කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ කුලපති පදවියට මුරුත්තෙට්ටුවේ හිමි පත් කිරීම සාවද්‍ය තීන්දුවක් බව මම මීට ඉහතදී අනිද්දා පුවත් පතට ලිපියක් ලියමින් පැහැදිලි කළෙමි. එහිදී අවසන මා සඳහන් කළ අදහසය මේ.
”……මොනවා වුණත් මහාචාර්ය සවිත්‍රි ගුණසේකර, මහාචාර්ය ජේ.බී. දිසානායක සහ තවත් නම් කිහිපයකට වඩා මුරුත්තෙට්ටුවේ හිමියන් සුදුසුකම් සපුරාලීම දෛවයේ සරදමක් දැයි නොදනිමි.
දැන් හිමියන් පත් කර අවසන්ය. විසඳුම් දෙකක් ඇත. පළමුවැන්න පීඨාධිපතිවරුන් සහ ආචාර්ය භවතුන් උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයට සහභාගි නොවීම ය. දෙවැන්න උපාධි ලාභීන් උපාධිය විද්‍යාල මන්දිරයට පැමිණ ලබා ගැනීමය.
මම සිහිනයක් දකිමි.”
සිහින හිතන විදිහටම පෙනෙන්නේ නැති බව ඇත්තය. එහෙත් සමහර විට යම් තරමකට හෝ සිහින පෙනේ. එබැවින් උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය පෑම මට නම් නිවැරදි – නිර්භීත ක්‍රියාවකි. ඒ විරෝධයට විරුද්ධව අදහස් පළ කිරීම හා න්‍යායාත්මක තර්ක ගොඩ නැඟීම, ලංකාව අද පත්ව තිබෙන ශෝචනීය ඉරණම සංකේතානුසාරයෙන් කියාපාන්නා වූ තත්වයකි. කෙසේ වෙතත් විරෝධය පළ කිරීමෙන් රටේ නායකයාගේ මුග්ධ තීන්දුවලට පිළිකුල පළ කර තිබෙන අන්දම නිවැරදි බව දුටු පිරිසක් සිටීම සතුටට කාරණාවකි.
වමේ ඛේදය සහ වමා
‘වමා’ යනු කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්යවරයෙකු වන නිර්මාල් රන්ජිත් දේවසිරිට පටබැඳ තිබෙන නාමයයි. මේ නාමය පට බැඳෙන්නේ ඔහු ශිෂ්‍ය අවධියේ පසුවෙන විටය. ශිෂ්‍ය අවධියේ කාට වුව නමක් පට බැඳෙන අන්දම පළ කරන්නේ ඒ ඒ පුද්ගලයා සම්බන්ධව නිර්මාණශීලී කියවීමකි. ශිෂ්‍ය අවධියේ සිට නිර්මාල්ගේ චරිතයේ කැපී පෙනුණේ විරුද්ධ අදහස් පළ කිරීම ය. ඔහු ගුරුවරයෙකු ලෙස වැඩ පටන් ගත් පසුවත් සිය චරිත සොබාවය තවත් වර්ධනය වුණා මිස දුබල වුණේ නැත. එහෙව් නිර්මාල් උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයට සහභාගි වීම – උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය හෙළා දැකීම හෝ අවප්‍රමාණ කිරීම, ඇසීම – දැකීම හේතුවෙන් මම කම්පාවට පත්වීමි. මේ කාරණය ගැන මහාචාර්යවරයෙකු පවසා සිටියේ මෙවැන්නකි.
”නිර්මාල් කියන දේවල් ගන්න එපා. නිර්මාල්ට ඕනැ හැම වෙලාවකම යමක් කියලා ඇවිස්සීමක් කරලා ඒකෙන් ෆන් එකක් ගන්න.”
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ තවත් ආචාර්යවරයෙකු සිය මුහුණු පොත ඔස්සේ නිර්මාල්ට නියමාකාරව පිළිතුරක් දීමෙන් එදා නිර්මාල් සහ අද නිර්මාල් ගැන මනා විවරණයක් ද ඉදිරිපත් කර තිබුණි.
