■ අමන්දිකා කුරේ
පහුගිය කාලය පුරාවට ම අපට අසන්නට ලැබුණු මරණ අතුරින් විශාල මරණ ප්‍රමාණයක් වාර්තා වුණේ දියේ ගිලී සිදු වූ මරණ හැටියට. ගංගාවල, දිය ඇලිවල වගේම මුහුදෙත් බොහෝ දෙනෙක් මේ විදිහට හදිසි අනතුරුවලට ලක් වෙලා මිය යන්න සිදු වුණා. මේ දේවල්වලට බහුතරයක් අයගේ නොසැලකිල්ලත් හේතු වුණා වගේ ම එවැනි මොහොතක කටයුතු කළ යුතු ආකාරය ගැන තිබූ නොදැනුවත්කමත් හේතු වුණා. පසුගිය දවසක ගැරඬි ඇල්ලේ දී එක් අයෙකු ගිලෙනවිට බේරගන්න ගිය අනෙකුත් සිවුදෙනෙකුත් මිය ගියේ ඔවුන්වත් වතුරට ඇද වැටීමෙන්. ඒ නිසා මේ අනතුරු වළක්වාගන්න සහ එවැනි අනතුරක් සිදුවන අවස්ථාවක දී කටයුතු කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳව පාඨක ඔබ වෙත ගෙන එනවා. මේ සම්බන්ධයෙන් අප සමග දැනුම බෙදාගැනීමට එක් වූයේ විශ්‍රාමික නාවුක හමුදා කිමිදුම්කරුවෙකු වන චමින්ද අබේසේකර මහතායි.
නෑමට ආරක්ෂිත ස්ථානයක් හඳුනාගන්නේ කොහොමද?
අපි වතුරකට බහින්න කලින් අනිවාර්යයෙන් ම එතන ස්වභාවය ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ. වතුර එක තැන තියෙනවාද, ගලාගෙන යනවාද, ගලාගෙන යන බැස්ම වැඩි ද වගේම පතුලෙ මොනවාද තියෙන්නේ කියන කාරණා ගැනත් සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ. ගංගා ඇළ දොළවල නාන්න යන විට අපිව රැඳෙන්න පුළුවන් තැන් තියෙනවා. මොකක් හරි ගහක් වැටිලා පතුලේ රැඳිලා තියෙන්න පුළුවන් අපට උඩ ඉඳන් බැලුවාම නොපෙනුණාට. අපි ගිලිලා නානවිට ඒ අත්තක පැටලිලා අපට ගොඩ එන්න බැරි වෙන්න පුළුවන්. එහෙම පැටලුණාම කලබල වෙලා දැඟලුවාම අපිව ගිලෙනවා.
මුහුදේ නාන්න යනවා නම් හොඳට ඒ ගැන අවබෝධයක් තියෙනවා නම් ප්‍රශ්නයක් නෑ. නමුත් එතන ස්වභාවය දැනගෙන යන්න ඕනෑ. පිහිනන්න බැරි කෙනෙක් මුහුදේ නානවා නම් ගැඹුරින් අඩු තැනක වගේ ම ගහගෙන යන්නේ නැති වෙන්න පරයක් වගේ තියෙන තැනක නාන එක ආරක්ෂිතයි. මුහුදු වෙරළවල ගැඹුරින් අඩු පොඩි වළවල් තියෙනවා ගල්වලින් හැදුණු. ඒ වගේ තැනක නාන එකත් ආරක්ෂිතයි. පිහිනන්න පුළුවන් කෙනෙක් නම් ගැඹුර ගැන සැලකිලිමත් වෙනවාට වඩා සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ ඒ ස්ථානයේ ස්වභාවය ගැන.
ගංගා ඇළ දොළවල නම් නොගැඹුරු තැනක් නම් හිරු එළිය වැටුණාම පතුල පේනවා. බහින්න කලින් ඒ විදිහට නිරීක්ෂණය කරලා බහින්න ඕනෑ. හිරු එළිය නොවැටෙන තැනක් නම් යම් ආධාරකයක් අරගෙන දාලා බලන්න පුළුවන් කොච්චර ගැඹුරුයිද කියලා. එහෙමත් නැතිනම් නූලක ගලක් ගැටගහලා බලන්න පුළුවන් කොයි තරම් ගැඹුරුද කියලා. ඒ වගේ ඒ ආශ්‍රිතව ජීවත් වෙන අයගෙන් අහලා දැනගන්නත් පුළුවන්. ඒ ආසන්නයේ ජීවත් වන අයට ඒ තැන් ගැන ගොඩක් වෙලාවට අවබෝධයක් තිබෙනවා.
