රජයේ මුදලක් මේ විදියට අනිවාරතේ වියදම් කළේ රජයේ නිලධාරියකු නම්, ආයතන සංග්‍රහය අනුව, ඒ වරදට වගකියා තනතුරෙන් ඉවත්වී ගෙදර යන්නට ඔහුට හෝ ඇයට අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවෙයි.
■ පුලස්ති දන්තුරේබණ්ඩාර
‘මෙවර මහ කන්නයේදී වගා හානි සිදුවූ ගොවීන්ට වන්දි ගෙවීම සඳහා රුපියල් කෝටි 4000ක මුදලක් වෙන් කිරීමට කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කළ බවත්, අඩුවන වී කිලෝවක් වෙනුවෙන් රුපියල් 25 බැගින් වන්දි ලබාදෙන බවත් කෘෂිකර්ම අමාත්‍ය මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ ඊයේ පැවසීය.’
ජනවාරි 26 වැනිදා ලංකාදීප පුවත්පත ඉහත ප්‍රවෘත්තිය ලියා තිබුණේ ‘ආණ්ඩුව වගා හානි පිළිගනී. වන්දි දෙන්න කෝටි හාරදාහක්‘ යන හෙඩිමද සහිතවය.
‘කාබනික පොහොර භාවිත කිරීමේ වැඩසටහන යටතේ අස්වනු හානියක් වුවහොත් වන්දි ලබාදෙන බවට දුන් පොරොන්දු අනුව රජය මෙම පියවර ගත් බව ඇමතිවරයා කීවේය.’ ප්‍රවෘත්තියේ තවදුරටත් සඳහන් විය.
මහින්දානන්ද ඇමතිවරයා කියා ඇත්තේ, මෙහෙම වන්දි දෙන්නේ ආණ්ඩුව දුන් පොරොන්දුවක් නිසා බවය. එහෙම පොරොන්දුවක් දුන්නා නම් එය තිබිය යුත්තේ ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ’ය. එහෙත් සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ තිබුණේ වගා හානිවූ ගොවීන්ට වන්දි දෙනවා කියා නොවේය, කාබනික පොහොර මගින් අවුරුදු දහයක් තුළදී රට හරිත කෘෂිකර්මයට මාරු කරන බවය.
එහෙනම් මහින්දානන්ද කියන පොරොන්දුව මොකක්ද? ඒ පොරොන්දුව දෙන්න සිදුවී තිබෙන්නේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම උල්ලංඝනය කරමින් වැඩ කරන්නට ගිය හින්දාය. බැරි වෙලාවත් ආණ්ඩුවේ සුළුපටු උදවිය සෞභාග්‍යයේ දැක්ම උල්ලංඝනය කළා නම් සිදුවන්නට තිබුණු දේ සිතාගන්නටට පුළුවන. එහෙනම් එහෙම කළේ කවුද? සෞභාග්‍යයේ දැක්ම උල්ලංඝනය කළේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිතුමාමය. මහින්දානන්ද ඇමතිතුමාට කරන්නට තිබුණේ ගෝඨාභය ජනාධිපතිතුමාගේ කෘෂිකර්ම ඇමති විදියට, ඒ සියලු පවුවලට කර ගසා, ‘ඒවා පව් නොවේ, මහත්ඵල මහානිසංස ගෙනදෙන පින්ය’ කියමින් රට වටේ යන්නටය. මාධ්‍යවලට කියන්නටය. එහි ප්‍රතිඵලය මොකක්ද? තමන්ගේ අවුරුදු 30ක දේශපාලනය මස්තබාල්දු වීම බව ඇමතිතුමාම ප්‍රසිද්ධියේ පිළිගත්තේ නොබෝදාය. එහෙත්, රිය සක සේ පසුපස එන පව්වලින් ගැලවෙන්නට බැරිවා වාගේ මහින්දානන්ද ඇමතිතුමාට තවමත් කාබනික පොහොර මනස්ගාතය වෙනුවෙන් වචන හා කාලය යොදවන්නට සිදුවි තිබෙන්නේය.
කෝටි හාරදාහක් ගෙවන්නට කැබිනට් මණ්ඩලය අනුමත කළාය කියන්නේ මහා ආඩම්බරයක් වෙන්නට දෙයක් නොවේ. ඒ තරම් කන්දරාවක් වන මහජනතාවගේ මුදල් කාබාසිනියා කරදැමීමක් නිසාය.
