■ සංජීවනී රූපසිංහ
අපි ඒ දූපත පුරා ඇවිද්දෙමු. ඉරුලාවෙකු තබා වෙනත් වන සතෙකුවත් අපගේ නෙත නොගැටිණි. අපේ මඟ පෙන්වන්නා කීවේ තවත් දූපතකට යා යුතු බවයි. ඒ මන්දැයි මා ඇසූ විට ඉරුලා ගෝත්‍රිකයින් එක් තැනක වැඩි කලක් නොරැඳෙන බවත් ඔවුන්ට ස්ථිර වාසස්ථාන නැති බවත් ඔහු කීවේය. එහෙනම් ඔවුන් අපේ අහිකුණ්ඨකියන් වැනි ජන කොටසක් විය යුතුය. ඔවුන්ට බය වන්නේ කුමටද යළිත් මගේ සිත කියයි.
අපි යළිත් ඔරුවේ නැගුණෙමු. අපි යළිත් මුහුදු රළෙන් පැද්දෙන ඔරුවේ හිමිහිට වෙනත් ගොඩබිමක් සොයා යමු. සවස් කල උදාවී ඇතත් ඉර එළිය සෞම්‍ය නොවීය. ඉර මාමාගේ සැර අව්වෙන් සියල්ල ඇස් පුංචි කරගෙනය. මේ මොන මළ වදයක්දැයි මොවුන් සිතනු ඇත. මේ ගමනට කීයක් ගෙවන්නට වේදැයි මගේ සිත බියෙනි.
අපි යළිත් ගොඩ බිමක් කරා සේන්දු වීමු. එහි යන විටම එහි යම්කිසි මනුෂ්‍ය වාසයක් ඇති බවක් පෙනෙන්ට වූයේ බිම තැන තැන රැඳි පා ලකුණු නිසාය. මෙය නම් නිශ්චිතවම ඉරුලාවන් සිටින බිමකි.
මඟ පෙන්වන්නාද මගේ මිතුරන්ද දැන් සීරුවෙනි. අපි කුඩා කටු පඳුරු අතරින් කතාවකින් බහකින් තොරව ඇවිද යමු. මේ ඉරුලාවන් ජීවනෝපාය සඳහා කරන්නේ මොනවාද? මම ඇසුවෙමි.
මේ ප්‍රදේශයේ ජීවත්වන අය මුහුදු යති. ධීවර කර්මාන්තය ඔවුන්ගේ ජීවනෝපායයි. ඉරුලාවන් සිටින්නේ තමිල්නාඩුවේ මේ රෙඩ් හිල්හි පමණක් නොවේ. ඔවුහු කේරලයේද කර්ණාටකයේද සිටිති. මේ නම් මගේ උපන්‍යාසය තවදුරටත් තහවුරු කරන තොරතුරකි. ඉන්දියාවේ ආදි කාලීන උරුමක්කරුවන් මොවුන් විය යුතුය. ආර්යාවතරණයත් සමඟ පහළට පහළට ආ ඔවුන් දැන් ඉන්දියාවේ පහළ පෙදෙස් වන කර්ණාටක කේරල හා තමිල්නාඩුවට සීමා වී ඇතිවාට සැක නැත.
“මුහුද නැති කර්ණාටක වගේ ප්‍රාන්තවල ඉන්න අයගේ ජීවනෝපාය කුමක්ද?” මම යළිත් ඇසුවෙමි.
“ඔවුන් මූලික වශයෙන් නයි අල්ලනවා. මීයෝ අල්ලනවා. සමහරු ධීවර කර්මාන්තය කරනවා. මී පැණි එකතු කරනවා. කම්කරුවෝ විදිහට වැඩ කරනවා කුඹුරු කරන කාලෙට.”
“නයි අල්ලලා මොනවද කරන්නේ?”
“නයි අල්ලන්න ඔවුන් ගොඩාක් දක්ෂයි. එයාලාව කළවල දාගෙන ඉඳලා විෂ ගන්නවා. ඒ විෂ එයාලා විකුණනවා”
නිශ්චිතවම මෙම විෂ, ඖෂධ සඳහා ප්‍රතිවිෂ සඳහා යොදා ගන්නවා ඇත. මොවුන්ගෙන් ඒවා කුණු කොල්ලයට ගන්නවා ඇතැයි මම අනුමාන කළෙමි.
