‘බල්ලෙකුට වලිගය වනන්නට හැකි නමුත් වලිගයට බල්ලා වනන්නට බැරිය’
ලංකාව මුහුණ දී සිටින අර්බුදයෙන් ගොඩ එන්නට ක්‍රමවේද විවිධ පුද්ගලයන් – කණ්ඩායම් ඉදිරිපත් කරමින් සිටින්නේ ඉතිහාසයේ කවර කලක හෝ සිදු නොවූ අයුරින්ය. ඒවා අතර බොහොමයක් නිර්භීත තීන්දු තීරණ යෝජනා කරන ඒවා වේ. ඊට ප්‍රධාන හේතුව රට ගොඩ නඟන බවට දහසකුත් කතා කියූ වත්මන් පාලකයන් අනපේක්ෂිත අන්දමට රට විනාශයේ මුව විට කරා තල්ලු කර තිබීම ය. රටේ පාලකයා අව සිහියෙන් මෙන් වියරුවෙන් වහසි බස් දෙඩීම ද නිමක් නැත.
ඇත්ත වශයෙන්ම ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සහ වත්මන් ආණ්ඩුව, රට ගැන අවංක කැක්කුමක් ඇති උදවියට – ලංකාව දියුණු රටක් වනු දකිනු රිසි උදවියට, ඒ වෙනුවෙන් සංවිධානය වීමට අවස්ථාවක් නිර්මාණය කර තිබේ. මේ අවස්ථාවෙන් නිසි ප්‍රයෝජනය ගත යුතුය. ඒ වෙනුවෙන් ‘තීරක බලවේගයක්‘ ලෙස පුළුල් මහජන ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැඟීමට පියවර ගැනීම අවශ්‍යව තිබේ.
මහින්ද රාජපක්ෂගේ ආණ්ඩුව එදා, ඊට පෙර පැවති ආණ්ඩුවලට වඩා භයානක එකක් විය. එබැවින් අලුත් රාජ්‍ය පාලනයක් වෙනුවෙන් කිසියම් අන්දමකට සමාජ ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැඟුණි. ඒ සමාජ ව්‍යාපාරයේ අපේක්ෂාභංග වූයේ ඇයි? අපි එයින් පාඩම් උගතයුතු වෙමු.
විපක්ෂය සහ සමාජ ව්‍යාපාර
පවතින ආණ්ඩුවක් පිරිහෙන විට බලය අත්කර ගැනීමේ වාසිය තිබෙන්නේ විපක්ෂයටය. ඇත්ත වශයෙන්ම ලංකාවේ හැමදාම විපක්ෂය යනු ආණ්ඩුකරණයේ දී අසාර්ථක වීම හේතුවෙන් මැතිවරණයකින් පරාජයට පත්වුණ කණ්ඩායමකි, පක්ෂයකි. පරාජයට පත්වුණ කණ්ඩායමක්, පක්ෂයක් කෙසේ හෝ යළි බලය අත්පත් කර ගත්ත ද ඒ පක්ෂයට – ඒ නායකයන්ට රට ගොඩ නැඟීමට අලුත් දැක්මක් හෝ අලුත් වැඩ පිළිවෙළක් නැත. බලය ලබා ගන්නේ කිසියම් මවාපෑමකිනි.
”ලෙඩ දෙන පරණ ඇන්ජිම ම තියෙන වාහනයක බොඩිය පේන්ට් කළාට ඒ වාහනයෙන් අලුත් ගමනක් යා නොහැකි ය.”
මැතිවරණයක් ළං වෙන විට පක්ෂ අලුතින් පේන්ට් කිරීම සඳහා යම් යම් ක්ෂේත්‍රවල දැනුම හා කුසලතා ඇත්තන් පිරිසක් එකතු කොට ඔවුන්ට මැතිවරණ ප්‍රකාශ ලියන්නට භාර දෙයි. ඒ මැතිවරණ ප්‍රකාශ, බලය ලබා ගැනීමට මැද පන්තියේ අවධානය දිනා ගන්නට යම් අන්දමකට අදාළ වන හුදු ලියවිලි ය. ඒවා සංදර්ශනාත්මකව ඉදිරිපත් කොට බලය ලබා ගත් පසුව ඒවා ලියපු කිසි කෙනෙකුට ආණ්ඩුකරණය තුළ තීරක බලවේගයක් ලෙස පැවැත්මක් අතීතයේ කිසි කලක නොතිබිණි. ආණ්ඩුකරණය තුළ ඒ ලියවිලි කුණු කූඩයට විසි වෙයි. ලියවිලි සම්පාදනය කරමින් බලය ලබා ගැනීමට යම් යම් කටයුතු කළ අයට තනතුරු ලබා දීම – තනතුරු ලබා ගැනීම යන කටයුතු දෙක සිදු වෙන අතර අනතුරුව සුපුරුදු ලෙස බලය අභිමත අන්දමින් පරිහරණය කිරීමට පසුබිම සකස් වෙයි. මෙහි නරකම තත්වය නම්, අභාග්‍යය නම් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීම පිණිස මහජන වරමක් ලබා ගැනීමට කටයුතු කරන දැන උගත් පුද්ගලයන් කුමක් හෝ පදවියක් – තනතුරක් අපේක්ෂා කිරීමය. මේ නිසා සෙක්කුවේ ගමනක් දෙස බලා සිටින්නට ය මහජනතාවට හැම විටම සිදු වන්නේ.
