2021 වසර අගදී සිංහල සිනමාකරුවන් තිදෙනෙකුගේ කෘති තුනක් නැරඹීමට පුළුවන් විය. ඒ සිනමා කෘති තුන නැරඹීමෙන් අනතුරුව සිතට නැඟු‍ණ අදහස් ස්වල්පයකි මේ. සිනමා කෘති තුනම නැරඹුවේ අගනුවර තිබෙන සියලු පහසුකම් සහිත සිනමා ශාලා දෙකක දී ය. මේ සිනමා කෘති තුනෙන් දෙකක්ම නැරඹීමට පැමිණ සිටියේ අතේ ඇඟිලි ගාණට ප්‍රේක්ෂකයන් පිරිසකි.
සිංහල චිත්‍රපට නැරඹීමට රසිකයන් නොපැමිණෙන්නේ ඇයි? සිංහල සිනමාවට තිරසර පැවැත්මක් නැත්තේ ඇයි?
සිංහල චිත්‍රපට නැරඹීමට රසිකයන් නොපැමිණෙන්නේ ආර්ථික ප්‍රශ්න නිසාම නොවේ. කාලය – ධනය වැය කරන රසිකයෙකුට ඊට සරිලන තරම් අත්දැකීම් නොලැබෙන නිසා ය. ‘සිනමාස්වාදය‘ උදෙසා අපමණ සිනමා කෘති නැරඹීමට අද අපමණ පහසුකම් ඇත. ඒවා සිංහල සිනමා කෘති නොවීම වෙනම කාරණාවකි. සිංහල සිනමාවට තිරසර පැවැත්මක් නැත්තේ සිනමාවෙහි, සිනමාවවත්, දේශපාලනයවත්, ජීවිතයවත් නැති බැවිනි. නම් දරාපු සිනමාකරුවන් පවා මුදල් සම්භාරයක් නාස්ති කර දමන හැටි බලන්නට සිනමා ශාලාවකට ගොස් වෙහෙසට පත් විය යුතු ද?
අභාග්‍යය වන්නේ සිනමා ශිල්පය ප්‍රගුණ කළ අධ්‍යක්ෂවරුන්, කැමරා ශිල්පීන්, සංස්කරණ ශිල්පීන් ඇතුළුව සිනමාවක් නිමවීමට අවශ්‍ය කුසලතාවන්ගෙන් පිරුණ පුද්ගලයන් අපට සිටීමය. ඔවුන් ප්‍රේක්ෂකයන් අබිමුව කොතරම් සාර්ථක ද? නැතහොත් අසරණ ද? නූතන ලෝක සිනමා කෘති සමඟ විමසා බලන විට සිංහල සිනමාවේ අභාග්‍යය වන්නේ විශිෂ්ට සිනමා කෘතියක් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය අගනා සම්පත වන ‘කවියා‘ දිළින්දෙකු වීම ය. කුසලතා පූර්ණ තිර කතා රචකයන් සිටිය ද, තිර කතාවක් උදෙසා ප්‍රඥාසම්පන්න කවීන්ගේ චින්තනය සිනමාවට නැත. සිනමාවක් වෙනුවෙන් ගොතන කතා වස්තුවක් තුළින් ‘කවියෙක්‘ මතු නොවේ. විශාල ධනයක් වැය කොට නිපදවන සිනමා කෘති සනාථ කරන්නේ ඉදිරිපත් කරන දිළිඳු කතන්දරවලින් යැපෙන යථාර්ථයකි.
සිනමාව – දේශපාලනය – ජීවිතය
2021 අවසන ප්‍රකට සිනමාකරුවන් තිදෙනෙකුගේ සිනමා කෘති තුනකි නැරඹීමට අවස්ථාව ලැබුණේ. එකක් අශෝක හඳගම නිර්මාණය කළ ‘ඇල්බොරාදා‘ ය. බෙනට් රත්නායක නිර්මාණය කළ ‘කවුරුවත් දන්නෙ නෑ‘ දෙවැන්නය. තුන්වැන්න සෝමරත්න දිසානායක නිර්මාණය කළ ‘ජංගි හොරා‘ ය. හඳගමගේ චිත්‍රපටය තවම නිල වශයෙන් ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ නැත. අනෙක් සිනමා කෘති දෙකම නිල වශයෙන් ප්‍රදර්ශනය කෙරේ. යළිත් සඳහන් කරන්නේ මේ සිනමා කෘති දෙක නැරඹීමට මා ගිය දින දෙක තුළ ප්‍රේක්ෂකයන් සිනමා ශාලාව තුළ සිටියාට වඩා නොසිටියේය යන්න පැවසීම වඩාත් නිවැරදි ය. ඉතින් සිනමාව කර්මාන්තයක් වශයෙන් කෙසේ පවතින්න ද?
