2022 පෙබරවාරි 04 දින, බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලවේදී පැබ්ලෝ නෙරූදාගේ Memoirs පොතේ සිංහල පරිවර්තනය “මට මතක මම” නමින් දොරට වැඩීමේදී පරිවර්තක සමන් වික්‍රමාරච්චි කළ දේශනයේ සංස්කරණය කළ පිටපත.
‘මට මතක මම’ සරසවි ප්‍රකාශනයකි.
■ සමන් වික්‍රමාරච්චි
ෂානරයක් විදියට චරිතාපදාන මා එතරම් තැකීමක් කරන සාහිත්‍යයක් නොවේ. එය ලියන්නේ තමන්ද වෙන කෙනෙක්ද කියන එක අදාල නැත. තමන්ම ලිව්වත් වෙන කෙනෙක් ලිව්වත් චරිතාපදානයකදී සිද්ධ වෙන්නෙ කිසියම් චරිතයක් ප්‍රබන්ධගත කිරීමකි. එයට ප්‍රස්තූත වන්නේ තමාගේ ම ජීවිතය නම් එහි ඔඩුදුවනු ඇත්තේ ආත්ම රාගයයි. එහෙත් ස්වභාවයෙන්ම දුක දිනා ජයගත් හපන්නු ගැන කියවීමට අප තුළ තිබෙන උන්නතිකාමී ආශාව නිසා චරිතාපදාන වටා පාඨකයෝ රොඳබඳිති.
හැබැයි කවියෙකු තමන්ගේ ජීවිතය තමන්ම ප්‍රබන්ධ කිරීම වෙනස් යයි මට සිතෙයි. නෙරූදාගේ ස්වයංචරිතාපදානය එක අතකින් එම ෂානරයේ ලිවීම් පිළිබඳ මා තුළ වූ මනස්ගාත කනපිට ගැසුවේය. ඇත්තටම නම් මෙම ලිවීම තුළ නෙරූදා නිර්මාණය වන්නේ පුරාණෝක්තිගත (Mythical) චරිතයක් ලෙසය. පුරාණෝක්තියකදී අප එහි එන සිදුවීම් ඇත්තද නැත්තද කියන එක ප්‍රශ්න කරන්නේ නැත. නෙරූදාගෙ නම නෙරූදා නොවේය කියන කාරණයත් ඔහුගේ ජීවිතයේ ප්‍රබන්ධ ස්වරූපය පිළිබඳ සලකුණකි. ඔහුම කියන විදියට නෙරූදා නම් හතලිහක් පමණ භාවිත කර තිබේ. උප්පැන්න සහතිකය ඔහුගේ නම ලෙස පිළිගන්නේ නෆ්ටාලි රිකාඩෝ රෙයිස් බසෝල්ටෝ (Neftali Ricardo Reyes Basoalto) ලෙසිනි. ඔහු නෙරූදා වන්නේ පියාට හොරෙන් කවි ලිවීම සඳහා උපයා ගත් වෙස්වලාවක් හැටියටය.
නෙරුදා ස්වයංචරිතාපදානය ලිවීමට භාවිත කරන ප්‍රබන්ධමය ස්වරූපය නිසා මෙහි ආකෘතිය හරියට නවකතාවක් වැනිය. සමහර සිදුවීම් ඔහු ගෙනහැර දක්වන්නේ නවකතාවක වගේ අනුරාගය, කුතුහලය කුළුගැන්වෙන විදිහටයි. ඕනෑම නවකතාකරුවෙක් පිස්සු වට්ටන තරම් වන සිදුවීම් මේ පොත පුරාම ඔහු විස්තර කරයි. එකිනෙකාගේ භාෂාවේ වචනයකුදු නොදැන තම තමාගේ කතාව එකිනෙකාට කියාගත් එක්තරා මිනිසුන් දෙදෙනෙකු පිළිබඳ විස්තරය ඒවගේ තැනක් ෆ්‍රෙඩි්‍රකෝ ගාර්ෂියා ලෝර්කා සහ තමා අතර පැවති මිත්‍රකම තීව්‍රව දැක්වීම සඳහා තමාගේ අවකල් ක්‍රියාවකට ලෝර්කා උදව් කළ පුවතක් ඔහු විස්තර කරන්නේ දිවේ තොලේ නොගෑවීය.
