ගුණසේකර මහත්තයා. ගුරුවරයෙක්, අධ්‍යාපනඥයෙක්, අධ්‍යාපන පරිපාලකයෙක්. නීතිඥවරයෙක්. ලේඛකයෙක්. පරිවර්තකයෙක් ඒ වාගේම පොත් ප්‍රකාශකයෙක්. රට රටවල් රාශියක ඇවිදපු කෙනෙක්. ජීවිතේ විඳින කෙනෙක්. ඒ වගේම ඇසුරු කරන අය දන්නවා ඔහේ හොඳ කතා කියන්නෙක්. කතා කියන්න අමුද්‍රව්‍ය එකතු කරගන්නේ කොහොමද?
කතා දෙවර්ගයක් තියෙනවා. එකක් තමන් නිර්මාණය කළ එවා. අනෙක තමන් අහපු ඒවා. අහපු එකකුත් ටික කාලයක් යනකොට කෑලි එකතු වෙලා නිර්මාණයක් බවට පත්වෙනවා. විශාල සමාජ පරිසරයක හැසිරීමෙන් තමයි කතා ලැබෙන්නේ. අපේ ජන සාහිත්‍යයේ කතා කලාව හරියට තියෙනවා. ක්‍රිෂ්ණමූර්තියි බුදුහාමුදුරුවොයි සැසඳුවොත් ක්‍රිෂ්ණමූර්ති ජනප්‍රිය වුණේ නැහැ එච්චර. මං හිතන විදියට ඒ ක්‍රිෂ්ණමූර්තිගේ පොත්වල කතා නැති නිසා. බුදුහාමුදුරුවන්ගේ හැම තැනම කතා. ධර්ම කරුණු කියන්න පටන්ගන්නේම කතාවකින්.
තමන්ගේ ජීවිත අත්දැකීම් ගැන පවා සාමාන්‍ය කෙනකුට වඩා කතා කියන්නෙකු කියන විදිය වෙනස්. මම ආයතන ගණනාවක හිටියා. මම සාමාන්‍ය මිනිහෙක් හින්දා ඇසුරු කළේ සාමාන්‍ය මිනිස්සු. ලෝයර් කෙනෙක් වුණාට කවදාවත් උසාවි ගිහින් නැහැ. මම විශ්වවිද්‍යාලෙ ඉන්නකොට විභාග හොඳට සමත් වුණේත් නැහැ. හේතුව මගේ කතා කීම හින්දා කාමරේට එනවා දහයක් විතර. ඉතින් පාඩමක් නැහැ. කතා කියන්නේ සිඳීයන්නැති දෙයක්. හැම මිනිහෙක්ම කතාවක් කියලා ලේඛකයෙක් කියලා තියෙනවා.
ඔහේ කියන දේ ඇත්ත, හැමෝටම ජීවිත අද්දැකීම් තිබුණාට කතා කියන්නෙක් ඒවා කියනකොට වෙනසක් තියෙනවා. එතැනදි භාෂාව වැදගත්. ගුණසේකර මහත්තයාගෙ පොත් සහ ලියවිලි කියවනකොට දැනෙන දෙයක් තමයි ඉතාම මටසිලිටි භාෂාවක් පාවිච්චි කරන බව. ඒක පාඨකයා සමග ගනුදෙනු කරන සුලුයි. ඒක එන්නේ කොහොමද?
මගේ ලේඛන කලාවේදී පියා විදියට සැලකුවේ ඊ ආර් එරත්න. එරත්නගේ ‘රොමාගේ වාසනව’, පරිවර්තනයක් වුණාට ළගන්නාසුලු කතාවක්. පොත බිම තියන්න හිතුන්නෑ. ඉතින් මම හිතුවා මේක තමයි ලියන කලාව කියලා. පරිවර්තන කරනකොට තමන්ගේ භාෂා චාතුර්යය කෘතියට හානියක් වෙනවා, ඇයි භාෂාවත් එකක් සෙල්ලම් කරන්න යනෝනේ.
