කාබනික වගා සංග්‍රාමයට පෙර ජනාධිපතිවරයා ආරම්භ කළ වගා සංග්‍රාමය වූයේ කහ වගා සංග්‍රාමයයි. ඒ යටතේ එතෙක් ආහාර පිසීම සඳහා ආනයනය කරන ලද කහ රටට ඇතුල් වීම සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කරනු ලැබීය. කහ තහනමේ මුල් අවස්ථාවේදී අසල්වැසි ඉන්දියාවෙන් මුහුදු මාර්ගයෙන් නීති විරෝධි ආකාරයට කහ මෙරටට ගෙන ඒමට බොහෝ පිරිස් උත්සහ කළ අතර ඒ සඳහා ප්‍රධාන හේතුවක් වූයේ කහ ආනයනය තහනම් කිරීමත් සමඟ පෙර නොවූ ලෙස කහ මිල ඉහළ යෑමත්, වෙළඳපළේ දැඩි කහ හිඟයක් ඇති වීමත්ය. එම මුල් අවස්ථාවේදී හොඳ තත්වයේ කහ ග්‍රෑම් සියයක් රුපියල් 500ට වත් සොයා ගැනීමට නොතිබුණ අතර කහවල අගය එහි පාට මෙන් රත්තරන් මෙන් විය.
නීති විරෝධිව මුහුදු මගින් ගෙන ආ කහ අත්අඩංගුවට ගැනීමේ මෙහෙයුම් මත්ද්‍රව්‍ය අත්අඩංගුවට ගන්නා මෙහෙයුම් මෙන් එම දිනවල මහත් ප්‍රචාරයට ලක්වූ අතර මෙසේ නීති විරෝධිව ගෙන ඒමේදී අත්අඩංගුවට ගත් කහ ජනාධිපතිවරයාගේ නියමයෙන් විනාශ කිරීමද සිදුවිය. මෙම තත්වය අත්අඩංගුවට ගන්නා ආහාර ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් එතෙක් මෙතෙක් අනුගමනය කළ ක්‍රියාමාර්ගයක් නොවීය. අත්අඩංගුවට ගත් ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් විනාශ කිරීම් සිදුකළා නම් සිදුකළේ මත්ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් පමණය. නීති විරෝධීව රටට ගෙන ආ විදේශ මත්පැන් සම්බන්ධයෙන්ද එසේ නොවූ අතර ඒවා රජයට ආදායමක් ලබා ගැනීම සඳහා වෙන්දේසියේ විකුණනු ලැබීය. (වර්තමානයේ එසේ නොවන අතර ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා පමණක් ඉතා අඩු මිලකට විකුණනු ලැබේ.) ආහාර ද්‍රව්‍ය විනාශ කළේ නම් විනාශ කළේ ඒවා මිනිස් පරිභෝජනයට නුසුදුසු තත්වයේ පැවතියේ නම් පමණය. මෙසේ විනාශ කළ කහ සම්බන්ධයෙන් එවැනි පරිභෝජනයට නුසුදුසු තත්වයක් පැවතියේ නැත.
නීති විරෝධීව රටට ගෙන ආ හෝ රටට ගෙනැවිත් නිදහස් කර නොගත් ආහාර ද්‍රව්‍ය වෙන්දේසියේ විකිණීමෙන් රජයට ආදායමක් මෙන්ම වෙළඳපලට එම ද්‍රව්‍ය ලැබී මිල අඩු වීමක්ද සිදුවූ අතර කහ සම්බන්ධයෙන් පමණක් එසේ නොවීම ගැඹුරෙන් සොයා බැලිය යුතු කරුණකි.
එදා අත්අඩංගුවට ගත් කහ වෙළඳපලට නිකුත් කළා නම් කහ මිලෙහි එතරම් වැඩිවීමක් දකනට නොලැබෙන අතර කහ හිඟයක්ද රට තුළ පැන නඟින්නේ නැත.
කහ සම්බන්ධයෙන් මේ අතීත කතා මතකයට ආවේ කහ වගා සංග්‍රාමය සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා යළිත් අදහස් දක්වා ඇති නිසාය.
තෝරාගත් කතුවරුන් කැඳවා පසුගිය දෙසැම්බර් 27 වැනිද ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේදී පැවැත්වූ සාකච්ඡාවේදී වත්මන් හරිත කෘෂිකර්මාන්තය ගැන අදහස් දක්වමින් කහ ගැනද ජනාධිපතිවරයා කතාකර ඇති අතර එහිදී ජනාධිපතිවරයා කියා ඇත්තේ කහ ආනයනය තහනම් කරමින් ගත් තීන්දුව නිසා කහ වගාකරුවන්ට ලැබුණ හොඳ මිල සම්බන්ධයෙන් කිසිවකු කතා නොකරන බවය. ගම්මිරිස් ආනයනය තහනම් කිරීමෙන් එම වගාකරුවන්ට ලැබුණ ආදායම ගැන කවුරුත් කතා නොකරන බවද ජනාධිපතිවරයා එයට සම්බන්ධව කියා ඇත.