ආණ්ඩුවක් පිරිහෙන විට විපක්ෂය කල් මනින්නේ තමන්ගේ අවස්ථාව උදා කර ගැනීමටය. ඒ වෙනුවෙන් යම් අන්දමකට සිවිල් සංවිධාන ද ගොඩ නඟයි. අවසන ඒ ඒ සිවිල් සංවිධාන පක්ෂයක ‘වලිග’ බවට පත් වේ. එසේ වන්නේ හේතු සාධක මතය. මේ තත්වයට තිත තැබිය යුතු ය. ඒ සම්බන්ධව අවබෝධ කර ගත යුතු කාරණා ඇත.
කිසියම් සිවිල් සංවිධානයක් ගොඩ නඟා එය සක්‍රිය තත්වයෙන් පවත්වාගෙන යාමට ආර්ථික ශක්තියක් අවශ්‍ය වේ. පිරිස් බලයක් ද අවශ්‍ය වේ. දේශපාලන පක්ෂ මේ අවශ්‍යතා දෙක සම්පූර්ණ කරයි. මේ යහපත් තත්වයක් නොවේ. මේ තත්වයෙන් නොමිදුණහොත් පක්ෂයක වලිගයක් බවට පත්ව, පක්ෂයට අවශ්‍ය අන්දමට වලිගය වැනීමට ඒ ඒ සංවිධානවලට සිදු වෙයි. දේශපාලන පක්ෂයකින් නඩත්තු නොවන, පක්ෂයක සාමාජිකයන්ගෙන් පවතින්නට සිදු නොවන, සමාජ ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැඟිය නොහැකි ද? එය පහසු නැත. මට අවංකව හිතෙන්නේ ඒ සඳහා අවස්ථාවක් පවතින සංදර්භය තුළ නිර්මාණය වෙමින් පවතින බවය.
මේ කාරණය සම්බන්ධව බොහෝ අය මතු කරන ප්‍රශ්න දෙකක් ඇත. එකක් සමාජ ව්‍යාපාරයකට ආණ්ඩු කළ හැකි ද? යන්නය. අනෙක ජන වරමක් ලබා ගත හැකි ද? යන්නය.
සමාජ ව්‍යාපාරයක් ආණ්ඩු කළ යුතු නැත. ජන වරමක් ලබා ගත යුතු ද නැත.
සැබවින්ම ආණ්ඩුකරණයට අවශ්‍ය ජන වරමක් ලබා ගැනීම දේශපාලන පක්ෂයකට අදාළ කාර්යයකි. ලංකාවේ හැම දේශපාලන පක්ෂයකටම න්‍යාය පත්‍ර ඇත. ඒ න්‍යාය පත්‍රවල ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන්නේ බලය රැක ගැනීම ය. ජන වරමට ගරු කිරීම ඇත්තේම නැත. මේ වන විට දේශපාලනඥයන් පුරුදුව සිටින්නේ හා මාන බලන්නේ බලය අත්පත් කරගෙන හරි හම්බ කිරීමටය. රට මේ නිසා තල්ලුවී තිබෙන්නේ නරකම තැනකටය. මේ තත්වය ගැඹුරින් අවබෝධ කරගෙන ඉන් රට ගොඩ ගැනීමට සමත් එක ද පක්ෂයක් හෝ නායකයෙක් නැත. දේශපාලන බලය අභ්‍යාස කළත් නැතත් කවර පක්ෂයක් හෝ වේවා අතීතයේ වැරදිවලින් මිදී වෙනස් වෙමින් නවීන විය යුතුය. එසේ කරන්නට නම් දූරදර්ශී නායකත්වයක් අවශ්‍ය වේ. ලංකාවේ එවැනි නායකත්වයක් දෙන්නට සමත් කෙනෙක් නැත. මහජනයා පිනා යන අන්දමට දූෂණය ගැන කතා පැවැත්වීම එක විදිහකින් ‘සත්‍යයේ ගීතය‘ ශ්‍රවණය කිරීමකි. විවිධ ක්‍රමෝපායන් මත බලය අතට ගත් හැම නායකයෙකුටම සිදු වන්නේ බලයට පත්වුණ පසුව පක්ෂය නඩත්තු කිරීමටය. නිල වශයෙන් පක්ෂයක් නැතිව ජන වරමක් ලබා ගත් සිරිසේන ජන වරමට පයින් ගසා පක්ෂයක් හිස මත තබාගෙන කළ වින්නැහිය හේතුවෙන් රටට අත්වුණ ඉරණම විස්තර කළ යුතු නැත.
