■ කාවින්ද්‍යා විජේසූරිය
ප්‍රියන්ත සිරිකුමාර කියන්නේ කලා ලෝකය තුළ දීර්ඝ කාලයක නියෝජනයක්. ඔබට අනුව නළුකම නැත්නම් රංගන ශිල්පියෙකු කියන්නේ කවුද?
නාට්‍යකරණය කියන්නේ ජන සංස්කෘතීන් තුළින් වර්ධනය වී පැමිණි කලාවක්. නූතන ලෝකයේ ඒ කලාව තුළ රංගන ශිල්පියා විවිධ පරාසයන් තුළ ජීවත්වෙනවා. මෑත කාලය වන විට විවිධ තාක්ෂණයන් එකතුවෙලා සන්නිවේදන ලෝකයක් ගොඩනැගිලා තියෙනවා. ඉතිං ඒ තුළ රංගන ශිල්පියාගේ කාර්යය විශාල පරාසයක් තුළ ගමන් කරනවා. පෞද්ගලිකව 80 දශකයේ කලාවට තිබුණු උනන්දුව මත එයට එක්වුණු පුද්ගලයෙක් ලෙස මම දකින්නේ, අපිට කලින් පරම්පරාව සාහිත්‍යය, පොතපත කියවීම තුළින් කලාව යම්කිසි විදියක සමාජයත් එක්ක සෘජුව බැඳී තිබුණු, වගකීමක් සහිත කාරණයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක කෙරුණු බව. ඒ අනුව රංගන ශිල්පියා කියන චරිතය මම දකින්නේ, ඔහු මුලින්ම ඔහු කවුද යන වග හඳුනාගත යුතුයි. එය තමයි ඔහුගේ පදනම. ඉන් අනතුරුව ඔහුට පුළුවන් නම් ඔහු ඉපදුණ රට, එම රටේ ක්‍රියාකාරිත්වය, එම ක්‍රියාකාරිත්වය තුළ ඔහු කොතැනද ඉන්නේ සහ ඔහුට පැවරුණු කාර්යයන් අවබෝධ කරගන්න, එවිට ඔහුට හැකියාව ලැබෙනවා කලාව කියන පරමාර්ථය තුළ සමාජයේ පෙරගමන්කරුවෙකු ලෙස කටයුතු කරන්න.
අපිට කලින් හිටපු අපේ ගුරුවරුන් ගත්තොත් ඔවුන් කලාකරුවන් විදියට සෘජුවම සමාජය දැනුවත් කළා. රංගන ශිල්පියෙකුට සෘජු වගකීමක් පැවරෙනවා ඔහු කරන දේ පිළිබඳව සමාජයට වගකියන්න. වර්තමානය ගත්තොත් අද ලෝකයේ තාක්ෂණයත් මුසුවී විවිධ කලා මාධ්‍යයන් බිහිවෙලා තියෙනවා. ඒ තුළත් විවිධ පැතිකඩයන්ට අයත් රංගන ශිල්පීන් ගොඩනැගෙමින් පවතිනවා. මේ කිනම් ආකාරයකින් වුවත් රංගන ශිල්පියා ප්‍රධාන වශයෙන් සමාජයේ පෙරගමන්කරුවෙකු ලෙස කටයුතු කළ යුතුයි.
නාට්‍යයක් වේවා, ටෙලිනාට්‍යයක් වේවා, එහි පිටපත තුළින් පමණක් නළුවෙකුට චරිතයකට අවතීර්ණ වෙන්න පුළුවන්කමක් නෑ. පිටපතකින් ඔබට ලැබෙන චරිතයක් ශාරීරිකව නිරූපණය කරන්න ඔබ උදව්වට කැඳවාගන්නේ මොන වගේ මූලාශ්‍රද?
ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයකට අදාළව විෂයක්, විද්‍යානුකූල පසුබිමක් සහ අතීතයක් පවතිනවා. කලා ක්ෂේත්‍රයත් වේදිකාව, ටෙලිතිරය, සිනමාව ආදි වශයෙන් අතීතයේ සිට ක්‍රමවත්ව වර්ධනය වීමක් දැකගන්න පුළුවන්. මම හිතන්නේ රංගන ශිල්පියෙක් අනිවාර්යයෙන්ම විෂය පිළිබඳ යම්කිසි දුරකට අධ්‍යයනයක් කළ යුතුයි. එතැනදී ඔහු මානසිකව හා ශාරීරිකව ඒ විෂයට අදාළව පුහුණුවක් ලබනවා. එහිදී ඔහු කළ යුත්තේ මොනවාද, නොකළ යුත්තේ මොනවාද වශයෙන් පැහැදිලි වටහාගැනීමේ හැකියාවක් රංගන ශිල්පියෙකුට ලැබෙනවා.
ඔබ රංගන ශිල්පියෙක් විතරක් නෙවෙයි, සම්මානනීය වේෂ නිරූපණ ශිල්පියෙක්. රංගන ශිල්පියෙක් ලෙස ඔබට ඔබව නිර්මාණය කරගැනීමටත්, වේෂ නිරූපණ ශිල්පියෙක් ලෙස වෙනත් අයෙකුව නිර්මාණය කිරීමටත් පිටපතින් ලැබෙන්නේ මොන වගේ මඟ පෙන්වීමක්දැයි කියන්න පුළුවන්ද?
මෙහෙමයි, පිටපත් රචකයෙක් විසින් තමයි මුලින්ම චරිතයක් නිර්මාණය කරනු ලබන්නේ. එවැනි පිටපතක තියෙන චරිතය නවමු මානයකට ගෙනියන්න අප තුළ පවතින නිර්මාණශීලිත්වය වැදගත් වෙනවා. ඒ වගේම රංගනය හා වේෂ නිරූපණය කියන අංශ දෙකටම පොදු කාරණයක් තමයි තමන් අවට ලෝකය පිළිබඳව තියෙන දැනීම, රසවින්දනය හා පරිකල්පනය. ඒ අනුව තමයි පුද්ගලයෙක් තුළ නිර්මාණශීලිත්වයක් උපදින්නේ. ඒ වගේම සමාජයේ විවිධ චරිත අධ්‍යයනය කිරීමත් වැදගත්. වේෂ නිරූපණ ශිල්පියෙක් ලෙසත් ඔහුට අවශ්‍ය කරන චරිතය ගොඩනගන්න සමාජයේ යම් පරාසයක් තුළ සැරිසරන්න සිදුවෙනවා. මේ කිසිම දෙයක් ක්ෂණිකව කළ හැකි දේවල් නෙවෙයි.
අත්දැකීම් බහුල වේෂ නිරූපණ ශිල්පියෙක් ලෙස, වේෂ නිරූපණ ශිල්පය පිළිබඳව ලෝක මට්ටමින් හා ලාංකේය මට්ටමින් පවතින තත්ත්වයන් ඔබ කොහොමද සසඳන්නේ?
මම රංගන ශිල්පියෙක් ලෙස තමයි කලාවත් එක්ක සම්බන්ධ වෙන්නේ. ක්ෂේත්‍රය තුළ වෘත්තිකයෙක් ලෙස කටයුතු කරනකොට මගේ තිබුණ ආසාව මත තමයි මම වේෂ නිරූපණය සමඟ සම්බන්ධ වෙන්නේ. වේෂ නිරූපණය තුළත් එයට වෙන්වුණු තාක්ෂණයක් තියෙනවා. ඇත්තටම එය ලෝකය පුරාම නිරන්තරයෙන් අප්ඩේට් විය යුතු විෂයක්. ලංකාව වේෂ නිරූපණ තාක්ෂණය යම්කිසි සාධනීය මට්ටමේ දුරකට ගමන් කරලා තියෙනවා. ඇත්තටම කියන්න සතුටුයි, වර්තමානය වන විට ලංකාව තුළත් ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් දක්ෂතා දක්වන වේෂ නිරූපණ ශිල්පීන් ඉන්නවා.
