එක රටක් – එක නීතියක් ව්‍යාපෘතිය
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ පැත්තෙන් විවේචනයක්

තම කාබනික පොහොර ව්‍යාපෘතිය සමාජීය වශයෙන් විනාශකාරී ප්‍රතිඵල ඇතිකරමින් අතරමග ඇණහිටීමෙන් පසුව ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා එවැනිම නව ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කර තිබේ. එනම් ලංකාවේ ‘එක රටක් – එක නීතියක්’ ඇති කිරීම පිණිස යෝජනා ඉදිරිපත් කරනු සඳහා ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකායක් පිහිටුවීමයි.
මෙම යෝජනාවද මහජන විවාදයට, සාකච්ඡාවට සහ හාස්‍යයට ලක්වී තිබේ. මහජන ප්‍රතිචාර මගින් වඩාත් විවේචනයට ලක්වී තිබෙන්නේ එම කාර්ය සාධක බලකායේ ප්‍රධානියා ලෙස ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර භික්ෂුව පත් කිරීම සම්බන්ධයෙනි. එය බලවත් විවේචනයට ලක්වීම සිදුවිය යුතු දෙයකි. එහෙත් විවේචනාත්මක සාකච්ඡාවේ අඩුවෙන් අවධානයට ලක්වී ඇති තේමාවක් ගැන ‘අනිද්දා’ පාඨක අවධානය යොමු කිරීම මෙම ලිපියේ අරමුණයි. එය නම්, එක රටක එක නීතියක් වැනි ව්‍යාපෘතිවල තිබෙන නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී, වාර්ගික අධිපතිවාදී සහ දේශපාලන වශයෙන් විනාශකාරී ලක්ෂණ, අරමුණු සහ විභවතා, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දෘෂ්ටි කෝණයකින් විචාරයට ලක් කිරීමයි.

වාර්ගික අධිපතිවාදය

‘එක රටක් – එක නීතියක්’ යන අදහසට පදනම් වන්නේ, බහුවාර්ගික සමාජවල තිබෙන වාර්ගික අධිපතිවාදී දෘෂ්ටිවාද සහ දේශපාලන අරමුණුය. වාර්ගික, සංස්කෘතික, ආගමික, භාෂාමය ආදි විවිධතා සහිත සමාජවල දේශපාලන ආධිපත්‍යයත්, පරිපාලන ආධිපත්‍යයත් ඒකාග්‍ර කළ යුතුය යන මූලික අදහස එහි ගැබ්වී තිබේ.

මෙම “බලහත්කාරයෙන්’ ඒකාග්‍ර කිරීමේ ක්‍රියාවලීන්ට ඉතිහාසයක්ද තිබේ. යුරෝපයේ එම ක්‍රියාවලිය ආරම්භ වූයේ ‘එක ජාතියක් – එක රාජ්‍යයක්’ යන සූත්‍ර පාඨය මත නූතන ජාතික රාජ්‍යය ගොඩනැඟීම ආරම්භ කිරීමත් සමගය. විවිධ භාෂා කතා කරන, විවිධ ආගම් අදහන, විවිධ සංස්කෘතීන් හිමි ප්‍රජාවන් විශාල ප්‍රමාණයක් සහිත ජනගහන, නිශ්චිත භූමි ප්‍රදේශයක් තුළ දේශපාලන වශයෙන් ඒකාබද්ධ කිරීම යුරෝපයේ 17 වැනි සියවසේ සිට වර්ධනය වූ ජාතික රාජ්‍ය නිර්මාණ ක්‍රියාවලියේ ප්‍රධාන ගමන් මග විය. එම ක්‍රියාවලියේදී ජාතික-රාජ්‍ය පාලකයන් උත්සාහ ගත්තේ, යම් ජාතික රාජ්‍ය ප්‍රජාවන් දේශපාලන වශයෙන් එක් පාලක පන්තියක ආධිපත්‍යය යටතට ගැනීම සඳහා, ඔවුන්ට එක් දේශපාලන අනන්‍යතාවක්ද, ආගමික, භාෂාමය සහ සංස්කෘතික අනන්‍යතාවක්ද ගොඩ නැගීමයි. නූතන ‘ජාතිය’ යන දේශපාලන සහ සංස්කෘතික සංකල්පය යුරෝපයේ දහහත් වැනි සියවසේ සිට විකාශනය වීම පටන් ගත්තේ මෙම පසුබිමෙහිය.