හඳගම සහ නෙරූඩා
අශෝක හඳගම නිර්මාණය කළ ‘ඇල්බොරාදා‘ චිත්‍රපටයට ලෝක ප්‍රකට කවියෙකු වන පැබ්ලෝ නෙරූඩාගේ ජීවිතයේ සංකීර්ණ අත්දැකීමක් ආශ්‍රය කරගෙන ඇත. එය ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් නිපදවා ඇති අතර සිංහල උපසිරැසි සහිතව ප්‍රදර්ශනය කරන්නකි. නෙරූඩා ගැන මෙලෝ දෙයක් නොදන්නා කෙනෙකුට නම්, ‘ඇල්බොරාදා‘ යනු සිනමා ශිල්පය ප්‍රගුණ කළ අධ්‍යක්ෂවරයෙකුගේ හපන්කමකි. නෙරූඩා ගැන දන්නා කෙනෙකු ගැන හිතමු. ඔහුට මේ චිත්‍රපටය අත් කරදෙන ජීවනආස්වාදය කුමක් ද? ඈත දවසක ලංකාවේ සිටි සිවිල් නිලධාරීන් ‘එරටටත් මෙරටටත්‘ වගතුවක් නැති අපතයන් ද? නෙරූඩාගෙන් සංකේතවත් වන්නේ යටත් විජිත සමයේ සිවිල් නිලධාරීන්ගේ මූලික කටයුත්ත කාමාසාව සංසිඳවා ගැනීම බව ද? සුන්දර කතුන් සමඟ රිසිසේ කම්සුව වින්ද සිවිල් නිලධාරියෙකු අවවරප්‍රසාදිත තැනැත්තියක දැක උමතුව ඇය අමානුෂික අන්දමට දූෂණය කිරීම ඔස්සේ වත්මන් ප්‍රේක්ෂකයා අබිමුව හඳගම ‘ඉස්කෝලෙ ගිය විමල් වීරවංශ‘ කෙනෙකු බවට පත්වන්නේ කවර අභිප්‍රායකින් ද?
මේ සිනමා කෘතියෙන් උත්සාහ කළේ මෙරට විසූ සිවිල් නිලධාරියෙකුගේ ජීවිතයේ අභ්‍යන්තර සංසිද්ධියක් නිරූපණය කොට මනුෂ්‍යත්වය විෂයෙහි ජීවන යථාර්ථයක් නිරූපණය කිරීමට නම් එය සිදු වී නැත. අශෝක හඳගම සාහසික ලෙස ලෝක ප්‍රකට කවියාගේ චරිතය ඝාතනය කර තිබේ. සිනමා විචාරකයෙකුට – හඳගම අදහන්නෙකුට මේ අසාමාන්‍ය සිනමා කෘතියක් විය හැකි වන අතර මා පවසන කිසි කරුණක තුට්ටුවක වටිනාකමක් තිබිය නොහැකි ය.
නෙරූඩාගේ වෘත්තීය ජීවිතයේ අභ්‍යන්තර සංකීර්ණ ප්‍රශ්නයක් ලෝකයා දැන ගන්නේ නෙරූඩාගෙන්ම ය. සැබවින්ම ඔහු ලියූ ස්වයංලිඛිත චරිතාපදානයෙනි. නෙරූඩා සිය චරිතාපදානයේ දී ලංකාවේ දුටු වැසිකිළි පිරිසිදු කරන්නියගේ රූප සෝබාවට වහ වැටී භාව පූර්ණ කාව්‍යයක් නිර්මාණය කළේ නම් ඔහුගේ අභාවයෙන් බොහෝ කලකට පසුව සිනමාවක් නිපදවෙන්නේ නැත. නෙරූඩා සිය හෘදය සාක්ෂිය තමන්ට වද දුන් නිසා හෝ ඔහුගේ අවංකභාවය – විවෘතභාවය නිසා හෝ තමන් ලත් අත්දැකීමක් සිය චරිතය ලියන විට ලියයි. ඔහු තරුණියක දිනාගෙන යහනට නොගත් බව ද කියයි. තරුණිය ඔහු සමඟ කැමැත්තෙන් සම්භෝග සුවය විඳි බවක් ද නොකියයි. කවර කරුණක් නිසා හෝ මේ තරුණිය මේ උසස් නිලධාරියාට අවනත වී ඇත. අවසන නෙරූඩා ඉන් කම්පාවට පත්ව ඇත. තමන් සාහසික ලෙස අවවරප්‍රසාදිත තරුණියක දූෂණය කළ බවක් ඔහු කියා තිබේ ද? නැත. කෙසේ වෙතත් හඳගම මවන නෙරූඩා කාම උමතුවෙන් සාපරාධී අන්දමට ලිංගික හිංසනයක් කරන්නෙකි. මේ ‘ජඩ මිනිසා‘ නොබෙල් සම්මානය හිමි කර ගන්නට තරම් කවියෙකු වන්නේ කෙසේ ද? තියුණු දේශපාලනික මානයකින් පිබිදුණ මානවවාදියෙකු වන්නේ කෙලෙසක ද? ලෝක පූජිත මහා කවියෙකුත් පාදඩයෙකු වේ නම්, අපේ රටේ දේශපාලන සල්ලාලයන් ගැන කම්පා විය යුතු නොවේ.
හඳගම පූර්ව නිගමන කිහිපයක පිහිටා නෙරූඩාගේ චරිතය ඝාතනය කර ඇත. හඳගම වැන්නෙකු කළ යුත්තේ කාමාධික සල්ලාලයෙකු ලෙස නෙරූඩා නිරූපණය කිරීම ද, නැතහොත් මනුෂ්‍යයෙකුගේ අභ්‍යන්තර ඛේදය විෂයෙහි යථාර්ථයක් නිරූපණය කිරීම ද?