පැහැදිලිම කාරණාව නම් ආණ්ඩු කරන්නට ජන වරමක් අවශ්‍යය යන්නය. කිසිම තනි පක්ෂයකට ලංකාවේ පවතින තත්වය තුළ තනිවම ජන වරමක් ලබන්නට නොහැකිය. එබැවින් මොන තරම් විවේචන ඇතත් – අසාර්ථක වීම් පෙන්විය හැකි වෙතත් ‘දේශපාලන සන්ධානයක්‘ මහජන වරමක් ලබන්නට අවශ්‍යම වේ. ඊළඟ ප්‍රශ්නය ඉතා වැදගත්ය. ප්‍රශ්නය නම්, ජන වරමක් උරුම කර ගන්නා දේශපාලන සන්ධානයට අයාලේ යන්නට ඉඩ නොදෙන – රටට ජනතාවට ලබා දුන් ප්‍රතිඥා සාක්ෂාත් කරන ආණ්ඩුකරණයක සන්ධානයක තබා ගැනීමය. කිසිම සිවිල් සංවිධානයකට ඉතිහාසයේ ඒ සඳහා හයියක් නොතිබිණි. එබැවින් ප්‍රබල හා නෛතික ශක්තියක් සහිත සමාජ ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැඟීම අවශ්‍ය වන්නේය. ඒ සමාජ ව්‍යාපාරය තුළ ‘බල කණ්ඩායමක්‘ ලෙස වෘත්තිකයන් – විශේෂඥයන් – විශාරදයන් සිටිය යුතුය. ඒ බල කණ්ඩායම වූ කලී ජනතාව අබිමුව නිලාකූරු දල්වන – අහස්කූරු යවන පුද්ගලයන් පිරිසක් නොවිය යුතුය. එය මහජන අධිකරණයක් විය යුතුය. නූතන ලෝකයක් ගොඩ නැඟීමට අවශ්‍ය දැනුම සහ කුසලතා ඇති කැපවුණ පුද්ගලයන්ගෙන් සමන්විත නිසි මඟ ආණ්ඩුවක් ගමන් කරවන්නට සමත් එළියක්, ශක්තියක් සහ බලයක් ඊට උරුම විය යුතුය. මේ වූ කලී මහ පොළොවේ යථාර්ථයක් කර ගන්නට පහසු දෙයක් නොවේ. එහෙත් එය යථාර්ථයක් බවට පත් කර ගත යුතුය, පත් කර ගත හැකිය. ඒ සඳහා සැබෑ ‘දේශප්‍රේමයක්‘ අවශ්‍ය වේ.
ආණ්ඩුකරණයේදී අද දේශපාලනඥයන් අසාර්ථක බව කිව යුතු නැත. ඉතින් තව දුරටත් දේශපාලනඥයන්ට ආණ්ඩු කළ හැකි ද? ජන වරමක් ලබා ගත හැක්කේ දේශපාලනඥයන්ට නම්, ආණ්ඩු කළ යුත්තේ ඔවුන් නොවේ ද? ඇත්ත ය. ආණ්ඩු කරන්නට බලය උරුම කර ගත් කණ්ඩායමට ”නවීන ඇන්ජිමක්” සවි කළ යුතු වේ. නායකයෙක් හෝ කණ්ඩායමක් ඊට එකඟ වේ ද? ඒ එකඟත්වය කිසියම් නෛතික අවකාශයක් තුළ තහවුරු කර ගත යුත්තේ බලය උරුම කර ගන්නට මත්තෙනි. ප්‍රබල සමාජ ව්‍යාපාරයක් අවශ්‍ය වන්නේ ඊට ය.