පීනන්න දන්නේ නැති කෙනෙක් ගිලෙන්න යනවා නම් කරන්න ඕනෑ මොකක්ද?
පීනන්න දන්නේ නැති කෙනෙක් නම් ඉක්මනටම තමන් ආසන්නයේ තියෙන මොකක් හරි දෙයක එල්ලෙන්න උත්සාහ කරන්න ඕනෑ. ගහක අත්තක්, ගලක්, දර කොටයක් හරි මොකක් හරි තියෙන දෙයක එල්ලෙන්න බලන්න ඕනෑ.
ඒ වගේම කලබල නොවීමත් වැදගත්. කෙනෙක් කලබල වුණොත් ගිලිලා මිය යන්න ගැඹුර බලපාන්නේ නෑ. කුඩා දරුවන් එහෙම මිය ගිය අවස්ථා තියෙනවා. නාන තැන හිටගත්තාම දරුවාගේ උසට වඩා වතුර ප්‍රමාණය අඩු වුණත් එයා කලබල වෙලා නම් එතන කකුල ගහලා හිටගන්නේ නැතිව වැටිලා දඟලනවා. ඒ නිසා කලබල නොවීමත් වැදගත්.
ගිලෙන්න යන කෙනෙක් බේරාගන්න යනවා නම් ඒක ආරක්ෂිතව කරන්නේ කොහොමද?
එහෙම කෙනෙක්ව බේරගන්න හොඳම ආරක්ෂිත ක්‍රමය තමයි ගොඩ ඉන්න පුද්ගලයා ආරක්ෂිත තැනක ඉන්න ගමන් ආධාරකයක් හරහා ගිලෙන්න යන පුද්ගලයාව බේරගන්න උත්සාහ කරන එක. ඒ වගේ ම එහෙම උත්සාහ කරමින් ම අනෙකුත් අවට ඉන්න අයව දැනුවත් කරන එක. පිහිනන්න දන්නේ නැති කෙනෙක් නම් ගොඩ ඉන්නෙත් එයත් වතුරට බැස්සාම අනතුරට පත් වෙන්න තියෙන ඉඩ වැඩියි. ඒ නිසා හොඳම දේ තමයි ගිලෙන්න යන කෙනාව ආධාරයක් හරහා ගොඩ ගන්න උත්සහ කරන එක. එහෙම නැතිනම් ගිලෙන කෙනාට අල්ලාගන්න පුළුවන් දෙයක් දාන්න පුළුවන් දර කොටයක් හරි වෙනත් මොකක් හරි දෙයක්. එහෙම ආධාරකයක් දාන්න බැරි තරම් දුරින් නම් ඉන්නේ අඩු ගානේ කඹයක් ගහක ගැටගහලා ඒ කඹය අල්ලගෙනවත් යන්න ඕනෑ. ඒකත් ඒ තරම් ආරක්ෂිත ක්‍රමවේදයක් නෙවෙයි.
කෙනෙක්ව බේරගන්න යනවා නම් පිහිනන්න පුළුවන් කෙනෙක් වුණත් ගිලෙන්න යන කෙනාගෙන් ඈතට වෙලා බේරගන්න උත්සාහ කරන්න ඕනෑ. මොකද ළඟට ගිය ගමන් ගිලෙන්න යන කෙනා අපිව බදාගන්න උත්සාහ කරනවා. බේරගන්න යන කෙනා පීනන්න දැනගෙන හිටියත් එයාට පීනගන්න බැරිවෙලා දෙන්නාම ගිලෙන්න පුළුවන්. සාමාන්‍යයෙන් අපි එහෙම ගිලෙන්න යන කෙනෙක් බේරගන්න යන විට පිටිපස්සෙන් යන්නේ එයාගෙ. එතකොට එයාට අපිව බදාගන්න බෑ. ඊට පස්සෙ බෙල්ල පිටිපස්සෙන් අල්ලලා නිකටෙන් උඩ හරිය වතුරෙන් උඩට ගන්නවා. එහෙම අරගෙන එයා කලබල වෙලා ඉන්නවා නම් සන්සුන් කරන්න ඕනෑ, ඔයාව මම බේරගන්න හදන්නේ, මම කියන විදිහට වැඩ කරන්න කියලා. එයා කලබල වෙලා නම් ඉන්නේ බේරගන්න අමාරු වෙනවා. ඒක තමා කෙනෙක්ව පීනන්න පුළුවන් කෙනෙක් ගිහින් බේරගන්නවා නම් තියෙන ආරක්ෂිතම ක්‍රමය. කිසිම වෙලාවක ගිලෙන්න යන කෙනාගේ ඉස්සරහ පැත්තෙන් යන්න හොඳ නෑ කියන එක මතක තබාගන්න ඕනෑ. නමුත් ඒ ඒ අවස්ථාවන් අනුව මේ දේවල් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්.
