ලංකාවේ බිහිවුණු අසාර්ථකම ආණ්ඩුව, ඉතාම කෙටි කාලයකින් අසමත් තත්වයට පත්වූ ආණ්ඩුව, කෙටිම කාලයකින් වැඩිම මහජන අප්‍රසාදයක් ලබාගත් ආණ්ඩුව, එක පිට එක දාහක් කඩතොළු ඇතිකරගත් ආණ්ඩුව, රට පාලනය තබා ආණ්ඩුවවත් පාලනය කරගන්නට බැරි ආණ්ඩුව යනාදි විශේෂණ බොහොමයකින් මේ වන විට ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව හැඳින්විය හැකිය. ඉතිහාසයේ පළමුවැනි වතාවට සපුගස්කන්ද තෙල් පිරිපහදුව වසා දැමූ ආණ්ඩුව හැටියටද එය ඉතිහාසගත වෙයි.
තමන් අසාර්ථක වනවාට අමතරව, මුළු රටම අතිශය භයානක අඩියකට මේ ආණ්ඩුව විසින් ඇදදමනු ලැබ ඇත්තේය. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ඉරාන් වික්‍රමරත්න පසුගියදා මාධ්‍ය හමුවකදී කිව් අන්දමට, මේ වන විට ලංකාවේ විදේශ මුදල් සංචිතය ඩොලර් බිලියන 1.5ක් පමණි. එය ඉතිහාසයේ අඩුම අගයයි. එයින් ඩොලර් මිලියන 300ක් රත්තරන් සංචිතයයි. එය එදිනෙදා පාවිච්චියට ගත නොහැකිය. ඩොලර් බිලියන 1.5ක් යනු, ලංකාවේ මාසික අපනයන බිලවත් ගෙවන්නට බැරි අගයකි. ඔහු කියන අන්දමට ලංකාවේ මාසික අපනයන බිල ඩොලර් බිලියන 1.7ක් පමණ වෙයි. සාමාන්‍යයෙන් රටක විදේශ මුදල් සංචිතය, මාස 3ක අපනයන බිල ගෙවීමටවත් ප්‍රමාණවත් තත්වයක තිබිය යුතුය. ‘මේක භයානකම භයානක තත්වයක්’ ඔහු කිව්වේය. ‘තෙල් ටික ගේන්න බැරිවෙනවා. එතකොට විදුලිය කපාහරින්න වෙයි. අපි සූදානම් වෙන්න ඕනෑ බොහොම අඳුරු අනාගතයකට. ආර්ථිකය විතරක් නෙවෙයි, විදුලියවත් නැති අඳුරු අනාගතයකට.’
මේ විදියට නුදුරු අනාගතයේදී මුළු රටටම බලවත් විපාක දෙන බහුවිධ අර්බුදයක් ආණ්ඩුව විසින් ඇතිකරනු ලැබ තිබේ. ඒ බහුවිධ අර්බුදය, රටේ හැම ක්‍ෂෙත්‍රයක්ම වෙලාගෙන තිබෙන්නකි. රාජ්‍ය පාලනය, රාජ්‍ය කළමනාකාරිත්වය, ආර්ථිකය, කෘෂිකර්මාන්තය, ආනයන, අපනයන, නීතියේ පාලනය, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව, මිනිස් අයිතිවාසිකම්, ජනවාර්ගික අයිතිවාසිකම්, දූෂණය, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලනය, විදේශ සම්බන්ධතා ආදි රාජ්‍ය පාලනයේදී වැදගත් වන සෑම පෙරමුණකම විවිධ අර්බුද රාශියක් මේ වන විට ඇතිකරගෙන තිබේ.
කොවිඩ් 19 වසංගතය, ලංකාව තුළද බොහෝ ආර්ථික හා සමාජ අර්බුද ඇතිකර ඇති නමුත්, ඉහත කී බහුවිධ අර්බුද රාශියක් ඇතිවි තිබෙන්නේ කොවිඩ් වසංගතය නිසා නොවන බව ඉතා හොඳින් පැහැදිලි කර දිය හැකිය. ප්‍රකටම උදාහරණය, 2019 වසර අවසානයේ ලෝකය පුරා වසංගතය පැතිරෙමින් තිබියදී, ලංකාවටද එයින් ආරක්‍ෂාවක් නැති බව පැහැදිලිව පෙනී තිබියදී, සියලු අවි ආයුධ එකතු කරගෙන කොවිඩ් වසංගතයට එරෙහිව සටන් කරනවා වෙනුවට, ක්‍ෂණික කාබනික පොහොර ව්‍යාපෘතියක් ඉදිරියට ගෙනැවිත් මාස හය හතක් පුරා ඇදී ගිය දැවැන්ත සමාජ ආර්ථික හා දේශපාලන ආරාවුලක් ඇතිකර ගැනීමය. මෙවැනි තත්වයක්, දේශපාලන වශයෙන් දුරදක්නා කිසිම නායකයකුගෙන් බලාපොරොත්තු විය නොහැකිය.