යථාර්ථය හරියටම නිරූපණය වෙන්නේ වාර්තාගත කිරීම තුළ නොව ප්‍රබන්ධගත කිරීම තුළ බව ක්‍රිස්ටොපර් කිසලොව්ස්කි නම් සිනමාකරුවා පවසා තිබේ. කිසලොව්ස්කි වාර්තා චිත්‍රපට නිර්මාණයේ සිට ප්‍රබන්ධ සිනමාවට මාරුවීමට ගත් තීරණයට හේතු දක්වමින් කියන්නේ, වාර්තා සිනමාව මුහුණ දෙන අර්බුදය සියල්ල විස්තර කර කීමට නොහැකිකම ලෙසයි. එහෙත් වාර්තා කිරීමේ කලාව අසමත් වන දේ ප්‍රබන්ධය හරහා තමාට කීමට හැකිවී තිබෙන බව කිසලොව්ස්කි කියයි.
“මට මතක මම” යනුවෙන් සිංහලෙන් නැවත ලියන නෙරුදාගේ Memoirs කියවා ඔබට සැබෑ නෙරූදා සොයාගන්න පිළිවන් වෙතැයි මා හිතන්නේ නැත. සැබෑ නෙරූදා සිටින්නේ ඔහුගේ කවි තුළ බව (හරියටම කිව්වොත් ඔහුගේ ප්‍රබන්ධ තුළ බව) හොයාගන්නේ, Neruda:The Poet’s Calling වෙන් ඔහුගේ චරිතාපදානය ලියන පිටස්තරයකු වූ මාර්ක් එයිස්නර්ය (Mark Eisner).
නෙරූදා වෙන කිසිම ස්වයංචරිතාපදානයක් ලියන කෙනෙකුට වඩා බොහෝ දේ නොවහලහා මෙහි එළිදරව් කරන බව ඇත්තය. එහෙත් ඔහු ඒ තරම් ම දේවල් නොකියා සිටීමට පරෙස්සම් වෙයි.. ඔහු බතාවියේ කොන්සල්වරයාව සිටියදී පාළුව දරාගත නොහැකිව ලන්දේසි තරුණියක් සමග සිදුකරන විවාහයක් පිළිබඳ මේ පොතේ කියවෙයි. එතනින් එහාට මරුකා නම් වූ එම කාන්තාව ගැන සඳහනක් නැත. එහෙත් ඇය සමග ඔහු චිලිවලට යන බවත් පසුව සන්තියාගෝවල ඇය සමග වසද්දී ඇයට දියණියක ලැබෙන බවත් එම දියණිය ආබාධිත දැරියක බවත් නෙරූදාට අමතක වෙයි.
ඔහු සන්තියාගෝවල සිටියදී එකවර ගැහැනු ළමයින් දෙදෙනෙකුට ආලය කරයි. කොන්සල්කම ලැබී කොළඹට පැමිණි පසුත් ඔහු ඉන් එක් තරුණියක වූ ඇල්බර්ටිනාට දිගටම ලියුම් ලියමින් තමා සමග විවාහ වීම සඳහා කැඳවා ගැනීමට ප්‍රයත්න දැරුවත් එය සාර්ථක වන්නේ නැත. පසුව මරුකා සමග සන්තියාගෝවල වාසය කරද්දීත් නෙරුදා ඇල්බර්ටිනාට ලියුම් ලියයි. ඇල්බර්ටිනා ඔහු මායිම් නොකර ඔහුගේ මිතුරකු සමග විවාහ වන්නීය.
