තේමා දෙකක් ගැන මෙම ලිපියෙන් සාකච්ඡා කිරීම මගේ අරමුණයි. පළමුවැන්න, පකිස්ථානයේ සියල්කොට් නගරයේදී ඉස්ලාමීය ආගමික අන්තවාදීන් විසින් වධදී මරා දමන ලද ලාංකික විධායක නිලධාරියා පිළිබඳ සිදුවීමයි. දෙවැනි කරුණ, සමුපකාර ව්‍යාපාරය හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර සම්බන්ධය පිළිබඳ සාකච්ඡාව ඉදිරියට ගෙන යාමයි.
සියල්කොට් නගරයේ ඇඟලුම් කම්හලේ ලාංකික කළමනාකරු මරා දමනු ලැබුවේ, නීතියේ බලය තමන් අතට ගෙන නිල නොවන ලෙස පොලිස් භටයන්ද, නඩුකාරයන්ද, අලුගෝසුවන් ද ලෙස ක්‍රියා කරන ආගමික ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායමක සාමාජිකයන් පිරිසක් විසින් බව වාර්තා වේ. මෙවැනි කණ්ඩායම්වලට ඉංග්‍රීසියෙන් කියන්නේ ඩසටසක්බඑැ ටරදමචි යනුවෙනි. පකිස්ථානයේ මෙන්ම ඉන්දියාවේද මෙවැනි ‘සෝදිසි මැර කණ්ඩායම්’ ආණ්ඩුවේද, දේශපාලන පක්ෂවලද, ඇතැම් විට පොලිසියේ සහ අධිකරණයේද ආරක්ෂාව සහිතව ක්‍රියාත්මක වෙති. ආගමික අනන්‍යතාව සහ ආගමික භක්තිය ඉතා විසකුරු සහ ප්‍රචණ්ඩ ලෙස දේශපාලනීයකරණයට භාජනය කරන මෙවැනි කණ්ඩායම්, දකුණු ආසියාවේ පසුගිය දශක කිහිපය තුළ පැතිරුණ දේශපාලන ම්ලේච්ඡත්ව පරිහානියේ සංකේත වෙති. ලංකාවේද මෙම ක්‍රියාවලිය දිග හැරෙන සැටි අපි පසුගිය කාලයේදී දුටුවෙමු. ආගමික උන්මාදය දේශපාලනීකරණය කිරීමේ දේශපාලනය ගැන විචාරාත්මක සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමට, ඉහත කී ලාංකිකයාගේ ඛේදජනක සහ අවාසනාවන්ත මරණයෙන් විවෘත වූ අවකාශය පාවිච්චි කරනු වෙනුවට, දැනට අප රටේ සිදුවන බව පෙනෙන්නේ ආගමික හා වාර්ගික වෛරයේ දේශපාලනය තවත් පැතිරවීමට සූදානම් පිරිස් ඉදිරියට පැමිණීමයි.
මෙම කරුණ ගැන විචාරාත්මක සාකච්ඡාවක් ඉදිරියට ගෙන යාමේදී පකිස්ථානයේ අත්දැකීමෙන් ලංකාව ඉගෙන ගත යුතු වැදගත් පාඩමක් ගැනද අවධානය යොමු කළ යුතුව තිබේ. එය නම්, අන්තවාදී ආගමික කණ්ඩායම්වල ප්‍රචණ්ඩවාදී මතවාද, රටේ නීතියට සහ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට ඇතුල් කර ගැනීමේ භයානක කමයි. ලංකාවේ වර්තමාන ආණ්ඩුවට සම්බන්ධ සමහර කොටස් ආගමික උන්මාදය නීතිගත කිරීම දේශපාලන අවියක් කර ගැනීමට ඉදිරිපත් වුවහොත් අප පුදුම විය යුතු නැත. ආගමික උන්මාදය නීතිගත කිරීම, රටවැසියන් බෙදා පාලනය කිරීමේත්, ජන කණ්ඩායම් අතර සංහිඳියාව නොව වෛරය දේශපාලන වාසි ලබා දෙන්නාවූත් විකල්පයක් ලෙස දකින පුද්ගලයෝද, පිරිස්ද පාලක දේශපාලන පන්තියෙහි සිටිති.