සිනමාව අවසන නෙරූඩා කසල ශෝධකයෙකු බවට පත් කරන්නේ හඳගම ය. ඒ ඔස්සේ හඳගම වියන සමාජ වියමන අර්ථවත් වන්නේ කිසියම් පර්යේෂණයකින් නෙරූඩා විසූ යුගය, ඔහුගේ ක්‍රියාකාරකම් ගවේෂණය කළා නම් පමණකි. තමන්ගේ පරිකල්පනයෙන් නෙරූඩා කසල ශෝධකයෙකු බවට පත් කරන්නේ පව් සමාකර ගැනීමටය යන්න හිතලු‍වකි. එතුළින් මතු කරන මනුෂ්‍යත්වය හරිම කෘත්‍රිම ය.
හඳගම නරඹන්නාට නැරඹීමට රුචි අන්දමින් සිය සිනමා කෘතිය නිපදවා ඇත. මනරම් අන්දමින් ලිංගික හැසිරීම්වලින් සිය සිනමා කෘතිය අලංකාර කර තිබේ. එහෙත් මේ සිනමා කෘතිය නැරඹූ තවත් රසිකයන් තුළ මතුවුණ ප්‍රබල ප්‍රශ්නය නම් නෙරූඩා නින්දිත ලෙස ලිංගික අපරාධයක් කළේ ඇයි ද යන්නය. නෙරූඩා යුක්ති යුක්ත ලෙස නිරූපණය කරනු වෙනුවට, හඳගම මේ සිනමා කෘතියෙන් තමන්ගේ හැඟීම් – දෘෂ්ටිවාද රිසි සේ පළ කර ඇතැයි මට සිතුණි. නෙරූඩා යනු මොකෙක්දැයි නොදන්නා කෙනෙකුට මේ නම් මරුම මරු වැඩකි. විමල් වීරවංශට – උදය ගම්මන්පිලට සිත් සේ බටහිරට පහර දෙන්නට මරේම මරු වැඩකි.
මේ සිනමා කෘතිය සනාථ කරන්නේ සිංහල සිනමාවට සැබවින්ම ප්‍රඥාසම්පන්න කවීන්ගේ අඩුව ය. අවවරප්‍රසාදිත ජීවිතවලට දේශපාලනිකව සිදු වන්නා වූ අනර්ථයන් ඉහවහා ගිය රටක ඒ සම්බන්ධ තියුණු අත්දැකීම් නිරීක්ෂණය කොට සිනමා මාධ්‍යයෙන් ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නට සිනමාකරුවෙකු අසමත් ඇයි? හඳගම සිල්ලර කතන්දර කාරයෙක් නොවේ. කලාවේ බුද්ධිමය නිම්වළලු සිය නිර්මාණවලින් ද – සිය විචාරශීලී සමාජ දැක්මෙන් ද අර්ථසම්පන්න කිරීමට කටයුතු කර තිබෙන හඳගම, තමන්ගේ ජීවිතය විවෘතව අනාවරණය කළ හෘදය සාක්ෂියක් තිබුණ කවියෙකු පාපන්දුවක් බවට පත් කිරීම ඔස්සේ අපට ලැබෙන ඥානය, ජීවිතාවබෝධය කුමක් ද? විනිසුරුවන් අධිකරණයේ පිහිට පතා පැමිණි ස්ත්‍රීන් දූෂණය කොට අධිකරණයෙන්ම නිදොස් වී නිදහස් වන රටක ලෝක පූජිත කවියෙකු ඝාතනය කොට රටට- ලෝකයට පවසන්නේ කුමක් ද? මේ නූතනවාදී කලාව ද? වේදිකාව මත ස්වකීය නිර්මාණ චින්තනය ප්‍රබලව විදහා පෑ හඳගම එහි උණුසුම විඳිමින් සිටින ප්‍රේක්ෂකයන් වෙනුවෙන් කිසියම් සමාජ කියවීමක නිමග්න වුවත් ඔහු ‘ඇල්බොරාදා‘ නිපදවමින් සිදු කර තිබෙන්නේ වැදගත් මූලාශ්‍රයක් බරපතළ අන්දමින් අවභාවිත කිරීම යයි සිතේ.
බෙනට්ගේ කවුරුවත් දන්නෙ නෑ
අශෝක හඳගම කලාව සහ දේශපාලනය සම්බන්ධයෙන් ප්‍රබල පෞරුෂයකට හිමිකම් කියන්නෙකි. බෙනට් රත්නායක කලාව හා දේශපාලනය යන දෙකම මැද මාවතකට ගෙන ප්‍රේක්ෂකයන් ග්‍රහණය කර ගැනීමට මහන්සි වෙන්නෙකි. එච්.ඩී. ප්‍රේමරත්න වැනි සිනමාකරුවෙකුය බෙනට් රත්නායක සිහි කරන්නේ. බෙනට්ගේ කවුරුවත් දන්නෙ නෑ චිත්‍රපටය නැරඹූ පසු මගේ සිහියට නැඟු‍ණේ ජනප්‍රිය දෙමළ චිත්‍රපට කීපයකි. ජනප්‍රිය දෙමළ චිත්‍රපටවල වීරයෙක් සිටියි. ඒ වීරයා කරන්නේ ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ මනදොළ සංසිඳවීමය. සිනමා ශාලාවෙන් පිටතට පැමිණි පසුව ඔහුට තමා ජීවත්වන ලෝකයේ වීරයෙකු පහළ වනු දකින්නට නොලැබේ. මනෝරාජික සිහිනය අඩියක් ගසා තලු මැරීමටය ඔහුට පුළුවන් වන්නේ.
