‘චීන පොහොර සමාගම වන චින්ග්දාඕ සීවින් බයොටෙක් ගෘප් කෝපරේෂන් සමාගම (චින්ග්දාඕ) විසින් 2021 නොවැම්බර් මස 09 වන දින ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනාවකට පසුව, එම සමාගමේ නීතිඥවරුන් සහ ගරු නීතිපතිතුමා අතර 2021 නොවැම්බර් 25 දින සාකච්ඡාවක් පවත්වන ලදි. මෙම සාකච්ඡාව අතරතුර, චින්ග්දාඕ සමාගමේ නීතිඥවරුන් විසින් යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන ලද අතර, එම යෝජනාව සමාලෝචනය කර, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් සහ කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ සහ කෘෂිකර්ම රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරුන් වෙතින් නිරීක්ෂණ ලබාගෙන ඇත. එම නිරීක්ෂණ චින්ග්දාඕ සමාගමේ නීතිඥවරුන් සමඟ සාකච්ඡා කරන ලද අතර අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් දෙදෙනාගේ නිරීක්ෂණ සම්බන්ධයෙන් එම නීතිඥවරුන්ට එකඟ විය නොහැකි බවට එම නීතිඥවරුන් විසින් ප්‍රකාශ කර ඇත. එසේ වුවද, ආනයන බලපත්‍රයක් ලබා ගැනීමට පහසුකම් සලසා ගැනීම පිණිස අවශ්‍ය වන විධි නියමයන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා පොහොර රැගත් නෞකාව නැවත ගෙන්වා ගන්නා බවට ප්‍රකාශ කිරීමට චින්ග්දාඕ සමාගම එකඟ විය.’
‘මෙම ගැටලුව, චින්ග්දාඕ සමාගම විසින් යෝජනා කරන ලද මාර්ග ඔස්සේ සාමකාමීව සුහදව මිත්‍ර ලීලාවෙන් විසඳා ගැනීමට ප්‍රතිපත්තිමය තීරණයක් ගන්නේ නම්, ඉහත සඳහන් කළ පරිදි ගරු නීතිපතිතුමා විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද කරුණු සලකා බලන අදාළ බලධාරීන්ට උපදෙස් ලබාදීමට’
‘පොහොර සම්බන්ධයෙන් ඉදිරියේදී ඇතිවිය හැකි ආරවුල් මඟහරවා ගැනීම සඳහා ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් සකස් කිරීමට අදාළ බලධාරීන්ට උපදෙස් දීමට’
මේ බව සඳහන් වන්නේ අධිකරණ අමාත්‍ය අලි සබ්රි චීන පොහොර අර්බුදය විසඳීම සම්බන්ධයෙන් දෙසැම්බර් 13 වැනිදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළ පත්‍රිකාවේය. ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ මෙම චීන පොහොර අර්බුදය විසඳීම සම්බන්ධයෙන් කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ හා එහි රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරුන් ලබාදුන් නිරීක්ෂණ චීන සමාගමේ නීතිඥයන්ගේ විරෝධය මත නොසලකා හැර ඇති බවයි. එම ලේකම්වරුන් දෙදෙනාගේ නිරීක්ෂණ මොනවාද යන්න වාර්තා නොවෙතත් චීන සමාගමේ ඉල්ලීමට එය පටහැනි බව ඉහත සඳහන් කළ කැබිනට් පත්‍රිකාව මගින් පෙන්නුම් කෙරේ.
ඒ අනුව මෙම ගැටලුව විසඳීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා පාර්ශ්වයට තිබී ඇත්තේ චීන සමාගම විසින් යෝජනා කරන ලද මාර්ගය පමණය. විසඳුම ලෙස අනුමැතිය ලැබී ඇත්තේ එයටය. ඒ අනුව මෙම පොහොර අර්බුදය විසඳා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා,
නීතිපතිවරයා හා අලි සබ්රි ඇමතිවරයා අතර දෙසැම්බර් 8 දින පැවතුණ බවට එම කැබිනට් පත්‍රිකාවේම සඳහන් කර ඇති සාකච්ඡාවෙන් පලක් වී නැත. අවසානයේ සියල්ල තීරණය වී ඇත්තේ චීන සමාගමට හෙවත් චීනයට ඕනෑ ආකාරයටය.
මේ සම්බන්ධයෙන් චීන සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ සොන් හයි මෙහියි මෙම පොහොර තොගයේ නිල ඇණවුම්කරුවන් වන ලංකා පොහොර සමාගමේ හා කොළඹ කොමර්ෂල් පොහොර සමාගමේ කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂවරුන්ට යවන ලිපියක කරුණු පහක් දක්වා ඇති අතර එහි පළමු කරුණ වන්නේ මෙම පොහොර තොගය නැවත චීනයට ගෙනයන්නේ එම පොහොරවල ගුණාත්මකභාවයේ ප්‍රශ්නයක් නිසා නොව ගැනුම්කරුට ඒ සම්බන්ධයෙන් ආනයන බලපත්‍ර ලබා ගැනීමට නොහැකිවීම නිසා බවට වූ ඒකාබද්ධ ප්‍රකාශයකට දෙපාර්ශ්වය අත්සන් තබා එය ශ්‍රී ලංකාවේ සියලු ජනමාධ්‍යවල ප්‍රසිද්ධ කළ යුතු බවයි.