ආණ්ඩුවක ව්‍යුහය සැකසීම
මහජන වරමක් ලබා ගත් පසුව ජනතා අපේක්ෂා මුඳුන් පත් කරන්නට – රට ගොඩ නැඟීමට හෝ රට දියුණු කිරීමට ආණ්ඩුවක් අසමත් වන්නේ ඇයි? ආණ්ඩුවක් අසමත් වන මූලික අවස්ථාව නිර්මාණය වන්නේ කැබිනට් මණ්ඩලය පත් කිරීමේ දී ය. පක්ෂයේ ජ්‍යෙෂ්ඨයන්ට – මුදල් වියදම් කළ අයට – සන්ධාන ගතවුණ පක්ෂවලට, අමාත්‍ය පදවි ලබා දිය යුතුය. ඇතමුන් තමන්ට අවශ්‍ය අමාත්‍ය පදවිය කලින්ම ඉල්ලා සිටියි, එක්කෝ හෙට්ටු කරයි. තම තමන්ට අවශ්‍ය ආයතන ද ඉල්ලා සිටියි. එනිසා අද වන විට පැහැදිලිව තිබෙන්නේ කැබිනට් මණ්ඩලයක් නිර්මාණය වන්නේ සුදුසු පුද්ගලයන්ගෙන් නොවන බව ය. වත්මන් කැබිනට් මණ්ඩලය දෙස බලන විට පැහැදිලි වන්නේ අමාත්‍යාංශයක් මෙහෙයවන්නට දැනුමක් – අවබෝධයක් ඇති අය නැතිම තරම් බව ය. දැනුමක් අවබෝධයක් ඇති අය ආණ්ඩුව තුළ සිටියත් ඒ අයට පැවරෙන්නේ අතුපතු ගාගෙන දෙන දෙයක් කාබී පාඩුවේ සිටින්නටය. මේ අභාග්‍යය – අදූරදර්ශී පිළිවෙත, නිර්භීතව වෙනස් කළ යුතුය. මෙය කළ යුත්තේ ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට පෙර ය. සමාජ ව්‍යාපාරයක බල කණ්ඩායමට සැබෑ බලයක් අවශ්‍ය වන්නේ ඒ සඳහාය. ඒ බලය උරුම කර ගැනීමට වෘත්තීය පළපුරුද්ද හා විශේෂඥ ඥානය ඒකරාශී විය යුතුව ඇත. ගායක ගායිකාවන් -නළු නිළියන් – කලාකරුවන් – සාහිත්‍යකරුවන් – විවිධ ශිල්පීන් ඡන්ද ව්‍යාපාරයකට ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි වෙතත් ආණ්ඩුවකට ඥානමය සම්පත් වන්නට ඔවුන්ට නොහැකිය. එය අවංකව වටහා ගත යුතුය. ඔවුන් හැම විටම බලන්නේ පංගුවක් වෙන් කර ගන්නටය.
මේ ලියන මොහොතේ අසන්නට ලැබුණේ ලංකාවේ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ එකම ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකුවත් නැති බව ය. එහෙත් ලොව දියුණුම විශ්වවිද්‍යාලවලින් නියමාකාරව ආචාර්ය උපාධි ලබා ගත් දක්ෂ තරුණ ආර්ථික විද්‍යාඥයන් රැසක් ලංකාවේ සිටින බව නොරහසකි. ඒ කිසි කෙනෙකු අවම වශයෙන් මුදල් අමාත්‍යාංශයේවත් නැතිනම් මොන තරම් අභාග්‍යයක් ද?
නවීන රෝහලක් – නවීන ශල්‍යාගාරයක් තිබුණත් ශල්‍ය වෛද්‍ය විශේෂඥයන් නැතිනම් කවර සැත්කම්ද?
මහ බැංකුවේ ආර්ථික විද්‍යාඥයන් සිටියත් ඔවුන් විශාල වැටුපකට හා වරප්‍රසාදවලට යටත්ව ශීතකරණවල ය. මහබැංකුව කබ්රාල්කරණය වන විට ඉවසා සිටීමටය ඔවුන්ට සිදුව තිබෙන්නේ. එබැවින් විශේෂඥයන්ට නිර්භීතව රාජකාරි කරන්නට ශක්තිමත් රාජ්‍ය ව්‍යුහයක් ප්‍රතිසංවිධානය කළ යුතුම වේ. යහපත් ආණ්ඩුකරණයක් උදෙසා දේශපාලනික ප්‍රතිසංස්කරණ නැතිව නොහැකිය.