මම මාතරයෙක්නේ. මාතර වාග් මාලාව හරි ප්‍රබලයි. එක ඉංග්‍රීසි වචනයක් නෑ. වෙන භාෂාවලින් ආපු වචනත් නෑ. සමහර විට කියනවා, ‘ඒ මනුස්සයා හරි කරුණාවන්තයි. මව්වත් මනුස්සයා’ කියලා. මව්වත් කියනකොට කරුණාව, දයාව, මෛත්‍රිය මේ සේරම ඒකෙන් කියවෙනවා. මාතර භාෂාවත් මට උදව්වක් වෙන්න ඇති.
ගුරුවරයෙක්, අධ්‍යාපනඥයෙක්, අධ්‍යාපනයේ ඉහළම ආයතනවල පරිපාලකයෙක් වගේ දේවල්වලින් මොනවාද ජීවතේට එකතු වුණේ? දැන් වයස එහෙම කීයද ඔහේගෙ?
වයස අවුරුදු අසූතුනයි. මම ඉස්කෝලෙ යන කාලෙ හරියට ගුටිකෑවා. මම විශ්වවිද්‍යාලෙට යනකොට ඒ කණ්ඩායමේ හිටි අයට වඩා අවුරුදු හතරක් වැඩිමල්. මොකද මගේ අවුරුදු හතරක් තියෙනවා මොනවා කළාද කියලා දන්නේ නැති. රස්තියාදු ගගහා අධ්‍යාපනයක් නැතිව හිටි කාලයක්. මට ඉස්කෝල හරි අප්‍රිය ආයතනයක් වුණා. මම ගුරුවරයෙක් වුණාම හිතාගත්ත පළවෙනි දේ, කවදාවත් ළමයකුට ගහන්නේ නෑ කියලා. කවදාවත් උඹ බං කියලා කතාකරන්නේ නැහැ කියලා.
1966 ඉඳලා 90 ගණන් වෙනකං ගුරුවෘත්තියේ හිටියා. ඕන තැනක මට කියන්න පුළුවන්, මම ළමයෙකුට ගහලා නෑ. හැබැයි මට වෙන ආයුධයක් තිබුණා, හාස්‍යය. පන්තියක ළමයෙක් දඟලනකොට මම මොකක් හරි හාස්‍යජනක දෙයක් කියනවා. ‘පියසිරි, මට පේනවා පියසිරිට මට වැඩිය හොඳට උගන්නන්න පුළුවන් විත්තිය. අපි මේ පාඩම් පියසිරිගෙන් ඉගෙනගනිමු නේද?’ කියනවා. නැත්තං ‘සුනිල් මං දැන් බලලා තියෙනවා ඔයා පිටිපස්සේ ඉඳලා හරියට කෑගහනවා. මොකද ඔයා හිතාගෙන තියෙනවා ගුණසේකර සර්ව මං ගණන් ගන්නේ නෑ කියලා. ඒක පොඩ්ඩක් හීනමානය. ඔයාට මං අනිත් ළමයින්ට වගේම ආදරෙයි’ කියලා. හිංසාවකට වඩා උපහාසෙන් පුළුවන් ළමයිත්තෙක්ක වැඩකරන්න.
මම බලපිටියේ ඉස්කෝලෙකට ආවා. කියලා වැඩක් නෑ, ලොකු පොලුවලින් ප්‍රින්සිපල් ළමයින්ට ගහන්නේ. මොකද පාලනය කරගන්න බැහැ. මම ගියාම ප්‍රින්සිපල් අඬගහලා කිව්වා ‘මිස්ටර් ගුණසේකර. පුළුවන් නම් වෙන ඉස්කෝලෙකට මාරු වෙලා යන්නකෝ. ඔයා පන්තියට ආවාම පන්තිය දෙපැත්තටම වැඩක් කරගන්න බෑ.’ ළමයි හොඳ විනෝදසම්පන්නයි. ටික දවසකින් මම ළමයින්ට කතාකරලා කිව්වා, මම ඔයාලට ගහන්නේ නෑ. උඹ බං යකෝ කියලා කතාකරන්නෙත් නෑ. මොන දෙයක් වුණත් ඒක කරන්නේ නෑ කියලා. ඊට පස්සේ ළමයි මට පුදුම සහයෝගයක් දුන්නා. මම හිටපු ඉස්කෝලවලින් මම එනකොට වැඩිම තෑගි දුන්නෙත් ඒ ඉස්කෝලන්. බලපිටියේ හෑගල්ල මහා විද්‍යාලෙන්.