“මීයෝ අල්ලන්නේ මොකටද?”
“මීයන්ව එයාලා ආහාරයට ගන්නවා. ඒ වගේම විකුණනවා. මෙහෙ ලොකුවට කරන කර්මාන්තයක් තමයි කිඹුල්ලු හදන එක. කිඹුලන්ගේ ආහාර සඳහාත් විකුණනවා. ඒ වගේම ගොවියාගේ පරම හතුරා මීයා. එයාලා කැමතියි මීයෝ වඳ වෙන එකට”
“මීයන්ව කන්නේ කොහොමද? උයලාද?”
“නෑ ගොඩාක් වෙලාවට ගිනිමැල ගහලා පුච්චලා තමයි කන්නේ”
“නයි, මීයෝ එහෙම අල්ලන්න විශේෂ උපක්‍රම තියෙනවාද?”
“එහෙම නෑ. හැම සතෙක්ම ඔවුන් ජීවත් වන තැන් අවුස්සලා අතින් අල්ලන්නේ”
තල් කොළවලින් සෑදූ තාවකාලික කූඩාරම් දෙකක් ඈතින් පෙනෙයි. දැන් දැන් ඉරුලාවන් අප මරන්නට එනු ඇද්ද? එහෙත් සිදු වූයේ අනෙකකි.
එයින් එළියට ආ වැරහැලි සාරි කඩමාල්ලක් ඇඳ ගත් කළුම කළු ගැහැනියක් අප දැක ඉක්මනින් ආපහු කූඩාරමට වැදුණාය. ඇයගේ මුහුණ කෘශය. ටිකක් අමුතුය. නළල මැද රතු තිලකයක් ඇත. අපේ වැද්දන්ගේ මෙන් කපාලයේ යම් වෙනසක් ඇත. අප සමඟ ආ මැදිවියේ මිනිසා කෙතරම් කතා කළ ද එම ගැහැනිය ආපහු එළියට ආවේ නැත. අනිත් කූඩාරමේ කිසිවෙකු හිටියේ නැත. ඒ ගෙදර සිටියේ එම ගැහැනිය සහ ඇතුළත සිටියා නම් දරුවන් පමණක් විය යුතුය. සැමියා මුහුදු ගොස් හෝ වෙනයම් ජීවනෝපායක් සඳහා පිටව ගොස් වන්නට හැකිය.
අප යළිත් ගමන් ඇරඹුවෙමු. දූපත එතරම් විශාල නොවූවකි. එහි ඈත කෙලවර දක්වා ඇතැම් තැනක පෙනෙයි. මන්ද කිසිදු උස් බිමක් නැති බැවිනි. එහෙත් වෙනත් කූඩාරම් පෙනෙන්නට නැත.
ඇය ගේ තුළට රිංගා ගත්තේ පොලිස් නිළ ඇඳුමට බියෙන් විය යුතුය. මොවුන් අතිශය අහිංසක ආන්තීකරණයට ලක් වූ ජන කොටසක් විය යුතු බවත් පොලීසියෙන් නිතරම කරදරයට පීඩාවට පත් වන පිරිසක් විය යුතු බවත් මම අනුමාන කළෙමි. අපරාදේ මේ පොලිස්කාරයෙක් එක්ක ආවේ යැයි මට පශ්චාත්තාපයක් එයි.
“මොවුන්ගේ කුලය මොකද්ද” මම ඇසුවෙමි.
“ඔවුන් ඉතාමත්ම පහත් කුලයේ. එයාලාව කවුරුත් ගණන් ගන්නේ නැහැ”
“ඔවුන්ට ඉඩම් අයිතියක් තියෙනවාද?”