මේ බහුවිධ අර්බුදය විසින් අපට දෙන ඉතාම වැදගත් පණිවුඩය නම්, එයින් රට ගොඩගැනීම වනාහි, සුළුපටු දෙයක් නොවේය යන්නයි. සුළු සුළු ප්‍රතිසංස්කරණවලින් ගොඩ ගත නොහැකි තැනකට රට පත්ව තිබෙනවාය යන්නයි. රටේ තිබෙන මේ අවුල ඉස්මත්තට ඇද පෙන්වීම ගැන එක අතකින් අප ගෝටාභය රාජපක්‍ෂ ආන්ඩුවට ස්තුතිවන්ත විය යුතුය.
ලැබෙන පළමුවැනි අවස්ථාවේදී මේ ජරාජීර්ණ පවුල් පාලනය වෙනස් කළ යුතුය. එය රටේ අනාගත පැවැත්ම සම්බන්ධයෙන් අත්‍යවශ්‍ය කාරණයකි. ඒ නිසා, ඊළඟට එළැඹෙන ජනාධිපතිවරණය හා මහ මැතිවරණය යන අවස්ථා දෙකේදී රටේ බුද්ධිමත් මහජනතාවගේ අරමුණ විය යුත්තේ රාජපක්‍ෂ පවුලේ පාලනය රටේ දේශපාලනයෙන් ඉවත් කිරීමේ සාර්ථක වෑයමක නිරත වීමය. එය පමණක් වුවත්, ලංකාවේ අනාගතය ගැන සිතා කරන දැවැන්ත දේශපාලන විප්ලවයක් වන්නේය.
2015දීද රාජපක්‍ෂ පවුල පාලනය අවසන් කරන්නට හැකිවුණු නමුත්, එය නැවත බලයට පත්වීම වළක්වන්නට අවශ්‍ය පියවර ගන්නට යහපාලන ආණ්ඩුවේ නායකයෝ සහ පාර්ශ්වකරුවෝ අසමත් වූහ. කෙටියෙන් කිවහොත්, යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත්වී කාලයක් ගතවන විට එය නැවත පාර හදමින් සිටියේ රාජපක්‍ෂ පවුල් පාලනයක් ගෙනඑන්නටය. අඩු ගණනේ මහජන මුදල් කොල්ල කෑ, අත්‍යන්ත දූෂණයේ යෙදුණු රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවේ සාමාජිකයන්ට විරුද්ධව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ඉදිරියට ගෙනයන්නට අවංක වුවමනාවක් යහපාලන නායකයන්ට තිබුණේ නම් තත්වය මීට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් වන්නට ඉඩ තිබිණ. වැරදිකරුවන් නීතිය ඉදිරියට ගෙනෙනවාට වඩා, යහපාලන නායකයන් දෙදෙනාටම තිබුණේ වැරදිකරුවන් සමග ඇයිහොඳයිකම් පවත්වමින් ඔවුන් ආරක්‍ෂා කරගන්නේ කෙසේද කියන ප්‍රශ්නයයි.
රාජපක්‍ෂ පවුල දේශපාලන වශයෙන් පරාජය කිරීම අත්‍යවශ්‍ය නමුත් එයින් පමණක් සියල්ල විසඳෙන්නේ නැත. එයින් පසු පිළිතුරු සොයාගත යුතු බහුවිධ අර්බුදයක් රටේ තිබෙන නිසාය.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ කියන්නේ තනි පුද්ගලයකු හැටියට රටේ ගැලවුම්කාරයා බවට පත්වීමට, පත්කිරීමට හැම සුදුසුකමක්ම පෙන්වූ පුද්ගලයාය. නිර්භීතභාවය, දැඩිභාවය, දේශපාලන වශයෙන් කුණු නොවීම, දේශපාලනයට උඩින් සිටීමට ඇති හැකියාව, පරිපාලනයේ දක්‍ෂකම හා කාර්යක්‍ෂමකම, අලුත් විදියට සිතීම, නව ලෝකය සමග ගනුදෙනු කර තිබීම, වියතුන් සභා මැද සිටීම, කොළඹ ලස්සන කර පෙන්වා තිබීම ආදි අටෝරාසියක් ගුණ ඒ ගැලවුම්කාර භූමිකාවට ඔහු හොඳින්ම ගැළපෙන බව කීමට ආරෝපණය කරන ලදි. එහෙත් අවුරුදු දෙකක් පිරෙන විට ඒ සියලුම ගුණ ආරෝපණය කරන ලද ව්‍යාජ ඒවා බව ඔහු ක්‍රියාවෙන්ම ඔප්පු කර පෙන්වා තිබේ.
