දූෂිතයන්ගේ පාරාදීසයේ රහස් කාන්දුවක්
ක්‍රෙඩිට් සුසී ස්විස් බැංකු හෙළිදරව්ව

■ නිසංසලා දිසානායක

ලෝකයේ විශාලතම පුද්ගලික බැංකුවලින් එකක් වන, ස්විට්සර්ලන්තයේ ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුවේ අනපේක්ෂිත රහස් හෙළිවීමක් නිසා වධහිංසා පැමිණවීම්, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්, නීති විරෝධී මුදල් ව්‍යාපාර, දූෂණ හා තවත් බරපතල අපරාධ කරමින් මුදල් උපයන ගනුදෙනුකරුවන් රැසකගේ සැඟවුණු ධනය පිළිබඳව පසුගියදා ලෝකයට හෙළිදරව් විය.

ලොව පුරා විසිරී සිටින ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුවේ ගනුදෙනුකරුවන් 30,000ක පමණ තොරතුරු මේ සමඟ හෙළි වී ඇතැයි වාර්තා වේ. සැක සහිත ගනුදෙනුකරුවන් සමඟ කරන ගනුදෙනු සහ නීතිවිරෝධී අරමුදල් නවත්වන ලෙසත් වරින් වර කළ ඉල්ලීම් ආදිය නොසලකා හැරීම වැනි හේතු නිසා මෙම රහස් අනාවරණය වී ඇතැයි කියැවේ.

පිලිපීනයේ මිනිස් ජාවාරම්කරුවෙක්, අල්ලස් ගැනීම නිසා සිරගත වූ හොංකොං කොටස් වෙළඳපොළ ප්‍රධානියෙක්, ලෙබනීසියානු ජාතික පොප් තරුවක් වූ සිය පෙම්වතිය ඝාතනය කරන්නට නියෝග දුන් බිලියනපතියෙක්, වෙනිසියුලාවේ රාජ්‍ය තෙල් සමාගම මංකොල්ල කෑ විධායකයෝ සහ ඊජිප්තුවේ සිට යුක්‍රේනය දක්වා රටවල දූෂිත දේශපාලකයින් ආදී කුප්‍රකට චරිත රැසක් ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුවේ ගනුදෙනුකරුවෝය.

වතිකානුව හිමිකම් දරන එක් ගිණුමක් මගින් ලන්ඩනයේ දේපළක් සඳහා කළ ආයෝජනයකැයි කියැවෙන වංචාවක් සඳහා පවුම් මිලියන 350ක් වියදම් කර තිබෙන බවට දත්ත පවතී. කාඩිනල්වරයෙක් ඇතුළු විත්තිකරුවන් කිහිප දෙනෙක් සිටින, දැනට විභාග වෙන අපරාධ නඩුවකටද මෙම දේපළ සම්බන්ධයක් ඇතැයි වාර්තා වේ.

ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකු දත්ත නිධානය පිළිබඳව ජර්මානු පුවත්පතක් වෙත තොරතුරු ලබාදී තිබුණේ අනන්‍යතාව හෙළි නොකළ රහස් හෙළි කරන්නෙකි.

“ස්විට්සර්ලන්ත බැංකුවල රහස්‍යතා නීති සදාචාර විරෝධී බව මම විශ්වාස කරමි. මූල්‍ය පෞද්ගලිකත්වය ආවරණය කිරීම යනු බදු පැහැර හැරීමේ සහයෝගිතාකරුවන් ලෙස ස්විස් බැංකුවල ලැජ්ජා සහගත භූමිකාව ආවරණය කරන අත්තික්කා කොළයක් පමණයි……” නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මෙම රහස් හෙළි කරන්නා ප්‍රකාශ කළේය.

ඒ පිළිබඳව අදහස් දැක්වූ ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුව කියා සිටියේ ස්විට්සර්ලන්තයේ බැංකුවල පවත්නා දැඩි රහස්‍යතා නීති, තනි ගනුදෙනුකරුවන්ට අදාළ හිමිකම් පිළිබඳව අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමෙන් වැළැක්වූ බවය.

ව්‍යාපාර පිළිවෙත් පිළිබඳව චෝදනා සහ නිගමන ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුව තරයේ ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ වාර්තාකරුවන් අනාවරණය කරන කරුණු පදනම් වී ඇත්තේ සන්දර්භයට පිටතින් තෝරා ගැණුනු තොරතුරු මත වන බවත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් බැංකුවේ ව්‍යාපාරික පිළිවෙත පිළිබඳව අගති සහගත අර්ථකතන ඇතිවෙන බවත් කියමිනි.