‘කෝටි 4000ක් දෙන්නේත් ගොවීන්ටම නම්, ඒක මුදල් කාබාසිනියා කර දැමීමක් වෙන්නේ කොහොමද?’ කියා කෙනෙකු අසන්නට පුළුවන්ය. උත්තරය නම්, ‘ඒ කෝටි 4000 වියදම් කරන්නට නොව ඉතිරි කරගන්නට තිබුණු එකක්ය’ යන්නය. ඉතිරි කරගන්නට තිබුණු දෙයක් වියදම් කරන විට හානිය ඩබල් වෙයි. ඇයි? ඒ මුදල නැවත අය කර ගන්නට වෙන්නේද මහජනතාවගෙන්ම නිසාය.
මේ විදියට කෝටි 4000ක මුදලක් නිරපරාදේ වියදම් කරන්නට වැඩ සැලැස්සීම නම් ‘සහගහන අපරාධයක්’ යැයි ඒ ගැන දැනුම් තේරුම් ඇති ඕනෑම කෙනෙකු කියනු ඇත. ගොවීන්ට සිදුවී ඇති නස්පැත්තිය ප්‍රතිපූරණය කළ යුතු නැතැයි ඒ කිසිවෙකු සිතන නිසා නොවේ. ගොවීන්ට වන්දි දී ඔවුන් වැටී තිබෙන දුකෙන් ගලවා නොගත යුතු යැයි කල්පනා කරන නිසාද නොවේ. මෙවැනි කරදරයකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවීම ගොවීන්ගේ ඉරණමේ කොටා තිබුණු එකක් නොවන නිසාය. එහෙම වෙන්නට ඉඩ තිබුණේ ආණ්ඩුව මොකුත් කිරීමෙන් නොවේ. ආණ්ඩුව මොකුත් නොකර සිටීමෙන්ය.
මොකුත් නොකිරීමෙන් ගොවීන්ට යහපතක් වෙන්නේ කොහොමද?
ජනාධිපතිතුමා එක කන්නයකින් රටම කාබනික කිරීමේ රුදුරු ව්‍යාපෘතිය ඇති නොකළා නම්, ගොවීන් රසායනික පොහොර ආණ්ඩුවෙන් නොමිලේ දෙනවා නම් ඒවාත් රැගෙන, පොහොර වෙනුවට මුදල් ආණ්ඩුවෙන් දෙනවා නම් ඒවායෙන් පොහොරත් මිලදී ගෙන, සාමාන්‍ය විදියට තමන්ගේ කුඹුරුවලට යොදා හොඳ අස්වැන්නක් ලබා, රටේ ආහාර අවශ්‍යතාව සපුරාලන්නටත්, තමන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිත අවුලක් නැතිව ගතකරන්නටත් ඉඩ තිබුණු නිසාය. එහෙම වුණා නම්, අද අපට කතා කරන්නට සිදුවන්නේ සහල්වලින් රට ස්වයංපෝෂිත වීම ගැනය. අද බලයේ ඉන්නා දේශපාලකයන්ටද ‘තමන්ගේ පාලන කාලයේදී රට සහලින් ස්වයංපෝණය වුණු බව’ට උදාරම් කතා කියන්නට අවස්ථාව ලැබෙන්නේය. නැත්නම්, ගොවින්ගේ වගාවෙන් සම්පූර්ණ නොවන සහල් ඉල්ලුමට පමණක් පිටරටින් සහල් ගෙන්වන්නට කටයුතු කිරීම ගැන කතාකරන්නට හැකිවන්නේය. එවිට විදේශ විනිමය ප්‍රශ්නයක්ද පැන නොනැගේ.