අපට නෙරූදා සම්බන්ධයෙන් අධිනිශ්චය වන්නේ ලංකාවේ සිටියදී ඔහුගේ ජීවිතය කොනිත්තන ගැහැනුන් දෙදෙනෙකුට අදාළවය. එක් ස්ත්‍රියක් බුරුමයේ ජොසී බ්ලිස් නමැත්තියකි. අනෙක් තැනැත්තිය ලංකාවේ කසලශෝධක ස්ත්‍රියකි. අසෝක හඳගම ඇල්බරෝදා නම් වූ තම සිනමාපටය සඳහා ප්‍රස්තූත කර ගන්නේ මෙම ස්ත්‍රීන් දෙදෙනාය. එහිදී හඳගම නෙරුදා නැවත නිර්මාණය කරයි. අනෙක් අතට නෙරුදා Memoirsලියමින් තමා තමාවම නිර්මාණය කරයි.
ජොසී බ්ලිස් කියන නමත් එනමින් හඳුන්වන ස්ත්‍රියත් නෙරූදාගේම සොයා ගැනීමක් බව මාර්ක් එයිස්නර් පරසක්වල ගසන්නේ එබැවිනි. ඔහු කියන්නේ ජොසී බ්ලිස් යනු නෙරූදාගේ විකාරරූපී නිර්මාණයක් බවය. (බ්ලිස් කියන නම ගත්තත් කෙනෙකුට එහෙම හිතෙයි. ඉංග්‍රීසියෙන් බ්ලිස් කියන්නෙ ප්‍රමෝදය. මනෝවිශ්ලේෂණය තුළ කියවෙන juissanse කියන ලැකානියානු යෙදුම සමහරු ඉංග්‍රිසියට නැගුවෙ ඊකසි යනුවෙන්.) එයිස්නර්ගේම වච වලින් එය මෙසේ ලියා තිබිණි.
‘Yet there is a possibility that she was nothing more than an eccentric invention’ Josie Bliss may not have existed at all” except in Neruda’s writings and a few anecdotes he told friends later on’
(එසේද වුවත්, ඇය විකාරරූපී නිර්මාණයකට වඩා වූ දෙයක් නොවේ යැයි කෙනෙකුට සිතෙන්නට පිළිවන. නෙරූදගෙ ලියවිලියි පස්සෙ කාලෙක මිතුරන් සමග කී කයිවාරු කතන්දර කීපයකුයි හැරුන විට ජොසී බ්ලිස් කියල කෙනෙක් ඉන්නම නැතුව ඇති.)
එයිස්නර් කියන විදියට ජොසී බ්ලිස් නමින් කෙනෙකු සිටි බවට කිසිදු පුරාලේඛීය සාක්කියක් නැත. නෙරුදා පෙරදිග සිටියදී සිදුවූ දේවල් හරියටම කියා යැවුවේ ඔහුගේ ප්‍රාණමිත්‍රයකු වූ හෙක්ටර් එයන්දිටය (Hector Eandi). ඊට අමතරව ඔහු තම සුළු මවටත් නැගණියටත් විස්තර දන්වා යැවීමේ සිරිතක් තිබිණි. එහෙත් ජොසී බ්ලිස් ගැන ඒ කිසිවකුට යැවූ ලියුම්වල සඳහන් වී නැත. අනෙක් අතට ජොසී බ්ලිස්ගේ ඡායාරූපයක් හෝ නොමැති වීම පුදුමයකි.