මූල්‍ය ආයතනවල නීති රීති, භාවිතයන් හා අපේක්ෂාවන් වර්තමාන තත්ත්වයට වඩා බෙහෙවින් වෙනස්ව පැවති අතීතයට චෝදනා වැඩි වශයෙන් සම්බන්ධ බව බැංකුව වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වීය.

දත්තවලින් හෙළි වන ආකාරයට බැංකුවේ සමහර ගිණුම් විවෘත කර තිබෙන්නේ 1940ගණන්වලය. ගිණුම්වලින් තුනෙන් දෙකක්ම විවෘත කර තිබෙන්නේ 2000න් පසුවය. ඒවායින් වැඩි ප්‍රමාණයක් පසුගිය දශකය දක්වා විවෘතව පැවතී ඇතත්, දැනට විවෘතව පවතින්නේ ඉතා සුළු කොටසකි.

බැංකු මූලස්ථානය පිහිටියේ ස්විට්සර්ලන්තයේ සූරිච්හි ය. සූරිච් නගරයේ ශ්‍රම බලකායෙන් සැලකිය යුතු නියෝජනයක් සහිත යුනියන් බැංකුවට පමණක් දෙවැනි වන, ස්විට්සර්ලන්තයේ තිබෙන දැවැන්තම මූල්‍ය ආයතනයකි. එහි වත්කම් පවුම් ට්‍රිලියන 1.3 ද ඉක්මවයි. බැංකුවේ සේවය කරන සබඳතා කළමනාකරුවෝ 3500න් වැඩි පිරිසක් ලෝකය පුරා විහිදී සිටිමින් ධනවත් පාරිභෝගිකයෝ සොයාගෙන, ඔවුන් සමඟ ගනුදෙනු කරති. දැනට තොරතුරු හෙළි වූ ගිණුම්වල හිමිකරුවන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල වැසියෝය. වෙනිසියුලාව, ඊජිප්තුව, යුක්‍රේනය හා තායිලන්තය වැඩිම පාරිභෝගිකයන් සිටින රටවල් බව වාර්තා වේ. මේ රටවල දේශපාලන සහ මූල්‍ය ක්ෂේත්‍රවල ඉහළ පෙළැන්තියේ සිටින ධනවතුන් විදෙස් බැංකුවක වත්කම් සඟවාගන්නට දරා තිබෙන්නේ සුළුපටු වෙහෙසක් නොවේ.

කොවිඩ් මාර්ගෝපදේශ දෙවරක් කඩ කිරීම නිසා බැංකු සභාපතිවරයාට තනතුර අහිමි වීම, බැංකු සැපයුම් ජාල අහිමි වීම, මොසැම්බික්හි සිදු කළ ණය වංචාවක් නිසා පවුම් මිලියන 350කට අධික දඩයක් ගෙවන්නට වීම වැනි අර්බුදවලට බැංකුව මෑතකදී ලක් විය.
ස්විට්සර්ලන්ත ඉතිහාසයේ අපරාධ චෝදනාවලට ලක්වූ පළමු බැංකුව වීමේ විරල අවස්ථාවද ක්‍රෙඩිට් සුසී වෙත හිමිවිය. බල්ගේරියානු මාෆියාව කොකේන් වෙළඳාමෙන් ලබාගත් මුදල් විශුද්ධිකරණය කරන්නට උදවු කිරීම බැංකුවට එරෙහිව නැගුණු චෝදනාවයි. එහෙත් බැංකුව ඒ චෝදනා සියල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරයි.

මෙම තොරතුරු කාන්දුවීම ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුවට පමණක් නොව, ස්විට්සර්ලන්තයේ අනෙකුත් බැංකුවලටද විශාල අර්බුදයක් ඇති කරන්නට පුළුවන. ස්විට්සර්ලන්තය යනු ලෝකයේ අතිශය රහසිගත බැංකු නීති සහිත රටකි. ස්විස් මූල්‍ය ආයතන මගින් පවුම් ට්‍රිලියන 6.3කට අධික වත්කම් ප්‍රමාණයක් කළමනාකරණය කරන අතර ඒවායින් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් අයත් වන්නේ විදෙස් ගනුදෙනුකරුවනටය.