ඒ අසමත්කම පෙන්වීමට පෙර ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ කීවේ තමාට හැම බලයක්ම ලැබේ නම් රට වෙනස්කිරීමේ හැකියාව තිබෙන බවය. මහජනතාව ලක්‍ෂ 69ක් විසින් විශාල බලයක් ඔහුට දෙන ලද්දේය. පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බලයක්ද දෙන ලද්දේය. ‘19 වැනි සංශෝධනය නිසා මගේ අතපය බැඳ දාලා තියෙන්නේ’යි ඊට පසු ඔහු වරක් නායක හිමිනමක් බැහැදැක කීවේය. ඒ අනුව, 20 වැනි සංශෝධනය ගෙනැවිත්, ඔහුගේ ධුරයේ බලතල 1978 ජනාධිපතිධුරයේ තරමටම ගෙනයන ලදි. මේ විදියට, එක ගැලවුම්කාරයකුට තිබිය හැකි සියලුම බලතල ලබාදී රට බලාපොරොත්තු වුණේ, ඔහු තමා ළඟ ඇතැයි කී සකලදෝෂ නිවාරණ යන්ත්‍රය පාවිච්චි කොට රට ගලවා ගනීවිය කියාය. එහෙත් සිදුවී ඇති දේ පැහැදිලිය.
එයින් පෙනෙන්නේ අප හැමදාමත් අවධාරණය කරමින් සිටි කාරණයකි. එනම් තනි පුද්ගලයකුට තවදුරටත් මේ රට ඉදිරියට ගෙනයන්නට හැකියාවක් නැති බවයි. වෙනත් විදියකින් කිවහොත්, රටේ පාලන ක්‍රමය සමස්තයක් හැටියට වෙනස්කරනවා නම් මිසක, තවදුරටත් රටට ඉදිරි ගමනක් නැති බවයි. තවත් සංයුක්තව කිවහොත්, 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් නිර්මාණය කරන ලද ජනාධිපති ධුරය ඇතිව තවදුරටත් රට ඉදිරියට ගෙනයා නොහැකි බවයි.
ඒ නිසා, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී හා මහමැතිවරණයේදී රාජපක්‍ෂ පවුල් පාලනය අවසන් කරනවාට අමතරව අපේ ප්‍රමුඛ සටන්පාඨය විය යුත්තේ මේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කොට, සාමූහික පාලන ක්‍රමයක් ඇතිකර ගැනීමය. මන්ද යත්, දැඩි බලයක් ඇති තනි පුද්ගලයකුට රට ගෙනයා හැකි දුර ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ සලකුණු කර පෙන්වා දී ඇති නිසාය.
එහෙත් ඒ සඳහා ප්‍රමාණවත් කතිකාවක් සමාජයේ ඇතිවී තිබේද? බලාපොරොත්තු විය හැකි පරිදිම, ඊළඟට රටේ නායකයන් බවට පත්වීමේ විභවය ඇති පිරිසගෙන් මේ සමස්තය වෙනස් කිරීම ගැන කිසිම අදහසක් පළ නොවේ. පක්‍ෂයක් ලෙස ජනතා විමුක්ති පෙරමුණත් එහි නායක අනුර කුමාර දිසානායකත් හැරුණු විට, අනෙක් කිසිම දේශපාලන නායකයකු ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමක් ගැන කතාකරන්නේවත් නැත.
