ආණ්ඩුවට මානව හිමිකම් අභියෝග දෙකක්

■ අරුණ ජයවර්ධන

එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 49 වැනි සැසිවාරය, පෙබරවාරි 28 දින ආරම්භ වී අප්‍රේල් 1 වැනිදා දක්වා පැවැත්වෙයි. ඒ අතර, යුරෝපා සංගමයේ ජීඑස්පී ප්ලස් බදු සහනය තවදුරටත් ලංකාවට ලැබෙනවාද නැද්ද යන්න ගැන නැවත සලකා බැලීමද ඉදිරියේදී සිදුවීමට නියමිතය. මේ අවස්ථා දෙකෙහිදීම ලංකාව සිටින්නේ පහසු තැනක නොවේ.
ජීඑස්පී ප්ලස් බදු සහනය සඳහා තීරණාත්මක වන, යුරෝපා සංගමය සහ ශ්‍රී ලංකා රජය අතර ඒකාබද්ධ කොමිෂන් සභාවේ 24 වැනි රැස්වීම පෙබරවාරි 8 වැනි දින බ්‍රසල්ස්හිදී පැවැත්විණි. යුරෝපීය විදේශ ක්‍රියාකාරී සේවයේ ආසියා සහ ශාන්තිකර කලාපීය නියෝජ්‍ය කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ පැවෝලා පැම්පලෝනි සහ ශ්‍රී ලංකා විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ජයනාත් කොළඹගේගේ සම මූලිකත්වයෙන් මෙම රැස්වීම පැවැත්විණි. තමන්ගේ ‘මානව හිමිකම් රිපෝට් කාඩ් එක’ හොඳ බව යුරෝපා සංගමයට පෙන්වන්නට, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත (පීටීඒ)ට ගෙනෙන්නට නියමිත සංශෝධන ලංකාව විසින් එහිදී ඉදිරිපත් කරන ලදි. යුරෝපා සංගමය කීවේ, ලංකාව පීටීඒ පනත සංශෝධනය සඳහා ගෙනා ප්‍රතිපාදන පිළිගන්නා නමුත්, ඒවා ප්‍රමාණවත් නොවන බවයි. සංශෝධන පනත් කෙටුම්පතට වැදගත් අංගයන් ඇතුළත්කර නැති බවද යුරෝපා සංගමය කීවේය.

යුරෝපීය නිෂ්පාදන ලංකාවේ වෙළඳපොළට ඇතුළුවීම වළක්වන දැඩි ආනයන සීමාකිරීම් වහාම ඉවත් කරන ලෙස යුරෝපා සංගමය එහිදී ලංකාවට දැඩි ලෙස අවධාරණය කර තිබේ. කම්කරු අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී තවමත් පවතින බාධා ඉවත් කිරීම හා එහි ප්‍රගතිය පිළිබඳ වැඩිදුර යාවත්කාලීන කිරීම් ලබාදෙන ලෙසද සංගමය ලංකාවෙන් ඉල්ලා තිබේ.

මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සහ එහි යාන්ත්‍රණ සමග සහයෝගිතාව සහ අඛණ්ඩ සම්බන්ධතාව පවත්වා ගැනීම, (මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව වැනි) ලංකාවේ ස්වාධීන ආයතනවල ස්වාධීනත්වයේ සහ ඵලදායී ක්‍රියාකාරිත්වයේ වැදගත්කම, සිවිල් සමාජය සවිබල ගැන්වීමේ වැදගත්කම සහ ඒවාට විවිධත්වය තුළ ක්‍රියාකිරීමට අවශ්‍ය අවකාශය ලබාදීමේ වැදගත්කම ආදිය ගැන යුරෝපා සංගමය මේ රැස්වීමේදී ලංකාවේ අවධානය යොමුකර ඇත.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය, නීතියේ ආධිපත්‍යය, සුළුතර ජාතීන්ගේ කාන්තාවන්ගේ ළමයින්ගේ හා කම්කරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් ඇතුළු මානව හිමිකම් සහ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ හා ඇසුරු කිරීමේ නිදහස පිළිබඳව ලංකාවේ තත්වය ගැන මෙම සාකච්ඡාවේදී අවධානය යොමුකර තිබේ. විශේෂයෙන් අතුරුදහන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය, වන්දි ගෙවීමේ කාර්යාලය, ජාතික සමගිය සහ ප්‍රතිසන්ධානය පිළිබඳ කාර්යාලය (ඔනූර්) සහ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව ඇතුළුව, සංහිඳියාව සහ ස්වාධීන ආයතනවල ප්‍රගතිය පිළිබඳව ලංකාව විසින් යුරෝපා සංගමය දැනුවත් කළ බව ලංකාවේ විදේශ අමාත්‍යාංශය මාධ්‍ය වෙත මුදාහැරි, යුරොපා සංගමය-ශ්‍රී ලංකාව අතර ඒකාබද්ධ නිවේදනයේ සඳහන්ය.

ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන්ට පූර්ණ ලෙස අනුකූල කිරීම සඳහා තවදුරටත් පියවර ගැනීම පිණිස, ලංකාව යුරෝපා සංගමය ප්‍රකාශ කළ අදහස් සැලකිල්ලට ගත් බවද විදේශ අමාත්‍යාංශ නිවේදනයේ සඳහන් වේ.

ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත භාවිතය අඛණ්ඩව අඩුකරන ලෙස සහ ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ චෝදනා නොමැතිව රඳවාගෙන සිටින අය ඇප මත මුදාහැරීම සඳහා වැඩිදුර ප්‍රායෝගික හා පරිපාලනමය පියවර ගන්නා ලෙසත් යුරෝපා සංගමය ලංකා රජයෙන් එහිදී ඉල්ලා සිට තිබේ.

එල්ටීටීඊ සංවිධානය ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයක් ලෙස යුරෝපා සංගමය විසින් අඛණ්ඩව ලැයිස්තුගත කිරීම ලංකාව එහිදී අගය කර තිබේ.

ආනයන සීමා කිරීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයේදී ලංකාව පවසා තිබුණේ, ගෝලීය වසංගතයේ බලපෑම හේතුවෙන් ඇති වූ විදේශ විනිමය හිඟය නිසා, තාවකාලික පියවරක් ලෙස අත්‍යවශ්‍ය නොවන භාණ්ඩ සඳහා තාවකාලික ආනයන සීමා පනවන ලද බවයි. මෙම ක්‍රියාමාර්ග අඛණ්ඩ හා ප්‍රගතිශීලී සමාලෝචනයකට යටත්වන බවද ලංකාව සඳහන් කර තිබේ.

මේ රැස්වීමේදී යුරෝපා සංගමය ලංකාවට අවධාරණය කළ වැදගත් කාරණයක් වූයේ ඔවුන්ගේ ‘ගෝලීය දොරටුව’ (Global Gateway) වැඩපිළිවෙළ සඳහා ලංකාවේ සහායයි. ගෝලීය දොරටුව යනු, චිනයේ ‘වන් බෙල්ට්-වන් රෝඩ්’ නමැති ගෝලීය ආර්ථික වැඩපිළිවෙළට ප්‍රතිචාර වශයෙන් යුරෝපා සංගමය ලෝකය පුරා එළන්නට යන ආර්ථික වැඩපිළිවෙළයි. 2021 දෙසැම්බර් 1 දින දියත් කරන ලද එය, ලොව පුරා යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයට ප්‍රධාන ආයෝජන සඳහා වන සැලැස්මයි. ලංකාව විසින් එම ඉල්ලීම පිළිගනු ලැබීය.

ඒ අතර, ජීඑස්පී ප්ලස් බදු සහනය දිගටම ලබාගැනීම සම්බන්ධයෙන් ලංකාව කිසියම් අවදානමකට මුහුණදී සිටින අයුරක්ද පෙනේ. පසුගිය සතියක, නීතිඥ අම්බිකා සත්ගුණනාදන් සමග විදේශ අමාත්‍යාංශය ලොකු ආරාවුලක පැටලුණේද, ජීඑස්පී ප්ලස් දිගටම පවත්වාගැනීම ගැන ආණ්ඩුවේ උනන්දුව නිසාය.