සෙවණැලි අතර ක්‍රියාත්මක වීමට පුරුදු වී සිටින ලොව විශාලතම මූල්‍ය කේන්ද්‍රස්ථානයකට දුලභ ආලෝක කිරණයක් වැටී තිබෙන්නේ සුසී බැංකුවේ රහස් ව්‍යාපෘති හේතුවෙනි.
බැංකු ගිණුම් විවෘත කරන්නට, කළ වැරදි හෙළි වූ පසුවත් වසර ගණනාවක් ගතවෙනතුරු විවෘත කළ ගිණුම් පවත්වාගෙන යන්නට හැකිවූ වැරදිකරුවන් සහ මුදල් විශුද්ධිකරණය කරන්නන් හඳුනාගැනීමට මෙය මහඟු අවස්ථාවක් විය. ඒ සියල්ලටත් වඩා, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් කොල්ලකෑමට ස්විට්සර්ලන්තයේ සුප්‍රකට රහස් බැංකු නීති උපකාර වූ අයුරු මෙමගින් හෙළි විය.

කුප්‍රකට ගනුදෙනුකරුවෝ

හොංකොං කොටස් වෙළඳපොළෙහි හිටපු සභාපතිවරයෙක් වූ, කොටස් වෙළඳපොළ දෙව් පියා වශයෙන් නම් දැරූ ධනවතෙකු වූ රොනල්ඩ් ලී ෆුක් ෂියු, කොටස් හුවමාරුවේ සමාගම් ලැයිස්තුගත කිරීම සඳහා අල්ලස් ලබාගැනීම පිළිබඳව වරදකරු වී, අවනම්බු සහගතව රැකියාව අහිමි වූ පුද්ගලයෙකි. ඔහු වඩාත් ප්‍රසිද්ධ අධි ආරක්ෂිත සිරගෙයක වැඩිම කාලයක් ගත කිරීම පිළිබඳව විය හැකියි. ඉන් දශකයකට පසු බැංකු ගිණුමක් විවෘත කිරීමට ඔහු උත්සාහ කළ විට බැංකුව මගින් නිසි පසුබිම් පරීක්ෂණයක් කළේ නම්, සත්‍ය සොයාගැනීමට ඉඩ තිබිණි. ඔහු ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුවේ පවුම් මිලියන 26.3ක ගිණුමක් පවත්වාගෙන ගොස් තිබේ. ඔහු දැන් ජීවතුන් අතර නැතත්, බරපතල වැරදිකරුවන් වූ අයගේ ගිණුම් ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකුව පවත්වාගෙන ගිය බවට සහ සැකසහිත ගනුදෙනුකරුවන් බැංකුවට ආසක්ත වූ බවට මෙය එක් නිදසුනකි.

ස්විට්සර්ලන්තයේ මූල්‍ය නියාමකයා විසින් කරන ලද වාර්තාවක් 2017දී කාන්දු වූ පසු, එවකට බැංකුවේ පැවති අභ්‍යන්තර ක්‍රියා පටිපාටි පිළිබඳව යම් අවබෝධයක් ලබාගැනීමට හැකි විය. ඉහළ අවදානමක් සහිත රටක දේශපාලනිකව නිරාවරණය වූ පුද්ගලයෙකු හෝ, සූදුව, ආයුධ වෙළඳාම, මූල්‍ය සේවා හෝ පතල් කැණීම වැනි ඉහළ අවදානමක් සහිත ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදී සිටින පුද්ගලයෙකු ලෙස සලකුණු කළ විට සේවාදායකයින් තීව්‍ර පරීක්ෂාවකට ලක්වන බව එම වාර්තාවෙන් හෙළි විය.

බරපතල අපරාධයකට අත්අඩංගුවට ගැනීම, චෝදනා ලැබීම, විමර්ශනය කිරීම හෝ වරදකරු වීම වැනි අවස්ථාවකදී මූල්‍ය සේවා ක්ෂේත්‍රයේ පුළුල්ව භාවිත කෙරෙන සලකුණු ක්‍රමවේද වන පුවත් ලිපි හෝ තොම්සන් රොයිටර්ස් වර්ල්ඩ් චෙක් වැනි දත්ත පද්ධති ආදී බාහිර මූලාශ්‍ර ගනුදෙනුකරුවන් තහවුරු කරගැනීමේදී සහ ඔවුන්ගේ අවදානම් මට්ටම සත්‍යාපනය කර ගැනීමේදී සබඳතා කළමනාකරුවන් විසින් භාවිත කිරීම අපේක්ෂා කරන බව වාර්තාවෙන් හෙළි විය. එමගින් සැක කටයුතු සේවාදායකයන් වෙනුවෙන් බැංකු ගිණුම් විවෘත කිරීමෙන් බැංකුව වළකන්නට හැකි වේ.

