවියෝ කෘෂිකර්ම ඇමතිගෙන් විමසති. කෙසේ වෙතත් යල කන්නයේ වගා කටයුතු සඳහා තමන්ට අවශ්‍ය පොහොර ලබා දීමට රජය කටයුතු නොකර මැතිවරණ පොරොන්දු ලබා දී රවටන බවට ගොවීහු වැඩිදුරටත් චෝදනා කරති.
සහල් හිඟය පිළිබඳව අප සමග අදහස් දැක්වූ එක්සත් සහල් නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමයේ සභාපති මුදිත් පෙරේරා පළ කළේ මෙවන් අදහසකි.
‘පැහැදිලිවම 2021 වසරේ අප්‍රේල් මාසේ ජනාධිපතිවරයා මේ කාබනික පොහොර පමණයි, රසායනික පොහොර තහනම් කියද්දි ම අපි අනතුරු ඇඟෙව්වා රසායනික පොහොර අස්වැන්න කාබනික පොහොරවලින් ගන්න බැරි බව. ඒ කිසිවක් ගණන් නොගෙන ගත්ත තීරණය මේ වෙද්දි අපේ රට විශාල ආහාර අර්බුදයක් දක්වා තල්ලු කරගෙන ඇවිත් තියෙනවා. මේ වෙද්දි පෙර වගාවන්ගෙන් ගත්ත අස්වැන්නේ සීයට 50ක අඩුවක් බොහොම පැහැදිලිව තිබෙනවා.
භූමියෙන් ලැබෙන තොරතුරු අනුව 2022 මාර්තු මාසයේදී අපි හිටපු කෘෂිකර්ම ඇමති මහින්දානන්දටත් මේ තත්ත්වය පැහැදිලි කළා. අපි කිව්වා යල කන්නයේ ආහාර අඩු වුණොත් මිනිස්සුන්ට ගන්න වෙන්නෙ සහල් සැෂේ පැකට් බව. එතුමා හිනාවෙවී වෙන වෙන දේවල් කිව්වා විතරයි. මාස 02ක් අපතෙ යැව්වා. දැන් අපි ඉන්නෙ සහල් අර්බුදය පෙනෙන මානයෙ.’
සහල් හිඟයත් ආහාර අර්බුදයත් පිළිබඳව අනතුරු ඇඟෙව්ව ද එය නොපිළිගත් පාලකයින්ට මේ වන විට ද ප්ලෑන් බී එකක් නොමැති බවට ඔහු චෝදනා කරයි. සැබැවින් ම විකල්ප වැඩසටහනක අවශ්‍යතාව දැඩිව දැනෙන විට පවා නිද්‍රාශීලී ආණ්ඩුවක් සිටීම තරම් ඛේදවාචකයන් රටකට වෙනත් තිබේද?
‘අපේ රටේ හෙක්ටයාර් ලක්ෂ 03ක් දැනටත් නිකන් තියෙන්නෙ. අපි හෙක්ටෙයාර් ලක්ෂෙක මුං ඇට වගා කළොත් දවස් හැටක් ඇතුළත අස්වැන්න ගන්න පුළුවන්. අස්වැන්න මෙටි්‍රක් ටොන් 100000ක් ලබාගන්න තිබුණා එහෙම කළා නම්.
මඤ්ඤොක්කා පිඟන් පෙන්නලා මුං ඇට පිඟන් පෙන්නලා, අපි ගහනකන් රජය කළේ කැබිනට් ඇමතිවරුන්ගෙයි මන්ත්‍රීවරුන්ගෙයි ගෙවතු වගා කරන්න කිය කියා කිසිම ප්‍රායෝගික බවක් නැති විසඳුම් දිදී හිටපු එක විතරයි.’
සැප්තැම්බර් හෝ ඔක්තෝබර් මාසය වන විට දේශීය සහල් වෙළඳපොල තුළ මෙතෙක් දක්නට නොහැකි තත්ත්වයක් උදාවනු ඇති බව ඔහු පැවසී ය. 2022 නොවැම්බරයේ සිට මාර්තු මාසය දක්වා මෙරට පරිභෝජන අවශ්‍යතාව සහල් මෙටි්‍රක් ටොන් ලක්ෂ 10ක් පමණ වේ. එය සපයා ගැනීමට නම් ප්‍රාතිහාර්යයක් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු ආණ්ඩුවට සිදු වනු ඇත. මක් නිසා ද යත් වී වගාවට අවැසි පොහොර, ඉන්ධන හෝ සහල් ආනයනයට අවැසි වන ඩොලර් ද මෙරට සතුව නැත. එවන් වකවානුවක ගෙවතු වගාව තුළින් රජය බලාපොරොත්තු වන්නේ කුමක් ද? එළවළු යනු සහල් සඳහා ආදේශකයක් නොවේ.