වේදිකා නාට්‍ය ශිල්පියෙක් ලෙස කතා කරනවා නම් වර්තමානයේ ලාංකේය වේදිකා නාට්‍යකරුවාට හිමිවන්නේ මොන වගේ තැනක්ද?
ඉතිහාසය ඉඳන්ම ගලාගෙන ආ විදියට තවමත් ඉදිරියට යාමක් තමයි දැකගන්න පුළුවන් වෙන්නේ. ලංකාවට නිදහස ලැබුණු අවධියේ සිට අද දක්වාම කලාව යම්කිසි පිළිගැනීමට ලක් වුණු විෂයක් කියලා මම හිතන්නේ නෑ. උදාහරණයකට කිව්වොත් 2021ට පවත්වන රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙල තුළ දිගු නාට්‍යය අංශයට නිෂ්පාදනය වුණු විශාල නාට්‍ය ප්‍රමාණයක් අතුරින් නාට්‍ය 10ක් තෝරාගෙන තියෙනවා. මේ සියලුම නාට්‍ය හැමදාම නාට්‍යයකරුවාගේ උවමනාව මතම ගොඩනැගුණු නිර්මාණ. එහිදී කාටවත් උදව්කිරීමක් සිදුවෙලා නැහැ.
එහෙම බලද්දී මම හිතනවා වේදිකා නාට්‍ය කලාව කියන්නේ තාමත් නාට්‍යකරුවා තමන්ගේම කර මත තියාගෙන ගමන් කරන දෙයක් බව. වර්තමානය තුළත් උවමනාව, කැපවීම තියෙන තරුණ
නාට්‍යකරුවන් බිහිවෙන නිසාත්, තවමත් අපේ ප්‍රවීණ ශිල්පීන් ඒ තුළ ඉන්න නිසාත් සහ යම්කිසි පොඩි හරි ප්‍රේක්ෂාගාරයක් පවතින නිසාත් වේදිකා නාට්‍යය නොනැසී ඉදිරියට ගමන් කරන ආකාරය දැකගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම සතුටට තියෙන කාරණය තමයි මෙච්චර රටේ ලොකු විනාශයකට ගිහිල්ලා තියෙද්දීත් නාට්‍යකරුවන් ඔවුන්ගේ නිර්මාණ, ප්‍රකාශනයන් නාට්‍ය කලාව හරහා කරමින් ඉන්න එක.
කලාව කියන්නේම එක්තරා ආකාරයක වෘත්තියක්. ඒත් ඔබ හිතනවාද ලංකාවේදී කලාකරුවාට වෘත්තීයමය තත්ත්වයක් තියෙනවා කියලා.
ඇත්තටම හරිම සංකීර්ණයි. අපේ රටේ හැටියට තමයි ඒ ගැන බලන්න වෙන්නේ. මේකට සම්බන්ධ විශාල පිරිසක් ඉන්නවා. ඔවුන් තුළින් විවිධ නිර්මාණ දායකත්වයන් ලැබෙනවා. අපේ රටේ අද වන තෙක් වෘත්තිකයන් ලෙස කටයුතු කරන කලාකරුවන්ගේ වෘත්තිය කිසිදු ඇගයීමකට ලක් කරලා නැහැ. රටේ අනෙකුත් සේවාවන්ට තියෙන වරප්‍රසාදයක් සහනයක් ඔවුන්ට ලැබිලා නැහැ. අපි හිතනවා නාට්‍යකරුවන් කියන්නේ හැමදාමත් දුප්පත් කට්ටියක්, ඔවුන් දුක් විදින්න ඕනෑ කියලා. නමුත් වර්තමානය තුළ විෂයක් ලෙස එය වර්ධනය වීම මත නවකයන්ට ටෙලිනාට්‍යය හා සිනමාව තුළ ඔවුන්ට අයිති වෘත්තියක් අපි නිර්මාණය කරලා තියෙනවා. ඒ වගේම වේදිකා නාට්‍ය කලාව ගත්තාම යහපත් පරමාර්ථ මූලික කරගනිමින්, සේවයක් සපයමින්, විනෝදාස්වාදයක් ලබාදීමත් දැකගන්න පුළුවන්.
