■ අමන්දිකා කුරේ
ඉන්දිකා උපමාලි කියූ සැණින් ඕනෑම කෙනෙක්ට මතකයට එන්නේ ඇය අතිදක්ෂ ඔපෙරා ගායිකාවක කියන එක. ඔපෙරා සංගීතය ඇගේ අනන්‍යතාවක් වගේ.
ඉන්දිකා උපමාලි නැවතත් සමාජයේ කතාබහට ලක් වෙන නිර්මාණයකින් ඔබ වෙත එන්නේ ඇගේ ආවේණික ශෛලිය වුණු ඔපෙරා සංගීතයෙනුත් බැහැර වෙලා. භාවාත්මක වචන, භාවාත්මක හඬ මේ කිසිම දෙයක් නැතිව ‘ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා’ කියන අතිශය ග්‍රාමීය සරල වචන හා යෙදුම් සහිත ගීතයකින්. මේ ගීතය දුටු ගමන් ම ඇතැම් අය සමාජ මාධ්‍යවල අදහස් දක්වලා තිබුණේ ඉන්දිකා උපමාලි වගේ ගායිකාවකගෙන් මෙවැනි ගීතයක් ඔවුන් කවදාවත් බලාපොරොත්තු වුණේ නෑ කියලා. සිය ශෛලියෙනුත් පිටතට පැමිණ ජෑස් සංගීතය ආශ්‍රයෙන් කළ මේ ගීතයේ තනු නිර්මාණයත් ඉන්දිකා උපමාලිගේමයි. පද රචනය කුමාර හෙට්ටිආරච්චි කවියාගේ. ඔහුගේ කවියේ පද කිහිපයක් ගීතය සඳහා වෙනස් කර තිබෙනවා. වර්තමාන දේශපාලන තත්වය ගැන උත්ප්‍රාසාත්මකව කතා කරන ‘ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා’ ගීතය ගැන අපි ඉන්දිකා උපමාලිගෙන් ම විමසුවා.
‘ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා ගීතය මගේ තේරීමක් ම තමයි. කුමාර හෙට්ටිආරච්චි කවියා රචනා කළ කවියක් තමයි මේකට යොදාගත්තේ. මම ඔහුව හඳුනා ගත්තේ ඉතාම මෑතක දී ෆේස්බුක් එකෙන්. ඔහුගේ කවි කීපයක්ම පහුගිය කාලෙ සමාජ මාධ්‍යවල සංසරණය වුණා. ඒ ගොඩක් කවි වර්තමාන දේශපාලන පසුබිම ගැන තියෙන කවි. ඒවා අතරින් ඉතාම උත්ප්‍රාසය දනවන කවියක් වුණු මේ කවිය මගේ නෙත ගැටුණා. ලෝක දේශපාලනය ඇතුළේ ලංකාව කොතන ද ඉන්නෙ කියන එක අපේ භූමිකාව මැනවින් කියවෙන කවියක් මේක. අපි ශිෂ්ටාචාරගත වුණු තැන ඉඳන් තියෙන සමාජය, මිනිස් ගතිගුණ, වර්තමානය වන විට ඇති වෙලා තිබෙන විකාර ස්වභාවය පැහැදිලිව පේන්න තියෙන කවියක් කියලා මට මගේ දැනුමට අනුව මට අවබෝධ වුණා.
මේ කාල සීමාව වෙනකොට ලංකාවේ පවතින සංගීත කලාව මෙහෙම වෙන්න ඕනෑ කියලා අදහසක් තිබුණා. ‘පවන’ වගේ නිර්මාණ වගේම ආචාර්ය කේමදාස වැනි සංගීතකරුවන්ගේ නිර්මාණ ඔස්සේ දේශපාලනයට තිබුණු මැදිහත් වීම දැන් අපිට දකින්න නෑ. තරුණ පරම්පරාව වගේම ජ්‍යෙෂ්ඨයන් පවා නිහඬයි මේ මොහොතේ. ඒ නිහඬතාව එක්ක මට යම් කිසි දෙයක් ඒ වෙනුවෙන් කරන්න උවමනා වෙලා තිබුණා. අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ මම උත්සාහයක හිටියා සංගීතයෙන් කොහොමද මේ වගේ නිර්මාණයක් කරන්නේ කියලා. ඒ නිසා තමයි මම මේ කවිය ගීතයක් බවට පත් කළේ.