අම්බිකා සත්ගුණනාදන්, ප්‍රකට මානව හිමිකම් නීතිඥවරියක මෙන්ම ක්‍රියාකාරිනියකද වන අතර, යහපාලන ආණ්ඩුව කාලයේ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසමේ කොමසාරිස්වරියක හැටියටද කටයුතු කළාය. යුරෝපා පාර්ලිමේන්තු අනුකමිටුව හමුවේ ජනවාරි 27දා ලංකාවේ මානව හිමිකම් හා කම්කරු අයිතිවාසිකම්වල තත්වය පිළිබඳව ඇය කළ ප්‍රකාශය නිසා ලංකාවේ ආණ්ඩුවට තරහ ගොස් ඇති බව පෙනේ.

‘මත්ද්‍රව්‍යවලට එරෙහි යුද්ධය’ යන්න පුද්ගලයන් හිතුවක්කාර ලෙස අත්අඩංගුවට ගැනීමට සහ රඳවා තබා ගැනීමට මෙන්ම, නීති විරෝධී ඝාතන සාධාරණීකරණයටද ලංකාවේ පොලිසිය යොදාගන්නා බව ඇය එහිදී කීවාය. රටේ අමාත්‍යාංශ මිලිටරීකරණය වි ඇති බවද, ‘එක් රටක් එක නීතියක්’ පිළිබඳ ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකායෙන් ජනවර්ග අතර සැකය හා නොසන්සුන්බව ඇතිකරන බවද ඇය අනුකමිටුවට කීවාය.

නීතිඥ සත්ගුණනාදන්, යුරෝපා පාර්ලිමේන්තුවෙන් ඉල්ලන්නේ, මේ තත්වය මත ලංකාව මානව හිමිකම්වලට ගරුකරන හා ඒවා ආරක්‍ෂා කරන රටක් හැටියට පවත්වාගැනීමට, ජීඑස්පී ප්ලස් බලපෑම්කාරකයක් හැටියට යොදාගන්නා ලෙසයි.

ඇගේ ප්‍රකාශයෙන් කිපුණු ලංකාවේ විදේශ අමාත්‍යාංශය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කිව්වේ, සත්ගුණනාදන්ගේ ප්‍රකාශයේ ඇත්තේ නොමඟ යවනසුලු කරුණු බවයි.

‘ලංකාව එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් යාන්ත්‍රණ සහ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සමග දිගුකාලීන සහයෝගිතාවක නිරත වෙමින්, දේශීය පියවර සහ ආයතන හරහා සිය වගවීම සහ ප්‍රතිසන්ධානය ඉටුකිරීමට කැපවී කටයුතු කරමින් සිටියි. මෙවැනි මොහොතක, ඇගේ ප්‍රකාශයෙන් ලංකාවේ රජය එම කාරණා සම්බන්ධයෙන් පෙන්වා ඇති ප්‍රගතිය, මුළුමනින් නොසලකා හැර ඇත.’ යැයි විදේශ අමාත්‍යාංශය කියයි. ඇගේ අදහස්වලින් රජයේ අභිප්‍රාය සහ අවංකභාවය පිළිබඳව සැකයක් උපදවන බවද අමාත්‍යාංශය කියයි. ‘මානව හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් බලපෑම් කිරීමට ජීඑස්පී ප්ලස් යොදාගත යුතුයැයි ඇය කී කාරණය ගැන ශ්‍රී ලංකා රජය කනගාටුවට පත්වෙයි.’

ඉතාමත් වැදගත් කාරණය නම්, කෙසේ හෝ ජීඑස්පී ප්ලස් සහනය පවත්වාගැනීමට ආණ්ඩුව කැපවී සිටින බව මේ ප්‍රකාශවලින් පෙනීයාමයි. මහින්ද රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩු සමයේ ජීඑස්පී ප්ලස් සහනය ලංකාවට අහිමිවූ කල, ඒ ආණ්ඩුවේ ජනාධිපතිවරයාගේ සිට මැති ඇමතිවරුන් දක්වා විශාල පිරිසක්, ජීඑස්පී ප්ලස් සහනයට පරිභව කරමින් කතාකළ ආකාරය කාටත් මතක තිබෙනවා ඇත. ජීඑස්පී ප්ලස් වේශයෙන් ලංකාවේ ස්වෛරීත්වයට අත පොවන්නට ඉඩදෙන්නට නොහැකියැයිද, යුරෝපා සංගමයේ කොන්දේසිවලට යටත් වන්නට ස්වෛරී රාජ්‍යයක් හැටියට ලංකාවට කැමති නැතැයිද, ජීඑස්පී ප්ලස් නැතිවත් ආර්ථිකයේ වර්ධනයක් අත්පත්කරගන්නට ලංකාවට හැකියාව ඇතැයිද ඒ කාලයේ ආණ්ඩුවේ කවුරුත් කියන්නට පටන්ගත්හ. එවැනි ආණ්ඩුවක සිටි පිරිස්ම අද වන විට ජීඑස්පී ප්ලස් ගුණ වර්ණනා කිරීමටත්, එය ආරක්‍ෂා කරගැනීමටත් ඉදිරියට පැමිණ තිබීම උත්ප්‍රාසවත්, නමුත් යහපත් දෙයකි.