මර්දන නීති
මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව, ප්‍රියංකර කුමාර මහතාට පහර දී මරා දැමීමට ඔහු කළමනාකරණය කළ කම්හලේ කම්කරුවන් කුපිත කර ඇත්තේ, ඉස්ලාමීය අන්තවාදී දේශපාලන කණ්ඩායමක කාඩර්වරුන් විසිනි. අල්ලාතුමාගේ උද්ධෘතයක් සහිත මෙම දේශපාලන පක්ෂයේ ප්‍රචාරක පෝස්ටරයක් ඉරා දැමීම නිසා මෙම අන්තවාදී කම්කරු පිරිස් උමතු ලෙස කෝප වූ බවද, දෙවියන් වහන්සේට අපහාස කිරීමේ වරදට ප්‍රියංකර මහතාට දඬුවම් කිරීමට, මෙම ආගමික ක්‍රියාකාරී පිරිස ක්ෂණිකව තීරණය කර ඇති බවද පෙනේ. “ආගමට අවමන් කිරීම” ඉතා දැඩි දඬුවම් ලැබෙන අපරාධයක් ලෙසද පාකිස්ථානයේ නීතිගත කර තිබේ. බි්‍රතාන්‍ය යටත්විජිත පාලන කාලය තුළ 1920දී ‘ආගමට අවමන් කිරීම තහනම් කිරීමේ නීතිය’ (Blasphemy law) එකල හඳුන්වා දෙන ලද්දේ මුස්ලිම් ආගමික සංවිධානවල ඉල්ලීම මතය. ඉන්පසුව 1980 ගණන්වල මිලිටරි ඒකාධිපති සියා උල් හක් විසින් මෙම නීති තවත් දැඩි කරනු ලැබිණ. ආගමික ජීවිතයක් කිසිසේත් ගත නොකළ, හැන්දෑවට විස්කි පානය කරන ලෞකිකවාදී හමුදා නිලධාරියකු වූ ජනරාල් සියා උල් හක්, ඉතාම මර්දනකාරී නව නීති මගින් ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කිරීමට එරෙහි නීති තද කළේ කිසිදු ආගමික භක්තියක් නිසා නොව, 1980 ගණන්වලදී පකිස්ථානයේ මතුවන්නට පටන් ගත් දැඩි අන්තවාදී ඉස්ලාමීය ආගමික කණ්ඩායම්වල දේශපාලන සහාය තම මර්දනකාරී හමුදා පාලනතන්ත්‍රයට ලබාගැනීමටය. එම ආගමික නීතිවලින් වැඩියෙන්ම බැට කෑවේ පකිස්ථානයේ සිටි හින්දු, කතෝලික සහ විවිධ ඉස්ලාමීය කුඩා නිකායවලට අයත් පුරවැසියන්ය. ආගමික අන්තවාදය දේශපාලන වශයෙන් භාවිත කිරීමේ දේශපාලන අවස්ථාවාදයේ නරකම නිදසුනක් වන්නේ 1980 ගණන්වල සිට පකිස්ථානයයි.
ඉස්ලාමයට අපහාස කිරීම පිළිබඳ නීතිය පකිස්ථානයේ දේශපාලනය තුළත්, දෛනික ජීවිතය තුළත් කෙතෙක් බිහිසුණු ලෙස දේශපාලන පක්ෂද, හමුදාතන්ත්‍රයද, ආගමික අන්තවාදී කණ්ඩායම් සහ ඒවායේ කාඩර්වරුන්ද, පොලිසිය විසින්ද, සාමාන්‍ය පුරවැසියන්ද විසින් පාවිච්චි කරන්නේද යන්න ගැන, පකිස්ථානයේ මානව හිමිකම් පිරිහීම පිළිබඳව ඇති විවිධ වාර්තාවලින් එළිදරව් කර ඇත. මේ පිළිබඳ තම අත්දැකීම් පිළිබඳ ආගමට අපහාස කිරීමේ නීතියේ වින්දිතයන්ද, මානව අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාකාරිකයන්ද වෙතින් දැනගැනීමට, 1990 ගණන්වල පකිස්ථානයේ මා කළ සංචාරවලදී මට අවස්ථාවක් ලැබිණ.