‘රජය එළවළු වගා කරන්න කියනවා. නමුත් එළවළු මේ ප්‍රශ්නයට විකල්පයක් නෙවෙයි. බත් කියන්නෙ පිෂ්ටය සහිත ආහාරයක්. විකල්පයක් නම් එය පිෂ්ටය සහිත ආහාරයක් විය යුතුයි. එළවළු කියන්නෙ බත් සමග ගන්න අතිරේක ආහාරයක් විතරයි. අපි ඉදිරිපත් කරනවා මඤ්ඤොක්කා සහ මුං ඇට වගා කරමු කියන යෝජනාව. මේක සහල්වලට වඩා පහසුයි.’
රජයක් වශයෙන් ගත් තීරණ හමුවේ ජනතාව අර්බුදයකට ලක්ව ඇති පසුබිමක ගැටලුව සඳහා සුදුසු විකල්පයක් ජනතාවට ලබා දීම රජයේ වගකීම වුවත්, වෙනත් පාර්ශ්වයක් විසින් ඇඟිල්ලෙන් ඇන පෙන්වා දෙනතුරු ම ප්‍රශ්නය වටේ ගමන් කිරීම රජයේ දුර්වලතාවක් නොවන්නේ ද? තම නොහැකියාව පිළිගෙන ඉල්ලා අස් විය යුතු වුවත් තවමත් බලයට කෑදරව රැඳී සිටින්නේ නම් විසඳුම් ලබා දෙන පාර්ශ්වයන්ගේ එම විසඳුම් පිළිබඳව හෝ සැලකීමක් දැක්විය යුතු නොවන්නේ ද?
‘වී වගාවට තුන් වතාවක් හාන්න ඕනි. නමුත් මුං ඇට සහ මඤ්ඤොක්කා වගාවන්ට බිම් සකස් කරන්න ඕනි එක පාරක් විතරයි. වී හෙක්ටෙයාර් එකකින් කෑම පිඟන් 250යි. මඤ්ඤොක්කා හෙක්ටෙයාර් එකකින් කෑම පිඟන් ලක්ෂයක් ගන්න පුළුවන්. මුං ඇට හෙක්ටයාර් එකකින් අස්වැන්න කිලෝ ග්‍රෑම් 1200ක් ගන්න පුළුවන්.‘
මුං ඇට වගාවට අවශ්‍ය වන්නේ වී වගාවට යොදන පොහොර ප්‍රමාණයෙන් 1/5ක් බවත් ඉන්ධන අවශ්‍ය වන්නේ 1/3ක් බවත් ඔහු පවසයි. ඉතා දිගු ඉන්ධන පෝලිම් දැකිය හැකි සහ ඉන්ධන අර්බුදයක් පවතින රටක් ලෙස මෙවන් විකල්පයකට එළඹීමට රජය මැලි වන්නේ ඇයි ද යන්න විශාල ගැටලුවකි. මේ යථාර්ථය ජනතාව අතරට ගෙන යාම සහ ජනතාව ඒ සඳහා යොමු කිරීමට කටයුතු යෙදීම රජයේ වගකීමක් ලෙස අවධාරණය කළ යුතු ය.
‘අපි මේ ආහාර අර්බුදය සහ සහල් හිඟය ගැන ගැන කිව්වෙ යල කන්නය මත පමණක් රඳා පවතිමින් නොවෙයි. පසුගිය මහ කන්නයේදිත් ඉදිරියේ එන යල කන්නයේදිත් සිදු වුණු සහ සිදු විය හැකි ප්‍රතිඵල ගැන හිතලා තමයි පුරෝකථනය සිදු කළේ. අස්වැන්න සීයට 50කින් අඩු වෙන බව මේ රට නොදැන සිටි කාරණාවක් නෙවෙයි. මේ තත්ත්වයේ බැරෑරුම් බව තමයි, මේ විදිහට ගියොත් ඔක්තෝබර් මාසය වෙද්දි අපට පරිභෝජනය සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට තරම් සහල් නිෂ්පාදනයක් කර ගැනීමට නොහැකි වෙනවා. මෙහෙම කියන්නෙ මිනිස්සුන්ට බය වෙන්න නෙවෙයි අපි මේ තත්වයට සූදානම් විය යුතුයි. විකල්පවලට යා යුතුයි. ඒ වගේ ම හොඳ මහ කන්නයක් වගා කර ගැනීමට සූදානම් විය යුතුයි. එසේ කර නොගත්තොත් අපි මේ අර්බුදයේ පහළට ම වැටෙනවා.’