ආණ්ඩු බලය ලබා ගැනීමට පෙර සිදු විය යුතු වැදගත්කම කාර්යභාරය නම් අමාත්‍යාංශවල විෂය පථයන් නිසි අන්දමට හඳුනා ගැනීමය. අපි හිතමු අමාත්‍යාංශ පහළොවකින් සමන්විත කැබිනට් මණ්ඩලයක් පිහිටුවනවා කියා. ජන වරමක් ලබන සියලු දෙනාම මුළදීම අමාත්‍ය පදවි පහළොවේ සීමාවට එකඟ විය යුතු අතර, තමන්ට ඉන් එකක් අවශ්‍යමය යන ආකල්පයෙන් ඉවත් විය යුතුය. අමාත්‍යාංශ පහළොවට පත් කළ යුත්තේ හේතු සාධක මත නියමාකාර සුදුස්සන්ය. එවිට කුට්ටම් ඇනීමක් අවශ්‍ය නැත. ප්‍රධාන පක්ෂ දෙක තුළ මේ කාරණයට එකඟ වන කී දෙනෙක් සිටිත් ද? අමාත්‍යවරුන් යනු වාහන පිරිවරාගෙන උත්සව සභාවල ඔජ වඩවන්නන් නොවිය යුතුය. රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයට හා ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමට කැපවුණ පුද්ගලයන් විය යුතුය. භූමියේ වැඩ කටයුතු රාජ්‍ය සේවයට කළ හැකි සංදර්භයකි ආණ්ඩුකරණය තුළ ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කළ යුත්තේ.
පවිත්‍රා සෞඛ්‍ය ඇමතිකමෙන් ප්‍රවාහන ඇමතිවීම – කෙහෙළිය ජන මාධ්‍ය ඇමතිකමෙන් සෞඛ්‍ය ඇමති වීම යනාදි වශයෙන් කරන ඔලු ගෙඩි මාරුව කියන්නේ කුමක් ද? ඕනෑම කෙනෙකුට ඕනෑම අමාත්‍යාංශයක් පාලනය කළ හැකිය යන්නය. එසේ කරන්නට අමාත්‍යාංශයක ශක්තිමත් පරිපාලන ව්‍යුහයක් හෝ තිබිය යුතුය. ඒ තත්වය ද රටේ නැත. අමාත්‍යවරුන් තමන්ට කැමති ලේකම්වරයෙකු සහ කාර්ය මණ්ඩලයක් පත් කර ගත් විටම ඒ අමාත්‍යාංශය අදාළ ඇමතිවරයාගේ ‘සමාගමක්‘ බවට පත් වේ. එතැනම රාජ්‍ය සේවය නිමි.
විද්‍යාත්මක පදනමක පිහිටා අමාත්‍යාංශ නම් කිරීම හා විෂය පථයන් හඳුනා ගැනීම සිදු කොට වාර්තාවක් ද 2015 දී පළ කර තිබේ. ඒ වාර්තාව ලාච්චුවක තිබී කසල ගොඩකට ගිය බවය අසන්නට ලැබෙන්නේ. අදට ගැළපෙන අන්දමට එය වුව ප්‍රතිනිර්මාණය කළ යුතු යයි සිතමි.
ජනතාවට – රටට සේවය කරන්නට අමාත්‍ය පදවියක් අවශ්‍යම ද? අමාත්‍ය පදවියක් අවශ්‍ය වන්නේ ඇත්තටම නම් හිතේ හැටියට හරි හම්බ කර ගැනීමටය. රටට – ජනතාවට ලබා දෙන ප්‍රතිඥා ඉටු කරන්නට මූලික වශයෙන් අවශ්‍ය වන්නේ රජයේ ප්‍රතිපත්ති විනිවිදභාවයකින් ක්‍රියාත්මක කිරීමටය. ඒ ඒ ඇමතිවරයාට කැමති කැමති දේ කිරීම තුළම වැනසෙන්නේ නාමිකව හෝ සම්පාදිත රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය.
රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති බලය උරුම කර ගන්නට කලින් සම්පාදනය කළ යුතුය. ඒ කාර්යය දේශපාලනඥයන්ට කළ නොහැකිම ය. එය කළ යුත්තේ ප්‍රබල සමාජ ව්‍යාපාරයක් තුළට එකතු වන සැබෑම දක්ෂ විශේෂඥයන් පිරිසකි. ඒ ප්‍රතිපත්ති බලය උරුම කර ගත් ආණ්ඩුවක් ක්‍රියාත්මක කරන්නට කැප විය යුතුය. ඒ සඳහා සිවිල් සේවය සහ විදේශ සේවය දියුණු තත්වයකට – ඉහළ තත්වයකට පත් කළ යුතුය. ලංකාවේ සිවිල් සේවය සහ විදේශ සේවය පිරිහී ඇත්තේ නුසුදුසු පුද්ගලයන් කලක් තිස්සේ ඒ ඒ පදවිවලට පත් කිරීම නිසා ය. සෑම වෘත්තියකටම විශේෂඥයන් සොයා ගත යුතුය. මේ විශේෂඥයන් වියත්මඟ වැනි ව්‍යාජයකින් නොවිය යුතුය. අනෙක නිසි නිලධාරීන්ට ඇත්තටම ස්වාධීනව තීරණ ගනිමින් ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමට නිදහස සහ නිසි රැකවරණය තිබිය යුතුය.
පෞද්ගලික ව්‍යවසායකත්වය
ප්‍රබල සමාජ ව්‍යාපාරයක් තුළ රට ගැන – රටේ අනාගතය ගැන පැහැදිලි දැක්මක් තිබිය යුතුය. සමාජ ව්‍යාපාරවලට ඒකරාශී වන විවිධ චරිත ගැඹුරින් වටහා ගත යුතු කාරණාව වන්නේ රටේ ආර්ථිකය ගොඩ නැඟීම පළමුව සිදු කළ යුතු බවය. බංගලාදේශයේ සේවය කරන මගේ ඥාතියෙකු පවසා සිටියේ, ඒ රට අවදි වූයේ රටින් බිහිවූ හොඳම ආර්ථික විශේෂඥයන්ට ආර්ථිකය ගොඩ නඟන්නට ආරාධනා කොට සියලු වගකීම් පවරා නිදහස ලබා දීම නිසා බවය. ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ හැකි තරම් ආයෝජන අවස්ථා ඇති කිරීම ඔස්සේ රජයේ ආර්ථික ශක්තිය ස්ථාවර කිරීම මිස භෞතික සංවර්ධනය නොවන බව ඔහු විස්තර කළේ වීඩියෝ පට කිහිපයක් පෙන්වමිනි. ගුවන් තොටුපළෙන් පිටවන තැන සිට ‘නොදියුණු‘ බව විද්‍යමාන වුවත් රට ආර්ථික වශයෙන් ශක්තිමත් කිරීම කෙටි කලක් තුළ සිදුව ඇති සැටිය ඔහු පැහැදිලි කර සිටියේ. ලංකාවේ විවිධ තලවල වෘත්තිකයන් විශාල පිරිසක් බංගලාදේශයේ සේවය කරන බවත්, පෞද්ගලික ව්‍යවසායකයන්ගේ සියලු අවශ්‍යතා රජය කඩිනමින් ඉටු කිරීම රාජ්‍ය සේවයට පැවරී තිබෙන ප්‍රධාන වගකීම බවත් ඔහු විස්තර කළේය. මේ ඥාතියා මා සමඟ පැවසුවේ ලංකාවේ පාඩු ලබන සියලු රාජ්‍ය ආයතන – සංස්ථා ප්‍රතිව්‍යුහගත කළ යුතු බවය. පාඩු පිට පාඩු ලබන හැම ආයතනයක්ම රජයට නඩත්තු කරන්නට සිදු වුණ විට රටට අනාගතයක් මොනම අන්දමකින්වත් උදා කර ගත නොහැකි බව ඔහු පෙන්වා දුන්නේ නිදසුන් සහිතවය.