එහෙනම් දැන් වුණේ මොකක්ද? මේ විදියට මෘදු ලෙස කළ හැකිව තිබුණු ගමනක් අතරමැදට පැන සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රපාතයට ඇදදැමීමය. ඒ මැදට පැනීම ගැන වගකීම ගන්නට ආණ්ඩුවේ කිසිම කෙනෙක් අද නැත. පසුගිය කාලය පුරාම ආණ්ඩුවේ හැම නායකයකුම, නිලධාරියකුම කළේ, ‘මේ කතාවට නම් අපේ සම්බන්ධයක් නැතැ’යි කියා ඇඟ බේරාගන්නට වෑයම් කිරීමය. කොටින්ම අද ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිතුමාවත්, ක්‍ෂණික කාබනික ගොවිතැන ව්‍යාපෘතිය නිසා රටට හානියක් වුණායැයි කියන්නේ නැත. එතුමා කියන්නේ නිලධාරීන්ගේ දුර්වල ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා හරිහැටි කාබනික ගොවිතැන කරන්නට නොහැකි වීමෙන් ‘සුළු අර්බුදයක්’ ඇතිවුණු බවය. එහෙත්, එතුමාගේ ප්‍රසිද්ධ කතාවලින් නම් පෙනෙන්නේ එවැනි කිසිම ප්‍රශ්නයක් නැති රටක ජනාධිපතිතුමා ජිවත්වන බවය. ප්‍රශ්න තියෙන රටක ජීවත් වෙනවා නම් කෝ ජනාධිපතිතුමා ඒ ගැන කතාවක්?
මේ විදිය ප්‍රශ්නය පටන් ගත්තේද අවසානය දක්වාම පවත්වාගෙන ගියේද ජනාධිපතිතුමාය. හිටපු කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශ ලේකම් මහාචාර්ය උදිත් කේ ජයසිංහගේ සිට හැම දෙනාම කිව්වේ ප්‍රශ්නගත ක්‍ෂණික කාබනික ව්‍යාපෘතිය මේ තරම් ඉක්මනින් ක්‍රියාත්මක කරන්නට තමන් කිසිවකු ජනාධිපතිතුමාට උපදෙස් දුන්නේ නැති බවය. ඒ කතාවලිනුත්, බලාගෙන ඉන්න නිසා රටවැසියාට පෙනෙන දේ අනුවත්, ඉතාම පැහැදිලි කාරණාව නම්, කාබනික ගොවිතැනක් ක්‍ෂණයෙන් කරන්නට ගොස් රටේ වී ගොවිතැන මේ තරම් අවුලකට ඇද දැම්මේ ජනාධිපතිතුමා බවයි. ඒ බව පිළිගන්නට ජනාධිපතිතුමා අකමැති නම්, එය රටේ අවාසනාවකි. ඊටත් වඩා නැවත නැවත එවැනි නරක දේ සිදුවිය හැකියැයි කියන භයානක පෙරනිමිත්තකි.
කොහොම වුණත් දැන් වෙන්න ඕන හරිය වෙලා අවසන්ය. ‘ආණ්ඩුව වගා හානිය පිළිඅරගෙන’ බව ලංකාදීප පුවතත් කියන්නේය. එනිසා උදාවී ඇත්තේ ‘පොරොන්දු වුණු පරිදි’ වන්දි ගෙවීමේ අවස්ථාවයි. ඒ සඳහා කෝටි 4000ක් වෙන්කරන්නට කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කර තිබේ.
ඒ ගෙවීම අනුමත කරන්නට පෙර හරි නම් කැබිනට් මණ්ඩලය කළ යුතු දෙයක් තිබුණේය. මේ විදියේ විශාල වියදමක් සඳහා මුදල් වැය කරන්නට හේතුවුණු කාරණය සොයා බලා එය කිසියම් පුද්ගලයකුගේ හෝ කණ්ඩායමකගේ, ආයතනයක වරදකින් සිදුවුණායැයි තහවුරු වෙන්නේ නම්, ඔවුන්ට විරුද්ධව ක්‍රියාකිරීමයි. මේ තරම් මහජන මුදලක් අනවශ්‍ය විදියට වියදම් කරන්නට ඉඩ හැරියාට, නීතිය මගින් කටයුතු කිරීමයි. රජයේ මුදලක් මේ විදියට අනිවාරතේ වියදම් කළේ රජයේ නිලධාරියකු නම්, ආයතන සංග්‍රහය අනුව, ඒ වරදට වගකියා තනතුරෙන් ඉවත්වී ගෙදර යන්නට ඔහුට හෝ ඇයට අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවෙයි. අපේ බුද්ධිමත් කැබිනට් මණ්ඩලයේ වෙනස නම්, රජයේ නිලධාරීන්ට එක නීතියකුත් දේශපාලකයන්ට තවත් නීතියකුත් ක්‍රියාත්මක කිරීමය. එහෙම කරමින්, කිසිම දෙයක් හොයාබලන්නේ නැතිව, සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ පොරොන්දුවක් ඉෂ්ට කරන්නට කෝටි 4000ක් වියදම් කරනවා මෙන්, ඒ වියදම කිරීමට අනුමත කිරීමයි. කුමන රටක්ද මේ?