ඒ බව තහවුරු වන්නේ සත්ගුණනාදන්ගේ ප්‍රකාශය සම්බන්ධයෙන් විදේශ අමාත්‍යාංශයේ නිවේදනය තවදුරටත් කියවන විටය. ‘කොවිඩ්-19 වසංගතය සියලුම ප්‍රජාවන්ට අයත් මිලියන ගණන් ලාංකිකයන්ගේ ජීවනෝපාය කෙරෙහි බලපෑම් එල්ල කර ඇති අවස්ථාවක, යුරෝපා සංගමයේ ජීඑස්පී ප්ලස් පහසුකම ලංකාවට අහිමි වුවහොත්, එහි ප්‍රතිඵල හේතුවෙන් දුප්පත්කම ඉහළ ගොස් ආදායම්වල අසමානතාව උග්‍රවනු ඇත.’

ජීඑස්පී ප්ලස් නැතිවත් අපට සිටිය හැකියැයි කලකට ඉහත කී පිරිස අද කියන්නේ එවැනි කතාවකි.

ආණ්ඩුවේ නිවේදනයට ප්‍රතිචාර දක්වමින් නිවේදනයක් නිකුත් කළ නීතිඥ අම්බිකා සත්ගූණනාදන් කිව්වේ මෙයයි. ‘ජීඑස්පී ප්ලස් වරප්‍රසාද රඳාපවතින්නේ මානව හිමිකම් බැඳීම් ඉටුකිරීම මතයි. මානව හිමිකම් බැඳීම් යනු, එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජිකයෙකු ලෙස සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතිවලට අත්සන් කර ඇති රටක් ලෙස ලංකාව ඉටුකළ යුතු යුතුකම්ය.’
‘ඒවා ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ට ආරක්ෂාව සපයන බැඳීම්’ බව සත්ගුණනාදන් නීතිඥවරිය අවධාරණය කරයි. ‘ජීඑස්පී සමාලෝචන ක්‍රියාවලියේ අහිතකර ප්‍රතිඵලයක් ඇතිවුණොත්, එසේ වන්නේ එකඟවූ කටයුතු සපුරාලීමට ලංකාවේ ආණ්ඩුව පැහැර හැරියොත් පමණයි. ලංකාවේ ආණ්ඩුව එය පිළිගැනීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීම කනගාටුවට කාරණයක්. එනිසා යම් අයහපත් ප්‍රතිඵලයක් සිදුවුවහොත් එහි වගකීම භාරගත යුත්තේත් රජයයි.’ ඇය කියයි.

වාර්ගික ප්‍රජාවන්ට වෙනස් අයුරින් සැලකීම සම්බන්ධයෙන් අම්බිකා සත්ගුණනාදන්ගේ ප්‍රකාශයේ අඩංගු පදනම් විරහිත චෝදනා මඟින්, ජනතාව අතර වෛරය ඇති කිරීම සඳහා වරක් එල්ටීටීඊ සංවිධානය ක්‍රියාත්මක කළ වැඩපිළිවෙළ නිරූපණය කෙරෙන බවටද විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය චෝදනා කරයි. මේ නම් බරපතළ චෝදනාවකි. ලංකාව සම්බන්ධයෙන් යුරෝපා පාර්ලිමේන්තුවට කරුණු කීම, එල්ටීටීඊ හංවඩුව ගැසීම සඳහා ආණ්ඩුව තවමත් පාවිච්චි කරන බව ඉන් පෙනෙයි. එය හැම කාලයේම රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවේ පුරුද්දකි.