නෙරූදා ජොසී බ්ලිස්ව හඳුන්වන්නේ ඊර්ෂ්‍යාකාර නපුරු ස්ත්‍රියක ලෙසය. කොටින්ම බුරුම අඳුන් දිවිදෙනක ලෙසය. ඔහු ඇය ගැන කරන විස්තර අනුව ජොසී බ්ලිස් සැබෑ ආදරවන්තියකි. ඒ අනුව ඇය එක්තරා විදියක ෆැන්ටසි නිර්මාණයකි. එයිස්නර් සොයාගන්නා විදියට නෙරූදා බොහෝ කලකට පසුව (නෙරුදා මේ මතක සටහන් ලියන්නට පටන්ගන්නේ 1960දී පමණය) ජොසී බ්ලිස් නමැති චරිතය ගොඩනගන්නේ ජෝර්ජ් ඔර්වෙල්ගේ Burmese Days නමැති නවකතාවේ චරිතයක මොඩලය අනුවය. ඔර්වෙල්ගේ නවකතාවේ මා හ්ලා මේ (Ma Hla May) බොහෝ දුරට ජොසී බ්ලිස්ට සමාන වේ. බ්ලිස් තුළ තිබුණ අර වනචර ගති සියල්ලම මා හ්ලා මේටත් තිබිණි. සමහර වෙලාවට මා හ්ලා මේ බැළලියක වැනිය. අනෙක් වෙලාවට ඇය පණුවෙකි. ජොසී වගේම ඇයත් බටහිර ඇඳුම් ඇඳ තම අනන්‍යතාව සඟවා ගනී. ඇය තම මුහුණ සුදුව තබා ගැනීමට සුදු පැහැති පියරු වර්ගයක් භාවිත කළ බවත් සඳහන් වේ. මේ සේරටමත් වඩා මා හ්ලා මේ ද ඊර්ෂ්‍යාවෙන් ආතුරව සිටි තැනැත්තියකි. සමහර වෙලාවට ඇය සිය දිවි නසා ගැනීමට තරම් පෙළඹී ඇත.
පශ්චාත් යටත්විජිත න්‍යායධරයකු වන එඩ්වඩ් සයිඩ්ට අනුව බටහිර ලේඛකයන්ගේ ඇස්වලින් දකින පෙරදිග ගැහැනිය ඇයයි. සමහර විචාරකයන්ගේ මතය නම් නෙරූදා චිත්‍රණය කරන්නේ ඇය බවය. ජොසී බ්ලිස් ප්‍රබන්ධයක් නම් අර කසලශෝධක ස්ත්‍රිය පිළිබඳ පලහිලව්වත් ප්‍රබන්ධයක්ද?
ස්ලාවෝ ජිජැක් ඔහුගේ Living In The End Time නමැති වියමනෙහි එම සිදුවීම දකින්නේ අප්‍රසන්න ස්ත්‍රී දූෂණයක් ලෙසය. නෙරූදා එම සිදුවීම පිළිබඳ කර ඇති ලිවීම මුළුමනින්ම උපුටා දක්වන ජිජැක්, එය ස්ත්‍රී දූෂණයක් පමණක්ම වූ බව පෙන්වා දෙන්නේ එහි ලියා ඇති දේ (අන්තර්ගතය) අනුව නොව ලියා ඇති ආකාරය (ආකෘතිය) විශ්ලේෂණය කරමිනි. එම සිදුවීම සිංහලට නැගුණේ මෙලෙසය.
‘එක් උදෑසනක මෙහි කෙලවරක් දැකීමට මම තීරණය කළෙමි. මම ඇගේ මැණික් කටුව දැඩිව ග්‍රණයට ගෙන ඇගේ ඇස්වලට එබී බැලුවෙමි. ඇය සමග කතාකළ හැකි බසක් නොවීය. සිනහවකින් හෝ තොරව ඇය මා සමග පැමිණි අතර ඉතා සුළු වේලාවක් ඇතුළත මගේ ඇඳ මත නිරුවත් වූවාය. ඇගේ සිහිනිඟත්, පුපුරන්නට තරම් වන පුන් පියයුරුත්, ඇය දකුණු ඉන්දියාවේ අවුරුදු දහසක් පැරණි පිළිමවලින් එකක් බවට පත් කර ඇත. එය වූ කලි පුරුෂයකු සහ පිළිමයක සම්භෝගයක් විය. ඇය කිසිදු ප්‍රතිචාරයකින් තොරව ඒ මුළු කාලය පුරාම ඇස් හායි ගා ඇරගෙන සිටියාය. ඇය මා පිළිකුල් කිරීම නිවැරදිය. එය නැවත සිදුවූයේ නැත.’