“කොහෙත්ම නැහැ”
“ළමයි ඉස්කොලේ යනවාද එයාලාගේ”
“හුඟාක් වෙලාවට යන්නේ නැහැ”
මට සුසුම් හෙළිණි. මිනී මස් කන්නේ යැයි බොරු ගොතා මේ අය තවදුරටත් ආන්තීකරණය කොට අමනුෂ්‍යයන් සේ සලකනන්ට සලස්වා ඇත. මේ නම් රොමිලා තාපර් කියන ‘අවමානුෂීකරණය’ට ජීවමාන උදාහරණ නොවන්නේ ද?
වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ ආන්තීකරණයට ලක් කර සූරා කෑමට ලක් කරන ලද මොවුනට සමාජය සලකන්නේ අවමානුෂීය ආකාරයෙන් යැයි කීමට මට තවත් සාක්ෂි අවශ්‍ය නොවීය. හරිහමන් හිසට සෙවණක් ඔවුන්ට නැත. කන්නට දෙයක් ද නැතිව ඇත. මීයන් පුළුස්සා කනවා යනු අහුවෙන ඕනෑම දෙයක් කනවා වන්නට ඇත.
“එයාලාගේ ආහාරය මොනවාද?”
“මීයෝ, ඉස්සෝ, බෙල්ලෝ, කකුළුවෝ, මාලු, ගොලුබෙල්ලෝ වගේ දේවල්”
මා සිතූ දේ නිවැරදිය.
“මොවුන්ගේ ආගම කුමක්ද?”
මම යළිත් ඇසුවෙමි.
“හින්දු ආගම. එයාලා විශේෂ දෙවඟනකට එයාලා පූද පූජා කරනවා”
“ඒ කව්ද විශේෂ දෙවඟන?”
“තන්නියම දෙවඟන”
මට සිහි වූයේ මාග්‍රට් මීඩ්ගේ පර්යේෂණය. ස්ත්‍රී දෙවඟනකට පුද පූජා පැවැත්වීම තවදුරටත් කරන මොවුන් ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරයට නෑකම් කියන බවට ඇති සාක්ෂියකි. ස්ත්‍රී දෙවඟන පිදූ පැරණි ශිෂ්ටාචාරයේ ඛේදනීය අවසානය ද මේ? මේ සමාජ තුළ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය විෂමතාව අඩු ඇතැයි සිතූ මම ඔහුගේ ශ්‍රම විභජනය ගැන ඇසුවෙමි.
“පිරිමි විතරද දඩයමේ යන්නේ”
“නැහැ. ගැහැනු පිරිමි ළමයි හැමෝම යනවා”
මා සිතූ දේ නිවැරදිය. ගැහැනු කාර්යයන් පිරිමි කාර්යයන් ලෙස මොවුන් ශ්‍රම විභජනය කර නැත. අර ගැහැනිය නිවසේ සිටින්නේ ඇතැම් විට කුඩා දරුවෙකු ඇති නිසා යැයි මම අනුමාන කළෙමි. එහෙත් මෙවැනි සමාජවල දවසේ දරුවන් පවා කිහිලි ගන්නාගෙන ගැහැනුන් දඩයමේ යනවා විය හැකිය. ස්ත්‍රීපුරුෂ ශ්‍රම විභජනය පිළිබඳ ඈන් ඕක්ලේගේ තර්ක නිවරදි බව මෙවැනි තවමත් ජීවත්වන ගෝත්‍ර තුළින් අපට දැක ගත හැකි නොවේද? ගැහැනු වැඩ, පිරිමි වැඩ බෙදන්නේ සංස්කෘතියයි.
මම හද කම්පා කරගෙන නැවත එන්නට හැරුණෙමි. තවත් දූපත් බලන්නට යන්නට ආසා කළත් දැන් එයට හිත නොනැමෙයි. මේ මිනිසුන්ගේ ජීවන ඛේදවාචකය දැකීමෙන් මහද හඬා වැටේ.
ඉර රක්ත වර්ණව ගිලෙන්නට දඟලයි. අපි ආපසු ඔරුවට නැගුණෙමු. මඟ පෙන්වන්නා දිගිටම හබල් ගෑවේය. මට ඇසුණේ ජල තලය කැලතෙන ශබ්දය පමණි.■
(ලබන සතියට)