බෙනට් රත්නායක ලංකාවේ වත්මන් දේශපාලනය සම්බන්ධ පුවත්පත්වලින් අනාවරණය කර තිබෙන පුවත් රාශියක් එක්කොට සෑහෙන කම්පාවකින් කතාවක් ලියයි. දේශපාලනයේ තල කීපයක් ඔහු කතාව තුළින් නිරූපණය කරයි. රාජ්‍ය පාලනයේ ඉහළ තලය – මැද තලය හා පහළ තලය ඔහු චරිත මඟින් සංකේතවත් කරයි. දේශපාලනය සමඟ සම්බන්ධ කුඩු ජාවාරමද සිය කතා පුවතට එකතු කරයි. කුඩු – දේශපාලනය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය එකම කෝවක ලා පාදඩ දේශපාලන සංස්කෘතිය පිළිබඳ ජුගුප්සාව ප්‍රේක්ෂකයා අබිමුවට පත් කරන්නටය ‘කවුරුවත් දන්නෙ නෑ‘ සිනමාව නිපදවමින් උත්සාහ කර තිබෙන්නේ. ප්‍රේක්ෂකයා උද්දාමයට පත් කරන්නේ බෙනට් නිරූපණය කරන පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයා ය. ඔහු නීති ගරුක පොලිස් නිලධාරියෙකි. නිර්භීත නිලධාරියෙකි. යුක්තිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නෙකි. මේ නීතිගරුක පොලිස් නිලධාරියා ආදරණීය ස්වාමි පුරුෂයෙකි. ආදරණීය පියෙකි. හැම පැත්තෙන්ම පරමාදර්ශීය. තිර කතාව ලියූ දෙන්නාගෙන් එක් කෙනෙකුටවත් පොලිස් නිලධාරියා ‘සුදු වස්තුවක්‘ බව නොවැටහීම අරුමයකි. ප්‍රධාන අරමුණ පාදඩ දේශපාලනය ගැන විවරණයක් කිරීම වුව, පවුලේ චිත්‍රපටියක් බවට පත් කිරීමට ද තිර රචක දෙපළ කල්පනා කිරීම නිසා මුහුදෙන් ගොඩ ගත් මාළුවා සුද්ද බුද්ද නොකරම ළිප තබා මිරිස් සමඟ සීනී ද ප්‍රමිතියකින් තොරව දමා ඇති සේය. ඒ කරුණු කෙසේ වෙතත් නීති ගරුක පොලිස් නිලධාරියා හුදෙකලා සටන්කරුවෙකි. ඔහුට සහායට සිටින්නා අහිංසකය. ඔහුට ඉහළින් සිටින්නා බලය වෙනුවෙන් තක්කඩිකම් කරන්නෙකි. නීති ගරුක පොලිස් නිලධාරියාට සිදුව තිබෙන්නේ උඩුගං බලා පිහිනීමටය.
නීති ගරුක නිලධාරියෙකුට වත්මන් දේශපාලන සංස්කෘතිය තුළ පැවැත්මක් නැත. එක පැත්තකින් අධිකරණයෙන් ද රැකවරණයක් නැත. මේ සිනමා කෘතියේ අපරාධ සැලසුම් කරන්නේ ඉහළ පෙළේ නීතිඥවරයෙකි. පාදඩ දේශපාලනඥයෝ මත් ද්‍රව්‍ය වෙළඳාමේ සිට අධ්‍යාපනය දක්වා හැම තැනකම විනාශය වෙනුවෙන් වගකිවයුත්තෝ වෙති. ඔවුන් සමඟ ගැටෙන්නේ නීතිගරුක නිර්භීත පොලිස් නිලධාරියා ය. ඔහුට එරෙහිව පෙනී සිටින්නේ නීතිඥයාය. මත් ද්‍රව්‍ය වෙළඳාමේ සිට බරපතළ අපරාධ කිසිවකට නීතිය ක්‍රියාත්මක වන්නේ නැත. පොල් ගෙඩි කිහිපයක් සොරකම් කළ දැරියකට එරෙහිව නීතිය අකුරට ක්‍රියාත්මක වේ. ඉතින් බෙනට් රත්නායකගේ කතාව ඇතුළේ තිබෙන්නේ මෑත කාලයේ ජන මාධ්‍යවලින් වාර්තා