ඉතින් මා මේ ලියන ලිපියෙන් ද සිදු වන්නේ නිර්මාල්ට අවශ්‍ය ෆන් එක ලැබීම විය යුතුය. කෙසේ වෙතත් නිර්මාල් පළ කරන අදහස් කලක සිට නිරීක්ෂණය කළ මට යම් යම් කාරණා ගැන ඔහුගේ තියුණු කියවීම ගැන සතුටකි ඇති වුණේ. එහෙත් මෑතක සිට නිරීක්ෂණය වන්නේ නිර්මාල් එලොවටත් නැති මෙලොවටත් නැති පුද්ගලයෙකු වී සිටින බව ය. නිර්මාල් යම් දවසක උපකුලපති පදවිය හිමි කර ගතහොත් ඉතිහාසයේ බිහිවූ දරුණුම පාලකයා වන්නටත් බැරි නැතැයි අද මට සිතේ. එසේ හිතෙන්නේ ගෝඨාභයගේ තීන්දු හරියයි ඔහුගෙන් විද්‍යමාන වීම ය. ඉතා කෙටියෙන් පවසන්නට කැමැත්තේ නිර්මාල් උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය අවප්‍රමාණ කිරීම හා උපාධිප්‍රදානෝත්සවයට සහභාගි වීම වමේ ඛේදය සේම වමාගේ ඛේදයක් ද පළ කරන බව ය.
සමහර විට විරෝධය පළ කළ උපාධිධාරීන් තමන් පළ කරන විරෝධය දකින ‘නිර්මාල් සර්‘ සතුටු වනවා – ආඩම්බර වනවා යයි හිතන්නටත් ඇතැයි මට සිතේ. එසේ මට සිතුණේ සාමාන්‍යයෙන් ධර්මය දේශනා කරන සුසිල්වත් භික්ෂුවක් ධර්මය ශ්‍රවණය කළ තැනැත්තන් ධර්මය පිළිපැදීම – ධර්මයට අනුව ඉදිරියට ගමන් කිරීම දැක තුටු පහටු වන නිසා ය. එහෙත් නිර්මාල් සර් දාරක ප්‍රේමයෙන් විපරීතව සිටියා දැයි විරෝධය පෑ උපාධිධාරීන් නොදැන සිටියා විය හැකි ය.
මහින්ද පතිරණ ආණ්ඩුවේ අධෝමුඛය දිවෙන් පිරිසුදු කළත් එහි දොසක් කිව නොහැක. නිර්මාල් දේවසිරිට වත්මන් ආණ්ඩුවේ කිසිවක්ම සාධාරණීකරණය කළ නොහැකිය.
‘අහෝ නිර්මාල් සර් ඔබත් එසේ නම්‘ කියා උපාධිධාරීන් අද කල්පනා කරනවා විය හැකිය.
නිර්මාල් මෑතක සිට පළ කරන දේවල් කියවන විට ඇත්තටම හිතෙන්නේ ඔහු වාසුදේව ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා බවට අනාගතයේ දී නිසැකවම පත්විය හැකි බවය.