ටෙලිනාට්‍ය කලාව සම්පූර්ණයෙන්ම රූපවාහිනි නාලිකා මත තීරණය වෙන විෂයක්. එතැනදීත් නිර්මාණකරුවා මත තමයි එය තීරණය වෙන්නේ. ටෙලිනාට්‍යය වෙනුවෙන් මූල්‍යමය වශයෙන් නිෂ්පාදකවරුන් සොයාගැනීමක් කළයුතු වෙනවා. ටෙලිවිෂන් කලාව තුළත් අපිම අන්දගෙන, අපිම ලෑස්ති කරගෙන, අන්තිමට අපිම ඇදගෙන මේක පවත්වාගෙන යාමක් දැකගන්න පුළුවන්. නමුත් ඇතුළාන්තයට ගියොත් මේකේ හරිම දරුණු දුකක් තියෙන්නේ. ටෙලිවිෂනය හරහා අපි දකින කලාකරුවන් හැම කෙනෙක්ම තමන් පෞද්ගලිකව වියදම් කරගෙන, වෙහෙස වී විශාල කැපකිරීමක් කරනවා. රූපවාහිනී නාලිකා නිර්මාණ තුළින් තරමක් ඉහළ මූල්‍යමය වටිනාකමක් උපයනවා. නමුත් ඔවුන් ලබන ආදායමට සාපේක්ෂව, පෞද්ගලිකවම කැපකිරීම් කරන කලාකරුවාට නව නිර්මාණ කරන්න දිරිගැන්වෙන පරිසරයක් නිර්මාණය වෙන්නේ නැහැ. ඉතිං මං හිතනවා තවත් ඉදිරියට හොඳ නිර්මාණ බිහිවෙන්න නම් කලාකරුවාට වෘත්තිකයෙක් ලෙස මීට වඩා පිළිගැනීමක් ලැබිය යුතුයි කියලා.
රංගන ශිල්පියෙකුට වේදිකාව හා ටෙලිනාට්‍යය තුළ චරිතයකට අවතීර්ණ වීම සඳහා පෙර පුහුණුව වෙනුවෙන් ලැබෙන අවස්ථාව කොහොමද?
ලෝ බජට් කියන සංකල්පයත් එක්ක කටයුතු කරනකොට වර්තමානයේදී ටෙලිනාට්‍යය තුළ ඩයලොග් එකක් කියලා රිහසල් කරන්නවත් කාලයක් නොලැබෙන තරමට කාලය කළමනාකරණය කරන්න නිෂ්පාදන කණ්ඩායමට සිදුවෙලා තියෙනවා. ඒක යම්කිසි විදියකට නිර්මාණය ඇතුළට බලපෑමක් කරනවා. පෙර පුහුණුවට පවතින ඉඩප්‍රස්තාව නැතිවී යන්නේ ඔය කියන මූල්‍යමය ගැටලුවත් සමඟයි. ලෝකේ අනිත් රටවල් ගත්තත් කලාව තුළින් මුදල් උපයනවා, වෘත්තිකයන් නඩත්තු කරනවා. මම හිතන්නේ කලාව කියන්නේ ලාභ උපයන්න පුළුවන් ක්ෂේත්‍රයක් හැටියට, මේ වෙනුවෙන් ලංකාවේ ව්‍යාපාරික අංශය උනන්දු වෙනවා මදි.