කළ – රස විඳින ලද පුවත් ගොන්නකි. පොදු ජන ප්‍රේක්ෂකයා පිනවීමට – නැඟලා යන පුවත් ගොන්නකි. ඒවා බොහොමයක් ඇත්තම ඇත්ත බවත් ඇත්තය. ජන මාධ්‍ය කළ වාර්තාකරණවලින් බෙනට් රත්නායක වෙනස් වන්නේ පාදඩ දේශපාලනය ෆැන්ටසියකින් කෙළවර කිරීමට සමත් වීමෙනි. අනීතිකව – සාපරාධී අන්දමින් සිර කූඩුවක දමා සිටින නීති ගරුක පොලිස් නිලධාරියා වෙනුවෙන් නැඟී සිටින්නේ පරිවාසභාරයට පත් කළ දැරියයි. නීතිය – යුක්තිය – සාධාරණය ගැන හැඟීම්වලින් මඬනා ලද දැරිය අදෘශ්‍යමාන බලයකින් පොලිස් නිලධාරියා කූඩුවෙන් පිටතට ගෙන ඒ වන විට ප්‍රේක්ෂකයන් හොඳින්ම දැන හඳුනා සිටින දේශපාලනඥයන් – ජාවාරම්කාරයන් ඇතුළු රට මහා විපතකට පත් කර තිබෙන සියලු දෙනා ඉවර කර දමයි. ඉතින් ගැලරියේ සිට විසිල් ගසා බෙනට්ට ප්‍රණාම දැක්වීමට තරම් වැඩේ මාර ය. ඒ ඇයි? අද රටේ සිද්ධ වෙන දේවල්වලට කෝපව සිටින ජනතාවකගේ ලේ රත් වී ඇත. කරන්නට දෙයක් ද නැත. ‘අහුවුණොත් මරණවා‘ යන්නය ‘පපුවේ හංඟාගෙන‘ සිටින්නේ. එහෙත් මරන්නට පුළුවන් කමක් නැත. මැරෙන්නේද නැත. නීතියෙන් දඬුවම් ද නැත. සිද්ධ වී තිබෙන දේවල් සිද්ධ වෙමින් තිබෙන දේවල් ඉවසා ගත නොහැකිව සිටින හැඟීම් බර පුද්ගලයන්ට අවශ්‍ය වන්නේ, නැත්නම් කැමැත්තේ එක රැයකින් හැත්ත බුරුත්තට නිසි පාඩම් ඉගැන්වීමය. සියල්ලන් ඉවරම කර දැමීමය. බෙනට් ඒ ආශාව – ඒ කැමැත්ත සංසිඳවීමට වගබලාගෙන ඇත. එහෙත් පොදු ජනතාව ඒ විදිහට ෆැන්ටසියකින් යුක්තිය – සාධාරණය දකින්නට සූදානම් නැත. පාදඩ දේශපාලනය ෆැන්ටසියකින් කෙළවර නොවන්නට ද වග බලාගෙන තිබේ. මේ නිසා දෝ ‘කවුරුවත් දන්නේ නෑ‘ නරඹන්නට – සිහිනයක් දකින්නට ප්‍රේක්ෂකයන් අකමැතිදැයි දන්නේ නැත.
හඳගම දේශපාලනික සමාජ නිරූපණයකට සිනමාව භාවිතයට ගෙන ඇත. බෙනට් පාදඩ දේශපාලන සංස්කෘතිය නිරූපණය කිරීමට පාදඩ දේශපාලනය අමුවෙන්ම භාවිතයට ගෙන ඇත. දෙන්නාම ප්‍රේක්ෂකයන් අබිමුව අසරණ වී ඇති සේය. නිෂ්පාදකයන් ද අසරණ වන්නට පුළුවන. සිනමාවේ කඩා වැටීම ගැන දැන් කාටද දොස් පැවරිය යුත්තේ?
සෝමරත්නගේ ජංගි හොරා
සෝමරත්න දිසානායක සිනමාකරුවෙකු වශයෙන් වගබලාගෙන සිටින්නේ ප්‍රේක්ෂකයන් සිය ග්‍රහණයට නතු කරගෙන පවතින්නටය. එබැවින් ඔහු නිතරම නිෂ්පාදනය කරන්නේ ‘අලෙවියක්‘ කළ හැකි – ‘වෙළඳ පළක්‘ නිමවිය හැකි සිනමා කෘතිය. ඔහු සිය අරමුණ හැම පැත්තකින්ම සාර්ථක කරගෙන ඇත. පිටරටවලින් වැඩියෙන්ම සම්මාන ලබා සිටින්නා ද සෝමරත්න දිසානායක බව පැවසේ.
