එක් වරක් පමණක් අයකරන 25% බද්ද ඊපීඑෆ් ඇතුළු අරමුදල්වලට කෙළවීමටද යනුවෙන් අප ප්‍රශ්න කරමින් විස්තරාත්මක ලිපියක් පළකළේ පසුගිය වසරේ නොවැම්බර් 30 දින පුවත්පතටය. එසේ අප ප්‍රශ්න කරනු ලැබුයේ මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ 2022 වර්ෂය සඳහා ඉදිරිපත් කළ අයවැය යෝජනාවේ තිබූ රුපියල් බිලියන 2කට වඩා බදු අයකළ හැකි ආදායමක් ලබන පුද්ගලයන්ගෙන් හා ආයතනවලින් එක් වරක් පමණක් අයකරන සියයට 25ක බද්ද සම්බන්ධයෙන්ය.
එම අධිභාර බද්ද පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත දැන් ප්‍රකාශයට පත්කර තිබේ. මුදල් ඇමති බැසිල් රාජපක්ෂගේ නියමය පරිදි 2022 පෙබරවාරි 03 දින සහිතව රජයේ ගැසට් පත්‍රයේ දෙවන කොටසේ අතිරේකයක් ලෙස 2022.02.07 දින නිකුත් කර ඇති එම පනත් කෙටුම්පත හඳුන්වා ඇත්තේ ‘අධිභාර බද්ද පැනවීම සඳහා විධිවිධාන සැලැස්වීම පිණිස සහ ඊට සම්බන්ධ සහ ආනුෂංගික කරුණු සඳහා විධිවිධාන සැලැස්වීම පිණිස වූ පනත් කෙටුම්පතකි’ යනුවෙන්ය.
එම අධිභාර බද්ද පනත් කෙටුම්පත තුළ විස්තර කර ඇත්තේ මෙසේය. ‘2017 අංක 24 දරන දේශීය ආදායම් පනතේ විධිවිධාන ප්‍රකාරව ගණනය කරනු ලබන, 2020 අප්‍රේල් මස 01 වන දිනයෙන් ආරම්භ වන තක්සේරු වර්ෂය සඳහා, බදු අයකළ හැකි ආදායම රුපියල් මිලියන දෙදහසක් ඉක්මවනු ලබන යම් පුද්ගලයකුගේ, හවුල් ව්‍යාපාරයක හෝ සමාගමක, බදු අයකළ හැකි ආදායම මත සියයට විසිපහක අනුප්‍රමාණයකට අයකරනු ලැබිය යුතුය.’
සිය අයවැය කතාවේදී මෙම අධිභාර බද්ද මගින් උපයා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වන ආදායම ලෙස මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ ප්‍රකාශ කළේ රුපියල් බිලියන 100කි. එහිදී ඔහු කීවේ සමාගම් 62කින් එම බද්ද අය කරන බවයි. එමෙන්ම බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලින්ද මෙම බද්ද අයකරනු ලබන බවත් එම ආයතන දැනට ගෙවනු ලබන සියයට 28ක බද්දට වඩා මෙය වාසිදායක බවත්ය. එසේම බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලට මෙම බද්ද මගින් රුපියල් බිලියන 200ක වාසියක් හිමිවන බවත්ය.
බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන සම්බන්ධයෙන් මුදල් ඇමතිවරයාගේ එම පැහැදිලි කිරීම තරමක් අපැහැදිලි එකකි. ඊට හේතුව එක් වරක් පමණක් අයකරන මෙම අධිභාර බද්ද නිසා එම වර්ෂයේදී බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලින් අයකරන බදු ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 200කින් අහිමි වන්නේ නම් ඊට වඩා වැඩි මුදලක් මෙම අධිභාර බද්ද මගින් අයකරගත හැකි විය යුතු වීමය. මන්ද මුදල් ඇමතිවරයා කියූ ආකාරයට මෙම බද්ද මගින් අයකර ගැනීමට බලාපොරොත්තු වන ආදායම රුපියල් බිලියන 100ක් වීම නිසාය. රුපියල් බිලියන 100ක් සෙවීම සඳහා රුපියල් බිලියන 200ක් අත්හැරිය යුතු නැති නිසාය. එමෙන්ම එම අත්හැරීම මගින් වැඩිපුර බදු ආදායමක් අයකර ගැනීමට වඩා, තිබුණාට වඩා බදු ආදායම අඩුවීමක් සිදුවන නිසාය.