නිදසුනක් ලෙස, දේශපාලන හෝ පුද්ගලික සතුරෙකුගෙන් පළිගැනීමට කෙනෙකුට අවශ්‍ය නම් කළ යුත්තේ, ‘ඉස්ලාම් ආගමට හෝ අල්ලා දෙවියන්ට එම පුද්ගලයා අසභ්‍ය වචනයෙන් බැන වැදුණු බව තමන්ට ඇසුණා’ යැයි ප්‍රචාරයක් හැරීමයි. එය එම පුද්ගලයාට විරුද්ධව ‘ඉස්ලාමීය සෝදිසි භට කණ්ඩායම්’ එනම් විජිලන්තේ කණ්ඩායම්වල කෝපය හා ක්ෂණික දඬුවම් කිරීමේ බලය මුදා හැරීමට හොඳටම ප්‍රමාණවත්ය. එම පුද්ගලයා කුරාණයේ පිටුවක් ඉරා වීසි කරනවා තමන් ඇසින් දුටු බව පොලිසියට පැමිණිලි කිරීමද ප්‍රමාණවත්ය. වහාම පොලිසියේ අත්අඩංගුවට පත්වන එම පුද්ගලයා පොලිසියේ වධහිංසාවලට පත්වනවා පමණක් නොවේ. නඩුවේදී ඔහු වෙනුවෙන් නීතිඥයන් ඉදිරිපත් වන්නේ නැත. සාක්ෂි කොතරම් දුර්වල වුවත් චුදිතයා නිදහස් කිරීමට නඩුකාරයා ඉදිරිපත් නොවෙයි. අන්තිමේදී එම අහිංසක පුද්ගලයෝ සිරගෙදර මියයන තුරු දුක් විඳිති. පකිස්ථානයේ සිරගෙවල් යනු ඉන්දියාවේ මෙන්ම ලෝකයේ ඇති නරකම සිරගෙවල් අතර මුල්තැන් ගන්නා ඒවාද වෙති. මුල්තාන් නුවර සිරගෙදර මෙවැනි අහිංසකයන් විශාල සංඛ්‍යාවක් දුක් විඳිමින් සිටින බව ඒ දිනවල පුවත්පත්වල වාර්තා කර තිබිණ.
ආගමික අන්තවාදය පිළිබඳ පකිස්ථානයේ මෙම ශෝචනීය වාර්තාවෙන් ලංකාවේ අප මෙන්ම ලෝකයේ අනෙක් රටවල්ද ඉගෙන ගත යුතු පාඩම් කිහිපයක්ම තිබේ. පළමුවැන්න ආගම දේශපාලන පක්ෂවලත්, දේශපාලන නායකයන්ගේත් දේශපාලන සහ බලකාමී වුවමනාවන්ට පාත්‍ර නොකළ යුතුය යන්නයි. ආගම සහ දේශපාලනය පැවතිය යුත්තේ එකිනෙකා සමඟ මිශ්‍ර නොවූ, එකිනෙක පාලනය කරන්නට උත්සාහ නොදරන ක්ෂේත්‍ර දෙකක් ලෙසය. දෙවැන්න, ආගමට අපහාස කිරීම සම්බන්ධ අපරාධ නීති කවර තත්ත්වයක් යටතේ හෝ කිසිදු සමාජයක පැනවිය යුතු නැත යන්නයි. එවැනි නීති පුරවැසි නිදහස දැඩි ලෙස සීමා කරන අවස්ථාවාදී බලවේග සහ පුද්ගලයන් විසින් අයුතු ලෙස සහ වගකීම් විරහිත ලෙස අවභාවිත කරනු ලැබෙන බව පකිස්ථානයේ මෙන්ම අනෙක් රටවලද අත්දැකීම්වලින් පෙනේ. තුන්වැන්න, ආගමික නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලය කිසිසේත්ම විජිලන්තේ මැර කණ්ඩායම්වල අතට පත් නොකළ යුතුය යන්නයි. ‘ආගම්වලට අපහාස කිරීම’ සම්බන්ධ නීති, නීතියේ ආධිපත්‍යය විනාශ කිරීමේ ප්‍රතිඵලය ඇති කරවන, ආපස්සට පියවර ගත නොහැකි මහා දේශපාලන වරදක් බවට තේරුම් ගත්තත් පකිස්ථානයේ සියලු දේශපාලන පක්ෂ දැන් සිටින්නේ එහි සිරකරුවන් හැටියටය.
සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ඉපිදවීම
කොටපොළ සමුපකාර සමිතියේ ඡන්ද විමසීමෙන් ජවිපෙ ජයගත් බවට පසුගිය දිනවල මාධ්‍ය වාර්තා කිහිපයක් තිබිණ. දැනට තිබෙන දේශපාලන තත්ත්වය තුළ ජවිපෙට බිම් මට්ටමේ පුරවැසි සහාය වර්ධනය වීමේ ප්‍රවණතාවක් තිබීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ. මේ නිසාම ජවිපෙ නායකත්වය කළ යුත්තේ මෙම ප්‍රවණතාව, තම පක්ෂය වර්ධනය කර ගැනීම සඳහා පමණක් නොව, ප්‍රගතිශීලී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන හා සමාජ පරිවර්තන ක්‍රියාවලියක් ජනනය කළ හැකි පරිදි එම, අවකාශය මූලෝපායික ලෙස භාවිත කිරීමයි. පහත සඳහන් අදහස් කිහිපය මා පළ කරන්නේ ඒ වෙනුවෙන් ‘ජවිපෙට උපදෙස් දීම’ට නොව ජවිපෙහිද අනෙක් වාමාංශික හා ප්‍රගතිශීලී බලවේගවලද අවධානය යොමු කිරීම මැනවැයි මා සිතන නිසාය.
සමුපකාර ව්‍යාපාරය පුනරුජ්ජීවනය කිරීම ගැන ලංකාවේ වර්තමානයේ දේශපාලන කණ්ඩායම් කිහිපයක්ම උනන්දුව දක්වන බව පෙනේ. දැනට ආණ්ඩු බලයේ සිටින පොදු පෙරමුණේ ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්ම’ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ ඒ පිළිබඳව පිටුවක පමණ විග්‍රහයක්ද, යෝජනා ද තිබේ. උතුරේ ගොවි ජනතාව සමඟ වැඩ කරන වාමාංශික කණ්ඩායම්ද සමුපකාර ව්‍යාපාරය ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වැඩපිළිවෙළක් සමඟ සම්බන්ධ කර ඇත. මොන්ලාර් නම් ගොවි ජනතාව සමග වැඩ කරන ගොවි ක්‍රියාකාරී සංවිධානය ද සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නගා ව්‍යාප්ත කිරීමට කැපවී සිටිති. රටේ සුළු වශයෙන් හෝ පවතින සමුපකාර ව්‍යාපාරය පිළිබඳ සාකච්ඡා මැද අවධානය යොමු කළ යුතු අලුත් තේමාව වන්නේ, ලංකාවේ පුළුල් ප්‍රගතිශීලී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජ ව්‍යාපාරයක අංගයක් ලෙස සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නැගීමට දැන් විවෘත වී තිබෙන අවකාශය ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ කෙසේද යන්නයි.
යළි ගොඩ නැගීම
සමුපකාර ව්‍යාපාරය ‘යළි ගොඩ නැගීමක්’ ගැන අප කතා කළ යුත්තේ ඇයිද යන කරුණ පළමුවෙන් විමසා බලමු. 1910-11 කාලයේ බි්‍රතාන්‍ය පාලකයන් විසින් ලංකාවේ ආරම්භ කරන ලද සමුපකාර සමිති, පසුව මහජන ව්‍යාපාරයක් බවට පත් විය. ඒ 1940 ගණන්වල මුල, දෙවැනි ලෝක යුද්ධ කාලයේය. වමේ ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධව සිටි සඳලංකාවේ සුබසිංහ පවුල සමුපකාර ව්‍යාපාරයේ මෙම පරිවර්තනයට පුරෝගාමී වූහ. 1950-60 ගණන් වන විට සමුපකාර සමිති ව්‍යාපාරය, විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය සමාජයේ, ‘පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ ස්වරූපයක් අත් පත් කරගෙන සිටියේය යන කරුණ අපගේ විශේෂ අවධානයට යොමුවිය යුත්තකි. සෑම ගමකම පිහිටුවන ලද ‘විවිධ සේවා සමුපකාර සමිති,’ ග්‍රාමීය මෙන්ම නාගරික සමාජයේද පුරවැසියන් සහභාගි වූ ස්වේච්ඡා සමිතියක් විය. සාමාජිකත්වය ස්වේච්ඡාවෙන් ලබා ගත් එකකි. සමිතියේ නිලධාරීහු සාමාජිකයන්ගේ ඡන්දයෙන් තෝරා පත් කර ගනු ලැබූහ. මාසික රැස්වීම්වලට සාමාජිකයෝ ස්වේච්ඡාවෙන් සහභාගි වූහ. සමිතියේ තීරණ ගැනීම සාකච්ඡා හා ඡන්ද විමසීම මාධ්‍යයෙන් සිදුවිය.