විරෝධය පළ කිරීම
මට මේ අවස්ථාවේ සිහිපත් වන්නේ අභාවප්‍රාප්ත කීර්තිමත් විනිසුරුතුමෙකු වූ මාර්ක් ප්‍රනාන්දුගේ වැදගත් නඩු තීන්දු කිහිපයක් ජේ.සී. වැලිඅමුණ විසින් විවරණය කළ අන්දම ය. මගේ මතකයට අනුව එක් සිද්ධියක් මෙසේය. කිසියම් කලක බලයේ සිටි රජයට එරෙහිව එක පුරවැසියෙකු බෙරයක් ගසමින් අධිකරණ භූමියේ විරෝධය පළ කර ඇත. පොලීසියෙන් මේ පුද්ගලයාට පහර දී බෙරය පලා දමා තිබේ. මේ පුද්ගලයා පලා දැමූ බෙර කැබැල්ලක් ගෙන එයට ගසමින් දිගටම විරෝධය පෑමේ නිරතවී තිබේ. අවසන පොලීසිය මේ පුද්ගලයා අත් අඩංගුවට ගෙන බන්ධනාගාර ගත කර ඇත. මේ පුද්ගලයා අත් අඩංගුවට ගැනීමට එරෙහිව පැවරුණ මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවෙන් මේ පුද්ගලයාට විරෝධය පෑමේ අයිතිය සහතික කරමින් – එය යුක්ති සහගත බව පවසමින් මාර්ක් ප්‍රනාන්දු තීන්දුව ලබා දුන්නේලු. නඩු විභාගය තුළ දී බෙරය පළා දැමූ පසු බෙරයේ කැබැල්ලකට පහර දෙමින් විරෝධය පළ කිරීම ඒ පුද්ගලයාගේ වරදක් ලෙස පෙන්වා දුන් විට මාර්ක් ප්‍රනාන්දු විනිසුරුතුමා පවසා සිටියේ විරෝධය පෑම හා විරෝධය පළ කරන අන්දම තීරණය කරන්නේ අදාළ පුද්ගලයා බව යයි වැලිඅමුණ විස්තර කළේ අදහස් පළ කිරීමේ අයිතියට ලැබුණ ඓතිහාසික නඩු තීන්දුවක් ලෙස එය අගයමිනි. මට මෙහිදී පැවසීමට උවමනා කාරණාව නම් තමන් අකමැති කවර දෙයකට වුව විරෝධය පළ කිරීමට සෑම පුරවැසියෙකුටම අයිතියක් තිබෙන බව නීතගරුක එකක්ය යන්නය.
විරෝධය පළ කිරීමට අයිතිය ඇතත් ඊට සදාචාරයක් ඇත – ආචාර්ධාර්මිකව වැරදිය – යනාදී මත පළ කිරීම වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම ‘සෙවළකම’ විනා අන් කිසිවක් නොවේ.
මේ විරෝධය දැක්වීම වැරදිය යන්න පවසමින් තවත් අය පළ කරන්නට වූයේ තවත් විශ්ව විද්‍යාලවල කුලපති හිමිවරුන්ගෙන් උපාධි ලබා ගන්නා අවස්ථාවල පින්තූරය. අඳෝමැයි.
මේ විරෝධය හුදු භික්ෂුවකට විරෝධයක් නොවේ. සිවුරට අවමන් කිරීමක් නොවේ. මීට ඉහත පත්කර සිටි කුලපතිවරුන්ට අදාළ නොවන කාරණා ගණනාවක් ආනන්ද හිමි පත් කිරීමට අදාළය. වෙනත් විශ්ව විද්‍යාලයක කුලපති හිමි කෙනෙකුට තිබෙන අධ්‍යාපනික සුදුසුකමක් ආනන්ද හිමියන්ට නැත. කීර්තිනාමයක් ද නැත. ආනන්ද හිමියන් වෘත්තීය සමිතියක නායකත්වය දරමින් ප්‍රසිද්ධියට පත්ව සිටිය ද කුලපති පදවිය පිරිනමන්නට තරම් රටට -ජාතියට – සාසනයට – කිසියම් ශාස්ත්‍රයකට අදාළව බුද්ධිමය සම්ප්‍රදානයක් කළ කෙනෙක් ද නොවේ.
සියල්ලටම වඩා මේ විරෝධයෙන් පෙන්වා ඇති කාරණාව වන්නේ රටේ නායකයා විශ්ව විද්‍යාලයක කුලපති පදවිය දේශපාලනික උවමනාවකින් මස්තබාල්දු කිරීම ය.