මේ විලිසංගෙ නැති අතවර කිරීමට අදාල විස්තර නෙරූදා හිතාමතාම මගහැර යන බව ජිජැක් පෙන්වා දෙයි. එහි කියවෙන පරිදි ඇය නිරුවත් වන්නේ තමාම ඇඳුම් ගලවා දැමීමෙන් නොවේ. එසේ නම් ඇය නිරුවත් වූයේ කෙසේද? ගොදුරුවන්නියගේ අක්‍රිය බව (passivity) දිව්‍යමය උපේක්ෂාවක් ලෙස ගූඪකරණයත්, කතාව කියන්නා තුළ අවම වූ ශිෂ්ටබවක් සහ විලි ලජ්ජාවක් නොවීමත්, (ඔය කියන තරම් ඔහු මේ කෙල්ලට ආකර්ෂණය වුවා නම් ඇගේ දුගඳ ඔහුට නොදැනුණේද?) ගැන ජිජැක් අවධාරණය කරයි. මේ සියල්ලේ උපරිමය වන්නේ මලපහ දේවත්වයට නැංවීමය.
අසෝක හඳගම ඇල්බොරාදාහි ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නේ මේ ජිජැකියානු ප්‍රවාදයයි. නෙරුදා සඟවන ස්ත්‍රී දූෂණය හඳගම තිරය මත නිරූපණය වීමට ඉඩහරී.
එක අතෙකින් මේ විග්‍රහය ආකෘතිය (Form) පිළිබඳ නව මානයක් සපයයි. ඒ කියන්නේ වඩා වැදගත් වන්නේ කියන දෙය (content) නොව කියන ආකාරය බවයි. අර්ථය මතුවන්නේ යමක් කියන ආකාරය අනුවය. ස්ත්‍රී දූෂණයකට ගොදුරු වන ගැහැනියකට ඇයට සිදුවූ අතවරය බොහොම සාර සුබාවට පිළිවෙළක් ඇතිව කියාගන්න නොහැකිය. එහෙම පිළිවෙළකට කියනවා නම් බැලූබැල්මට එය ගොතන ලද කතාවක් බව කෙනෙකුට පෙනී යන්න පිළිවන. ඇය තමා අත්දුටු සිදුවීමේ ආතතිය සමග එය ප්‍රකාශ කරනු ඇත්තේ අසම්බන්ධ කතාවක් විදියටය.
ෆ්‍රොයිඩ්ට අනුව සිහිනය අර්ථ දක්වන්නේ එහි අඩංගුව අනුව නොවේ. අප සිහිනය තුළ දකින රූප විග්‍රහ කිරීම මගින් එහි සැඟවුන අර්ථ තේරුම් ගන්නට බැහැ ඒ සඳහා වැදගත් වන්නේ සිහිනය දුටු පිළිවෙලයි.
නෙරූදා ජොසී බ්ලිස් අරභයා ලියන “වැන්දඹු හිමිගේ ටැංගෝ නැටුම” (Widower’s Tango) ජොසී අමතා ලියන, එහෙත් කිසිදිනෙක ඇයට ලැබෙන්නට නොසලස්වන ලියුමක් වැනිය. එහි එන එක්තරා කවියකින් වහනය වන්නේ තර්ජනය, අශාව සහ ම්ලේච්ඡබව යයි මාර්ක් එයිස්නර් සොයා ගනී. එම කවිය මෙසේය.