ප්‍රජාවන්ගේ ජාතික හා සංස්කෘතික ඒකත්වය, දේශපාලන ඒකාග්‍රතාවයේද පදනම විය යුතුය යන්න මෙපරිදි නූතන ජාතික රාජ්‍යයේ පදනම්වාදී අදහසක් බවට පත්විය. රාජ්‍යයේ ‘පරමාධිපත්‍යය’ යන සංකල්පය නූතන යුරෝපයේ විකාශනය වූයේ මෙම පසුබිම තුළය. දේශපාලන ඒකාග්‍රතාව පහසු කිරීම සඳහා නෛතික සහ පරිපාලන ඒකාග්‍රතාවද ඇති කිරීම එම ක්‍රියාවලියෙහිම තවත් පැත්තක් විය. එක රටක්, එක රාජ්‍යයක්, එක සංස්කෘතියක්, එක පරිපාලන ක්‍රමයක්, එක නීතියක් සහ අධිකරණ ක්‍රමයක් වැනි සංකල්ප වනාහි යුරෝපීය නූතනත්වය තුළ පහළ වූ අදහස්ය.

ඒකාග්‍රකරණයේ ඉතිහාසය

ඒකාග්‍ර කිරීමේ අදහස් යුරෝපයෙහි නැවතුණේ නැත. යටත් විජිතවාදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඒවා යුරෝපීය නොවන සමාජවලටද පැතිරිණ. යුරෝපීය යටත්විජිත බවට පත්වූ සමාජ සියල්ලම පාහේ වාර්ගික, භාෂාමය, සංස්කෘතික, නෛතික, පරිපාලන හා දේශපාලන වශයෙන් විවිධතා ද විවිධ අනන්‍යතාද සහිත ප්‍රජාවන්ගෙන් සැදුණ ඒවා විය.

යටත්විජිතකරණ ප්‍රතිපත්තියේ එක් අරමුණක් වූයේ මෙම සමාජ, දේශපාලන, ආර්ථික, සහ නෛතික වශයෙන් ඒකාග්‍ර කිරීමයි. එක් ‘ක්‍රමයක්’ යටතට ගෙන ඒමයි. ලංකාවේ නිදසුන ගන්නේ නම්, 1815න් පසුව ලංකාව යටත්විජිත ඒකාග්‍රකරණයකට පාත්‍ර කිරීම බි්‍රතාන්‍ය යටත්විජිත පාලකයන්ගේ ආරම්භක පරිපාලන පියවරක් විය. 1818 සිදු කළ පරිපාලන ඒකාබද්ධකරණය සහ 1833 කෝල්බෲක්-කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණ තුළින් සිදුවූ දේශපාලන, පරිපාලන, ආර්ථික, නෛතික සහ අධිකරණ ඒකාග්‍රකරණය මෙම පරිවර්තනයේ ආරම්භක සන්ධිස්ථාන දෙකයි.

මේ අනුව එක රටක්, එක දේශපාලන ක්‍රමයක්, එක පරිපාලන ක්‍රමයක්, එක නීතියක්, එක අධිකරණ ක්‍රමයක් යන මේවා වනාහි බි්‍රතාන්‍ය යටත්විජිතවාදය විසින් ලංකාවට හඳුන්වා දෙන ලද, යටත්විජිතවාදී අදහස්ය. අප රටේම ඉතිහාසය හා සංස්කෘතිය වෙතින් ආ ඒවා නොවේ. එම අදහස්වලට ඇත්තේ යුරෝපීය, බටහිර සහ යටත්විජිතවාදී සම්භවයකි.