දෙවන කරුණ වන්නේ එම පොහොර නැව ශ්‍රී ලංකාවෙන් චීනයට පිටත් වනවිට පොහොර තොගයේ වටිනාකමින් සියයට 75ක් ගෙවිය යුතු බවය. එම නැව ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටත්වීමට පෙර භාණ්ඩ ප්‍රවාහන ගාස්තුව හා ප්‍රමාද ගාස්තු ගෙවිය යුතු බව තුන්වන කරුණය. හතරවන කරුණ වන්නේ පොහොර නැව නැවත කොළඹට පැමිණෙන විට එම පොහොර පරීක්ෂාවට ලක්නොකළ යුතු බව හා ඊට අදාළ සහතිකය ලබාගැනීමට ගැනුම්කරුවන් සහාය දැක්විය යුතු බවය. එමෙන්ම මෙම පොහොර ගනුදෙනුවේ ඉතිරි සියයට 25ක මුදල නැව පැමිණෙන දිනම ලබාදීමට කටයුතු කළ යුතු බවය. අවසන් කරුණ වන්නේ පළමු පොහොර තොගය පිළිගැනීමෙන් පසු ඉතිරි පොහොර සඳහා ප්‍රමාද වූ කාල සීමාවේ සත්‍ය පිරිවැය ගණනය කර ඒ සම්බන්ධයෙන් දෙපාර්ශ්වය සාකච්ඡා කර අලුත් ගිවිසුමක් අත්සන් කළ යුතු බවය.
මෙම ලිපියෙන් පසු එම චීන සමාගම වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ නීතිඥයන් නීතිපතිවරයාට යොමු කරන ලිපියේ සඳහන් වන්නේද මීට සමාන කරුණුය.
පෙර සඳහන් කළාක් මෙන් කැබිනට් මණ්ඩලය අනුමැතිය ලබාදී ඇත්තේ එම චීන සමාගමේ ඉල්ලීම්වලටය. මේ නිසාම රජය වෙනුවෙන් පොහොර ආනයනය කරන සමාගම් දෙකේද, කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේද මෙම එකඟතා සම්බන්ධයෙන් අර්බුදයක් හටගෙන ඇත. එකක් කොළඹ කොමර්ෂල් පොහොර සමාගමේ සභාපතිවරයා හැර අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය මෙම එකඟතාවලට අනුමැතිය ලබාදීමට බැරි බව කියමින් පසුගිය සතියේ ඉල්ලා අස්වීමය. එමෙන්ම ලංකා පොහොර සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය දෙසැම්බර් 21 වැනිදා රැස්වූ අවස්ථාවේදී එම එකඟතාවලට අනුමැතිය ලබාදීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. මෙම සටහන ලියන දෙසැම්බර් 22 වැනිදා කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් මහාචාර්ය උදිත් ජයසිංහ එම තනතුරෙන් ඉවත් කර ඇත. ඒ වෙනුවට අම්පාර දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරයා ලෙස කටයුතු කළ ඩීඑම්එල්ඩී බණ්ඩාරනායක කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා ලෙස පත්කර ඇත.
මෙම ඉවත් කිරීම සඳහා හේතුව වශයෙන් වාර්තා වන්නේද චීන පොහොර අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් දැනට කොළඹ වාණිජ මහාධිකරණයේ පවතින නඩුව සමථයකට පත්කර ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාගේ අනුමැතිය නීතිපතිවරයාට යැවීම ප්‍රමාද වීමය. චීන පොහොර ගනුදෙනුව සමථයකට පත්කර ගැනීමට අදාළව කැබිනට් මණ්ඩල කාර්යාලය විසින් යවා ඇති කැබිනට් තීරණයේ සඳහන් වන්නේ නීතිපතිවරයාගේ නිර්දේශ මත පදනම්ව පොහොර අර්බුදය සුහදශීලිව නිරාකරණය කර ගැනීම සඳහාත්, පොහොර සම්බන්ධයෙන් ඉදිරියේදී පැනනැඟිය හැකි මේ හා සමාන ආකාරයේ ආරවුල් වළක්වා ගැනීම පිණිස ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් හඳුන්වා දීම සඳහාත් කඩිනමින් පියවර ගන්නා ලෙස කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට නියම කිරීම යන්නය. කෙසේ වෙතත් වැඩිදුරටත් අපට වාර්තා වන්නේ කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයට නව ලේකම්වරයකු පත්කළ දෙසැම්බර් 22 දිනම ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ සිය නිර්දේශ මහාචාර්ය උදිත් ජයසිංහ නීතිපතිවරයාට යවා ඇති බවය.
මේ අනුමැතිය ලබාදීම් ඇතුළු නීතිමය කාරණා කෙසේ වෙතත් මෙම චීන පොහොර සම්බන්ධයෙන් මූල්‍යමය කාරණාවලටත් වැඩි බරපතළ හානියක් ශ්‍රී ලංකාවට සිදුවීමට නියමිත බව පෙනේ. ඒ චීන සමාගමේ කොන්දේසි අනුව මෙම පොහොර ගනුදෙනුවේ ඉදිරි කටයුතුත් සිදු වුවහොත් අහිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සිටින පොහොර කිසිදු පරීක්ෂාවකින් තොරව බාර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවට සිදුවන හෙයින්ය. ඒ මගින් සිදුවිය හැක්කේ ශ්‍රී ලංකාවේ පසට හා බෝගවලට අලුත් ක්ෂුද්‍ර ජීවී තර්ජනයක් එල්ල වී ඒවා විනාශයට පත්වීමය. කෘෂිකර්ම ක්ෂේත්‍රයේ විද්වතුන්ගේ හා ගොවි ජනතාවගේ අවධානය මේ කෙරෙහි යොමුවී මේ අනාගත අනතුරින් ගැලවීම සඳහා කටයුතු කිරීම මේ මොහොතේ අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් බව අවසන් වශයෙන් සටහන් කරමු.■