ගඳ සුවඳ නොදැනීම
වත්මන් ආණ්ඩුව මනුෂ්‍ය ජීවිත ගැන හැඟීමක් නැතිව කරන ජාවාරම්වලට අනුග්‍රහය දක්වන අන්දම නිතිපතා අසන්නට දකින්නට ලැබේ. පවුලක් මහජන දේපළ සහ ධනය සාපරාධී අන්දමට පරිභෝජනය කරන්නේ එළිපිටම ය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ පාලනයේ කිසිම කිසි හොඳක් කියා දෙයක් නැත. එහෙත් මේ ආණ්ඩුවේ පිළිවෙත් සාධාරණීකරණය කරන පිරිසක් සිටිති. සාධාරණීකරණය වෙනුවෙන් තර්ක – න්‍යාය දක්වන පිරිසක් සිටිති. ඔව්හු ගඳ සුවඳ නොදන්නෝ වෙති. කාලයක සිට මේ රට ප්‍රපාතයට පත් කර තිබෙන්නේ මේ ගඳ සුවඳ නොදන්නෝ වෙති.
මිනීමැරීම – සොරකම් කිරීම – බොරු කීම යනාදියෙන් සෑහීමකට පත් නොවී රටක යම් අන්දමකට හෝ පැවති ශිෂ්ට සම්ප්‍රදායන් අමු අමුවේ විනාශ කර දැමීම පවා සාධරණීකරණය තැනකට යම් පිරිසක් සැදී පැහැදී සිටීම මොන තරම් අභාග්‍යයක් ද?
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ බලයට පත්ව කළ අනීතික කටයුතු – සාපරාධී කටයුතු බොහොමයකට විරෝධය පෑමට පුරවැසියන්ට අවස්ථාවක් නොලැබිණි. වසංගතය ඊට ප්‍රධාන හේතුවකි. ඔහු කළ සාවද්‍ය කටයුතු අතර කුලපති පදවියක් හෑල්ලු කර දැමීම ඉතාමත් සුළු කටයුත්තකි. කෙනෙකුට මෙය නොවැදගත්ම කටයුත්තක් වන්නට පුළුවන. අස්වැන්න විනාශ වී යයි කියා කුඹුර අත්හළ යුතු ද? නැත.
සාධාරණය – යුක්තිය වෙනුවෙන් රතු පලස් මත ගමනක් නැත. සාධාරණය – යුක්තිය වෙනුවෙන් කැපවීම් අවශ්‍යම වේ. වෙන දෙයක් වුණාවේ කියා කරබා සිටීම නම් පුරවැසි චර්යාව, කිසිම අන්දමකින් කිසි දවසක කිසිවක් හෝ ප්‍රතිසංස්කරණය කළ නොහැකි ය. යම් පුරවැසියෙකුට ලැබෙන පළවෙනිම අවස්ථාවේ හෘදය සාක්ෂියට එකඟව යමක් කළ හැකි නම් එය කළ යුතු ම වේ.
අපට වටහා ගත හැකි යථාර්ථයක් නම් රටේ සිදුවන බොහෝ කටයුතුවලට ඇතමුන් සංවේදී වන්නේ තමන්ට අනුරූප තැනක සිට බව ය. එය අසාමාන්‍ය තත්වයක් ද නොවේ.
ඕමල්පේ හිමි තරුණයෙකු නිර්මාණය කළ ගුවන් විදුලි නාට්‍ය කීපයකට එරෙහිව නැඟී සිටියේය. ඒ තරුණයාට අධිකරණයේ නඩුවකුත් පැවරිණි. ඕමල්පේ හිමි පසු අවස්ථාවක පවසා සිටියේ, තමන් ඒ කිසි නාට්‍යයක් ශ්‍රවණය නොකළ බව ය. ඇතැම් වචනවලින් ධර්මයට නිගා වෙන බැවින් මැදිහත් වුණ බව ය. එහෙත් ඒ විරෝධය පෑම ගඳ සුවඳ නොදැනීමෙන් කළ දෙයක් විය.
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය සාධාරණය – යුක්ති යුක්තය යනුවෙන් අදහස් පළ කරමින් උපාධිධාරීන්ගේ පිළිවෙත ඕමල්පේ හිමි සාධාරණීකරණය කර තිබේ.