ඔබ දීර්ඝ කාලයක් පුරාවටම ආධුනික, ප්‍රවීණ අධ්‍යක්ෂවරුන් සමඟ කටයුතු කරලා තියෙනවා. ඉතිං චරිතයක් පවත්වාගෙන යාම සඳහා අධ්‍යක්ෂවරයාගෙන් ලැබෙන මැදිහත්වීම කොහොමද දකින්නෙ?
සම්පූර්ණයෙන්ම අධ්‍යක්ෂවරයාගේ කාර්යයන් යටතේ තමයි අපේ නිර්මාණ කාර්යය පවතින්නේ. පෞද්ගලිකව කතා කරනවා නම් මම එක්තරා විදියකට හරිම වාසනාවන්තයි, මොකද මට හොඳ නිර්මාණකරුවන්ගේ නිර්මාණ ඇතුළේ අත්දැකීම් ලබන්න පුළුවන් වුණා. මේ හැම වෙලාවෙම හොඳ පිටපතක්, අධ්‍යක්ෂවරයෙක් මට මුණගැසුණා. අපි යම්කිසි චරිතයක් ඔස්සේ ප්‍රේක්ෂකයන් අතර සාර්ථකත්වයක් ලබාගෙන තියෙනවා නම් එහි මූලික කාරණය අපි වැඩ කරන අධ්‍යක්ෂවරයා තමයි.
රංගන ශිල්පියෙකු, වේෂ නිරූපණ ශිල්පියෙකු හා අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙස භූමිකා තුනක සංකලනය ඔබේ කලා ගමනට කොයිතරම් වැදගත්ද?
අපි හැමවෙලේම අවංක වෙන තැන හොයාගත්තොත් අපි ගමන් කරන්නේ ඒ මාර්ගයේ. එවිට හැමෝටම නිරන්තරයෙන් තියෙනවා ඉගෙනගන්න දෙයක්, හොයන්න දෙයක්. මොකද දැනුම කියන දේ නිරන්තරයෙන් අපි ළඟට ගලාගෙන එනවා. වර්තමානය තුළ තියෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය තමයි නිරන්තරයෙන් ගලාගෙන එන දැනුම, අත්දැකීම හරියට තෝරාගන්නේ කොහොමද කියන එක. පෞද්ගලිකවම මම වෘත්තීය අංශ තුනක නියෝජනයක් වුණත්, මම හිතන්නේ හුදෙක් පුද්ගලයෙක් හැටියට සමාජය තේරුම් අරගෙන වැඩකිරීම තමයි වැදගත් කියලා.
ප්‍රියන්ත සිරිකුමාර කියන්නේ නිරන්තරයෙන් රූපවාහිනියෙන් දකින්න ලැබෙන චරියක් නෙමෙයි, නමුත් ඔබ කලාව නියෝජනය කරන්නේ දීර්ඝ කාලයක සිට. ඉතිං චරිත හෝ කලා නිර්මාණ තෝරාගැනීමේදී ඔබ විසින් අනුගමනය කරන නිර්ණායක මොනවාද?
චරිත කියන්නේ මේ සමාජයේ ජීවත්වෙන පුද්ගලයෙක්, සතෙක් හෝ පවතින තත්ත්වයක්. නමුත් චරිතයක් තෝරාගැනීම එතැන නෙමෙයි තියෙන්නේ. ඒ සඳහා අදාළ නිර්මාණය තුළින් දෙන්න උත්සාහ කරන පණිවිඩය පිළිබඳව පරිස්සම් වෙන්න බලනවා. සාමාන්‍යයෙන් අපි කරන්න ඕනෑ මොනවාද නොකරන්න ඕනෑ මොනවාද කියලා අපි සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ. මූලික වශයෙන් රටේ ජනතාව යම්කිසි තත්ත්වයක පොසිටිව් තැනකට ගිනියන්න පුළුවන් නිර්මාණ සමඟ සම්බන්ධ වීම වැදගත්. ඒ වෙනුවෙන් තමන්ට නිසි පරිකල්පනයක් තිබිය යුතුයි.■