යෝජනා සම්බන්ධයෙන් සාධනීය සාකච්ඡාවක් පැවැත්වීමටත්, අඩුලුහුඬුකම් සපුරාලීම සඳහා අවශ්‍ය ඉදිරි පියවර ගැනීමටත් ශ්‍රී ලංකා රජය විවෘත බව විදේශ අමාත්‍යාංශ නිවේදනයේ දැක්වේ.

ශ්‍රී ලංකා රජය ‘සිංහල බෞද්ධ ජාතිකවාදය‘ සහ ‘මිලිටරීකරණය‘ මෙහෙයවන බව, නීතිඥ සත්ගුණනාදන් ප්‍රකාශකොට ඇති බව බව ද පෙන්වා දෙන විදේශ අමාත්‍යාංශය, සුළුජාතීන්ට වෙනස්කොට සැලකීම පිළිබඳ නිශ්චිත සාක්ෂි නොමැති තතු පාදක කරගන්නා ඇය වාර්ගික පැතිකඩ පිළිබඳ අපැහැදිලි ප්‍රකාශ ඉදිරිපත් කර ඇති බවට ද චෝදනා කරයි.

‘ශ්‍රී ලංකාව සියලුම ජාතීන් වෙසෙන රටකි. එතුළ කිසිදු ආගමික හෝ වාර්ගික භේදයකින් තොරව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ සියලුම පුරවැසියන්ට සමාන අයුරින් මූලික අයිතිවාසිකම් ලබා දී තිබේ.’

හමුදාව උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත් ‘නතුකරගෙන සිටියි‘ යන සත්ගුණනාදන්ගේ චෝදනාවකට පිළිතුරු ලෙස විදේශ අමාත්‍යාංශය පවසන්නේ, 2009 වසරේ දී යුද ගැටුම් නිමාවට පත්වීමත් සමග හමුදාව යටතේ පැවති පෞද්ගලික ඉඩම්වලින් බහුතරයක් (92%කට අධික ප්‍රමාණයක්) නීත්‍යනුකූල ඉඩම්හිමි සිවිල් වැසියන්ට මේ වන විට ලබා දී ඇති වගයි. ඉතිරි පෞද්ගලික ඉඩම්ද මුදාහැරීමේ ක්‍රියාවලිය කඩිනම් කිරීමේ යාන්ත්‍රණයක් මේ වන විටත් ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතියි.

ජීඑස්පී ප්ලස් සම්බන්ධයෙන් යුරෝපා සංගමය සමග එලෙස කටයුතු කරමින් සිටින ලංකාව මුහුණ දෙන අනෙක් මානව හිමිකම් අභියෝගය නම් ජිනීවා මානව හිමිකම් සැසිවාරයයි.
පෙබරවාරි 28 ඇරඹෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිල ජිනීවා සැසිවාරයේදී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්වය සම්බන්ධයෙන් එ.ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස්වරිය සිය වාර්තාව ඉදිරිපත් කරනු ඇත. ඒ වාගේම මේ සැසිවාරයේදීද ලංකාව සම්බන්ධයෙන් යෝජනාවක්, ශ්‍රී ලංකාවට අදාළ අක්‍ෂ කමිටුව හෙවත් කෝර් ග්‍රෑප් වෙතින් ඉදිරිපත් වන්නට ඉඩ ඇතැයි කියැවේ. මේ වන විටත් ඒ යෝජනාවේ පිටපතක් ලංකාවේ විදේශ අමාත්‍යාංශයට ලැබී තිබෙනු ඇත. ඒ අවශ්‍ය එකතු කිරීම් කිරීමටය.

මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ, පසුගිය මාර්තු සැසිවාරයේදී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් වූ යෝජනාවෙන්, ලංකාවේ මානව හිමිකම් කඩකිරීම් හා ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නිතිවය උල්ලංඝනය කිරීම් ගැන තොරතුරු එකතු කිරීම, මුළුමනින්ම ලංකාවේ පාලනයෙන් බැහැරව, මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය යටතේ පිහිටුවනු ලබන විශේෂ කාර්යාලයක් වෙත බාරකෙරුණු බව අපි දනිමු. එම කාර්යාලය විසින් ලංකාවට එල්ලවී ඇති චෝදනා සම්බන්ධ තොරතුරු එකතු කරනු ලබන අතර කාර්යාලය පවත්වාගෙන යාම සඳහාද මුදල් වෙන්කිරීම යෝජනාවෙන් සිදුවිය. මෙවර මානව හිමිකම් කොමසාරිස් වාර්තාවෙන්, එම කාර්යාලයේ ප්‍රගතිය සම්බන්ධයෙන් කවුන්සිලයට වාර්තා කිරීමද සිදුවනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු විය හැකිය.
ජානධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ, පසුගිය නිදහස් දා කළ කතාවේදී, ‘තමාගේ ආණ්ඩුව මානව හිමිකම් කඩකර නැතැයිද, කඩකරන්නට ඉඩ තියන්නේ නැතැ’යිද කීවේ ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිල සැසිවාරය දෙස බලාගෙන විය යුතුය.

ඒ සමගම මානව හිමිකම් කවුන්සිලයත්, යුරෝපා සංගමයත් ඉලක්ක කරගෙන රට තුළ මානව හිමිකම්වලට බලපාන පියවර කිහිපයක් ගන්නට ආණ්ඩුව ක්‍රියාකළේය.

එකක් නම්, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත (පීටීඒ පනත) සංශෝධනය කිරීමට ගත් පියවරයි. ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යනු රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ ආණ්ඩු මෙන්ම ඔවුන්ට හිතවත් ජනමාධ්‍යද ත්‍රිපිටකය මෙන් වන්දනාකරගෙන ආ – වන්දනා කරන සහ ඉතාම භයානක ලෙස ක්‍රියාවේ යෙදැවෙන ක්‍රෑර නීතියකි. එය ඉවත්කිරීම තබා එහි වාක්‍යයක් වෙනස් කිරීමට පවා, අතීතයේදී නම් රාජපක්‍ෂවරුන් පෙන්වූයේ දැඩි විරෝධයකි. යහපාලන ආණ්ඩුව ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අහෝසි කර ප්‍රතිත්‍රස්ත පනත ගෙනෙන්නට හැදූ අවස්ථාවේ රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ පාර්ශ්වයෙන් ඊට එරෙහිවූ ප්‍රහාරය අතිවිශාලය.

එහෙත්, තමන්ගේ බලයේ පැවැත්ම සඳහා මෙතෙක් වන්දනා කරමින් පීටීඒ පනත පවා වෙනස්කරන්නට දැන් රාජපක්‍ෂවරුන් කැමතිය. කොපමණ වෙනස් කරනවාද කියනවා නම්, විදේශ රාජ්‍ය ඇමති තාරක බාලසූරිය පාර්ලිමේන්තුවට කිව්වේ, පීටීඒ පනත සම්පූර්ණයෙන් ඉවත් කර නව නීතියක් ගෙනඒමට රජය කටයුතු කරමින් සිටින බවය. ඒ, පනතට මේ වන විට යෝජනා කර ඇති සංශෝධන කෙටුම්පතට මානව හිමිකම් ක්‍ෂෙත්‍රයෙන් දැඩි විවේචන එල්ල වීම සැලකිල්ලට ගනිමිනි.