කහ සම්බන්ධයෙන් මෙන්ම ගම්මිරිස් ආනයන තහනමේදීත් ගම්මිරිස් මිල යම් පමණකට ඉහළ ගියද කහවලදී මෙන් බලපෑමක් ගම්මිරිස්වලදී මහජනයාට දැනුණේ නැත. ඊට හේතු වූයේ රට තුළ ඒ වනවිටත් අපනයනය කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත් ගම්මිරිස් වගාවක් පැවතීමය. කහ සම්බන්ධයෙන් තත්වය ඊට වෙනස් විය. ඒ සඳහා හේතු වූයේ රටේ කහ වගාකරුන් බොහෝ විට කහ වගා කරනු ලැබුයේ අමු කහ සඳහා වීමය. පිසීම සඳහා හා අනෙකුත් කටයුතු සඳහා යොදා ගන්නා කුඩු බවට පත්කර ගන්නා කහ අස්වැන්න නෙළීමෙන් පසු තවත් ක්‍රියාවලියකට භාජනය කළ යුතු වූ අතර ශ්‍රී ලංකාව තුළ එය සිදු නොවූ තරම්ය.
ආනයනය නවත්වා රටට අවශ්‍ය කහ වගා කරගෙන පරිභෝජනයට අවශ්‍ය පරිදි සකසා ගත හැකිනම් එය ඉතා හොඳ බවට තර්කයක් නැත. එහෙත් කහ වගාව සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේද රටේ කෘෂිකර්මාන්තය සියයට සීයකින් එක් වරම කාබනික වගාවක් බවට හැරවීම වැනි මෝඩ තීන්දුවකි. එසේ කිරීමේ සැබෑ වුවමනාවක් තිබුණේ නම් කළ යුතුව තිබුණේ පියවරෙන් පියවර එය කිරීමය. රටේ අවශ්‍යතාවට සරිලන ලෙස කහ වගාකරුවන් ප්‍රමාණය වැඩිකර හා පරිභෝජනයට අවශ්‍ය ලෙස කහ සකස් කිරීමේ ක්‍රමවේදද හඳුන්වා දෙමින් එය කිරීමය.
ජනාධිපතිවරයා 2019 වර්ෂයේ කහ තහනම ප්‍රකාශයට පත්කළ විට කීවේ රටේ කහ වගාකරුවන්ගේ අස්වැන්න ඊළඟ වසරේ (2020 වසරේ) මුල් මාසවලදී ලැබීමෙන් පසු පවතින කහ හිඟය පහවී කහ මිළද පහළ යන බවය. එසේ කියා කහ වගා කන්න කිහිපයක් පසුවුවත් කහ සුලබ වී නැති අතර කහ මිල සැලකිය යුතු හෙවත් තහනමට පෙර තිබු මිල මට්ටම දක්වා තවමත් පහළ බැස නැත. තවමත් හොඳ තත්වයේ කහ ග්‍රෑම් සියයක මිල පවතින්නේ රුපියල් 250ත් රුපියල් 300ත් අතර මිලකය. ඒ අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ කහ වගා සංග්‍රාමයෙන් කහ අස්වැන්න වැඩිවී නැති බව මෙන්ම පාරිභෝගිකයින්ට සෙතක් සැලසී නැති බවද පෙනේ. ජනාධිපතිවරයාම කියන පරිදි කහ වගාකරුවන් කිහිප දෙනෙකුගේ ආදායම ඉහළ යෑම පමණක් සිදුවී ඇත. පාරිභෝගිකයන් සියල්ලටම කහ කන්නට බැරි තරමට වහ බවට පත්කර වගාකරුවන් කිහිප දෙනෙකුගේ සාක්කු පිරවීම රට සංවර්ධනය කිරීමේ උපාය මාර්ගය නම් සාමාන්‍ය ජන වහරේ කියන ලෙස රටේ පොදු මහජනතාවට දෙවියන්ගේ පිහිටමය.
කහ සම්බන්ධයෙන් වෙළඳපළේ ඇති වත්මන් උත්ප්‍රාසය වන්නේ ඉන්දියාවේ නිෂ්පාදනය කරන ලද පැකට් කරන ලද කහ විකිණීමට තිබීමය. (ඉන්දියාවෙන් සකස් කරන ලද කහ ගෙන්වා කුඩු කිරීම පෙරදී සිදුවිය.) කහ ආනයනය තහනම්ය. එහෙත් ඉන්දියාවේදී පැකට් කරන ලද කහ වෙළඳපළේ ඇත.
කහ සැලකෙන්නේ විෂබීජ නාශකයක් ලෙසය. ආහාර පිසීමේදීත් කහ එක් කරන්නේ වර්ණය ලබා ගැනීමට මෙන්ම විෂබීජ නාශකයක් ලෙසය. එසේම කහ ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ හැකියාව වර්ධනය කරන්නක් බවද කියනු ලැබේ. වගා සංග්‍රාමයක නාමයෙන් හෝ වෙනත් නාමයකින් එවැන්නක හිඟයක් ඇතිකර සාමාන්‍ය ජනයාට පරිභෝජනය කළ නොහැකි තත්වයකට පත් කිරීම වෙනත් හේතුවක් මත සිදුකරන ලද්දක්ද? සළකා බැලිය යුතු කරුණක් වන්නේ එයය. මන්ද මේ කහ තහනම එන්නේ කොවිඩ් වසංගතය ශ්‍රී ලංකාවටද ඇතුළු වීමෙන් පසුව වීම හා කොවිඩ් පාලනය සඳහා ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණය හොඳ මට්ටමක තිබිය යුතු බවට දැනුමද ලැබෙමින් පවතින මොහොතක වීම නිසාය. එමෙන්ම ඉහත සඳහන් කළ පරිදි වෙනත් ආහාර ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් නොවන ආකාරයට අත්අඩංගුවට ගන්නා කහ විනාශ කළ බැවිනි.■