පස්සේ කාලෙක මට ආරාධනාවක් ලැබුණා මහරගම ප්‍රායෝගික විද්‍යාලයට එන්න, භූගෝලෙ උගන්නන්න. මම ආවා. ඒ ඉස්කෝල මගේ ජීවිතේම වෙනස් කළා. ලියන්න පුරුදු වුණේ ඒකෙන්. ‘සතර’ පත්තරේ පටන් ගත්තානේ. සතර පත්තරේ නමත් මගේ. මං ඒකේ ආර්ථික විද්‍යාව, භූගෝලය, සිංහල, ප්‍රහේලිකාව ඔක්කොම කළා. සිකුරාදාට පත්තරේට පිටු හතරක ලිපියක් ලියලා දෙන්න ඕන. ඒ නිසා මම අතිශයින්ම වේගයෙන් ලියන්නේ. ඒකේ අවාසිය, මගේ අත්අකුරු කියවගන්න පුළුවන් වෙන්නේ කීප දෙනකුට විතරයි. මගේ භාෂාවත් සකස් වුණා. මොකද, ළමයින්ට කියවන්නනේ ලියන්නේ.
හැබැයි ඉතින් කීමට කියවීමත් අවශ්‍යයි…
මාතර තිබුණා සීඒ හරිශ්චන්ද්‍ර මහත්තයා දාලා නිදහස් කියවීම් ශාලාවක්. එයා බොහොම ධනවතෙක් වගේම හරිම ප්‍රගතිශීලී චින්තනයක් තිබුණ මනුස්සයෙක්. ධනය යෙදෙව්වේ පල්ලි පන්සල් සඳහා නෙවෙයි. එයා ඉතා වටිනා පුස්තකාලයක් දැම්මා. එයින් අපට කියවන්න පුළුවන්කම ලැබුණා. මම සිංහල විතරක් නෙවෙයි, ඉංග්‍රීසි බැරුව ඉංග්‍රීසි පොතුත් කියෙව්වා. උදාහරණයක් හැටියට කුෂ්වාන්ත් සිංග්ගේ ‘ඉලස්ටේ්‍රටඩ් වීක්ලි ඔෆ් ඉන්ඩියා’ සඟරාවේ ලිපි ඉතාම අමාරුවෙන් ගැටගහගෙන කියෙව්වා. ස්ටේෂන් එකේ තිබුණා මැකලම් පොත් සාප්පුවක්. ඒකට ගිහින් කියවනවා. ඒකට හිලව්වට කඩකාරයා මට කියලා වැඩ ගන්නවා. තේ ගෙන්නගන්නවා. අතට අහුවෙන සෑම දෙයක්ම කියවනවා. කියවපු හින්දා අවදියෙන් ඉන්නවා දේවල්වලට.
කියවීම කියන්නේ අසනීපයක්. හැබැයි හොඳ අසනීපයක්. බෝ කරන්න පුළුවන්. මගේ පවුලේ අයියා කෙනෙක් හිටියා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලෙ. එයා ආවාට පස්සේ තමයි වැඩිය කියවන්න පටන්ගත්තේ. මම පටන්ගත්තා. මල්ලිලා කියවන්න පටන්ගත්තා. දරුවො කියවන්න පටන්ගත්තා. දැන් අපි කියවන සමාජයක්. ලියන මිනිහෙක් නම් කියවන්න ඕනෑ. එකක් පොත් කියවන්න ඕනෑ. නැත්නම් මිනිස්සු කියවන්න ඕනෑ.