නිලධාරීන් බොහෝ විට ක්‍රියා කළේ සාමාජිකයන් ඉදිරියේ විවෘතවය. සාමාජිකයන්ගේත් ඔවුන්ගේ පොදු යහපතට ඔවුහු වැඩ කළහ. සමුපකාර සමිති පවත්වාගෙන ගිය වෙළඳසැල්වල ‘බිස්නස් මොඩ්ල්’ එක සකස් වී තිබුණේ පාරිභෝගිකයා සූරාකෑම හෝ අයුතු ලාභ ලැබීම ඉලක්ක කරගෙන නොවේ. ‘මැනේජර් මහත්වරුන්’ දූෂණයේ යෙදුණ අවස්ථාවල ඔවුන්ට විරුද්ධව විනය ක්‍රියා මාර්ග ගැනීමට තරම් ඍජු සමුපකාර දෙපාර්තමේන්තුවක්ද ඒ කාලයේ තිබිණ. මන්ත්‍රීවරුන්ගේ හා දේශපාලනඥයන්ගේ පාලනයට හසුනොවීම, සමුපකාර සමිතිවල 1970 ගණන්වල මුල් කාලය තෙක් තිබුණ විශේෂ ලක්ෂණයක් විය. 1957 කුඹුරු පනත යටතේ ඇතිකර තිබුණු අඳ ගොවියාට වාසිදායක ලෙස ගැමි කෘෂිකාර්මික සමාජයේ බලසම්බන්ධතා වෙනස් කිරීමත්, ගොවි කාරක සභා ක්‍රමයත්, සමුපකාර ව්‍යාපාරයට සාමාන්‍ය ගොවි ජනතාවගේ සහභාගිත්වය තහවුරු කිරීමට පසුබිම් විය. මේ විස්තර මා කරන්නේ මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ සමුපකාර සමිති පිළිබඳව 1950 ගණන් හා 1960 ගණන්වල තිබුණු තත්ත්වය පිළිබඳව, 1960 ගණන්වලදී මා අසා තිබුණු හා අත්දුටු දේ ආශ්‍රයෙනි. කුඩා කාලයේ අත්දැකීම් රොමෑන්තික කිරීමට සාමාන්‍යයෙන් අප සතු ප්‍රවණතාව නොතකා, මෙම නිරීක්ෂණ වලංගු ඒවා වන්නේ, එම කාලයේ ලංකාවේ දේශපාලනය, සමාජය හා ආණ්ඩුව සම්බන්ධව තිබුණු විවෘතතාවද සමඟ සම්බන්ධ කර සිතන විටය.
පිරිහීම
එහෙත් 1970න් පසුව සිදුවූයේ බොහෝ දුරට අව්‍යාජ ග්‍රාමීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශයක් වූ සමුපකාර ව්‍යාපාරය පක්ෂ දේශපාලනීකරණයට සහ නිලධරවාදයට යට කරනු ලැබීමයි. 1970 සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව ආරම්භ කළ මෙම පරිහාණිය, එජාප ආණ්ඩුව යටතේ තවත් ඉදිරියට ගියේය. තම දේශපාලන ස්වායත්තතාව අහිමි වූ සමුපකාර සමිති, දූෂණය පිරි, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලක්ෂණ අහිමි වූ, මධ්‍යම රජයේ නිලධරවාදී ග්‍රහණය විසින් ද අඩපණ කරනු ලැබූ එකක් විය. 1977 ආරම්භ වූ ආර්ථික ලිබරල්කරණ ප්‍රතිසංස්කරණ යටතේ, සමුපකාර සමිති අබිබවා සුළු කඩ හිමියන් බිහිවීමේ නව දේශපාලන-ආර්ථික ක්‍රියාවලියක්ද දියත් කෙරිණ.
සමුපකාර ව්‍යාපාරය ලංකාවේ යළි – ඉපිදවීමක් ගැන සිතිය යුත්තේ මෙම පසුබිම තුළය.