අවංකව නම් මම ඕමල්පේ හිමිගේ අගය කිරීමෙන් උද්දාමයට පත් නොවෙමි. ප්‍රධාන හේතුව බුදු දහම දඩමීමා කර ගත් පවුලකට නොසෑහෙන්නට ඕමල්පේ හිමි සේවය කර තිබෙන බැවිනි. මනුෂ්‍ය ඝාතන සම්බන්ධ වගකිව යුතු කෙනෙකුට – මහජන මුදල් සහ දේපළ සාපරාධී අන්දමින් අවභාවිත කළ කෙනෙකුට දැන දැනම රටේ නායකයා වන්නට පෙනී සිටියේ නම් එය ධර්මයට පටහැනිය.
කිසියම් සිවිල් බලයක් ඇති භික්ෂුවක් වේවා, ගිහියෙක් වේවා හැකි හැම විටම යුක්තිය හා සාධාරණත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය යුත්තේ තමන්ට සාපේක්ෂව සිද්ධියක් දෙස බලමින් නොව, මනුෂ්‍යත්වයට – මානව සමාජයට අදාළ ආකල්පයක පිහිටා ය.
හිටපු ජනාධිපතිනිය
උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය අගය කරමින් හා එය අනුමත කරමින් හිටපු ජනාධිපතිනිය අදහස් දැක්වීමක් සමාජ මාධ්‍යයට නිකුත් කර ඇත. ඒ අදහස් දැක්වීම කිහිප වාරයක් නැරඹීමෙන් අනතුරුව මට සිතුණ දේ සටහන් කරන්නට සිතුණි.
චන්ද්‍රිකා මැතිනිය කොළඹ මහ ඇමති පදවියට පත්ව – රටේ අගමැති පදවියට පත්ව – දෙවරක් විධායක ජනාධිපති පදවියට පත්ව රටට ලබා දුන් නායකත්වය ගැන අවබෝධයක් අපට ඇත. එහෙත් එදා දැඩි අධිෂ්ඨානයක පිහිටා ලක්ෂ්මන් කදිරගාමර් මහතා අගමැති පදවියට පත් කළේ නම් ලංකාව බොහෝ සාධනීය වෙනස්කම් ඇති රටක් බවට අද පත්ව තිබෙනවා යයි මට සිතේ. රටේ ජාතික ප්‍රශ්නය විසඳීමට එතුමියට තිබුණ උවමනාව පවා සාක්ෂාත් වන්නට එය මුල් වන්නට තිබුණි. සමහර විට ලංකාවේ දේශපාලන සංස්කෘතිය – දේශපාලන සදාචාරය එහෙම පිටින්ම වෙනස් වන්නට ඉඩ තිබුණි. කොටින් කියතොත් රටට අහිතකර භයානක පවුලක් රාජ්‍ය පාලනයේ බලසම්පන්න නොවන්නට ඉඩ තිබුණි.
ලංකාවේ අභාග්‍යය වන්නේ අසීමිත විශ්වාසයකින් ජන වරමක් ලබා දුන් පසුව, අදාළ නායකයා හෝ නායිකාව මුළින්ම කළ යුතු දේ නොකිරීම ය. කිසිම දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණයක් කල් මැන කරන්නට නොහැකි ය. දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණයක් වෙනුවෙන් ප්‍රතිඥාවක් ලබා දුන්නේ නම් නොපමාව එය මුළින්ම කළ යුතුය. නිර්භීතව – කැපවීමකින් විධායක ජනාධිපති පදවිය එදා අහෝසි කළේ නම් අද ලංකාව පත්ව තිබෙන තත්වයට කිසිම විදිහකින් පත් නොවන බව පැහැදිලි ය. යමක් කළ යුත්තේ රටට අවශ්‍ය වෙලාවේ මිස තමන්ට අවශ්‍ය වෙලාවේ නොවන බව අත්දැකීම්වලින් වටහා ගත හැකි කාරණාවකි.
කළ යුතු දේ කලට වේලාවට නොකිරීම හේතුවෙන් චන්ද්‍රිකා මැතිනියට අද බලා සිටින්නට සිදුව ඇත්තේ ඇස් පනා පිට සිය දෙමාපියන් ගොඩ නඟා රැගත් පක්ෂය විනාශ වී යන සැටි ය.