මේ තොරතුරු මෙසේ වෙද්දී අප පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂගේ මෙම අයවැය යෝජනාව ගැන කළ සැක පහළ කිරීම, ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ මෙම පනත් කෙටුම්පත ඉදිරිපත් කිරීමත් සමඟ අද යථාර්ථයක් බවට පත්වී ඇත. ඒ ගැන විපක්ෂය දැන් ප්‍රශ්න කරන්නේ හා ප්‍රකාශ කරන්නේ මෙම බදු අයකිරීම සේවක භාරකාර හෙවත් ඊපීඑෆ් අරමුදලට මෙන්ම සේවක අර්ථ සාධක හෙවත් ඊටීඑෆ් අරමුදල්වලට අදාළ වන බවයි. පාර්ලිමේන්තුවේදී ඒ සම්බන්ධයෙන් විපක්ෂය ප්‍රශ්න කළද ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් ඒ සඳහා පිළිතුරු ලබාදීමක් සිදුනොකළ අතර එම කරුණ ප්‍රතික්ෂේප කළේද නැත. එමෙන්ම කැබිනට් තීරණ දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය හමුවේදී මේ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්න කිරීමේදීද කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශකවරු ඒ සම්බන්ධයෙන් සෘජු පිළිතුරක් ලබා නොදුන් අතර ඊපීඑෆ් වැනි අරමුදල්වලට මෙම බදුද අදාළ වන බව බැහැර කළේද නැත.
අධිභාර බද්ද පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පතේ අර්ථ නිරූපණය යටතේ මෙම බද්ද අය කළ හැකි සමාගම යන්න විස්තර කර ඇත්තේ ‘ ‘සමාගම’ යන්නට, 2017 අංක 24 දරන දේශීය ආදායම් පනත යටතේ ඒ යෙදුමට දී ඇති අර්ථයම තිබිය යුතුය.’ යන්නය
ඒ අනුව 2017 අංක 24 දරන දේශීය ආදායම් පනත විස්තර කරන්නේ ඒකක හා භාර යනුවෙන් හඳුන්වන අරමුදල්ද එම පනත යටතට වැටෙන බද්දට යටත් ඒවා වන බවය. එහි 3න් වන කාණ්ඩයේ භාර හා ඒකක භාර යටතේ දැක්වෙන්නේ ‘භාරයක් එහි අර්ථලාභීන්ගෙන් වෙන්ව බද්ද අයකරනු ලැබීමට යටත්විය යුතුය.’ යන්නය.
එමෙන්ම 2017 අංක 24 දේශීය ආදායම් පනතේ ඒකක භාරවලින් බද්ද අය කිරීම යටතේ සඳහන් කරන්නේ එම පනතේ කාර්ය සඳහා සුදුසුකම් ලබන ආයෝජන ව්‍යාපාරයක් සිදු නොකරන සෑම ඒකක භාරයක්ම හෝ සෑම ආයෝජන අරමුදලක්ම ශ්‍රී ලංකාවේ වාසික සමාගමක් ලෙස සලකනු ලබන බව හා ඊට එම පනතේ ශ්‍රී ලංකාවේ වාසික සමාගම්වලට අදාළ වන විධිවිධාන අදාළ වන බවයි.
දේශීය ආදායම් පනතේ මෙම සියලු අර්ථ දැක්වීම් අනුව පෙනී යන්නේ මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂගේ මෙම අධිභාර බද්ද ඊපීඑෆ්, ඊටීඑෆ් ඇතුළු අරමුදල්වලට අදාළ වන බවයි.