එක්සත් ජනපද සුරැකුම්පත් හා විනිමය කොමිෂන් සභාව විසින් 2001දී ආයෝජන වංචාකරුවෙක් යැයි චෝදනා කරනු ලැබූ සර්බියානු ජාතිකයෙක් වන රූඩොල්ජබ් රදුලොවිච් බඳු සේවාදායකයන් සමඟ බැංකුව ගනුදෙනු කිරීමෙන් වළක්වන්නට එවැනි පාලනයක් වැදගත් වන්නට ඉඩ තිබිණි. කෙසේ වෙතත්, කාන්දු වූ දත්ත අනුව ඔහු බැංකුවේ සමාගම් ගිණුම් දෙකක සම අත්සන්කරු බව හෙළි විය. ඒවායින් එකක් අරඹා තිබුණේ ආයෝජන වංචාව සම්බන්ධයෙන් රදුලොවිච්ට එරෙහිව පෙරනිමි විනිශ්චයක් ලබාදී වසරකට පසුය. ඔහුගේ සමාගම් ගිණුම්වලින් එකක් 2010දී වසා දැමීමට පෙර එහි පවුම් මිලියන 2.2ක වත්කම් පැවතිණි. නීතිවිරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය වෙළඳාම් කරන සංවිධානාත්මක අපරාධ කල්ලියක නායකයෙක් වන ඩාකෝ සරිච් වෙනුවෙන් දකුණු ඇමරිකාවේ සිට කෙසෙල්වල සඟවා කොකේන් ප්‍රවාහනය කිරීම නිසා බෙල්ග්‍රේඩ් හි උසාවියකින් වරදකරු වී ඔහුට වසර 10ක සිර දඬුවමක් හිමි වූයේ මෑතකදීය.

නව ගනුදෙනුකරුවන් වෙනුවෙන් පමණක් නොව, පැරණි ගනුදෙනුකරුවන්ද අඛණ්ඩව නැවත තක්සේරු කිරීම අවශ්‍යය. සෑම වසර තුනකට වරක් ගනුදෙනුකරුවන් පරීක්ෂා කරන බවත්, වැඩි අවදානම් සහිත ගනුදෙනුකරුවන් වසරකට වරක් පරීක්ෂා කරන බවත් 2017 ක්‍රෙඩිට් සුසී වාර්තාවලින් හෙළි වී තිබේ. මෙම කාලීන සමාලෝචන හඳුන්වා දුන්නේ වසර 15කටත් පෙර බව බැංකුව ද ගාඩියන් වෙත ප්‍රකාශ කරන ලදී. ඉන් අදහස් වෙන්නේ 2007 සිට බැංකුව එම පරීක්ෂාවන් පවත්වාගෙන ගිය බවය.

සීමන්ස් නමැති ජර්මානු ඉංජිනේරු ආයතනයක සේවකයෙක් වූ ජර්මානු ජාතික එඩුවාඩ් සයිඩල් දශක ගණනාවක් තිස්සේ ජනපතිවරු හා උප ජනපතිවරු ඇතුළු දූෂිත නයිජීරියානු දේශපාලකයින්ට මුදල්, සුඛෝපභෝගී ඔරලෝසු ආදි අල්ලස් ලබාදෙමින් තම සමාගම වෙනුවෙන් කොන්ත්‍රාත් ලබාගැනීම පිළිබඳව 2008දී චෝදනා ලැබීය. 2006දී ජර්මානු අධිකාරීන් විසින් එම ආයතනයේ මූලස්ථානය වැටලූ පසු ඔහු පාපොච්චාරණය කළේය. එබැවින් 2007දී ඔහුගේ නම තොම්සන් රොයිටර් දත්ත පද්ධතියට එකතු විය. කෙසේවෙතත්, පසුගිය දශකය වෙන තුරුම ඔහුගේ ක්‍රෙඩිට් සුසී ගිණුම් විවෘත පැවති බව අනාවරණය විය.