නීති ක්‍ෂෙත්‍රයට අදාළ පනත් සංශෝධනයක් සම්බන්ධයෙන් කෙටුම්පතක් සාමාන්‍යයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන්නේ අධිකරණ අමාත්‍යාංශයෙන් වන අතර, මේ සංශෝධන කෙටුම්පතද සකස් කෙරුණේ එම අමාත්‍යාංශයේ මූලිකත්වයෙනි. එසේ වුවද, පනත් කෙටුම්පත ගැසට් කර තිබුණේ විදේශ අමාත්‍යාංශය විසිනි. 10 වැනි බ්‍රහස්පතින්දා එය පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලද්දේද විදේශ ඇමති ජීඑල් පීරිස් විසිනි. සංශෝධන කෙටුම්පත ජිනීවාවලට පෙන්වන්නට ආණ්ඩුවට ඇති වුවමනාව එයින් මනාව පෙනේයැයි විචාරකයෝ කියති. එහෙත්, එම පියවර යුරෝපා සංගමයේ මෙන්ම ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධානවලද විවේචනයට බඳුන් වී තිබේ. එම විවේචනයේ පදනම වන්නේ, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කර, වර්තමාන ලෝක මානව හිමිකම් ප්‍රමිතීන්ට අනුකූල වන නව ත්‍රස්ත ක්‍රියා විරෝධී පනතක් ගෙන එන ලෙසය. ආණ්ඩුව පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ මේ සංශෝධනවලින් මුල් පනතේ දුෂ්ටබව කිසිසේත් මැකී නැති බවද එම විවේචනයේ අඩංගුවේ.
පීටීඒ පනතට ගෙනා සංශෝධන, ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලය වෙතද ලංකාව ඉදිරිපත් කරනු ඇත. පීටීඒ පනත ඉවත්කිරීම කවුන්සිලයේද අවධාරණයක් වන නිසාය.

ඒ අතර, තමන් මානව හිමිකම් අතින් අහිංසක තත්වයට පත්වී ඇතැයි ජාත්‍යන්තරයට පෙන්වන්නට ආණ්ඩුව පියවර කිහිපයක්ම ගත්තේය. එකක්, මාස 22ක් එනම් දින 667ක් තිස්සේ පොලිස් රැඳවුම්භාරයේ සහ රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරයේ තබාගෙන සිටි නීතිඥ හෙජාස් හිස්බුල්ලාට ඇප නියම කිරීමට නීතිපතිවරයා විරුද්ධ නොවීමයි. තමාට ඇප නියම කරන ලෙස හෙජාස් හිස්බුල්ලා මහතා අභියාචනාධිකරණයට කළ ඉල්ලීම විමසීමේදී නීතිපතිවරයා අභියාචනාධිකරණයට දැන්වුයේ හිස්බුල්ලාට ඇප ලබාදීමට විරුද්ධත්වයක් නොදක්වන බවයි. ඒ අනුව ඔහුට ඇප නියම කෙරිණි. හිස්බුල්ලා මහතා රඳවා තැබීම හා රිමාන්ඩ් කිරීම, ජාත්‍යන්තර තලයේ මහත් අවධානයක් දිනාගත් සිදුවීමක් විය. මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස් වාර්තාවලද ඔහු ගැන සඳහන් වෙයි.

ඊට මාස දෙකකට පෙර, මාස 19ක් තිස්සේ පොලිස් රැඳවුම් භාරයේ මෙන්ම රිමාන්ඩ් භාරයේ රඳවාගෙන සිටි තරුණ කවියකු වූ අහ්නාෆ් ජසීම් මහතා ඇප මත නිදහස් කිරීමටද රජය කටයුතු කළේය. ඔහු ලියූ ‘නවරසම්‘ නම් කවිපොතේ කවිවලින් ‘ජනවර්ග අතර අසමගිය’ ඇතිකිරීම ගැන චෝදනා නගා තිබිණ.

ඊට අමතරව, පීටීඒ පනත යටතේ අත්අඩංගුවේ සිටි, මෙතෙක් චෝදනා ඉදිරිපත් නොකර සිටි පුද්ගලයන් කිහිපදෙනකුද මුදාහැරීමට ආණ්ඩුව පියවර ගත්තේ මේ අරමුණෙනි.