සෝමරත්න ළමා චිත්‍රපටිවල වෙළඳ පළ අවසන් බවක් තේරුම් ගත්තේ ද? තාක්ෂණික මෙවලම් ඔස්සේ ළමයින්ට නරඹන්නට හැකි විශිෂ්ට සිනමා කෘති අප්‍රමාණය. සුනාමි ව්‍යසනය ඔස්සේ අලුත් පිම්මක් පනින්ට උත්සාහ කළ ද පිම්ම තව පිම්මකට උත්තේජනය සපයන්නට නැත. කෙසේ වෙතත් මෙවර සෝමරත්න අත ගසා තිබෙන්නේ සාමාන්‍යයෙන් කීර්ති නාමයක් දිනා සිටින්නෙකු අත නොගසන අන්දමේ වැඩකට ය. ඔහු පිරිමින් විෂයෙහි ප්‍රකට මානසික ව්‍යාධියක් ඔස්සේ සිනමා කෘතියක් නිපදවා තිබේ. එහෙම විෂයක් අදාළ කර ගෙන සිනමාවට වෙළඳ පළක් නිර්මාණය කර ගත නොහැකිය. එහෙත් මේ වූ කලී සිනමාකරුවන් අභ්‍යාස කිරීමට අපූරු වැඩ බිමකි. කලකට ඉහත ‘ප්‍රේමය නම්‘ මැයෙන් මානසික ව්‍යාධියක් විෂය කරගෙන තරුණ සිනමාකරුවන් දෙන්නෙක් මනරම් චිත්‍රපටයක් නිපදවූහ. ඒ සිනමා කෘතිය සැබවින්ම විශිෂ්ට නිර්මාණයකි. එහෙත් විශාල ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් ඒ චිත්‍රපටය නැරඹුවේ නැති බවය වාර්තා වන්නේ. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය පැවසුවේ චිත්‍රපටය හොඳවුවත් නම හරි නැති නිසා පාසල් ළමයින්ට නැරඹීමට නිර්දේශ කළ නොහැකි බවය. සෝමරත්න දිසානායක නිර්මාණය කළ ‘සරිගම‘ චිත්‍රපටය නම් ළමයින්ට නිර්දේශ විය. මේ චිත්‍රපට දෙක නිර්දේශ වීම හා නොවීම තුළ ඇත්තේ කේවල් කිරීමේ සිවිල් බලය විය යුතුය. කෙසේ වෙතත් මෙවර සෝමරත්න ගැඹුරු විෂය කරුණක් සිය නිර්මාණයට විෂය කරගෙන එය වේගවත් අලෙවියක් උදෙසා නමක් භාවිත කර තිබේ. නම හරියටම හරි යයි ඔහුට තර්කයක් ද ඇත. එහෙත් මේ නම නැගලා යන – අල්ලලා යන බවක් නම් නොපෙනේ. නිර්මාණයක් අලෙවි කිරීමේ පරිචයක් ඇති සෝමරත්නට වරදින එකක් නැත.
ඉතින් 2021 වසර අවසන නැරඹූ චිත්‍රපට තුනෙන් මා සතුටට පත් වුණේ නම් ‘ජංගි හොරා‘ නැරඹීමෙන් බව කියනු කැමැත්තෙමි.
අපි හැම විටම අන්‍යයාගේ මානසික ව්‍යාධිය දකින්නෙමු. ඒ ගැන විමසිලිමත් වන්නෙමු. අප නොදන්නා කාරණාව හෙවත් වටහා නොගන්නා කාරණාව වන්නේ අප තුළ තිබෙන මානසික ව්‍යාධියයි. සෝමරත්න කතා වස්තුව ගෙතීමේදී අති දක්ෂ සූපවේදියෙකු ව්‍යංජනයක රසය ගුණය ගැන සංවේදි වීමට නොදෙවෙනි වී ඇත. මේ සිනමා කෘතිය තුළ නිරූපිත ධනවත් තරුණයා ලිංගික පීඩනයකින් පෙළෙන්නෙකි. ඔහු ලිංගික තෘප්තියක් ලබන්නේ කාන්තාවන් පරිහරණය කරන ලද යට ඇඳුම්වලිනි. මේ චිත්‍රපටය තුළ වැඩියෙන් නිරූපණය කරන්නේ කාන්තාවන් පරිහරණය කළ යට ඇඳුම් සෝදා වේලෙන්නට වනා තිබෙන විට සොරකම් කිරීම ය. එහෙත් මේ මානසික ව්‍යාධිය ගැන ලියවුණ වැදගත් ලේඛනයක මා කියවා තිබෙන්නේ කාන්තාවක ඇඳ තිබෙන (සෝදා පිරිසිදු නොකළ) යට ඇඳුමක් ස්පර්ශයට දක්වන ආශාව ගැන ය. සෝමරත්න ඒ කාරණය හරියටම දැන සිටි වගද පැහැදිලිය. ඔහු ඇතැම් තරුණියක ලු‍හු බඳින්නේ ඇඳ සිටින යට ඇඳුමට ගිජු දෑසකිනි. සාප්පුවක ඩමියකට අන්දවා තිබෙන යට ඇඳුම ම මිලට ගන්නට වෙහෙස වෙන්නේ ද ඒ නිසා ය. එක ප්‍රබල අවස්ථාවක සිය නෑනා යට ඇඳුම ගලවා දීමෙන් හරියටම කාරණය ප්‍රේක්ෂක අවධානයට සිනමාකරුවා නතු කරයි. සිනමා කෘතිය තුළ ව්‍යාධියෙන් පෙළෙන තරුණයා සංගීතයෙන් ප්‍රාණය ලබන්නෙකි. සේවිකාවගේ පියවුර ඔහුට තත් පිරිමැදීමෙන් ලබන ආස්වාදය අත් කර දෙයි. ලිංගිකව එක් වීමට කුලී පදනමට සිය සහෝදරයා නිවසට ගෙන්වන තැනැත්තිය පවා තරුණයාට භාවමය ආස්වාදයක් ලබන්නට සංගීත භාණ්ඩයක් සේ පරිහරණයටය කැමැත්ත දල්වන්නේ.