ස්වීඩන ජාතික පරිගණක තාක්ෂණ ශිල්පියෙකු වූ ස්ටෙෆාන් සෙඩර්හොම් ඔහුගේ සුසී බැංකු ගිණුම ඇරඹුවේ 2008දීය. පිලිපීනයේ මිනිස් ජාවාරම් පිළිබඳව 2011දී ජීවිතාන්තය තෙක් දඬුවම් නියම වී වසර දෙක හමාරක් ගතවීත් සිය බැංකු ගිණුම් විවෘතව තබාගැනීමට ඔහුට හැකි විය.

ෆර්ඩිනන්ඩ් සහ ඉමෙල්ඩා පිලිපීනය කොල්ල කෑ හැටි

ස්විස් බැංකු ඔවුන්ගේ විශ්වාසවන්ත කීර්තිය වර්ධනය කරගෙන තිබෙන්නේ 1713 තරම් ඈත අතීතයක සිටයි. එම වසරේදී ජිනීවා මහා කවුන්සිලය යුරෝපීය රදළයන් විසින් ස්විස් බැංකුවල තැන්පත් කළ ධනය පිළිබඳව තොරතුරැ හෙළි කිරීම බැංකුකරුවන්ට තහනම් කරන ලදී. නොබෝ කලකින්ම ස්විට්සර්ලන්තය ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රභූන්ට බදුවලින් ගැලවිය හැකි තෝතැන්නක් බවට පත් වූ අතර ස්විස් බැංකුකරුවන් සිය ගනුදෙනුකරුවන්ගේ කටයුතු පිළිබඳව පූර්ණ නිහඬ රාජකාරියක් අනුගමනය කළහ.

වර්ෂ 1934දී ස්විට්සර්ලන්තයේ බැංකු රහස්‍යතා නීතිය හඳුන්වාදීමත් සමඟ මෙම සිරිත ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කරන ලද අතර එමගින් සේවාදායකයාගේ බැංකු තොරතුරු විදෙස් බලධාරීන්ට හෙළි කිරීම අපරාධයක් බවට පත්විය. ඉන්පසු වසර කිහිපයක් ඇතුළත ලොව හැම අතින්ම ධනවත් ගනුදෙනුකරුවන් ස්විස් බැංකු වෙත ඇදී එන්නට වූ අතර සැඟවීමට යමක් ඇත්තෝද රහස්‍ය භාවය නිසා ඒ වෙත පැමිණියහ.

දූෂිත පිලිපීන ආඥාදායක ෆර්ඩිනන්ඩ් මාකෝස් සහ ඔහුගේ භාර්යාව ඉමෙල්ඩා මාකෝස් පිළිබඳ සිද්ධිය ක්‍රෙඩිට් සුසී බැංකු ඉතිහාසයේ කුප්‍රකට වූවකි. ෆර්ඩිනන්ඩ් ජනපති බවට පත්වූ වාර තුනේදී මෙම යුවළ පිලිපීනයෙන් ඩොලර් බිලියන 10ක් පමණ ලබාගෙන ඇතැයි ගණන් බලා තිබේ. ක්‍රෙඩිට් සුසී, මාකෝස්ලාට තමන්ගේම රට කොල්ල කෑමට උපකාර කළ පළමු බැංකුවලින් එකක් ලෙස ප්‍රසිද්ධය. වරක් බැංකුව ඔවුන් දෙදෙනාට විලියම් සෝන්ඩර්ස් සහ ජේන් රයින්ඩ් යන ව්‍යාජ නම් යටතේ ගිණුම් ඇරඹීමට පවා උපකාර කර ඇත. වර්ෂ 1995දී සූරිච් හි අධිකරණයක් සුසී සහ තවත් බැංකුවකට නියෝග කර සිටියේ පිලිපීනයෙන් සොරකම් කරන ලද අරමුදල් ඩොලර් මිලියන 500ක් ආපසු පිලිපීනයට ලබාදෙන ලෙසයි.
මාකෝස් වෙනුවෙන් මුදල් විශුද්ධිකරණයට උපකාර කිරීම සම්බන්ධව වරදකරු වූ නීතීඥ හෙලන් රිව්ලාට අයත් ගිණුමක් පිළිබඳව කාන්දු වූ දත්තවලින් හෙළි විය. එසේ තිබියදීත් 2000දී ඇයට බැංකු ගිණුමක් විවෘත කිරීමට හැකිවිය. දූෂිත පිලිපීන නායකයා උදෙසා මුදල් විශුද්ධිකරණයට උදවු කළ එම යුවළ පිළිබඳව බැංකුව දැක්වූ නොදැනුම්වත්භාවය පුදුම සහගතය. වර්ෂ 2006දී ඔවුන්ගේ ගිණුම් වසන විට ඒවායෙහි පවුම් මිලියන 3.6ක් තිබිණ.
සුසී බැංකුවේ සේවය කළ පැරණි සේවකයෙකු කියා සිටින්නේ ගැටලුකාරී ගනුදෙනුකරුවන් සම්බන්ධයෙන් ඉවත බලාගැනීමේ ගැඹුරින් මුල් බැසගත් සංස්කෘතියක් ස්විස් බැංකුකරණයේ පැවති බවයි.