මං පොත් එකසිය විස්සක් විතර ලියලා තියෙනවා. හැම ජාතියෙම. ඒවා සියල්ලක්ම හොඳට විකිණෙනවා. මම බෞද්ධ පොත් ලියනවා. ඒ නිසා සමහර කාණ්ඩෙ මට ටෙලිෆෝන් කරලා උපාසක මහත්තයෙකුගෙන් අහන ප්‍රශ්න අහනවා. මං ගහපු එක පොතකට පත්තරේ දාලා තිබුණා ‘කුණුහරුප කතා පොතකට රාජ්‍ය සම්මානයක්’ කියලා. මොකද මට රාජ්‍ය සම්මානයක් හම්බවුණා කුෂ්වාන්ත් සිංග්ගේ පරිවර්තන කෙටිකතා පොතකට. කුෂ්වාන්ත් සිංග් අමුඅමුවේ ලියන්නේ. මගේ පරාසයත් දිගයින්නේ. කුණුහරුප කතා කියන්නෙක් සිට බුදුබණ කියන්නෙක් දක්වා. මේ අවුරුද්දෙත් මම පොත් හතක් විතර කරනවා.
පිටරට සංචාරෙන් එකතුවෙච්ච අත්දැකීම් කොහොමද?
මම රටවල් විසිපහකට විතර ගිහින් තියෙනවා. මම ස්කොට්ලන්තෙ හිටියා අවුරුදු එකහමාරක්. සුදු-කළු වෙනස ඇරුණාම මිනිස්සු සේරම එකයි. තරහ-කෝපෙ- ඊරිසියාව- කෑගහන එක මෙහෙ සිංහලෙන් කරනවා. ඒකම එහෙ ඉංග්‍රීසියෙන් කරනවා. හැබැයි සංස්කෘතික වෙනස්කම් තියෙනවා. දවසක් මම ලන්ඩන් ස්ටේෂන් එකෙන් බැහැලා සූට්කේස් එකත් උස්සාගෙන යනවා. මට පාර වැරදුණා. ළඟ තිබුණු පත්තර කඩේකට ගිහින් පාර ඇහුවා. ඒ මනුස්සයා සේරම වැඩ නවත්තලා කොළේක ඇඳලා පාර පෙන්නුවා. මං ආවා. මිනිහා අප්පුඩි ගැහුවා. ‘තමුසෙ කියන්නැත්තං මංවත් තැන්කියු කියන්නද’ ඇහුවා. අපේ රටේ අපි කවදාවත් තැන්කියු කියන්නේ නෑනේ. ගෙදරකට ගියාම අහනවා කෑවාද, තේ එකක් ගේන්නද කියලා. ඒවාට තැන්කියු කියන එකක් අපේ සංස්කෘතියෙ නැහැ. අපි කියන්නේ නෑනේ, ‘කරුණාකරලා දෙන්න‘ කියලා. අපි කියන්නේ ‘අනේ දෙන්න’ කියලා.
මම නිතර යන රටක් තමයි ස්වීඩනය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදෙ උපරිමෙන්ම තියෙනවා. ඕනෑම ගෙදරකට වත්තකට ඇතුල්වෙන්න පුළුවන් ජනේලේ පේන මායිම දක්වා. සියල්ල පොදු දේපළ. ඉස්කෝල ළමයින්ට උගන්වනවා මූලධර්ම දෙකක්. එක, ‘ඔබ කිසිවකුට වඩා ලොකු නොවේ.‘ අනෙක ‘සියල්ල පොදුය.’ මගේ මුණුපුරෙක් ඉන්නවා අවුරුදු දොළහයි. එයා මගෙන් අහනවා සෝෂලිස්ම් සහ කොමියුනිස්ම් අතර වෙනස මොකක්ද කියලා. එහේ ඉස්කෝල විශාල වශයෙන් නිර්මාණාත්මක චින්තනය දියුණු කරනවා. අපේ පාසල් ක්‍රමයේ තියෙන අඩුවත් ඒකයි.