දැන් ඉතින් කෝටි 4000ක් ගෙවන්නේ කොහෙන්ද? ජනාධිපතිතුමාගේ පෞද්ගලික බූදලයෙන්ද? මහින්දානන්ද ඇමතිතුමාගේ පෞද්ගලික බූදලයෙන්ද? නැතිනම් ඒ අයගේත්, ඒ අය මේ අවුලට ඇදදමන්නට සෑහෙන වෙහෙසක් ගෙන ක්‍රියාකළ අතුරලියේ රතන භික්‍ෂුව සහ දොස්තර අනුරුද්ධ පාදෙනියගේත්, ‘ජොයින්ට් එකවුන්ට්’ එකකින්ද? නැත. ජනාධිපතිතුමාට නම් තමන්ගේ මව්-පිය අනුස්මරණ සිහිවටනය හදාගන්නට තරම්වත් සල්ලි තිබුණේ නැති නිසා ඒ කාලේ ආණ්ඩුවේ සල්ලිවලින් එය හැදුවේ යැයි නඩුවකුත් වැටුණේය. මහින්දානන්ද ඇමතිතුමාත් පහුගිය කාලයේ දික්කසාද නඩුවේදී දැවැන්ත වන්දියක් ගෙවූ නිසා උන්නැහේගේ අතේත් සල්ලා තියෙනවා වෙන්නට බැරිය.
ඒ නිසා සිදුවිය හැක්කේ කුමක්ද? එකක් නම්, ගොවියන්ට කෝටි 4000ක් වන්දි හැටියට ලැබෙන විට, ඒ වන්දියෙන් කොටසක් ගෙවන්නේද ඒ ගොවියන්ම වීමය. ඒ කියන්නේ තමන්ම මුදල් වියදම් කර තමන්ටම වන්දි ගෙවාගන්නවා වගේ වැඩකි. තවත් සරල කර කියනවා නම්, මේ වන්දිය ගෙවන්නේ මහජන බදු මුදලෙන්, භාණ්ඩාගාරයේ තිබෙන මුදලින් නම්, ඒ මුදලෙන් සෑහෙන පංගුවක් ලබාදී ඇත්තේද ගොවියන්ම බවය. ඒ කොහොමදැයි කියනවා නම්, කඩෙන් සීනි ග්‍රෑම් 250ක් මිලදී ගන්නට ගොවියකු රුපියල් 50ක් වියදම් කරන කොට, ඒ හැම ගොවියාම ඒ 50න් ආසන්න වශයෙන් සීයට 80ක්, ඒ කියන්නේ රුපියල් 40ක්ම වක්‍ර බදු හැටියට ආණ්ඩුවට ගෙවන හින්දාය. එහෙම ගෙවන්නේ ගොවියන් විතරක් නොවේ. රටේ සමස්ත මහජනතාවමය. ඒ විදියට බලන කල ගොවියාට වන්දි ගෙවන්නට රටේ අනෙක් සියලුම පුරවැසියෝද ඒ සීයට අසූවක බද්දම ගෙවති. ඒකට කිවහැක්කේ ‘අපි වෙනුවෙන් අපි’ කියාය.
එහෙත් ඒ බදුවලින් එකතු වෙන මුදලින් දැන් ගොවීන්ට ගෙවන්නට කෝටි 4000ක් හොයාගන්නට බැරිය. මන්ද යත්, ඒ සියලුම බදු, පවතින රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය දුවවන්නටත් මදිවන තත්වයක් දැන් ඇතිකර තිබෙන නිසාය.
එහෙනම් මේ කෝටි 4000 ගෙවන්නේ කොහොමද? සාමාන්‍ය ආණ්ඩුවේ වියදමක් නම්, එය කරන්නට මුදල් ලැබෙන්නේ ක්‍රම කීපයකිනි. එකක් රජයේ බදු ආදායමෙනි. දෙක, විදේශ ණය හෝ ප්‍රදාන, ආධාරවලිනි. මේ එකක්වත් අද තියෙන්නේ ආණ්ඩුවේ සාමාන්‍ය වියදම් පියවන්නටවත් පුළුවන් තත්වයක නොවේ.