සමගි ජන බලවේගයේ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස සිහින දකින්නේ ඊළඟ විධායක ජනාධිපතිවරයා තමා වීම ගැනය. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ සිතූ විදියටම, ඒ බලතල තමා වෙත පවරාගැනීමෙන් පසු, තමා ළඟ ඇති සකල දෝෂ නිවාරණ යන්ත්‍රය ක්‍රිියාත්මක වේයැයි ඔහු ගණන් හදාගෙන තිබෙනවා විය හැකිය. මේ වන විට මහජන පදනම අතින් වැඩිම බලයක් තිබෙන විපක්‍ෂයේ දේශපාලන නායකයා ඔහුය. ඒ නිසාම, වෙනසක් අපේක්‍ෂා කරන අනෙක් සියලුම දේශපාලන පෙරමුණු තමා සමග එකතු වනු ඇතැයි ඔහු කල්පනා කරනවා වෙන්නට පුළුවන. ඒ හරහා තමාගේ බල අපේක්‍ෂාවන් සහ අනෙක් පෙරමුණුවල අපේක්‍ෂාවන් අතර තුලනය කරගැනීමක් කළ හැකිවේයැයි ඔහු සිතනවා විය හැකිය. සුළුතර වාර්ගික පක්‍ෂද සිටින්නේ ඔහුගේ පෙරමුණෙහි නිසා, සුළුතර වාර්ගික පක්‍ෂවලටද විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය පවත්වාගෙන යෑම අවශ්‍ය නිසා, ජනාධිපති ක්‍රමය පවත්වාගෙන යෑම මිස අන් පිළිවෙතක් නැතැයි ඔහු කල්පනා කරනවා වන්නට පුළුවන. ඒ නිසා, පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී මෙන්ම ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයකදීත් ඔහුගේ ප්‍රතිපත්තිය වනු ඇත්තේ ජනාධිපති දුරයේ බලතල සුළු සුළු වෙනස්කම්වලට භාජනය කර තවදුරටත් පවත්වා ගැනීමය.
ඊළඟ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා වීමේ බලාපොරොත්තුව සහිත ජාතිකවාදී නායකයකු වන චම්පික රණවකගේද බලාපොරොත්තුව ඒ විදියටම, ජනාධිපති ධුරය අඩුවැඩි වෙනස්කම් සහිතව පවත්වා ගෙන යෑමය.
එහෙත්, මේ තුන්දෙනාගෙන් කිසිවකුට, තමන්ගේ බල අභිලාෂය පමණක් නඩත්තු කරගෙන ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය ජයගන්නට බැරිය. 2024දී රාජපක්‍ෂ පාර්ශ්වය පරාජය කළ හැක්කේ, මේ සියලු බලවේගවල එකතුවකින් පමණි. පවතින ක්‍රමය ගැන කුමන ප්‍රබල විවේචන තමන්ගේ අතේ තිබුණත්, ඒ ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් ලෙස කුමන මැජික් යන්ත්‍රය අතේ තිබුණත්, ගැලවුම්කාරයා වීමේ විජ්ජාව ඇත්තේ තමන් අත පමණයැයි මේ කාට සිතුණත්, මේ කියන කිසිවකුට තනියෙන් නම් ජනාධිපතිවරණය ජය ගත නොහැකිය.
රාජපක්‍ෂ පාලනය අසාර්ථක වන්නට වන්නට, ලක්‍ෂ හැට නවය තුළ සිටි සමහරුන්, මේ කියන විපක්‍ෂයේ දේශපාලන පක්‍ෂවලට සහාය පළකරන්නට ශපථ කරනවා දකින්නට පුළුවන. එනයින් සජිත් ප්‍රේමදාස, චම්පික රණවක හා අනුර කුමාර දිසානායකට රාජපක්‍ෂ පාලනය ගැන කලකිරී තමන්ට සහාය පළකරමින් ලැබෙන දූරකථන ඇමතුම් ප්‍රමාණයද දිනක් පාසා වැඩිවී තිබෙනවා වන්නට පුළුවන. යන යන තැන වෙනදාට වඩා පිරිස් ඇවිත් තමාට සහාය පළකරනවා, තමා අගය කරනවා මේ අයට දැනී ඇතිවාට සැකයක් නැත. එහෙත්, හැම නායකයාම කල්පනා කළ යුත්තේ ඒවායින් තමන්ගේ ජනප්‍රියත්වය නිරපේක්‍ෂව මැනිය නොහැකි බවය. තමාට මෙන්ම විපක්‍ෂයේ අනෙක් නායකයන්ටද එවැනි සහාය පළකිරීම් සිදුවන්නට හොඳටම ඉඩ ඇති බවය. ඒ නිසා තමන්ට තනියෙන් නම් ගමනක් නැති බවය.