I would give this giant sea wind for your brusque breath
to hear you urinate’ in the darkness, in the back of the house
As if spilling a thin, tremulous, silvery, persistent honey
how many times would I give up this chorus of shadows that I passes
and the noise of useless swords that is heard in my heart’
එක්තරා ආකාරයකින් ගේ පිටුපස අන්ධකාරය තුළ ඇය සුළු දිය පහ කරණ හඬ අසන සැටි මේ කවිය තුළ චිත්‍රණය කිරීම විප්ලවීය ලිවීමක් තමයි. පෙරූවියන් නවකතාකරුවකු වූ මාරියෝ වර්ගාස් ලෝසා (Mario Vargas Llosa) ලියා තිබුණේ මේ කවි කියවූ විට තම කොඳු ඇට පෙළ දිගට කම්පනයක් ඇතිවූ බවය. ස්පාඤ්ඤ බසින් එම කොටස ගැයෙන විට හැඟීම් අවුස්සන සුලු බව එයිස්නර් කියයි. නෙරූදා මෙහිලා නිරූපණය කරන්නේ එදිනෙදා ජීවිතයේ රළු යථාර්ථය සහ සුළු දිය පවා මිහිරි රස ඇති පැණි බවට හරවන සම්භෝගයයි. මින් ඔහු ඇගේ සරීරයේ මල මුත්‍ර දිව්‍යමය ප්‍රපංචයක් බවට උත්කර්ෂණය කරයි. එහෙත් එහි අඳුරු යටි අරුතක් ගැබ් වී ඇත. ඒ කියන්නේ කවියේ සිටින ගැහැනිය වන සතෙකු බඳුය.
ඒ තමයි නෙරූදා දකින පෙරදිග ගැහැනිය. එක්කෝ ඇය දිවි දෙනක මෙන් රෞද්‍රයි. නැත්නම් ගල් පිළිමයක් මෙන් අක්‍රියව අවනතයි. ඇල්බොරාදාහිදී හඳගම එකී ප්‍රවාදය විසංයෝජනය කරයි.
මේ ලිවීම් තුළ අපට හමුවන්නේ ලාලසාවෙන් ආතුරවුන පෙම්වතෙකි. රසවතෙකි. එහෙත් ඒ ප්‍රේමය එක අතකින් මුළු මහත් මනුෂ්‍ය වර්ගයා කෙරේම විහිදුණු ප්‍රේමයකි. නෙරුදා කියන්නෙ දේශපාලන චරිතයකි. හරියටම කිව්වොත් අනාගතයේ දවසක චිලී හමුදා ජුන්ටාවෙන් මරා දැමීමට මුලින්ම නියමිතව සිටියේ සැල්වදෝර් ඇලන්ඩේ නොවෙයි නෙරුදාවය. සරලව කිව්වොත් චිලී සමාජවාදී ජනරජයේ ජනාධිපතිකමට තරඟ වැදීමට මුලින්ම යෝජනා වුණේ නෙරුදාය. නෙරුදා එක කොන්දේසියක් මත ඊට එකඟ වෙලා සිටියේය. ඒ සඳහා වෙනත් සුදුසු අයකු පත් කළ හැකිවුවහොත් තමාට අපේක්ෂකත්වයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට ඉඩ තිබිය යුතු බවයි.
අන්තිමේදී සැල්වදෝර් ඇලන්ඩේ ජනාධිපතිකමට ඉදිරිපත් වුණ විට නෙරුදා අපේක්ෂකත්වයෙන් ඉවත් වෙලා ඇලන්ඩේ ඡන්ද ව්‍යාපාරය කරට ගනියි. ඔහු ඇලන්ඩේ සමග මුළු චිලිය පුරාම කිලෝමීටර් දහස් ගණනක් ඇවිදියි. ඔහු ඇලන්ඩේ දකින්නේ වෙහෙස කියන දේ හඳුනන්නේ නැති නායකයකු විදියටය. ඇලෙන්ඩේ නිදා ගත්තෙ ්තැනකින් තැනකට යන අතරතුර මෝටර් රථයේදීය.