එහෙත් යටත්විජිත ඒකාග්‍රකරණය, සම්පූර්ණ ඒකාග්‍රකරණ ක්‍රියාවලියක් වූයේ නැත. එය වඩාත්ම උනන්දුව දැක්වූයේ පරිපාලන, දේශපාලන සහ මිලිටරි ඒකාග්‍රකරණයටය. ආගමික, භාෂාමය, සංස්කෘතික මෙන්ම නෛතික විවිධතාවලටද යටත්විජිත පාලනය තුළදී ඉඩ ලැබිණ. ඉන්දියාවේ සහ ලංකාවේ යටත්විජිත ඉතිහාසයේ මෙම ලක්ෂණය බොහෝ දුරට සමානය.

මෙම අසම්පූර්ණ යටත්විජිත ඒකාග්‍රකරණ ක්‍රියාවලිය, යටත්විජිත පාලනය අවසන් වූ පසු ඉදිරියට ගෙන යන ලද්දේ කා විසින්ද? පශ්චාත්-යටත්විජිත, දේශීය පාලක පන්තීන් විසිනි. “නිදහසින් පසුව ජාතිය සහ රාජ්‍යය ගොඩ නැගීම” යන අරමුණ සඳහා ඔවුන් වඩාත්ම උනන්දු වූයේ සංස්කෘතික ඒකාග්‍රතාව සඳහාය. එනම් ආගමික, භාෂාමය හා සංස්කෘතික ඒකාග්‍රතාව ඇති කිරීමටය. රාජ්‍ය ආගම, රාජ්‍ය භාෂාව සහ ජාතික අනන්‍යතාව යන සංකල්ප ඉදිරියට ආවේ මෙම පසුබිම තුළය. එම සංස්කෘතික ඒකාග්‍රතාව ජාතික ඒකාග්‍රතාවේ, එනම් විවිධ ජන කොටස් එක් දේශපාලන අනන්‍යතාවක් තුළට ගෙන ඒමේ, පූර්ව කොන්දේසියක්ය යන විශ්වාසය සහ මතවාදය, පශ්චාත් යටත්විජිත සමාජවල පාලක ප්‍රභූ පන්තීන්ද, බුද්ධිමතුන් අතරද පැතිරුණේද එම පසුබිමෙහිය. සිංහල සමාජයේ ඇති ‘ජාතික චින්තනය’ එවැන්නකි.

යුරෝපයේ මෙන්ම පශ්චාත්-යටත්විජිත සමාජවලද මෙම ක්‍රියාවලිය තුළ තවත් පොදු ලක්ෂණයක් මතුවිය. එය නම් මෙම ජාතිය ගොඩනැගීම, ජාතික ඒකාග්‍රකරණය, ජාතික අනන්‍යතාව ගොඩනැගීම යන සංකල්පවලින් ප්‍රකාශ වූ ඒකාග්‍රකරණ ව්‍යාපෘතිය, වාර්ගික-ජාතිකවාදය සහ එහි අධිපති ධාරාවේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතියද බවට පත්වීමයි. ලංකාවේ පශ්චාත් යටත්විජිත සිංහල ජාතිකවාදය මේ සඳහා අප රටේ ඇති නිදසුනයි. සිංහල හා දෙමළ වාර්ගික ප්‍රජාවන් අතර ජාතිකවාදී දේශපාලනය ව්‍යාප්තවීමට සමාන්තරව, සිංහල ජාතිකවාදය අධිපති ජාතිකවාදී දේශපාලන ව්‍යාපෘතියක් බවට පරිවර්තනය විය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ සිංහල පාලක පන්තිය නායකත්වය දුන් ‘ජාතිය ගොඩනැගීම’ නම් වූ ක්‍රියාවලිය සිංහල-බෞද්ධ ජාතියේ සංස්කෘතික ආධිපත්‍යය ස්ථාපනය කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක්ද බවට පත්වීමයි.