මේ කවියේ තිබුණු උත්ප්‍රාස රසය, ඇල්ම කොහොමද ගේන්නේ කියනකොට, මට මේක ලස්සන ගීතයක් කරන්න අවශ්‍ය වුණේ නෑ. මම මේකෙන් ගේන්න අදහස් කළේ දුගඳ හමන, අක්‍රමවත්, අපිළිවෙළ, විකාරරූපී සමාජය ගැනයි. ඒ නිසා මට මේක ලස්සන කරන්න ඕනෑ වුණේ නෑ. අපි සරල ගීතයක් අහනවිට රූපයක් මැවෙනවා, ලස්සන හඬක් ඇහෙනවා. මට ඕනෑ වුණේ සම්පූර්ණයෙන් ම ඒක කඩලා දමන්න. එතැනින් වෙනස් නොවුණොත් සමහර විට සින්දුවේ අර්ථය උකහා ගන්නවාට වඩා රසිකයා මේකේ ලස්සනයි ග්‍රහණය කරගන්නේ.
ජෑස් බ්ලූස් සංගීතය මේ ගීතයට යොදාගෙන තියෙන්නේ. මම හිතනවා නිර්මාණයේ පසුතලය සකස් වෙන්නේ ඒ නිර්මාණයේ වස්තු බීජය අනුව කියලා. මෙතන තියෙන ලොකුම වෙනස වෙන්නෙත් මා විසින් ම මගේ සංගීත ශෛලිය වෙනස් කරගැනීම. ඒ හැමදේකටම මට දේශපාලන අදහසක් තියෙනවා. සමාජය ගැන අදහසක් තියෙනවා. මගේ මැදිහත් වීම කොතනට ද වෙන්න ඕනෑ කියන එක මම දැනගෙන හිටියා.
ලංකාවෙ අය ප්‍රබුද්ධ අප්‍රබුද්ධ කියලා කලාව වෙන් කරනවා. මම දකින විදිහට මේ කොයි කලාවෙනුත් යම් කිසි සමාජ මෙහෙවරක් කරලා තියෙනවා. මම ඔපෙරා ශෛලියේ උසස් ගණයේ කියලා කියන නිර්මාණයක් කරන්න හිටියා නම් මම කිසිසේත්ම ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා කියන පදවැල තෝරා ගන්නේ නෑ. යම්කිසි අවස්ථාවල ඒ වගේ වචන යොදාගන්න පුළුවන් වුණත් ඒක හරිම අසීරුයි. මම මගේ සම්පූර්ණ
සංගීත ශානරයම කඩලා වෙනස් නිර්මාණයක් කළේ ඒ නිසායි. අපි මේ මොහොතේ සමාජයේ පොදු මිනිසා ඉන්නේ කොතැන ද කියන එක අවබෝධ කරගන්න ඕනෑ වුණා. මම කාටද කතා කරන්නේ කියන එක දැනගන්න ඕනෑ වුණා. අද සමාජයේ සම්භාව්‍ය සංගීතය රස විඳින රසිකයාට වඩා දැඩි සේ පීඩනයට ලක් වෙලා ඉන්නේ සාමාන්‍ය පොදු ජනතාව. ඒ නිසා මගේ මෙහෙවර වෙන්න ඕනෑ ඒ සාමාන්‍ය පොදු ජනතාවටයි කියන එක තමයි මම අවබෝධ කරගත්තේ.
මම හිතපු විදිහටම මේ ගීතයට වැඩිපුර ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ සහ වැඩිපුරම අවබෝධ කරගත්තේ සාමාන්‍ය ජනතාව. සමාජ මාධ්‍ය ජාලා හරහා ගොඩක් අය ගීතය විශ්ලේෂණය කරලා තිබුණා. මේ ගීතයට ලැබෙන විවිධාකාර ප්‍රතිචාරත් එක්ක මට මේ ගීතය පර්යේෂණයක් වගේ කියලා හිතෙනවා. එකම ගීතයට සමාජයේ විවිධ ස්තරවලින් ග්‍රහණය කරගත් විදිහ හා ප්‍රතිචාර දක්වන විදිහ ගොඩක් වෙනස්. නිදහසේ යම් දෙයක් රසවිඳින්න අවස්ථාව තියෙන රසිකයා, සමාජ දේශපාලනය ගැන හා සංගීතය ගැන අවබෝධයක් තියෙන සාමාන්‍ය ජනතාව වගේම අපේ සංස්කෘතිය කියලා සහ්‍යත්වය කර තියාගෙන ඉන්න ළිං මැඩි මානසිකත්වයෙන් ඉන්න අය මේ ගීතයට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ විවිධ විදිහට. නමුත් අපට ඒ කිසිම කෙනෙක් ව අතහරින්න බෑ. මේ ප්‍රතිචාර දිහා බලලා මගේ ඊළඟ නිර්මාණය මොනවගේ එකක්ද කියලා හිතනවාටත් වඩා සමාජය අවබෝධ කරගැනීමට තමයි මම ඒ ප්‍රතිචාරවලින් දකින ලොකුම දේ. ඒ නිසා කලාකරුවාගේ කාර්යභාරය වෙන්න ඕනෑ නිර්මාණය තේරුම් ගත්ත රසිකයන්ට වඩා තේරුම් නොගත්ත රසිකයන් එක්ක ඉස්සරහට යන්නේ කොහොමද කියන එක අවබෝධ කරගැනීම.’