දේශපාලන වැදගත්කම
සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නැගීමේ ප්‍රයත්නයක් අර්ථවත් වීමට නම් එහි දේශපාලන වැදගත්කම පිළිබඳ තක්සේරුවක් තිබීම අත්‍යවශ්‍ය වෙයි. එවැනි ප්‍රයත්නයක ඇති දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අර්ථය හඳුනා ගැනීම ඒ සඳහා ප්‍රයෝජනවත්ය. සුළු නිෂ්පාදකයා සහ පාරිභෝගිකයා ආර්ථික වශයෙන් පත්වන පීඩාවට සහ සූරාකනු ලැබීමට විකල්ප ආර්ථික සම්බන්ධතා ගොඩනැගීම සමුපකාර ක්‍රමයේ ඇති ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාවයි. එහි දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාව තිබෙන්නේ, පුරවැසියන් පොදු යහපත සහ සාමූහික ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා සංවිධානගත කිරීම සඳහා පහළම බිම් මට්ටමෙන් ඇති සංවිධාන ව්‍යුහයක් එහි ගැබ්වී තිබෙන නිසාය. මෙහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාව වඩාත් තියුණුව පෙනෙන්නේ, මෙම කරුණ තුළය. එය වනාහී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ක්‍රියාවලියේ නව සමාජ අවකාශයක් විවෘත කරගැනීමට තිබෙන මාර්ගයක්ද වෙයි. පහළම මට්ටමෙන් ගොඩනැගෙන පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන සහ අවකාශ සඳහා සොයා බැලීම් කිරීම, අන් කවරදාවත් වඩා අද වැදගත් වන බවද කිව යුතුව තිබේ.
එවැනි ඉදිරි දර්ශනයක් සහිතව සමුපකාර ව්‍යාපාරය දෙස බලන විට අපට පෙනෙනු ඇත්තේ පුරවැසි කේන්ද්‍රීය ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ව්‍යුහ ගොඩනැගීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැඹුරු කිරීමේ අගලයක අංශයක්ද වන බවයි. එය වනාහී පාර්ලිමේන්තුව සහ මහ මැතිවරණ කේන්ද්‍ර කොටගෙන පවතින සහ පුරවැසියන්ගෙන් ඈත්වී, දේශපාලන ප්‍රභූ පන්තියේ ග්‍රහණයට ලක්වී ඇති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාවලිය, පුරවැසියන් අතට ආපසු ගැනීමේ ප්‍රයත්නයක් සමග බද්ධ කළ යුත්තකි. ජවිපෙ මෙන්ම වාමාංශික පක්ෂ සහ වෙනත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යළි ගොඩනැගීමට කැපවූ දේශපාලන කණ්ඩායම් සමුපකාර ව්‍යාපාරය දෙස බැලිය යුත්තේ මේ ආකාරයේ නව දර්ශනයක් තුළින් නම් සමුපකාර ව්‍යාපාරය ‘යළි ඉපිදවීම’ යන්නෙහි සැබෑ අර්ථය වඩාත් පැහැදිලි වනු ඇත.
එවිට ‘සමුපකාර සමිති’ යන්න දෙස නව රැඩිකල් සංකල්පීය ඇසකින් බැලීමටද අපට හැතිවනු ඇත. බිම් මට්ටමෙන් ගොඩ නැගෙන, ප්‍රජාමූලවාදී මෙන්ම සමූහාණ්ඩුවාදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජ මූලයන් සහිත, විකල්ප ප්‍රති-ආධිපත්‍යවාදී සමාජ ව්‍යාපාරයක් ලෙස සමුපකාර ව්‍යාපාරයේ දැනට නැතිවී තිබෙන එහෙත් යළි ගොඩනැගිය හැකි ප්‍රගතිශීලී- ජනතාවාදී විභවතාව අපට හඳුනාගත හැක්කේද එවිටය. වාමාංශික සහ ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන ව්‍යාපාර සමුපකාර සමිති නිලවරණවලට සහභාගි වී ඒවායේ බලය ලබාගත යුත්තේ මෙවැනි ප්‍රතිමානීය ඉලක්කයක් සහිතව වන්නේ නම්, එවැනි මැදිහත්වීම්වලට කල් පවත්නා දේශපාලන අර්ථයක්ද ලැබෙනු ඇත. ■
