මෙම වර්ෂය තුළ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාව අලුතින් ගුවන් යානා මිලදී ගැනීමක් සිදුනොකරන බව ගුවන් හමුදාපති එයාර් මාර්ෂල් සුදර්ශන පතිරණ ජනවාරි 12 වැනිදා මාධ්‍ය හමුවක් කැඳවමින් විශේෂයෙන් ප්‍රකාශ කළේය. ඔහු එහිදී කීවේ ජාතික ආරක්ෂාව සහ අත්‍යවශ්‍ය මෙහෙයුම් සඳහා වන අවශ්‍යතාව, පවතින ගුවන් යානා මගින්ම සපුරා ගන්නා බවත්, ඒ සඳහා වන අලුත්වැඩියා කටයුතු ගුවන් හමුදාව විසින්ම සිදුකර ගන්නා බවත්ය. මෙම කටයුතු සඳහා ගුවන් හමුදාවට අරමුදල් ලැබී ඇති බවද, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාම සාධක මෙහෙයුම්වලට සහභාගිවීමෙන් 2014 වර්ෂයේ සිට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 110ක් ලැබී ඇති බවද වැඩිදුරටත් ඔහු පවසා ඇත.
ගුවන් හමුදාපතිවරයාගේ මෙම විශේෂ මාධ්‍ය හමුවට නිමිත්ත වී තිබුණේ පවතින මෙම ආර්ථික අර්බුදය හමුවේ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවට අලුතින් ගුවන් යානා මිලදී ගැනීමට යන බවට මාධ්‍ය වාර්තා පළවීමය. එම මාධ්‍ය වාර්තා මගින් වැඩිදුරටත් කියවුණේ රුසියානු ණය ආධාර යටතේ ඉතිරි වී ඇති මුදලින් ශ්‍රී ලංකාව එම රටෙන්ම ගුවන් යානා මිලදී ගැනීමට යන බවය.
රට තුළ පවතින ආර්ථික අර්බුදය හමුවේ අරමුදල් පැවතියත් මෙම වසරේදී අලුතින් ගුවන් යානා මිලදී නොගන්නා බව පැවසුවද ලබන වසරේ අලුතින් ගුවන් යානා මිලදී නොගන්නේ යැයි ගුවන් හමුදාපතිවරයා කියන්නේ නැත.
ගුවන් හමුදාපතිවරයා ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ ගුවන් යානා මිලදී ගැනීම් හා අලුත්වැඩියාවන් ගැන නිල වශයෙන් කියන කතාව එය වුවද අපට ලැබී ඇති තොරතුරු අනුව වෙනස් කතාවක්ද තිබේ. ඒ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාව සතු පුද්ගලයන් ප්‍රවාහනය කරන එම්අයි 17 වර්ගයේ හෙළිකොප්ටර් දෙකක් අලුත්වැඩියාව සඳහා ජනාධිපතිවරයා විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද කැබිනට් පත්‍රිකාවකට අනුමැතිය ලබාගෙන තිබෙන බවය. මෙම හෙළිකොප්ටර්වලින් සිදුකරන්නේ දේශපාලනඥයින් ඇතුළු ප්‍රභූන් ප්‍රවාහනය කිරීම බව වාර්තා වන නිසා අපට එහි විශේෂත්වයක් තිබේ. ඒ පවතින ආර්ථික අර්බුදය හමුවේ අනවශ්‍ය වියදම් කපා හැරිය යුතු බවට හා අත්‍යවශ්‍ය නොවන කටයුතු සිදුනොකළ යුතු බවට ජනාධිපතිවරයාගේ සිට පහළට ආණ්ඩුව කරන ඇත්තන්ගෙන් අපට දිනපතාම වාගේ දේශන ඇසෙන නිසාය. එමෙන්ම වියදම් කපා හැරීම යටතේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ඉන්ධන දීමනාවෙන් ලීටර් 5ක් කපා හැරීමේ බඩ අල්ලාගෙන සිනා වියයුතු අයවැය යෝජනාද පසුගිය වසරේදී අපට අසන්නට ලැබුණ නිසාය.
මෙම කරුණට අදාළ කැබිනට් පත්‍රිකා දෙකක් ජනාධිපතිවරයා පසුගිය දෙසැම්බර් 10 වැනි දින සහිතව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ඒ ගුවන් හමුදාව සතු SMH- 4419 MI- 171E සහSMH- 4429 MI- 171E යන අති විශේෂ පුද්ගලයන් ප්‍රවාහන හෙළිකොප්ටර් දෙක අලුත්වැඩියා කිරීම සඳහාය.
ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ ගුවන් යානා විස්තර ඇතුළත් helis.com වෙබ් අඩවියට අනුව MI- 171E වර්ගයට අයත් හෙළිකොප්ටර් 10කට අධික සංඛ්‍යාවක් ගුවන් හමුදාව සතුව පවතින බව පෙනේ. මන්ද මෙම සටහනේ සඳහන් කර ඇති 4429 දරන හෙළිකොප්ටරය නොමැතිවම එම වර්ගයේ හෙළිකොප්ටර් 10ක් එම වෙබ් අඩවියේ පෙන්නුම් කරන නිසාය. එහි සඳහන් කර ඇති සම්පූර්ණ හෙළිකොප්ටර් සංඛ්‍යාව ගතහොත් එය 70කට අධිකය. මේ සඳහන ගුවන් හමුදාව සතු ප්‍රහාරක, මගී ප්‍රවාහන හා අනිකුත් ගුවන් යානාවලට අමතරවය.
ජනාධිපතිවරයාගේ එම කැබිනට් පත්‍රිකාවට අනුව 4419 අංක දරන හෙළිකොප්ටරය අලුත්වැඩියාව සඳහා යූරෝ 1,494,443ක අනුමැතියක් ඉල්ලා ඇති අතර අංක 4429 හෙළිකොප්ටරය අලුත්වැඩියාව සඳහා යූරෝ 1,531,253ක අනුමැතියක් ඉල්ලා ඇත. රජය විසින් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති විනිමය අනුපාතය අනුව යූරෝ එකක් ශ්‍රී ලංකා රුපියල් 230ක් ලෙස ගණනය කළහොත් මේ සඳහා වෙන්කරගෙන ඇති මුදල ආසන්න වශයෙන් රුපියල් මිලියන 695කි.
මෙම හෙළිකොප්ටර් දෙක අලුත්වැඩියා කිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සාජාහි පිහිටි Aviatech FZC සමාගමට ලබාදී ඇති අතර එම අමාත්‍ය මණ්ඩල පත්‍රිකාවල සඳහන් කරන්නේ අඩුම මුදලක් ඉදිරිපත් කළ මෙම සමාගම සමඟද සාකච්ඡා කිරීමෙන් පසු ඉදිරිපත් කරන ලද මිල ගණන් අඩුකරගත් බවය. ඒ සඳහා හේතුව වන්නේ ඉදිරිපත් වී ඇති එම මිල ගණන් මෙම වර්ගයේම හෙළිකොප්ටර් අලුත්වැඩියාව සඳහා මීට පෙර ගෙවූ මිලට වඩා වැඩි අගයක් ගෙන ඇති බව ඒ සඳහා පත්කරන ලද තාක්ෂණික හා ප්‍රසම්පාදන කමිටු පෙන්වා දී තිබීමය.
අංක 4419 හෙළිකොප්ටරයේ ප්‍රධාන පිරිවැඩියාව සිදු කිරීම යනුවෙන් ඊට අදාළ එම්ඕඩී/එෆ්ඩී/සීපී/193/2021 අංක දරන කැබිනට් පත්‍රිිකාව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර එහි පසුබිම වශයෙන් සඳහන් කරන්නේ එම හෙළිකොප්ටරයේ ප්‍රධාන පිරිවැඩියාව සිදු කිරීමේ ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලිය ගුවන් හමුදාපතිවරයාගේ ඉල්ලීම අනුව අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් පත්කරන ලද ස්ථාවර ප්‍රසම්පාදන කමිටුව විසින් 2020.06.30 දින ලබාදුන් අනුමැතිය අනුව ආරම්භ කර ඇති බවයි. එමෙන්ම එහි ඇස්තමේන්තුගත වටිනාකම රුපියල් 246,121,284.20ක් වන බවත් අමාත්‍ය මණ්ඩලය පත්කරන ලද ස්ථාවර ප්‍රසම්පාදන කමිටු අනුමැතිය මත පදනම්ව ජාත්‍යන්තර තරගකාරි ලංසු කැඳවූ බවත් සඳහන්ය.