2024දී නැවතත් හදාගත යුත්තේ පොදු ප්‍රගතිශීලී පෙරමුණක් බව මනුවර්ණ දිගින් දිගටම අවධාරණය කර තිබේ. එය වාමාංශිකයන්ට පමණක් සීමා වූවක් විය නොහැකිය. ලිබරල්වාදීන් මතු නොව නව ලිබරල්වාදීන්ටද ඒ පොදු පෙරමුණේ ඉඩ හිමි විය යුතුය. වෙන විදියකට කිවහොත්, අහවලා වාමාංශිකයකු නිසා, අහවලා ලිබරල් හෝ නව ලිබරල්වාදියකු නිසා අපත්
සමග එක පෙරමුණක සිටිය නොහැකියැයි කියන ගෝත්‍රික දැක්ම දැන්වත් අත්හළ යුතුය. මන්ද යත්, 2024දී ලංකාවේ ඊළඟ සමාජවාදී ආණ්ඩුව හදන්නටවත්, ඊළඟ නව ලිබරල් ආණ්ඩුව හදන්නටවත් ඉඩක් තිබේයැයි අපට නොසිතෙන නිසාය. ඊට පෙර දිනාගත යුතු අවම ජයග්‍රහණයන් ප්‍රමාණයක් තිබෙන බව ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව විසින් අපට පෙන්වා දෙනු ලැබ ඇති නිසාය. අපේ මතවාද අතර කුමන පරස්පරතා හා වෙනස්කම් තිබුණත්, මූලික පොදු එකඟතා මත ඇතිකර ගන්නා පොදු දේශපාලන පෙරමුණක් සඳහා අප මහන්සි විය යුත්තේ එහෙයිනි. එය පවතින දේශපාලන පක්‍ෂවලට පිටතින් හැදෙන්නක් බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවේ. එහෙත්, එය දේශපාලන පක්‍ෂ බැහැරකොට සකසන්නක් නොවේ. විපක්‍ෂයේ සියලු දේශපාලන පක්‍ෂවලද එකතුවක් වන පරිදි සකසා ගන්නා පොදු වැඩපිළිවෙළකි.
ඒ පොදු වැඩපිළිවෙළ රටේ වර්තමාන සමස්ත අර්බුදය මැනැවින් අධ්‍යයනය කොට සකසා ගන්නා, රටේ පාලනය උඩු යටිකුරු කරන දේශපාලන දැක්මක් සහිත පොදු එකඟතාවලින් සමන්විත විය යුතුයැයි යෝජනා කළ හැකිය. එනයින්ම එය හුදු ටිංකරිං කිරීමකට වෙනස් එකකි. එය අලුත්- අසීරු දෙයක් නොවන්නේ, පසුගිය කාලය පුරාම රටේ ප්‍රගතිහීලී බලවේග මේ ගැන ඕනෑ තරම් කතා, සංවාද කර ඇති නිසාය. ලියා කියා ඇති නිසාය. විශාල සාහිත්‍යයක් ඒ මත ගොඩනැගී ඇති නිසාය. අවශ්‍ය වන්නේ කිසිවකු-කිසිවක් බැහැර නොකර, අලුත් කතාබහක් ආරම්භ කිරීමය.
අවුරුදු හැත්තෑ ගණනක් රට පාලනය කළ ප්‍රධාන පක්‍ෂ දෙක පමණක් නොව, ඒ මුළු කාලය පුරාම රටේ සක්‍රියව පැවැති, සමහර අවස්ථාවලදී ආණ්ඩු පාලනයටද හවුල්වූ, ඒ වාගේම ඒ ආණ්ඩුවලට එරෙහිව ආයුධ ඇතිව හෝ නැතිව සටන් කළ සියලු දේශපාලන පක්‍ෂ හා බලවේග, පුරවැසි බලවේග ආදි සියල්ලම මේ රට දැන් පත්ව ඇති තත්වයට වගකිව යුතු බව නිහතමානීව පිළිගත යුතු තත්වයක අපි සිටිමු. ඒ නිසා ගැලවීම ඇත්තේ ඒ සියලු දෙනා අතේය.
එවැනි පොදු වැඩපිළිවෙළකදී පාඩමට ගතයුතු සමහර දේ 2015 දේශපාලන පෙරළියෙන් සහ ඊට පසු යහපාලන ආණ්ඩු පාලනයෙන් අපට උකහාගත හැකිය. යහපාලනය යනු උගත යුතු පාඩමක් මිස බැහැර කළ යුතු අභ්‍යාසයක් නොවේ.■