චන්ද්‍රිකා මැතිනිය කවදාවත් විශ්ව විද්‍යාලයකට නුසුදුසු කෙනෙකු කුලපති පදවියට පත් කළේ නැත. එහෙත් නුසුදුසු පුද්ගලයෙකු රටේ අගවිනිසුරුවරයා බවට පත් කළේය. මේ රටේ නීති ගරුක පුරවැසියන් එදා ඊට දැඩි ලෙස විවිධාකාරයෙන් විරෝධය පෑහ. අවසන තමන් කළ වරද වෙනුවෙන් වන්දි ගෙවන්නට ද තමන්ට සිදු වුණ බව චන්ද්‍රිකා මැතිනිය තේරුම් ගෙන ඇතැයි සිතමි.
රට පාලනය කළ ජ්‍යෙෂ්ඨ නායිකාවක් ලෙසින් චන්ද්‍රිකා මැතිනියට හැකියාව තිබෙන්නේ විනාශකාරී දේවල් එක පිට එක වේගයෙන් සිදු වෙන විට සාපේක්ෂව කුඩා සිදුවීමක් අබිමුව අදහස් පළ කිරීමට නම්, ඉන් ගම්‍ය වන්නේ රටේ පවතින්නේ ඇය වැනි කෙනෙකුටවත් නිදහසේ නිර්භයව අදහස් පළ කිරීමට – විරෝධය පළ කරන්නට නොහැකි භයානක තත්වයක් රටේ පවතින යථාර්ථය බව ය. එබැවින් උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධය ඇයට සිසිල් පවනක් වන්නට ඇතැයි සිතේ. එහෙත් වේල්ලක් පිපුරුණ පසුව ගලා එන ජල කඳක් කොස්සකින් වැලැක් විය නොහැකිය. රට මේ තැනට පත්ව තිබෙන්නේ අතීතයේ සිටම නිසි පුටුවල නිසි පුද්ගලයන් වාඩි නොකළ නිසා යයි සිතමි.
උපකුලපතිනිය
උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධයට විශ්ව විද්‍යාලයේ උප කුලපතිනියට ඇතමෙකු ඇඟිල්ල දිගු කරන අන්දම දක්නට ලැබිණි. භික්ෂුවක් ද ඒ අතර සිටි බව මතකය. මට අවංකව හිතෙන්නේ උපකුලපතිනිය ඇයට කළ හැකි හොඳම පිළිවෙත අනුගමනය කළ බවයි. ඇයට පැවරී තිබෙන්නේ රාජකාරියකි. උපාධි ප්‍රදානා්ත්සවය පැවැත්වීම ඇයට රාජකාරියකි. කුලපතිට ඇත්තට රාජකාරියක් නොවේ. කුලපතිට එය ගෞරවනීය බුහුමනකි. උපාධිධාරියෙකු ප්‍රථමයෙන් විරෝධය පළ කරන විට ඉදිරි තත්වය ඇයට උපකල්පනය කළ නොහැකි ය. විරෝධය පෑ උපාධිධාරියාගේ තීරණයට එරෙහි වන්නට ඇයට නොහැකිය. එරෙහි වී නම් ඇය ද මර්දනය සම්බන්ධයෙන් භූමිකාවකටය උරුමය කියන්නේ. උපකුලපතිනිය සියලු වගකීම් තමන් වෙත පවරා ගත් සේ ය. ඇය ඒ තීරණයට නොඑළඹී නම් ඉතා නරකම නරක දේවල් සිදු වන්නට තිබුණි. සිදු වන දේවල් එතනින් නතර නොවන්නටත් තිබුණි.
උපකුලපති පදවිය ඩැහැ ගන්නට මාන බලන අය මේ පසුබිමේ බොරදියේ මාළු බාන අන්දම හරිම නින්දිතය. උපකුලපතිනියගේ දොසක් මතු කරමින් ජනාධිපති ආවේගයට පත් කිරීමෙන් කල්ල මරේ යයි කෙනෙකු සිතනවා නම් හෙතෙම අශිෂ්ටයෙකි. රටට වින කරන්නෝ ඔව්හු වෙති.