ඒ අනුව ලංසු විවෘත කිරීම් 2020.11.23 දින සිදුකර ඇති අතර ලංසුකරුවන් 09 දෙනෙකු ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත. ඉන් 04 දෙනෙකු තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුව විසින් ඉවත් කර ඇති අතර ඒ ගුවන් හමුදාව විසින් ඉදිරිපත් කළ ලංසු ලේඛනයට අනුකූල වීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන්ය. ඉන්පසු ස්ථාවර ප්‍රසම්පාදන කමිටුව ඉතිරි ලංසුකරුවන්ගේ මූල්‍ය ලංසු විවෘත කිරීමට අනුමැතිය ලබාදී ඇත. ඒ අනුව මූල්‍ය ලංසු විවෘත කිරීම 2021.02.05 දින ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේදී සිදුකර ඇති අතර අවම ලංසුව වන යූරෝ 1,314,653ක් ඉහත සඳහන් කරන ලද මෙම ටෙන්ඩරය දිනාගත් සමාගම ඉදිරිපත් කර ඇති අතර දෙවන අවම ලංසුව වන යූරෝ 1,518,374ක්Aero Technik Services Ltd ඉදිරිපත් කර ඇත. පිළිවෙලින් Aviabaltika Aviation Ltd යූරෝ 1,970,000ක්ද,Helisota UAB යූරෝ 2,056,118.88ක්ද, JSC “558 ” Aircraft Repair Plant යූරෝ 1,935,109.79ක් නැව් මගින් හා යූරෝ 2,332,098.70ක් ගුවන් මගින් ලෙස ලංසු ඉදිරිපත් කර ඇත.
පෙර වර්ෂයන්වලදී සිදුකළ ප්‍රධාන පිරිවැඩියා කටයුතුවලදී ලංසුකරුවන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද මිල ගණන් සමඟ සැසැඳීමේදී මෙම මිල ගණන් සාපේක්ෂව ඉහළ බව තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුව නිරීක්ෂණය කර ඇත. එමෙන්ම ප්‍රධාන පිරිවැඩියා කටයුතුවලට අමතරව අමතර කාර්යයන් සඳහාද මෙහිදී මිල ගණන් කැඳවා ඇති අතර ඒ සඳහා ඉදිරිපත් කර ඇති මිල ගණන්ද ගුවන් හමුදාව විසින් අවසන් වරට සිදුකර ඇති පිරිවැඩියා හා මිලදී ගැනීම්වල මිල ගණන් හා සැසඳීමේදී සාපේක්ෂව ඉතා ඉහළ බව තාක්ෂණික කමිටුව නිරීක්ෂණය කර ඇත. එම කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් කර ඇති විස්තර අනුව සමහර උපාංගවල මිල ගණන් පෙර මිල ගණන් හා සැසැඳීමේදී දෙගුණයකටත් ඉහළ මිලක් බව පෙනේ.
අවසානයේ තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුවේ නිර්දේශය මත 2021.04.29 දින රැස්වූ ස්ථාවර ප්‍රසම්පාදන කමිටුව ප්‍රධාන පිරිවැය හා අමතර කාර්යයන් සඳහා ඉදිරිපත් කර ඇති මිල ගණන් වෙනුවෙන් සාධාරණ මිල අඩු කිරීමක් ලබා ගැනීම සඳහා ටෙන්ඩරය පිරිනැමූ සමාගම සමඟ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේදී සූම් ඔස්සේ 2021.05.04 දින සාකච්ඡාවක් සිදුකර ඇති අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් යූරෝ 15,000ක මිල අඩු කිරීමක් එම සමාගම කර ඇත. අවසානයේ තීරණය කර ඇත්තේ මෙම කටයුතු සඳහා ගුවන් හමුදාව ඇස්තමේන්තුගත කරන ලද මිල ගණනට වඩා එම සමාගමේ මිල අඩුවීම හේතුවෙන් එම සමාගමට ටෙන්ඩරය පිරිනැමීමටය. එමෙන්ම ඊට පෙර එම සමාගමේ අලුත්වැඩියා කටයුතු සිදුකරන රුසියානු සමාගම ඒ සඳහා සුදුසුද යන්න පරික්ෂා කිරීමක් සිදුකර ඇත.
4429 අංක දරන අනෙක් හෙළිකොප්ටරයට අදාළ එම්ඕඩී/එෆ්ඩී/සීපී/194/2021 කැබිනට් පත්‍රිකාවේද විශේෂ වෙනසක් නැත. කරුණු පෙළගැස්මද, ගලායෑමද එකමය. වෙනස ඇත්තේ මිල ගණන්වල, ඉදිරිපත් වූ ලංසුකරුවන්ගේ ප්‍රමාණයේ, ප්‍රතික්ෂේප කළ ලංසුකරුවන්ගේ ප්‍රමාණයේ හා සූම් සාකච්ඡාවේදී එම එකම සමාගම අඩුකළ මිල ගණනේ පමණය.