‘ඒ වුණාට ආණ්ඩුව මහජනතාවට බරක් නොපටවා ඔය මුදල හොයාගනීවි.’ සර්වසුබවාදී අයකු කියන්නට පුළුවන.
ආණ්ඩුව මේ මුදල හොයන විදිය නම් දැන් ඉතින් කුප්‍රකට එකකි. ‘නූතන මුදල් න්‍යාය’ හෙවත් ‘මොඩර්න් මොනෙටරි තියරි’ යනුවෙන් රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව දිගටම ක්‍රියාවේ යොදවන එය සරල කර කියනවා නම් ‘මුදල් මුද්‍රණය කිරීම’ ය. කාටත් තේරෙන භාෂාවෙන් කියනවා නම් සල්ලි අච්චු ගැසීමය. මේ ආණ්ඩුව බලයට පත්වුණු දා සිට අච්චු ගැසූ රුපියල් ප්‍රමාණය ටි්‍රලියන 1.3ක් බව වාර්තා වෙයි.
‘ඉතින් සල්ලි අච්චු ගැහුවාම කාගේවත් පොකට් එකින් යන්නේ නෑනේ. ගොවීන්ට වන්දිත් ලැබෙනවා. කාටවත් බරකුත් නැහැ.’ ඇත්තටම එහෙම වෙන්නේ නැද්ද?
සල්ලි අච්චු ගහනවා කියන්නේ, රටේ මුදල් නෝට්ටුවලට ඇත්ත ඉල්ලුමක් නොතිබෙද්දී සල්ලි අච්චු ගැසීමය. ඒවා මහජනතාව අතට ලැබුණාම, මේ වෙලාවේදී නම් ගොවීන්ට ලැබුණාම, ඔවුන් ඒවා වියදම් කරන්නට වෙළඳපොළට යති. එහෙත් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීමට වෙළෙඳපොළේ ප්‍රමාණවත් තරම් බඩු නැත. එවිට සිදුවන්නේ කුමක්ද? ඉල්ලුම වැඩිය. සැපයුම අඩුය. ප්‍රතිඵලය මොකක්ද? භාණ්ඩ මිල තවත් වටයකින් ඉහල යාමයි. එහෙම බලන විට ගොවියා අන්තිමට කර ඇත්තේ තමන්ගේ අතේ තියෙන වන්දියෙන් වැඩි මුදලක් දී භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමය. කෘත්‍රිම වැඩි මිලකට මිලදී ගැනීමය. ඒකෙන් ගොවියාට වන සෙත කුමක්ද? කිසිම සෙතක් නැත.
සිංහල ක්‍රමේට කියනවා නම් ඌරාගේ පිටේ තබා ඌරාගේම මාළු කැපීමය.
කාබනික පොහොර ප්‍රශ්නය හැදුවේ ගොවියන් නොවේ. එයින් ගොවිතැන අවුල් කළේද ගොවියන් නොවේ. ගොවියන්ට වගා හානි සිදුකළේද ගොවියන් නොවේ. රටේ අනෙකුත් මහජනතාවද නොවේ. ගොවීන්ට වන්දි ගෙවන්නට සිදුවේ නම්, කිලෝවකට රුපියල් 25 ගණනේ ගෙවන්නට සිදුවේ නම්, ඒ සඳහා වැය වන මුදල දැරිය යුත්තේ ඒ ප්‍රශ්නය ඇතිකළ අයමය. ඒ අනුව, ගොවීන්ට වන්දි ගෙවිය යුත්තේ ඔවුන්ගේ පෞද්ගලික මුදල්වලින් රුපියල් කෝටි 4000ක් ලබාගෙනය. එහෙම නොමැතිව, ඒ අය කළ වරදට, ගොවියන්ද ඇතුළුව මේ රටේ මහජනතාව වගකිව යුතු නැත්තේය. තමන්ගේ මෝඩ-උද්දච්ච තීරණ නිසා සිදුවුණු හානියට නිරපරාදේ වියදම් කරන්නට සිදුවුණ කෝටි 4000ක් වෙනුවෙන් රටේ මහජන මුදල් වැයකරන්නට තීරණය කරන කැබිනට් මණ්ඩලය මහජනතාවගේ සතුරෝ මිස වෙන කවුරුද?■