‘ජංගි හොරා‘ තුළ පැහැදිලිව මානසික ව්‍යාධියකින් පෙළෙන තරුණයා ප්‍රේක්ෂකයාට සිනමාකරුවා පෙන්වයි. ඒ සමඟම මැනවින් . සූක්ෂ්ම අයුරින් මානසික ව්‍යාධියකින් පෙළෙන තරුණයා දකින . ඔහුට අනුකම්පා කරන අනෙක් චරිතත් ව්‍යාධීන්ගෙන් පෙළෙන අන්දම කදිමට කුළු ගන්වයි. ව්‍යාධියෙන් පෙළෙන තරුණයාගේ සහෝදරයා විවෘත සමාජය තුළ නොදකින ව්‍යාධියකින් පෙළේ. ඔහු කැපවී සිටින්නේ මුළාවෙන්. වංචාවෙන් සහෝදරයාගේ අත්සන ලබාගෙන ඔහුට හිමි නිවස උරුම කර ගැනීමටය. තරුණයාට සේවය කිරීමට සිටින සේවිකාව හැම විටම තරුණයාගේ ආශාව වෙනුවෙන් සිය පියවුරු පෙන්වා මුදලක් උපයා ගනියි. ඒ තවත් විදිහක ව්‍යාධියකි. නීතිඥයා ද තවත් ව්‍යාධියකි පෙන්වා සිටින්නේ. සැබවින්ම ව්‍යාධියකින් නොපෙළෙන්නේ තරුණයාගේ නෑනා පමණි. ඔහු කතා සංදර්භය තුළ සිටින සියලු චරිතවල ‘රෝගී සොබාවය‘ දකියි. ඇයට පමණි සිය සැමියාගේ මල්ලීව සනීප කරගැනීමට උවමනාවක් තිබෙන්නේ. ඇය කල්මැන එය කරන්නේ සිය සැමියාගේ ව්‍යාධිය ද සමනය කරමිනි.
‘ජංගි හොරා‘ තියුණු මානසික ව්‍යාධියක් පොදු ප්‍රේක්ෂකයාට මැනවින් ග්‍රහණය වන අන්දමට – අධ්‍යාපනයක් සහ වින්දනයක් ලැබෙන අන්දමට නිර්මාණය කර තිබෙන චිත්‍රපටයකි. චරිත ගොඩ නඟා තිබෙන්නේ කතා වස්තුව රසවත් අන්දමින් විකාශනය කිරීමට හැකි ආකාරයටය. දෙබස් රචනයේ දී සිනා රසයට යම් බරක් දී තිබුණ ද චරිත නිරූපණයට රචිත දෙබස් සාකල්‍යයෙන්ම උචිතය.
‘ජංගි හොරා‘ යන නම සිනහවට කරුණක් කරගෙන මතුපිටින් නිගමනයකට – විනිශ්චයකට නොඑළඹව මේ සිනමා කෘතිය නැරඹීම වටියි. මේ චිත්‍රපටය සම්භාව්‍ය ගණයේ චිත්‍රපටයක් යයි මම නොකියමි. විදග්ධ සිනමා විචාරකයෙකුට සිනමා කෘතියක් නොවන්නටද පුළුවන. මට නම් මේ චිත්‍රපටය කලකින් නැරඹූ හොඳ සිංහල චිත්‍රපටියකි.
සිනමා ශාලාවකටම ප්‍රේක්ෂකයා පැමිණ නැරඹිය යුතු චිත්‍රපට කලාවක් ගැන සෝමරත්න දිසානායක සිතුවා වෙන්නටත් පිළිවන. මෙවැනි සියුම් හා සංකීර්ණ විෂයකරුණක් ටෙලි නාට්‍යයකින් නිර්මාණය කළ නොහැකිය. මෙවැනි විෂයක් නළල රැළි ගන්නාගෙන නැරඹීමෙන් සීමිත පිරිසකට
පමණක් ගෝචර වීම ද ඔහුට අනභිමත සේය. කවියක් වේවා, රසිකයෙකුට ගෝචර නොවේ නම් කවර වින්දනයක් ද? බෙනට් රත්නායක කැමැත්තේ එච්.ඩී. ප්‍රේමරත්නගේ මැද මාවතට නම් පළමුවෙන්ම අවබෝධ කර ගත යුත්තේ සිනමාවේ විෂය ගැන ය. මැද මාවතට අලුත් විෂයක් අවශ්‍ය වේ. සෝමරත්න ඒ කාරණය වටහා ගෙන යයි මට සිතේ.
තවත් කරුණක් වන්නේ මේ චිත්‍රපටය නරඹා කෙනෙකු ‘මොන කෙහෙල් මලක් ද?‘ – ‘මොන ජරාවක් ද?‘ – ‘පිස්සු වැඩක්‘ යනුවෙන් හාස්‍යයට ලක් කිරීමට, අවමන් කිරීමට බැරි නැත. සාමාන්‍යයෙන් මනුෂ්‍ය ගති සොබාවක් වන්නේ ව්‍යාජ සදාචාරයක් තුළ සිරව ජීවිතය විෂයෙහි අදශ්‍යමාන කාරණා ගැන අසංවේදී වීම ය.