ජීඑල් පීරිස් ඇමතිවරයා තකහනියේ ඉන්දියාවට ගියේද ජිනීවාවලදී ඉන්දියාවේ සහයෝගය ලංකාවට ලබාගන්නට බව සමහර මාධ්‍ය වාර්තාකර තිබුණේය. පසුගිය සැසිවාරයේදී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් යෝජනාව ඉදිරිපත් වී ඡන්ද විමසීමේදී ඉන්දියාව ඡන්දය දීමෙන් වැළකී සිටියේය. එය ඒ අවස්ථාවේදී ලංකාව සහ ඉන්දියාව අතර හොඳහිත බරපතළ ලෙස පාරවන්නට හේතුවූවා නිසැකය. එහෙත්, පසුගිය කාලය තුළ ඉන්දියාව සහ ලංකාව අතර සම්බන්ධතා වැඩිදියුණු විය. ඒ, ලංකාවේ ඉඩම්, වරාය, ව්‍යාපාරික අවස්ථා එක පෙළට ඉන්දියාවේ ව්‍යාපාරිකයන්ට ලබාදීමට ලංකාව පියවර ගැනීමත් සමගය. කොළඹ වරායේ බටහිර පර්යන්තය, කන්කසන්තුරේ වරාය, සාම්පූර් සූර්යබල විදුලි ජනන ව්‍යාපෘතිය, ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි, පලාලි ගුවන්තොටුපොළ යනාදියෙන් සමහරක් ඉන්දියාවේ ව්‍යාපාරිකයන්ට හා ව්‍යාපාර ආයතනවලට පවරන ලදි. අනෙක් ඒවා පවරමින් තිබේ. ඒ වෙනුවට ඉන්දියාව ලංකාව වැටී තිබෙන ඉන්ධන අර්බුදයෙන් ගොඩගැනීම සඳහා ණය යෝජනා ක්‍රමයක් (ක්‍රෙඩිට් ලයින්) යටතේ ඉන්ධන ලබාදීමට එකඟ විය. ඊට පෙර ලංකාවට හුවමාරු ණය ක්‍රමය යටතේ අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 400ක් ලබාදීමට ඉන්දියාව පියවර ගත්තේය. දැනගන්නට තිබෙන පරිදි එම ණය ගෙවීමට තිබෙන කාලය කල් දමන්නටද ඉන්දියාව කැමති ය. හෙටානිද්දා බැසිල් රාජපක්‍ෂ ඇමතිවරයාද ඉන්දියාවේ සංචාරයක යෙදෙයි. පසුගිය මාසයේදීද ඔහු ඉන්දියාවේ සංචාරය කළේය.

මේ තත්වය යටතේ ලංකාව සහ ඉන්දියාව අතර සම්බන්ධය 2021ට වඩා සමීපය. එය එක්තරා විදියක කැපකරු-මාපිය සම්බන්ධයක් වැනි තත්වයකට දැන් පත්වී තිබේ. ඒ නිසා ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ජිනීවාහිදී සහනශීලී පිළිවෙතක් අනුගමනය කරන්නට ඉන්දියාව කටයුතු කළහොත් පුදුමයක් නොවේ. එහෙත්, ඊට ඇති බාධාව වනු ඇත්තේ ඉන්දියාව හා අමෙරිකාව අතර ඇති දැඩි අවබෝධය හා සම්බන්ධතාවත්, ලංකාව චීනයටද යම් නැඹුරුවක් දක්වන බව පෙනීමත්, කවුන්සිලය නියම කළ පියවර ලංකාණ්ඩුව නොගැනීම නිසා එය ආරක්‍ෂා කිරීමට නොහැකි තත්වයක සිටීමත්, දකුණු ඉන්දියාවෙන් මධ්‍යම ආණ්ඩුවට එල්ල් වන දේශපාලන පීඩනයත් කියන කරුණුය. මේ කිසිවක් අවසානාත්මක නොවේ. සමහර විට මේ මොහොතේ ජිනීවාහිදී ලංකාව ආරක්‍ෂා කරගෙන තවදුරටත් තමන්ගේ අත්අඩංගුවේ තබාගනිමින් චීනය සමග ලංකාවට ඇති ඇයිහොඳයිකම් දියාරු කරවන්නට ඉන්දියාව කල්පනා කළොත්ද පුදුමයක් ඇති නොවේ. සමහර විට අමෙරිකාව සහ ලංකාව අතර දෝලනය වන ඉන්දියාව, මෙවරත් ඡන්දයෙන් වැළකී සිටින්නටද හැකිය.

කොහොම වුණත්, ජිනීවාහි මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ඉදිරියේ ලංකාව ඉන්නේ ශක්තිමත් තැනක නොවේ. ලංකාවේ සහ බාහිර බලවේග ලංකාවට විරුද්ධව ක්‍රියාත්මක වෙනවායැයි ජනාධිපතිවරයා අනුරාධපුර පොදුජන පෙරමුණු රැලියේදී කිව්වේද මේ තත්වය ගැන අවබෝධයක් ඇතිව වන්නට පුළුවන.■