චිත්‍රයක් අඳින්න දුන්නොත් අපේ ළමයි අඳින්නේ කෝටුවක් අතින් ගත්තු ගුරුවරයෙක්. ඒවා නිකං වඩුමඩු වගේ තමයි. එක්කෝ අතින් ගහනවා. නැත්නං කටින් ගහනවා. මේ අධ්‍යාපනය ‘තුෂ්නීම්භූත අධ්‍යාපනයක්’. ගුරුවරයා අහන ප්‍රශ්නෙට වැඩිය ටිකක් කතාකළොත්, ‘තමුසෙ ගානට වැඩියි නේද ටිකක්’ කියනවා. ගුරුවරයා අහන ප්‍රශ්නෙට ගුරුවරයා කියන විදියට උත්තර දෙන්න ඕන. ආචාර්ය උඩගම (ප්‍රේමදාස උඩගම, ප්‍රකට අධ්‍යාපනඥයෙකි.) මාත් එක්ක කියලා තියෙනවා, කොළඹ ප්‍රසිද්ධ ඉස්කෝලෙකට ළමයෙක් ආවාලු පිටරට ඉගෙනගෙන.
ගුරුවරයෙක් ප්‍රශ්නයක් ඇහුවාම ළමයා, ‘අයි තින්ක්…’ කියනකොට ගුරුවරයා කිව්වාලු ‘තමුසෙට මෙහේ තින්ක් කරන්න බැහැ. තින්ක් කරන්නේ මම. තමුස මං ඇහුව දේට උත්තර දෙනවා’ කියලා.
ඔහේ කුෂ්වාන්ත් සිංග්ට සෑහෙන්න ඇලුම්කරන බවක් පෙනෙනවා. මොකක්ද ඒ ඇඟෑලුම්කම?
අපි දෙන්නාම නිර්ව්‍යාජයි. මගේ චරිතය ගැන ඔබ දන්න දේවල්ම තමයි අපේ නෝනා දන්නෙත්, මගේ ගෝලයො දන්නෙත්. මේ නිර්ව්‍යාජ බව හරි සැහැල්ලුවක්. මම ඉස්සරලාම කුෂ්වාන්ත් සිංග් ගැන කියවන්න ගත්තේ ඉලස්ටේ්‍රටඩ් වීක්ලි ඔෆ් ඉන්ඩියා සඟරාවෙන්. හරිම සරල මනුස්සයෙක්. හංගන්න කිසිම දෙයක් නැහැ. හරිම නිර්ව්‍යාජයි. ලියනකොට, විශේෂයෙන් රාගය ගැන ලියනකොට ඉතා විවෘතව ලියනවා. එයාගේ පුතා කියනවා, දවසක් නවදිල්ලි ස්ටේෂන් එකට ආවාම තාත්තා පොඩ්ඩක් එහාට ගිහිල්ලා එන්නං කියලා ගිහින් ආවාලු. බලනකොට ගණිකා නිවාසෙකට ගිහිල්ලාලු ආවේ. එයාගේ පොත්වල සෑම එකකම ලිංගිකත්වය තියෙනවා. ලිංගිකත්වය සහ රාගය මිනිසුන් දකින්න පුළුවන් ඉතාම විශිෂ්ට දේවල්. හැබැයි සඟවාගෙන ඉන්නේ. කුෂ්වාන්ත් සිංග් කියනවා ‘මගේ පෑනට කොන්ඩොම් දාන්න එපා’ කියලා. ඒ වගේම එයාගෙ බස හරි සරලයි. හරියට විහිළු තියෙනවා. එයා අතින් වැඩියෙන්ම විවේචනයට ලක්වුණේ එයා අයිති සික් ජාතිකයෝ. සික්කාරයෝ සාමාන්‍යයෙන් මෝඩයො කියලා අදහසක් තිබුණා. ඒ නිසා ඔවුන්ව විහිළුවට ලක්කරන්න පටන්ගත්තා. ඉන්දිරා ගාන්ධි එයාව පාර්ලිමේන්තුවට පත්කළා. රන්දෙවොලට ගහපු වෙලාවෙ එයා ඉල්ලා අස්වුණා.
මම ආර්ථික විද්‍යාව ලියනවා නම්, පාඨකයෙක් මවාගන්නවා. ඒ ළමයා මොනරාගල ළමයෙක්. මම එයාට තමයි ලියන්නේ. අනිද්දා පත්තරේට ලියනවා නම් සරල පාඨකයෙක් මවා ගන්නවා.