ඊපීඑෆ් අරමුදලේ වෙබ් අඩවියේ ඇති ආකාරයට 2019 වර්ෂයේදී එම අරමුදල රුපියල් බිලියන 259ක බද්දට යටත් ආදායමක් ලබා ඇති අතර එම ආයෝජන ලාභය මත සියයට 25ක බද්දක් අයකළහොත් එම අරමුදලෙන් පමණක් එම වර්ෂයට අදාළව රුපියල් බිලියන 64.75ක බද්දක් අයවේ. මෙම පනතේ සඳහන් 2020 අප්‍රේල් 01 වැනිදා සිට 2021 අප්‍රේල් 21 වැනිදා දක්වා වූ කාලයට එම අරමුදලේ ආයෝජන ලාභය තවම නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්කර නැති අතර එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී මහාචාර්ය ආශු මාරසිංහ පසුගිය වසරේ නොවැම්බර් මස 15 වැනිදා ජාතික රූපවාහිනියේ පැවති සාකච්ඡාවකදී ප්‍රකාශ කර තිබූ ආකාරයට ඊපීඑෆ් අරමුදලේ 2020 ආයෝජන ආදායම රුපියල් බිලියන 280කි. ඉන් සියයට 25ක් යනු රුපියල් බිලියන 70කි.
පෞද්ගලික අංශයේ සේවකයින්ගේ අනෙක් ප්‍රධානම අරමුදල වන ඊටීඑෆ් අරමුදලේ වෙබ් අඩවියට අනුව එහි 2020 වසරේ ආයෝජන ආදායම රුපියල් බිලියන 33ක් වන අතර ඉන් සියයට 25ක් යනු රුපියල් බිලියන 6.25කි. ඉහත සඳහන් කළ රූපවාහිනී සාකච්ඡාවේදී ආශූ මාරසිංහ මහතා පැවසූ තවත් කරුණක් වූයේ විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරුන්ගේ අරමුදල 2020 වර්ෂයේදී රුපියල් බිලියන 80ක ආදායමක් ලබා ඇති බවයි. ඒ අනුව එම අරමුදලෙන් සියයට 25ක් යනු රුපියල් බිලියන 20කි.
මීට අමතරව සේවකයින්ගේ විශ්‍රාම, පාරිතෝෂික හා අර්ථසාධක අරමුදල් රාශියක් පවතින අතර ලංකා බැංකුව, මහජන බැංකුව, ජාතික ඉතිරි කිරීමේ බැංකුව රාජ්‍ය බැංකුවලද, එසේම කොමර්ෂල් හා හැටන් නැෂනල් යන පෞද්ගලික බැංකුවලද වාර්ෂිකව රුපියල් බිලියන 2ට වඩා ආදායම් උපදවන අරමුදල් පවතී. එමෙන්ම රජයේ සේවකයින්ගේ යහසාධක අරමුදල, අධ්‍යාපන සමුපකාර අරමුදල හා සෞඛ්‍ය සේවකයින්ගේ අරමුදල් වැනි විශාල ආදායම් උපදවන අරමුදල් පවතී.
ඉහතින් පෙන්වා දුන් ආකාරයට රුපියල් බිලියන 100ක ප්‍රමාණයක් අයකර ගැනීමෙන් පසු මෙම බද්ද අයකර ගැනීම නොනවතින නිසා ඊපීඑෆ්, ඊටීඑෆ් ඇතුළු සේවකයින්ගේ අරමුදල්වලින් මෙම අධිභාර බද්ද යටතේ රුපියල් බිලියන 100කට වැඩි මුදලක් අයකර ගැනීමට නියමිත බව මේ අනුව පෙනේ. ඒ මගින් සිදුවන්නේ එම අරමුදල්වල සාමාජිකයින්ට එම අධිභාර බද්ද අයකරන වර්ෂයේ ගෙවන ප්‍රතිලාභය අඩුවීමය. අවසානයේ ඉන් සිදුවන්නේ පොදු ව්‍යවහාරයේ සමාගම් යනුවෙන් අප හඳුන්වන සමාගම්වලින් අයකරන අධිභාර බද්දක් වශයෙන් පෙන්නුම් කළ මෙම බද්දෙන් සේවකයින්ගේ අරමුදල්වලට හෙවත් සේවක ප්‍රතිලාභවලට ආණ්ඩුව අත තියා ඇති බවය.
මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ මෙම අධිභාර බදු යෝජනාව පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ අවස්ථාවේදී නැඟුණු ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු වශයෙන් උජාරුවෙන් කීවේ මෙම බද්දට විරුද්ධ කවුද යන්න හා මෙම අධිභාර බද්ද අය කරගන්නා සමාගම් 62 වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නේ කවුදැයි යනුවෙන්ය. මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂගේ එම උජාරු ප්‍රශ්න කිරීම් අමුම අමු බොරුවක් බව විපක්ෂයේ චෝදනා හා ප්‍රශ්න කිරීම් හමුවේ ආණ්ඩුව දක්වන ප්‍රතිචාරවලින් සහ අධිභාර බද්ද පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පතෙන් දැන් පැහැදිලිය.
දැන් අනිවාර්යෙන්ම විපක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන්ට මෙම අධිභාර බද්දට එරෙහිව මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ කී සමාගම් 62 කෙසේ වෙතත් සේවක අරමුදල් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට සිදු වන්නේය. එසේ සේවක අරමුදල් වෙනුවෙන් විපක්ෂය පෙනී සිටින විට ඒ සම්බන්ධයෙන් බැසිල් රාජපක්ෂට කියන්නට තිබෙන්නේ කුමක්දැයි ප්‍රශ්න කළ යුතුය.
මෙම සේවක අරමුදල්වලට අත තැබීමට මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ ඇතුළු ආණ්ඩුවට අදහසක් නැත්නම් අධිභාර යෝජනාව ඉදිරිපත් කළ අවස්ථාවේ මතු කළ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු වශයෙන් බැසිල් රාජපක්ෂ ඇමතිවරයා කී ලෙස බැංකු සහ මූල්‍ය ආයතනවලට මෙම එක් වරක් අයකරන සියයට 25ක බද්දෙන් ලැබෙන වාසිය අත්හැරීම නොකළ යුතුව තිබුණී. බැසිල් රාජපක්ෂ ඇමතිවරයා එහිදී කීවේ එතෙක් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන ගෙවූ සියයට 28ක සම්පූර්ණ බදු ප්‍රමාණයට අනුව රුපියල් බිලියන 200ක ලාභයක් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලට ලැබෙන බවය. සේවක අරමුදල්වලට අත තිබීමේ අරමුණක් ආණ්ඩුවට නොතිබුණේ නම් කළ යුතුව තිබුණේ බැංකු සහ මූල්‍ය ආයතන ගෙවනු ලැබූ එම බදු ප්‍රමාණය සුපුරුදු ලෙසම අයකරගෙන සේවක අරමුදල් මෙම අධිභාර බද්දෙන් නිදහස් කිරීමය.
එමෙන්ම මෙතෙක් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන සියයට 28ක බද්දක් ගෙව්වේ නම් එය සියයට 25ක් දක්වා අඩු කිරීම එම බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලට කෙසේවත් අධිභාර බද්දක් වන්නේ නැත. එය හුදු අධිභාර බද්ද නම් වූ නමක් පමණක් වේ. ඒ අනුව මෙම අධිභාර බද්දෙන් මුදල් ඇමති බැසිල් රාජපක්ෂ ඇතුළු ආණ්ඩුව සිදුකර ඇත්තේ බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලට බදු අඩුකර සහන දීමත් ඊපීඑෆ් ඇතුළු සේවක අරමුදල්වලට අධිභාර බද්දක් පනවා එම අරමුදල්වලට අත තැබීම මගින් එම අරමුදල්වල දායකත්වය හිමි සේවකයින්ගේ ප්‍රතිලාභවලට කෙළවීමය.■