වසර 2000 දශකය වන විට විදෙස් නියාමකයින් සහ බදු අධිකාරීන් ස්විස් මූල්‍ය පද්ධතිය විනිවිද යාමට නොහැකි වීම ගැන කළකිරී සිටියහ. ඒ තත්ත්වය වෙනස් වූයේ ස්විට්සර්ලන්තයේ යුනියන් බැංකුවේ සේවය කළ බැංකුකරුවෙක් වූ බ්‍රැඩ්ලි බර්කන්ෆෙල්ඩ් 2007දී ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වී ධනවත් ඇමරිකානුවන් දහස් ගණනකට රහස් ගිණුම් සමඟ බදු පැහැර හැරීමට බැංකුව උපකාර කරන ආකාරය පිළිබඳව එක්සත් ජනපද බලධාරීන්ට තොරතුරු ලබා දුන් පසුවයි. එම තොරතුරු ඔස්සේ පසුකලෙක කළ පරීක්ෂණ මගින් හෙළිදරව් වූයේ උසස් පෙළැන්තියේ උත්සව ආදියට සහභාගී වීම, අනාගත ගනුදෙනුකරුවන්ට නොමිලේ රත්රන් ලබාදීම වැනි අමුතු උපක්‍රම යුනියන් සහ ක්‍රෙඩිට් සුසී වැනි බැංකු අනුගමනය කළ බවයි.
ස්විට්සර්ලන්ත මූල්‍ය ක්ෂේත්‍රය කැළඹූ මෙම අනාවරණවලින් පසු ඇමරිකාවේ දරුණු කෝපය හමුවේ රහසිගත බැංකු ගිණුම් පවත්වාගෙන ගිය ඇමරිකානුවන් ගැන හෙළි කරන්නට සිදුවිය. වර්ෂ 2014දී ස්වයංක්‍රීය බැංකු තොරතුරු හුවමාරු කිරීමේ ජාත්‍යන්තර සම්මුතියට අකමැත්තෙන් වුවද අත්සන් කරන්නට ස්විට්සර්ලන්තයට සිදුවිය.

කෙසේ වෙතත්, වසර 90ක් තරම් පැරණි රහස් නීතිය එරට තවමත් ක්‍රියාත්මක වෙන අතර මෑතකදී එය වඩාත් පුළුල් කරන ලදී. බදු යුක්ති විනිශ්චය ජාලය සඳහන් කරන ආකාරයට ස්විට්සර්ලන්තය නිසා ලෝකයේ රටවල් රැසකට වාර්ෂික බදු ආදායම්වලින් පවුම් බිලියන 15.4ක් අහිමි වේ. ඒවායින් වැඩි ප්‍රමාණයක් බැංකු තොරතුරු සම්මුතියට අත්සන් නොකළ දුගී රටවල්ය.

ධනවත් බදු ගෙවන්නෝ ඔවුන්ගේ මුදල් ස්විස් බැංකුවල සඟවා ගැනීම සංවර්ධනය වෙන රටවල් 90කට අධික ප්‍රමාණයකට බලපායි. මෙම තත්ත්වය එම රටවල දූෂණය පැවතීමට මග පාදන්නක් වන අතර ඒවාට වැඩි වශයෙන් වුවමනා කරන බදු අහිමි කරයි.

පොදු අරමුදල්වලට ප්‍රවේශ වීමට ඇති හැකියාව නිසා දේශපාලකයන් සහ රාජ්‍ය නිලධාරීන් බැංකුවලට අවදානම් සහගතම ගනුදෙනුකරුවන් බවට පත්ව තිබේ. පාලනයේ දූෂණයට එරෙහි ප්‍රබල නීති නොමැති සංවර්ධනය වෙන රටවලට මෙම තත්ත්වය වඩා දරුණුය.■

ද ගාඩියන් ඇසුරිනි.