ඕකේ අනිත් අන්තෙ අජාන් බ්‍රහ්මවංස හාමුදුරුවන්ගේ දේශන අසා ලිවීම. ඔහේ එච්චර ආගම කර තබා ගත්තෙකුත් නෙවෙයි. ඒකට යොමුවුණේ කොහොමද?
මට දැඩි ආගම් භක්තියක් නැහැ. අර ජීබී සේනානායක කවියක් ලියලා තියෙනවා, ‘මගේ දෙවියන් මරාගතිමි’ කියලා. මම දෙවියො මරාගත්තා. මැරුවාට පස්සේ මම ආපහු බයවුණා. එනකොට උන්වහන්සේගෙ රන්වන් සිරුර වැටිලා තියෙනවා. මට කිසි දෙයක් කරන්න බැහැ.’ ආධ්‍යාත්මික ආගමක් සම්පූර්ණයෙන් බැහැර කරලා ජීවත්වෙන්න බැරිකමක් තියෙනවා. වියපත් වෙනකොට තියෙන ප්‍රශ්නයක්ද දන්නේත් නැහැ. විශේෂයෙන් හාමුදුරුවො ගැන මගේ විරෝධයක් නැහැ. තියෙන්නෙ හරි අනුකම්පාවක්. මම පර්යේෂණයක් කළා සිවුර හැර යාම ගැන. සිවුරෙ ඉන්න හාමුදුරුවරුයි අතඇරපු කාණ්ඩෙයි විශාල ගණනක් එක්ක මම කතාකළා. මට පෙනුණා ළමයි බලෙන් මහණ කරලා ඔවුන් දුක් විඳිනවා.
මගේ දුවක් ඉන්නේ ඕස්ටේ්‍රලියාවෙ පර්ත්වල. එහේ ගියාම මම අජාන් බ්‍රහ්මවංසො හාමුදුරුවන්ගේ බණ අහන්න ගියා. මම අහපු පළමුවෙනි බණ තිබුණෙ මැනේජ්මන්ට් ගැන. හාමුදුරුවන්ගේ සම්පූර්ණයෙන්ම තියෙන්නේ කතා. සමහර විට කුණුහරුප කතා.
හාමුදුරුවන්ගෙ බණ හාරසීයක් විතර මම දැනට පරිවර්තනය කරලා තියෙනවා. උන්වහන්සේ මිනිස්සුන්ගේ ජීවන කුසලතා හරියට බණට එකතු කරනවා. උදාහරණයක් වශයෙන් ‘කන වෙලාවට කටේ එකක් තියෙද්දි අනන්න එපා අනිත් කට’. ‘සතුරෙක් උඹට බල්ලා කියලා බැන්නොත්, බලන්න පිටිපස්සෙ තමන්ට වලිගයක් තියෙනවාද කියලා. නැත්තං කරදර වෙන්න එපා’. මේ වගේ පොඩි පොඩි සිදුවීම්වලින් විශාල කතා ප්‍රමාණයක් කියනවා.
ලෝකෙ හැම තැනම රවුම් ගැහුවත් ගුණසේකර මහත්තයා අන්තිමට ලියනවා ‘අපේ ගම මාතර’ කියලා පොතක්. අනන්‍ය වෙන්න හදනවාද මාතර එක්ක?