‘ජංගි හොරු‘ ඉන්නේ කලාතුරකින් නොවේ ද? ඇත්තකි. එහෙත් මේ හොරකම විවිධ විලාසයන්ගෙන් කරන බව ද අප වටහා ගත යුතුය. බස්වල තෙරපීම (ජැක් ගැසීම) යතුරු සිදුරුවලින් බැලීම, රහසිගතව නාරිදේහ ජංගම දුර කථනවලින් වීඩියෝ කරගෙන නැරඹීම, වැසිකිළිවල කැමරා අටවා පටි ගත කරගෙන නැරඹීම, සාප්පු සංකීර්ණවල ෆිටෝන් රූම්වලට කැමරා අටවා රූප ගත කොට නැරඹීම යනාදි වශයෙන් අපමණ මානසික ව්‍යාධි තත්වයන්ගෙන් පෙළෙන පුද්ගලයන් -‘විවිධ තරාතරම්වල පුද්ගලයන්‘ (වෛද්‍යවරුන් – නීතිඥයන් වැඩියෙන්ම) අත් අඩංගුවට ගෙන නඩු පවරා තිබෙන රටකි අපේ රට.
මේ සිනමා කෘති තුන නැරඹීමෙන් පසුව මා කල්පනා කළේ සිනමා ශාලාවකට යන්නේ කුමටද? යන්නය. හොඳ චිත්‍රපටයක් නැරඹීමට නම් අද අපට නිවසේ සිටම නැරඹිය හැකිය. මුදල් තිබෙන අයට නිවසේම මිනි තියටර් එකක් සාදාගෙන කැමති අන්දමට චිත්‍රපට යනාදිය නැරඹිය හැකිය. සිනමා ශාලාවකට ගොස් සිනමාස්වාදය ලැබීම ‘සංස්කෘතික කටයුත්තක්‘ යයි සිතමි. ඒ ගැන කරුණක් ද කියන්නට සිතේ.
මගේ හිතවත් වෛද්‍යවරයෙකුට මම ‘ජංගි හොරා‘ ගැන කීවෙමි. ඔහුගේ බිරිඳත් වෛද්‍යවරියකි. මා කියූ විස්තරය රසවත් වූ නිසා මේ දෙන්නා පසුදිනම ‘ජංගි හොරා‘ නැරඹූ බව මට දැන්වූයේ සතුටිනි. මේ ඔහු පැවසූ වදන් ස්වල්පයකි.
”… ..ඔයා කියපු නිසාම මම වයිෆ් එක්ක ගිහින් ‘ජංගි හොරා‘ බැලු‍වා. කාලෙකින් සිංහල චිත්‍රපටයක් බැලු‍වෙ. අපි දෙන්නම හොඳ වින්දනයක් ලැබුවා. මේ වගේ චිත්‍රපටයක් මං බලලම නෑ. චිත්‍රපටය බලලා අපි දෙන්නා හෝටලයකට ගිහින් වයින් වීදුරු දෙකකුත් බීලා රසට අහාර ටිකකුත් අරන් ගෙදර ඇවිල්ලත් ටික වෙලාවක් සෑහෙන සාකච්ඡාවක් කළා. මගෙ වයිෆ් එයා එංගලන්තෙ ඉගෙන ගන්න කොට මෙවැනි චිත්‍රපට කීපයක් බලලා තියෙනවා කියලා කිව්වා. ඉතින් හොඳ දවසක්. ඔයාට තැන්කියු කියන්නයි කතා කළේ.”
සිනමාව කර්මාන්තයක් විදිහට දියුණු වෙන්නට නම් මිලක් ගෙවන්නට හැකි මධ්‍යම පන්තිකයන්ට රස විඳින්නට හැකි සිනමා කෘති ද නිර්මාණය කළ යුතුය. නළල රැළි ගහගෙන වද විදින්නට මා මෙහි සඳහන් කළ විදිහේ මැද පන්තියේ චරිත කැමති නැත. ඔවුන්ගෙන් වියුක්තව සිනමාවට නොව සාහිත්‍යයටත් පැවතිය නොහැකිය.
නෙරූඩාට කළ අසාධාරණය ගැන මට තිබෙන්නේ කනගාටුවකි, අප්‍රසාදයකි. පාදඩ දේශපාලනය තෙල් තාච්චියක පපඩමක් විදිහට ඉදිරිපත් කිරීමට ද මා නම් කැමති වූයේ නැත. ඉන් මට නම් ලැබුණ වින්දනයක් නැත. එහි යථාර්ථ නිරූපණයක් ද නොවී ය. ගොරෝසු විදිහට අද පවතින ජඩ මාධ්‍යවල තලු මැරීමකි අපහසුවෙන් අත් වින්දේ. සෝමරත්න මොන විදිහේ පදනමක සිට සිනමාවේ නිමග්නව සිටියත් ඔහුගේ නිර්මාණය නැරඹීමට මා වැය කළ මුදල ගැන මම තෘප්තිමත් වෙමි.
සිනමාවේ පැවැත්මට තිබෙන බාධක ගැන කියමින් කාටවත් දොස් නඟා පලක් නැත. සිනමාව සිනමාව විසින්ම ජය ගත යුතු ය.■