මුහුදේදි දියවැලකට අහුවුණොත් අපි ඉස්සරහට හෝ පසුපසට පීනන්න උත්සාහ කරන එක වැරදියි. ඒකෙන් අපිව මහන්සි වෙනවා. කරන්න ඕනෑ දියවැලෙන් වමට හෝ දකුණට යන්න උත්සාහ කරන එක. ඉදිරියට හෝ පසුපසට යන්න ගියොත් අපට බේරෙන්න බෑ. දෙපැත්තට ගියොත් බේරෙන්න පුළුවන්. දියවැලක් කියලා හැඳින්වූවාට ඒ තියෙන්නේ වතුර බැස්මක්.
එහෙම ගිළුණු පුද්ගලයෙක් ගොඩට ගෙනෙන විට රෝහලකට රැගෙන යන තෙක් කරන්න අවශ්‍ය ප්‍රථමාධාර මොනවාද?
අනිවාර්යයෙන් ම ගොඩට ගෙනා ගමන් ම කෘත්‍රිම ශ්වසනය කරන්න ඕනෑ. ඒ වගේම එහෙම කෙනෙක්ව ඉක්මනින්ම රෝහලකට ගෙන යන එකයි කරන්න සුදුසුම දේ. අපි කෙනෙක්ව බේරගන්න යනවා නම් ඒ මොහොතෙම හරි මොකක් හරි වාහනයකට හෝ ගිලන් රථයකට කතා කරලා ගෙන්වාගන්න ඕනෑ අර කෙනාව ගොඩට අරන් එන්න කලින්ම. එයාව අරගෙන ආ ගමන්ම රෝහලකට යවන්න ඕනෑ. විනාඩියක පරක්කුවකින් ජීවිතය නැතිවෙන්න පුළුවන්. එහෙම රෝහලට අරගෙන යන අතරමගත් කෘත්‍රිම ශ්වසනය ලබා දෙමින් යන්න ඕනෑ. කෘත්‍රිම ශ්වසනය කියන්නේ තාවකාලික දෙයක් විතරයි. ඒ නිසා ඉක්මනින් ම රෝහලකට ගෙන යන්න ඕනෑ ජීවිතය බේරගන්න.
කෙනෙක්ව ගිලෙනවා නම්, ඉන්න අයටත් බේරාගැනීමට අපහසු නම් ඉක්මනින් ම දැනුම් දෙන්න ඕනෑ කොහෙටද?
මුහුදු වෙරළක වගේ නම් ගොඩක් වෙලාවට ජීවිතාරක්ෂකයන් ඉන්නවා. ඒ වගේ වෙලාවට ඔවුන් එනවා. එහෙම නැතිනම් මුහුදු වෙරළක හෝ වෙනත් තැනක නම් ආසන්නයේ ම තියෙන පොලිසියට දැනුම් දෙන්න ඕනෑ. ඒ ආසන්නයේ යම් හමුදා කඳවුරක් තිබෙනවා නම් ඒකට වුණත් දැනුම් දුන්නාට කමක් නෑ. මොකද ඒ තැන්වල අවශ්‍ය කිමිදුම්කරුවන්ව සේවයේ යොදවලා තියෙනවා. ඒ නිසා හැකි ඉක්මනින් ඔවුන් ගෙන්වාගන්න එක හොඳයි. ඔවුන්ට වෘත්තීය පළපුරුද්ද තිබෙන නිසා ජීවිතාරක්ෂක සේවය සම්බන්ධයෙන් එහෙම ගිලෙන්න යන පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතය ආරක්ෂා කරගන්න පුළුවන් වෙනවා.■