මගේ පොඩි කාලෙ තරුණ කාලෙ ගතකළේ මාතර. කොටවිල මගේ ගම. නගරෙට ඇවිත් කුලි ගේක හිටියා. රාහුලේට ගියා. පළවෙනි රස්සාවත් මාතර. ඒ නිසා මාතරත් එක්ක තියෙන සම්බන්දෙ ඉතාම වැඩියි. මං දන්න කතාවලින් සීයට පනහක් මාතර කතා. හැබැයි මම මාතරවාදියෙක් නෙවෙයි. ‘මම මාතර’ කිය කිය එක එක කුලකවලට මිනිස්සු යන්නේ තමන් දුර්වල වුණාම. සමූහය පිරිවරාගෙන රැකෙන්න තමයි හදන්නේ. මම මාතර කියලා කාටවත් කියන්නේ නැහැ. මාතර කියලා රැකෙන්න බලන්නෙත් නැහැ. මෙහේ ඉස්කෝලවල උගන්නන්න ගියාම, මං ‘පාලහ’ (15ට මාතර කියන වචනය) කිව්වාම ළමයි හිනාවෙනවා. මං ඉතින් පහළොව කියන්න පටන්ගත්තා. වෙනස් වුණා. මහත්තයා මාතරද කියලා අහනකොට ඒක පිටිපස්සේ විශාල දෙයක් තියෙනවා. ඔෆිස් එකක වැඩකට ගියාම දානවා මුරපදේ, ‘ඔහේ මාතරද ?’ ඉතින් වැඩෙන් බාගයක් කෙරිලා. හැබැයි මාතර කියන සමහර අය මාතර නගරෙ ඉඳලා හැතැප්ම හැටක් විතර දුරයි. හම්බන්තොට මිනිස්සු කියන්නෙත් මාතර කියලා. ගාල්ලට මායිම් වෙන කාණ්ඩෙත් මාතරයි කියලා කියන්නේ. ඒ නිසා මාතර කියන්නේ ගම් දෙදාස් ගානක මිනිස්සු කොටහක්. අනන්‍යතාව එන්නේ කතා කරන ශෛලියෙන්. ආවයි, කෑවයි, බිව්වයි, බැස්සයි ආදි වශයෙන් ප්‍රශ්නාර්ථ ලකුණට දාන්නේ ‘වයි’. ගෙදරකට ගියාම හරිම ළෙන්ගතුකමක් දැනෙනවා. භාෂාව ගැන කිව්වොත්, ‘ඉත්ත’ කියන එක මාතර පාවිච්චි වෙන්නේ. දණපොලොත්ත, ලුණුපොලොත්ත, (වෙනත් පැතිවල දණපොල්කටුව, ලුණුපොල්කටුව.) තව මිරිජ්ජ, කරිජ්ජ, ලුණිජ්ජ (ජාඩිවලින් එන එකක්.) ගෙඩි ගත්තොත් පැපොල්. දිවුල් කියන්නේ නැහැ ජූල්. කරපුංචා. පප්පඩම්. මාතර කිරි කන්නේ බත් එක්ක. කිරියි කොස් මදුලුයි කනවා. කිරියි කිරිහොදියි කනවා. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ කියනවා සීනි කැකිරි ගෙඩියක් හම්බවුණාම කපලා කන්නේ නැහැලු. කඩලා, හිමකිරම කනවා වගේ කනවා කියලා. ප්‍රබල සංස්කෘතික ලක්‍ෂණ තියෙන හින්දා ඒගොල්ලන්ගේ බස එච්චර වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. අවුරුදු හැටකට කලින් ගිය මාතරමයි, පොඩි පොඩි වෙනස්කම් සහිතව තාමත් තියෙන්නේ. හැබැයි මාතර තරම් දරුණු කුලභේදයක් නැතිව ඇති ලංකාවෙ කොහේවත්. ‘අපි මාතර’ කිව්වාට හැම දෙයක්ම කුලභේදය අනුව. වෙහෙරහේනේ ඉන්නේ ගොවිගම බුදුහාමුදුරුවෝ. වැවුරුකන්නල ඉන්නේ දුරාවේ බුදුහාමුදුරුවො. ඡන්ද කොට්ඨාස බෙදිලා තියෙන්නේ, අපේක්‍ෂකයො දාන්නේ. ඡන්දෙ ඉල්ලන්නේ කුලේ අනුව.
ගුණසේකර මහත්තයාගේ නෝනා, ඒ කියන්නේ පද්මා ගුණසේකරගේ කියවීම ලිවීමත් ඔහේම බෝ කළ අසනීපයද?