මේ සඳහා ඉදිරිපත් වී ඇත්තේ ලංසුකරුවන් 7 දෙනෙකු පමණය. ඉන් දෙදෙනෙකු ප්‍රතික්ෂේප වී ඇත. ඉතිරි පස් දෙනාගෙන් අඩුම ලංසුව ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ පෙර ටෙන්ඩරය දිනාගත් සමාගම පමණය. එම සමාගමේ ප්‍රධාන පිරිවැයට අමතර කාර්යයන් සඳහා මිල ඊට පෙර ගුවන් හමුදාව සිදුකළ මිල ගණන්වලට වඩා විශාල ලෙස වැඩිය. සූම් ඔස්සේ කළ සාකච්ඡාවේදී යූරෝ 7000ක් අඩු කිරීමට එකඟ වී ඇත. ඉන්පසු ගුවන් හමුදාවේ ඇස්තමේන්තුවට වඩා එය අඩුවී ඇත. ඒ අනුව එම සමාගම එම ටෙන්ඩරයටද සුදුසුකම් ලබා ඇත.
මිල ගණන් සඳහා සුදුසුකම් ලැබූ අනිකුත් සමාගම් අමතර කාර්යයන් සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද මිල ගණන් මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාවල නැත. ඒ අනුව එම සමාගම් අමතර කාර්යයන් සඳහා මීට වඩා අඩු මිලක් ඉදිරිපත් කළේද යන්න අවිනිශ්චිත අතර ප්‍රධාන පිරවැඩියාව සහ අමතර කාර්යයන් සඳහා එකතුව ලෙස ඉදිරිපත් කළ මිල ගණන් අඩු අගයක් වීද යන්නද අවිනිශ්චිතය.
මෙම හෙළිකොප්ටර් දෙක සම්බන්ධයෙන් කළ විමසීමකදී ගුවන් හමුදා මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ගෘප් කැප්ටන් දුෂාන් විජේසිංහ පැවසුවේ අලුත්වැඩියා කටයුතු සඳහා ගෙන යෑමට එම හෙළිකොප්ටර් ගැලවීම මේ දිනවල සිදුකරන බවය. රුසියාවේ නිෂ්පාදිත එම වර්ගයේ හෙළිකොප්ටර් පමණක් ගුවන් හමුදාව ශ්‍රී ලංකාවේදී අලුත්වැඩියා නොකරන බවත්ය. මෙම වර්ගයේ හෙළිකොප්ටර් එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක කටයුතුවලට භාවිත කරන බවත් ඒ අනුව ඒවා වසර ගණනකට වරක් අලුත්වැඩියා කළ යුතු බවත් ඔහු පැවසීය. මෙසේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක කටයුතුවලට ලබාදීම මගින් රටට විදේශ විනිමය ලැබෙන බවද ඔහු පැවසීය.
රට තුළ ප්‍රභූන් ප්‍රවාහනය සඳහා භාවිත කරන්නේ මෙම වර්ගයේ හෙළිකොප්ටර් නේදැයි කළ විමසීමේදී ඔහු ඒ බව පිළිගත්තේය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක මෙහෙයුම් සඳහා ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ නම හා හඳුනා ගැනීම් ඉවත් කළ සුදුපාට වර්ණ ගැන්වූ ‘UN’ යනුවෙන් සඳහන් කර හෙළිකොප්ටර් හෝ ගුවන් යානා සැපයිය යුතු අතර මෙසේ රුසියාවට පිරිවැඩියා කටයුතු සඳහා යවන්නේ මීට පෙර එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක කටයුතු සඳහා ගිය ඒ ආකාරයේ හෙළිකොප්ටර්ද නැතහොත් ප්‍රභූ ප්‍රවාහනය සඳහා යොදාගත් හා යොදා ගැනීමට නියමිත ඒවාද යන්න ගැන ඇත්තේ සැකයකි. මන්ද පසුගිය වසරේ නොවැම්බර් මාසයේදී එක්සත් ජාතීන්ගේ සාම සාධක කටයුතු සඳහා ගිය ගුවන් හමුදාවේ නිලධාරීන් සහ ගුවන් භටයින් පිරිස සමඟ පිටත් වී ඇත්තේ එක් හෙළිකොප්ටරයක් පමණක් වන නිසාය. එක්සත් ජාතීන්ගේ කටයුතු සඳහා එකවර අපෙන් හෙළිකොප්ටර් කිහිපයක් ලබාගෙන නැති බව එම වාර්තා සෙවීමේදී පෙන්නුම් කෙරේ.■