ලංකාවේ කාලයක් තිස්සේ සිදු වුණේ ලාභ ලැබිය හැකි ආයතන කුණු කොල්ලයට විකිණීම ය. අරමුණ විශාල ධනස්කන්ධයක් පාලකයන් සාක්කුවලට දමා ගැනීම ය. පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන ප්‍රති ව්‍යුහගත කිරීම සම්බන්ධ කාරණාය මහජන ව්‍යාපාරයක් ඔස්සේ සමාජයට අවබෝධ කර දීම අවශ්‍ය වේ. හැම විටම සිවිල් ව්‍යාපාර මහජනතාව ඉදිරියේ පවසන්නට වූයේ නාස්තිය දූෂණය ගැන ය. ජනතාවගේ සුබ සාධන අවශ්‍යතා ඉහළින් මුඳුන් පත් කර දීම ගැන ය. කිසිම රාජ්‍ය ආයතනයක් නාස්තිය හා දූෂණය නැති කරමින් පවත්වාගෙන යන්නට මෙ වන විට නම් නොහැකි තත්වයකි තිබෙන්නේ. මේ කාරණය වටහා ගන්නට සරල නිදසුනක් වන්නේ ගුවන් විදුලි සංස්ථාවයි. ඉතා ඉහළ තත්වයක පැවති ගුවන් විදුලි සංස්ථාව අද පාඩු පිට පාඩු ලබයි. එහෙත් පසු අවස්ථාවල බිහිවුණ ගුවන් විදුලි නාළිකා සියල්ලම ලාබ පිට ලාබ ලබයි. අදටත් රට පුරා හොඳම ශ්‍රවණ තත්වයක පවතින්නේ ආණ්ඩුවේ ගුවන් විදුලියයි. ගුවන් විදුලියට මේ ඉරණම අත්ව තිබෙන්නේ ආණ්ඩුකරණයේ මුග්ධභාවය නිසාය. සීයක් සේවය කළ යුතු තැනකට දාහක් සේවයට යොදවා තිබෙන විට ලාබයක් ලබන්නේ කෙසේ ද? අනෙක ඒ දාහෙන් නවසිය පනහකටම ආයතනයකට ඵලදායී සේවයක් කරන්නට නොහැකි බව ඇත්තකි. කිසිම පෞද්ගලික ආයතනයක මේ අවාසනාවන්ත තත්වය නැත. මෙයින් යෝජනා කර සිටින්නේ ගුවන් විදුලිය පෞද්ගලික අංශයට ලබා දීම නොවේ. මෙවැනි ආයතන පාලකයන්ගේ – අමාත්‍යවරුන්ගේ දාස සේවයෙන් මුදවා නිසි කළමනාකරණයකට පත් කළ යුතු බවය. නිර්මාණශීලී පුද්ගලයන් – දක්ෂ කළමනාකරුවන් පෞද්ගලික අංශය සොයා ගන්නේ ද ලංකාවෙනි. එහෙත් රාජ්‍ය අංශයට ඒ හැකියාව නැත. වැසිකිළියක් සෝදන පුද්ගලයාව පවා පත් කිරීම ඇමතිගේ වැඩක් නම් ඒ ආයතනය පවතින්නේ නැත. හැම සේවකයාව ඇමති හරහා පැමිණ සිටී නම් ඔහු වැඩ කරන කෙනෙක් නොවේ, ඔහුගෙන් ආයතනයට වැඩ ගන්නට ද නොහැකිය.
ප්‍රබල මහජන ව්‍යාපාරයක් ඔස්සේ ජනතාවට ආර්ථිකය ගොඩ නැඟීම සම්බන්ධනයෙන් නියමාකාර අධ්‍යාපනයක් ලබා දිය යුතුව ඇත. පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන කුණු කොල්ලයට විකුණා දමන විට හැම මට්ටමකම සේවකයන් කලබල වීම සොබාවයයි. බොරදියේ මාළු බාන දේශපාලන පක්ෂවල පැවැත්මට එය සාධනීය වේ. මේ මානසිකත්වයෙන් ජනතාව මුදවා ගැනීමට නම් සියලු දේශපාලන පක්ෂ පෞද්ගලික ව්‍යවසායකයන් සම්බන්ධ ප්‍රතිපත්තිය රටට පැවසිය යුතුය. එය පැවසීමෙන් තමන්ගේ කාඩර්වරුන් ගිලිහී යා හැකිය යන භීතියෙන් මඩනා ලද විට උගුරට හොරා බේත් කෑමටය සිදු වන්නේ. දේශපාලන පක්ෂවල අවංකභාවය මෙහිදී වැදගත්ය.
ප්‍රබල මහජන ව්‍යාපාරයක් අවශ්‍ය වන්නේ රටේ ආර්ථිකය ගොඩ නැඟීමට අවශ්‍ය දැනුමෙන් ජන සමාජය සන්නද්ධ කිරීමටය. එහිදී දේශපාලන පක්ෂවලට හොරගල් අහුලන්නට ඉඩ නොතැබිය යුතුය.
හැම පක්ෂයක්ම අවබෝධ කර ගත යුත්තේ තමන්ට අවශ්‍ය දේ නොව, රටට අවශ්‍ය දේ ය. රටට අවශ්‍ය දේ වෙනුවෙන් ඉදිරිගාමී ගමනකට වලිගයක් තනාගෙන කවර නම් ඵලයක් ද?