නෝනයි මමයි පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලෙදි හමුවුණේ. අපි දෙන්නාගේ හුඟාක් ලක්‍ෂණ පොදුයි. ගැළපෙන්නෙ නැති ඒවා ටිකයි තියෙන්නේ. එයා සෙන්ට්‍රල් බෑන්ක් එකේ වැඩකරනවා. මං නිකං ගුරෙක්. සමහර විට ගෙදර මදිංපුංචිකම් ඇතිවනවා. මගේ පඩියත් අඩුයිනේ. හැබැයි මගේ ළමයි දෙන්නා මගේ පැත්තේ. උං මං ලියන පොත් ගෙනල්ලා මේසේ උඩට දාලා, ‘අම්මා මේ හාල් පොතක්වත් ලියලා තියේද? මේ බලන්න පොර ලියලා තියෙන හැටි.’ කියනවා. මෙයාට මේක ලොකුවට වැදුණා. ඊට පස්සේ එයාත් පොත් කරන්න පටන් ගත්තා. හැබැයි එයා මට වැඩිය විශිෂ්ට ලේඛිකාවක්. සිංහල, පාලි දැනුම තියෙනවා. ඉංග්‍රීසි දැනුම ඉතාම ඉස්තරම්. කවදාවත් පොත්වලින් ආදායම් ලැබුවේ නැහැ. ආදායම ලැබුවේ මම. එයාට රාජ්‍ය සම්මානයක් හම්බවුණා. ඒක ලොකු ආස්වාදයක් වුණා එයාට ජීවත්ව ඉන්නකොට.
කොහොමද ඉතින් අන්තිමට ජීවිතේ..
ජීවිතේ මම හරිම තෘප්තිමත්. සුළු සුළු සිදුවීම් වුණාට හරි අස්වාදජනකයි ජීවිතේ. මං මරණෙට හුඟාක් බය නෑ. මේක අතෑරලා යාමේ දුක තමයි තියෙන්නේ. හරියට කානිවල් එකේ දොර වහනවා වගේ. ප්ලේන්ටියක් දිව ගානවා වගේ හෙමි හෙමිහිට බොන්න ඕන ජීවිතේ.
එතකොටයි රස විඳින්න පුළුවන්. ආගම තදින් වැළඳගන්න නරකයි. අවුරුදු හැට වුණාට පස්සේ හැම මිනිහෙකුටම තියෙන්න ඒන තමන්ගේ ධර්මයක්. ‘විවාහය ගැන.. සෙක්ස් ගැන..
ගුණසේකර මතයෟ’ හැම මිනිහෙකුටම ‘ඉස්ම්‘ එකක් තියෙන්න ඕන. මගේ ඉස්ම් එක මගේ පවුල් පරම්පරාවෙ සේරම අතර පැතිරෙනවා. මගේ ජීවිතේ වෙනස් වුණේ අයියා හින්දා. අපේ තාත්තා පොලිසියෙ. දුප්පත් පවුලක්. ළමයි අටදෙනයි. පවුලෙ පිරිමි ළමයි හයයි. ඔක්කොටම ඉගැන්නුවා. අයියා 1952 පේරාදෙණියෙ ඉස්සෙල්ලාම බැච් එකේ. අපිව පේරාදෙණියට එක්ක ගිහින් පෙන්නුවා. ඉගෙනගන්න ආස හිතෙන්න. හතර දෙනෙක් විශ්වවිද්‍යාලෙ ගියා. අයියා කාරෙක උගස් තියලා එක සහෝදරියක් කසාද බන්දලා දුන්නා. ඒකෙන් මම ගත්තේ, අපි කරන සුළු දේ සමහර අයට මහ විසාලයි කියන එක. සමහර විට එක වචනයක් ඇති. මම ඒ හින්දා ළමයින්ට උදව් කරන්න පටන්ගත්තා. මොනරාගල මැදගම ගමක් තෝරාගෙන ළමයින්ට ශිෂ්‍යත්ව දෙන්න පටන් ගත්තා. මුලදි අතින් දුන්නා. පස්සේ සුදු මහත්තයෙක් සෙට් වුණා. අවුරුද්දකට ළමයි තුන්සීයකට විතර දුන්නා. ඒ නිසා මට අද විසාල පරපුරක් ඉන්නවා. මේ කාලෙ මට තනි නැහැ. වයිෆ් නැතිවුණා. ළමයි දෙන්නා රට. හැබැයි මගේ ගෙදර විසාල සෙනගක් ඉන්නවා. මං වපුළ දේ කපාගෙන කන කාලෙ දැන්. ජීවිතේ මේ කාලෙ වපුරන්න බැහැ. ■