ඇලන්ඩේ ඝාතනය වී දින 12කට පස්සෙ නෙරුදා සන්තියාගෝ රෝහලකදි මියයයි. රෝහල්ගතව සිටියදී ඔහුගේ නිවස කොල්ලකා විනාශ කර දමා තිබුණි. ඔහුගේ මරණය පිළිබඳ සැකසංකා අදටත් තිබේ.
නෙරුදා ඇලෙන්ඩේගේ අවසානය පිළිබඳව තබන සටහන් සැබවින්ම සංවේගජනකය. ඔහුගේ එම ලියවිල්ල මා සිංහලට නැගුවේ මේ විදිහටය.
“මගේ මතක අතර මේ හදිසි සටහන් මා ලියන්නේ මගේ ශ්‍රේෂ්ඨ සහෝදරයා වූ ඇලන්ඩේගේ ජීවිතය බිලිගත්, කිව නොහැකි තරම් වන සිදුවීම්වලට දින තුනකට පසුවය. ඔහුගේ ඝාතනය සඟවනු ලැබිණි. ඔහු වලදැමූයේ රහසිගතවය. ඒ අමරණීය සිරුර කැටුව යාමට ඉඩදෙන ලද්දේ ඔහුගේ වැන්දඹු බිරිඳට පමණකි. ආක්‍රමණිකයින් කියාසිටියේ සිය දිවි නසාගැනීමක පැහැදිලි සලකුණු ඔහුගේ සිරුරේ වූ බවය. මේ පැහැදිලි කිරීම පිටරටවල ප්‍රකාශයට පත්වූයේ පරස්පරවය. ගුවනින් බෝම්බ හෙලූ සැණින් යුදටැංකි ක්‍රියාත්මක විය. යුදටැංකි බොහෝ ගණනක් එක හුදෙකලා මිනිසකුට එරෙහිව වීරෝදාර ලෙස සටන් වැදිණි. තම හදවත මිසෙක අන් කිසි කෙනෙකුදු නොමැතිව සිය කාර්යාලයට වී බලාසිටි, චිලී ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා වූ සැල්වදෝර් ඇලන්ඩේ දුම සහ ගිනිදැල් විසින් වටකරගනු ලැබිණි.
මෙබඳු සුන්දර මොහොතක් මගහැර යාමට ඔවුන්ට නොහැකි විය. කිසිවිටෙක ඔහු තම රාජකාරියෙන් ඉවත් නොවන බැවින් ඔහුව ගිනිබිඳ ඝාතනය කිරීමට සිදුවෙයි. ඔහුගේ සිරුර අප්‍රකට තැනෙක වලදමනු ලැබීය. මුළු ලෝකයේම ශෝකය දෝතින් ගත් ගැහැනියක පමණක් කැටුව ගිය එම මළසිරුර, අර කීර්තිමත් අජීව රූපය, චිලිය යළි පාවාදුන් චිලී සොල්දාදුවන්ගේ මැෂින් තුවක්කු වෙඩි පහරින් කීතු කීතුවලට කැබලි වී තිබිණි.”
කවියකු ලෙස නෙරූදාගේ මෙම ලිවීම්වල ආකෘතිය මහත් කොට ගැනීම දිගටම දක්නට තියෙනවා වගේම මේ පොත පුරාම මා දුටු අනෙක් විශේෂත්වය තමයි ඒ ලිවීවල තිබෙන සාර සංග්‍රහවාදය (eclectic). ඔහු රෝගයක් වන තරමට කියවීමට ඇබ්බැහි වූ කෙනෙක්. මේ නිසා තමා කියවූ දේ වැමෑරීමට වන පෙළඹවීම ඔහුට වළක්වාගන්න බැහැ.■