සුබ සාධනය සහ ආගම
ලංකාවේ සුබ සාධනය තුළ පවතින ප්‍රධාන ලක්ෂණය සියල්ල නොමිලේ ලබා දීම ය. අධ්‍යාපනය – සෞඛ්‍යය සහ ප්‍රවාහනය අද රට තුළ පවතින්නේ කවර තත්වයක ද? අද කවර තත්වයක පැවතුණත් මේවා රජය විසින් මහජන සුබසෙත වෙනුවෙන් නිසි කළමනාකරණයකින් දියුණු කර පවත්වා ගත යුතුය. ජන ජීවිතයේ අසහනය මෝදු වන්නේ මේ ක්ෂේත්‍රවලට අයාලේ යන්නට ඉඩ හැරීමෙනි. කිසිම රජයකට අධ්‍යාපනය – සෞඛ්‍යය – ප්‍රවාහනය මහජන සුබ සෙත වෙනුවෙන් දියුණු කරන්නට පුළුවන් වී නැත. රටේ ආර්ථික පරිහානියට ප්‍රධාන හේතුව එයයි.
නිදහස් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් සෑහෙන ධනයක් වැය කරන රටක හැම තලයකම පුරවැසියන්ට දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් මුදල් ගෙවීමට සිදුව තිබෙන්නේ ඇයි? අධ්‍යාපනයේ බරපතළ විෂමතාවන් පවතින්නේ ඇයි? නිදහස් සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් සෑහෙන ධනයක් වැය කරන රටක හැම තලයකම පුරවැසියන්ට සෞඛ්‍ය පහසුකම් ලබා ගැනීමට මුදල් ගෙවීමට සිදුව තිබෙන්නේ ඇයි? ප්‍රවාහන පහසුකම් සෑම පුරවැසියෙකුම ලබා ගන්නේ මුදල් ගෙවීමෙනි. එහෙත් පිරිහුණු ප්‍රවාහන සේවයක් රට තුළ මෝරා වැඩෙමින් පවතින්නේ ඇයි?
සැබවින්ම ජනතාවට සුබ සාධනයකුත් නියමාකාරව නැත. ආණ්ඩුවකට මේ කිසිම ආයතනයක් ඉහළ තත්වයකට පත් කිරීමට ද පුළුවන් වී නැත. මේ හැම ආයතනයකම පරිහානිය විමසා බලන විට පැහැදිලි වන්නේ හැම ආණ්ඩුවක්ම නුසුදුසුම පුද්ගලයන් අතට මේ ක්ෂේත්‍රවලට පත් කිරීම නිසා සිදුව තිබෙන පරිහානියකි. හැම වෘත්තීය අරගලයක්ම මතු වෙන්නට මේ සාධකය තදින් බලපාන බව නොරහසකි.
අපේ පාලකයන් මහජනතාවගේ සුබ සාධනය දෙවෙනි කොට සැලකුවත් ආගමික සිද්ධස්ථාන නඩත්තුවට සැලකිය යුතු ධනයක් වැය කරන බව ඇත්තකි. අද ඉතා පිටිසර පන්සලක් හැරුණු විට අනෙක් සිද්ධස්ථාන ‘දියුණු ආයතනය‘, ‘ලාබ ලබන ආයතන‘ ය. එබැවින් දේශපාලනික ප්‍රතිරූප වෙනුවෙන් ආගම් රාජ්‍ය පාලනයට පටලවා ගැනීමෙන් වියුක්ත වීම අවශ්‍ය වේ. ව්‍යවස්ථාව තුළ බුද්ධාගම ආරක්ෂා කරන බවට වගන්තියක් ඇතත් ආරක්ෂා වුණ බුද්ධාගමක් හෝ සාසනයක් හෝ අද නැත. සමාජය තුළ වෛරී අදහස් වෙනුවෙන් අවසන මහජන ධනය අවභාවිතයකි සිදුව තිබෙන්නේ.
මහජන ව්‍යාපාරයක වැදගත් තේමාව ලෙස සමාජයට ගෙන යා යුත්තේ සාධනීය ප්‍රතිසංස්කරණය. ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාදමයක ප්‍රබලම වැදගත්ම අංශය අධිකරණයේ ස්වාධිපත්‍යය සැබෑවට තහවුරු කිරීමය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අධිකරණයේ ස්වාධිපත්‍යය තහවුරු කළ බව පාර්ලිමේන්තුවේ ඉහළ අසුනේ සිට පවසන විට ඉන් ගම්‍ය වන්නේ කවර යථාර්ථයක් ද?
අධිකරණයේ ස්වාධිපත්‍යය නැතිව රටකට ඉදිරි පැවැත්මක් නැත. මෙය ප්‍රබල සමාජ ව්‍යාපාරයක් තුළ සංවාදයකට බඳුන් විය යුතු වැදගත්ම මාතෘකාවක් වන්නේය.■