ඉන්දිකා කිවුවා වගේම මේ ‘ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා’ ගීතයට පසුබිම් වුණු කවිය රචනා කළ කුමාර හෙට්ටිආරච්චිගෙනුත් අපි මේ කවිය ගීතයක් බවට පත්වුණේ කොහොමද කියා විමසුවා. ඔහුගේ අදහස මෙවැන්නක්.
‘මම සාමාන්‍යයෙන් කවියක් ලියුවාම ඒක ෆෙස්බුක් එකේ පළ කරනවා. මේ කවිය මම පළ කරලා විනාඩි පහකට විතර පස්සේ ඉන්දිකා උපමාලි නංගි මට කතා කරලා කිව්වා මම මේ කවිය ගීතයකට ගන්නවා කියලා. ඉන්දිකා උපමාලි කියන්නේ මම ඉතාම ප්‍රිය කරන ගායිකාවක්. කේමදාසයන්ගේ ඔපෙරාවල අංක එකේ ගායිකාව. ඇය වගේ කෙනෙක් ඒක ගායනා කරන්න කැමතියි කිව්වාම මටත් ලොකු සතුටක් ඇතිවුණා වගේම මමත් ඒකට කැමති වුණා. ඒ විදිහට තමයි ගීතයක් වුණේ.
මම මේ කවිය ගීතයක් කරන්න ලියූ එකක් නෙවෙයි. අවංකව කිව්වොත් මට මේ කවිය ලියන්න විනාඩි 7ක් හෝ 8ක් තමයි ගියේ. ලියන්න හේතුව වුණේ මේකයි. අපට පිළිගන්න බැරි වැඩ වෙනකොට අපි තරහට කියනවනෙ ආච්චිට හාල් ගරපන් කියලා. මේකට සන්දර්භය වෙලා තියෙන්නේ ම ලැජ්ජාව හා භය වාෂ්ප වෙලා ගිය නන්නත්තාර සමාජයක හෘදය සාක්ෂිය. ලැජ්ජාව සහ බය නැතිනම් ඕනෑම ජරා වැඩක් මනුස්සයෙක්ට කරන්න පුළුවන්. අද ඕනෑම හොරකමක්, පාදඩකමක් කරලා ලස්සනට හිනා වෙලා එළිපිට ඉන්න පුළුවන් වෙලා තියෙනවා. ඉස්සර හොරු ආවේ ගෙවල් බිඳගෙන. අද පිරුවට ඇඳගෙන ටයිකෝට් දාගෙන ඕනෑම හොරකමක් මහදවල් කරලා හොඳට හිනාවෙවී එළිපිට ඉන්න පුළුවන්. මට දැනෙන්නේ අද ජනතාවගෙන් උදුර ගන්න තියෙන්නේ ජනතාවගේ අමුඩය විතරයි. අපි සළුපිළි ඇඳලා වැඩක් නැති තත්වයකට මෙයාලා අපිව පත් කරලා තියෙනවා. යහපත් ගතිගුණ සියල්ලම මංකොල්ල කාලා.
සම්පූර්ණයෙන් ම සමාජය තුළ තියෙන දේවල්වලින් තමයි මේ ගීතයට පසුබිම් වුණු කවිය නිර්මාණය වුණේ.’
‘ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා’ ගීතය පසුගිය දවසක ඉන්දිකා උපමාලිගේ නමින් ඇති යූ ටියුබ් නාලිකාව හරහා එළිදැක්වුණා.
ආච්චිට හාල් ගරනා නිසා
නෑඹිලිය ගේන්නට පොළට යමී
කිරි බිබී සීනි පැදුරක නටා
කොහොඹ ගහ යටදි කරිවිලම කමී
ජිනීවා කුඹුරකින් පිදුරු කා
යැංකි කුසලානයෙන් වතුර බොමී
හොවැංහෝ ගඟට පැන එගොඩ වී
පරෙයියන් සමඟ මම බජිරි කමී
නාගයින් සමඟ අමනාප වී
මාපිලු‍න් සමඟ මම හාද වෙමී
උගුඩුවන් සමග ඇටිකෙහෙල් කා
නවදොරෙන් සිනා සී ගෙදර යමී
වඳුරන්ගේ බණ දිවා රෑ අසා
පසිඳුරන් කඩදාසියක ඔතමී
සියල්ලම වෙන්දේසි වන නිසා
‘හිරි ඔතප්‘ බන්දේසියක තබමි
පද රචනය: කුමාර හෙට්ටිආරච්චි
සංගීත අධ්‍යක්ෂණය: ලහිරු ද කොස්තා■