උපාධිධාරීන් තමන්ට ලැබුණ පළවෙනි අවස්ථාවේ ම – හොඳම අවස්ථාවේම – එකම අවස්ථාවේම – විරෝධය පෑමට තවත් අවස්ථාවක් නොලැබෙන සංදර්භය ගැන අවබෝධයෙන් කළ යුතු දේ කළ බව ඉතිහාසයේ ලියැවෙයි. මෙයින් රටේ නායකයා පාඩමක් උගත යුතුය. බලය පරිහරණය කරන්නට පුළුවන් කමක් ඇතත් නායකයා බලය අවභාවිත නොකළ යුතුය. අනෙක ශිෂ්ට පුරවැසියෙක් වේ නම්, ගිහි වේවා පැවිදි වේවා තමන්ට කිසිසේත් නොගැළපෙන උතුම් පදවියකට ලොබ බැඳිය යුතු නැත. ආනන්ද හිමි පමණක් නොව තවත් අය, ගිහි වේවා පැවිදි වේවා මෙයින් පාඩමක් උගත යුතුය.
දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ විශ්ව විද්‍යාලයක ගුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කරන මා උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයක දී මෙවැනි තත්වයක් කිසි දිනක දැක නැත. ඊට හේතුව රට පාලනය කළ පුද්ගලයන් මොන මොන වැරදි කළත් උපකුලපති පදවිය නින්දිත අන්දමින් හෑල්ලු නොකිරීම ය. මේ ඉතිහායේ ලියවෙන සංසිද්ධියකි.
උපාධිධාරියෙකුට උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයකදී උපාධිය ප්‍රදානය කරන්නාට විරෝධය පෑම පහසුවෙන් කළ හැකි දෙයක් නොවේ. ඊට නිර්භීතකමක් – පෞරුෂයක් අවශ්‍ය ය. කුලපති පත් කිරීමට දැනෙන අන්දමට විරෝධය පෑමට පුළුවන්කම තිබෙන්නේ උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයේ දී පමණි. විරෝධය පෑමේ සක්විති නිර්මාල්ට එය නොවැටහීම අරුමයකි.
වෛද්‍ය පීඨයේ උපාධිධාරීන් යනු ජී.එම්.ඕ. එකේ සපත්තුව විසින් පාගාගෙන සිටිනු ලබන පිරිසකි. පත්වීමක් ලැබීමේ සිට සියලු දේ අශිෂ්ට අන්දමට ජී.එම්.ඕ. එක හසුරුවන අන්දම ගැන තතු විත්ති පැවසුවේ මහාචාර්ය කාලෝ ෆොන්සේකාය. එතුමන් වැඩි දුරටත් පැවසුවේ තමන්ට ප්‍රසිද්ධියේ පැවසීමට නොහැකි අපමණ අනර්ථයන් වෛද්‍යවරයා බිහිවන තැන සිට ඉදිරියට යන ගමනට ජී.එම්.ඕ. එක සිදු කරන නරක – අවිනීත තත්වයක් තිබෙන බවය. කිසිම වෘත්තීය සමිතියක් මේ ජාතියේ නැතැයි සිතමි.
කුලපති හිමියනි, තව දුරටත් හෙදියන් වෙනුවෙන් සටන් කරන්න. උපකුලපති පදවිය වෙනුවෙන් ඔබට සටනක් නැත. ඔබට බුදු දහමට අවනතව කළ හැකි දේ නම් දෙවරක් නොසිතා ඉල්ලා අස්වීමය. චණ්ඩි කතා කියන තරමට ඔබ නුසුදුසු බව ඔබම තව තවත් තහවුරු කරන්නේය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂට ඔබ සුදුසු නැති බවට හීනෙන් සිය පියා පැවසුවහොත් පසුවදාටම ඔබේ පදවිය අහිමි වනු ඇත. එතුමන් තනතුරුවලට පුද්ගලයන් පත් කරන නිර්භීත වේගයෙන්ම තනතුරුවලින් ඉවත් කරන වේගයද පවත්වාගෙන යන අන්දම අලංකාරය.■