අනිද්දා වෙත අදහස් දක්වමින් පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ කෘෂි විද්‍යාපීඨයේ ජ්‍යේෂ්ඨ මහාචාර්ය බුද්ධි මාරඹේ පවතින තත්ත්වය පිළිබඳ අවධාරණය කරන ලද්දේ උක්ත අයුරිනි.
මේ තත්ත්වය හමුවේ එළවළු මිල ද දැරිය නොහැකි ප්‍රමාණයට ඉහළ ගොස් ඇත. දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ එළවළු මිල පසුගිය ජූනි 01 වන දා වන විට විශාල වශයෙන් ඉහළ ගොස් පැවති බව වෙළෙඳ ප්‍රජාව පවසයි. වර්ෂාධික කාලගුණික තත්ත්වය හේතුවෙන් ලැබෙන එළවළු ප්‍රමාණය අවම වීම සහ ලැබෙන එළවළු නිසි ප්‍රමිතියකින් තොර වීම හේතුවෙන් ඉල්ලුම වැඩිවී මිල ඉහළ ගොස් ඇති බව ආර්ථික මධ්‍යස්ථාන කළමනාකරණ භාරයේ කළමනාකරු ක්‍රිස්ටි විජයරත්න මහතා පැවසී ය.
අමුමිරිස් කිලෝවක තොග මිල රුපියල් 390ක් ද, මාලුමිරිස් කිලෝවක් රුපියල් 450ක්ද, බෝංචි කිලෝවක් රුපියල් 580ක්, කැරට් කිලෝවක් රුපියල් 300ක්ද වශයෙන් අලෙවි වූ බව වෙළෙන්දෝ පවසති. වම්බටු කිලෝවක් රුපියල් 240ක්, මෑකරල් කිලෝවක් රුපියල් 200ක්, නෝකෝල් කිලෝවක් රුපියල් 230ක්, තක්කාලි කිලෝවක් රුපියල් 490ක්, තුඹ කරවිල කිලෝවක් රුපියල් 540ක් ලෙස දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයට ජූනි 01 වන දින ලැබුණු එළවළුවල තොග මිල සටහන්ව තිබිණි.
සිල්ලර වෙළෙඳ පොළේ මෙම එළවළු වර්ග මීට වඩා දෙගුණයකින් පමණ වැඩි මිලකට අලෙවි වන බව පාරිභෝගිකයෝ පෙන්වාදෙති.
දඹුල්ල නගරයේ සිල්ලර වෙළඳසැල්වල කැරට් කිලෝවක් රුපියල් 335ක්ද, වම්බටු කිලෝවක් රුපියල් 245ක්ද, ගෝවා කිලෝවක් රුපියල් 245ක්ද, අමුමිරිස් කිලෝවක් රුපියල් 445 ක්ද, බෝංචි කිලෝවක් රුපියල් 605ක්ද, කැරට් කිලෝවක් රුපියල් 335 ක්ද, තක්කාලි කිලෝවක් රුපියල් 495ක්ද, වට්ටක්කා කිලෝවක් රුපියල් 125 ක්ද, ලෙස එළවළු අලෙවි වූ බව මහ බැංතුව මගින් නිකුත් කරන දෙනික මිල වාර්තාවෙහි දැක් වේ.
මේ අතර සත්ත්ව ආහාර මිල ඉහළ යාම සහ ආනයනය කිරීමට මුදල් නොමැති වීම නිසා ඉදිරියේ දී කුකුළු මස් සහ බිත්තර මිල ද ඉහළ යා හැකි බව කුකුල් ව්‍යාපාරිකයන්ගේ සංගමය ප්‍රකාශ කර සිටියි.
ආහාර අර්බුදයේ අතුරු ප්‍රතිඵල ලෙස ආහාර මිල තව දුරටත් ඉහළ යනු ඇත. ඊට සාපේක්ෂව වැටුප් නොලබන ජනතාවට ආහාර මිල දී ගැනීමට නොහැකි වනු ඇත. ගොවිබිම් පාලුවට යාම නිසා ගොවියාගේ තත්ත්වය ද කඩා වැටීමට ලක් වේ. එය දැනුදු සිදු වී ඇත. උදලු පහරක් නොලබා ම මුඩු බිම් බවට පත්වන කුඹුරු ප්‍රමාණය ඉහළ යනු ඇත. සංඛ්‍යාත්මකව සලකන්නේ නම් මේ වන විට සහල් නිෂ්පාදනය හා සම්බන්ධ 25000කට පමණ රැකියා අහිමිව ගොසින් ය. සහල් මෝල් 500ක් පමණ සම්පූර්ණයෙන් ම වසා දමා ඇත. මෝල්වල කටයුතු අඩාල වීම නිසා ඉදිරියේ දී අස්වැන්න ලැබුණ ද ඇඹරීමට මෝල් නොමැති වී යා හැකි බව අදාළ පාර්ශ්ව ප්‍රකාශ කරයි. එය සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ සහල් මෝල් හිමියන්ට ද තදබල පහරක් එල්ල කරන බව ඔවුහු වැඩිදුරටත් අදහස් දක්වති. එමෙන් ම පවතින තත්ත්වය මත එළවළු ගොවියාගේ අස්වැන්න ද අඩු වී යා හැකි අතර පාරිභෝගිකයාට දැරිය නොහැකි මට්ටමට එළවළු මිල ඉහළ යා හැකි ය. මෙබඳු ගැටලු රාශියක් ඉදිරියේ තබා ගනිමින් නව කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා ගෙවතු වගා කරන ලෙස ජනතාවට උපදෙස් දෙමින් සිටීම නුවණට හුරු ද ?
සමස්ත ලංකා ගොවිජන සම්මේලනයේ ජාතික සංවිධායක නාමල් කරුණාරත්න සිය අදහස් මෙලෙස ප්‍රකාශ කළේ ය.
‘පෝර ප්‍රශ්නයට කිසිම ආකාරයක විසඳුමක් ලැබිල නැහැ. ඉන්දියාවෙන් පොහොර මෙටි්‍රක් ටොන් 65000ක් ලැබෙන බව කියනවා නමුත් ඒ ප්‍රකාශ අසත්‍යයක්. පොහොර ලබා දෙන පොරොන්දුව පිට වගා කරන්න කියල ආණ්ඩුව ගොවියාට කිව්වාට මේ තාක් සිදු වූ පාඩුවට වන්දි නොලැබුණ ගොවියො ඒකට එකඟ වෙන්නෙත් නැහැ. පොහොරවලට අමතරව රටේ උග්‍ර ප්‍රශ්නයක් වෙලා තියෙනවා ඩීසල්. වගා කටයුතුවලට ඩීසල් අවශ්‍යයි. ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 400ක් වෙනවා. මේක ගොවියාට දරන්න බැහැ. කෘමිනාශක සහ වල් නාශක ප්‍රමාණවත් තරම් ගන්න නොමැති වීම තවත් ගැටලුවක්.‘
‘එළවළු කියන්නෙ කෙටිකාලීන බෝගයක්. ඔහුට කන්නයක් නැහැ. නිතර ම ඉන්නෙ වගා බිමේ. වී ගොවියාට වඩා මේ ප්‍රශ්න දැඩිව බලපාන්නෙ එළවළු ගොවියාට.‘
වගා කටයුතු සිදු කිරීමට තරම් ශක්තියක් ගොවියාට මේ වන විට නොමැති බවත් ගොවියා වගා බිම් අත් හරින්නේ කැමැත්තෙන් නොවන බවත් ඔහු වැඩිදුරටත් අදහස් දක්වමින් ප්‍රකාශ කර සිටියේ ය.
කෙසේ නමුත් ගෑස් සහ ඉන්ධන පෝලිම්වලට අමතරව මීළඟට නිර්මාණය වන්නේ ආහාර පෝලිමයි. ලොකු ම ගින්න බඩගින්න වත් දී ආහාර පෝලිම වනාහි මාරාන්තික ගැටලුවක් වනවාට සැක නැත. තෙල් වෙනුවෙන් මහ මගට බට පිරිසත් ගෑස් වෙනුවෙන් මහ මගට බට පිරිසත් ඉක්මවමින් ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ජනකායක් ආහාර අර්බුදය හමුවේ මහ මග තෝරාගනු ඇත.■