අධිපති ජාතිකවාදයේ දෙවැනි අදියර

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ ‘එක් රටක් – එක් නීතියක්’ පිළිබඳ අදහස ඉදිරියට පැමිණ ඇත්තේ, පශ්චාත්-යටත්විජිත සිංහල අධිපතිවාදී ජාතිකවාදී ව්‍යාපෘතියේ දිගුවක් මෙන්ම එහි දෙවැනි අදියරක්ද නියෝජනය කරමිනි. බහුවාර්ගික සමාජවල අධිපති වාර්ගික ජාතිකවාද විසින්, සුළුතර වාර්ගික ප්‍රජාවන් සම්බන්ධයෙන් නිර්මාණය කර ඇති නව ප්‍රවණතාවක්, වර්තමාන ලංකාවෙන්ද, ඉන්දියාවෙන්ද ප්‍රකාශයට පත් වේ. එය නම්, සුළුතර ප්‍රජාවන් ආධිපත්‍යවාදී බහුතර වාර්ගික ජාතිකවාදී බලවේග විසින් අත්පත් කරගෙන සිටින රාජ්‍යයේ “යටත් වැසියන්” බවට බලහත්කාරයෙන් පරිවර්තනය කිරීමයි. බීජේපී පාලනය තුළ අගමැති මෝඩිගේ නායකත්වය යටතේ ඉන්දියාවේ සිදුවන්නේත්, රාජපක්ෂ පවුලේ පාලනය යටතේ ලංකාවේ සිදුවන්නේත්, මෙම සමාන්තර පරිවර්තනයයි. එම පාලක පන්ති දෙකේම අධිපතිවාදී ප්‍රහාරයට ගොදුරු වී තිබෙන්නේ මුස්ලිම් ප්‍රජාව වීම අහම්බයක් නොවේ. එක රටක් – එක නීතියක් ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රහාරයේ මූලික ඉලක්කය වන්නේ ලංකාවේ මුස්ලිම් ප්‍රජාවගේ සංස්කෘතිය බව පැහැදිලිය. උතුරේ සහ නැගෙනහිර දෙමළ ජනතාවද එම සංස්කෘතික ප්‍රහාරයේ ඉලක්ක වීමට ඉඩ තිබේ.

ලංකාවේ අධිපති සිංහල ජාතිකවාදය හා සුළුතර දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජාතිකවාද අතර බල තුලනය වෙනස් කිරීම පසුගිය අවුරුදු දෙක තුළ රාජපක්ෂ දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයේ කොටසක් වී තිබිණ. එම ලැයිස්තුවට දැන් කතෝලික ප්‍රජාවද එකතු කරනු ලැබ සිටිති. එම බල තුලනය වෙනස් කිරීමේ රාජපක්ෂ න්‍යාය පත්‍රයෙහි ඇති අලුත් අංගය නම්, එම සුළුතර ප්‍රජාවන් සම්පූර්ණයෙන්ම “යටත්කර ගැනීම”යි. එල්ටීටීඊයට එරෙහි යුද්ධයෙන් ජයගත්තද, දෙමළ ජනතාව දේශපාලන වශයෙන් යටපත් කරගැනීමට සිංහල ජාතිකවාදී දේශපාලනයට නොහැකි විය. මේ අතර 2019 පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයෙන් පසුව, මෙම සිංහල ජාතිකවාදී නායකත්වය තීරණය කර තිබෙන්නේ මුස්ලිම් ප්‍රජාවට එරෙහි සංස්කෘතික ප්‍රහාරයක් මගින්, ඔවුන් දේශපාලන වශයෙන් යටත් කර ගැනීමයි.

ජනවාර්ගික යුද්ධය වෙනත් මාර්ගවලින් දිගටම සිදු කිරීමයි. එක රටක් – එක නීතියක් ව්‍යාපෘතියේ ජනාධිපති කාර්ය සාධක කමිටුවේ නායකත්වයට ඥානසාර භික්ෂුව පත්කිරීමේ දේශපාලන අර්ථය එයයි.

සෞභාග්‍යයේ දැක්ම

මේ අතර, ‘එක රටක් – එක නීතියක්’ ව්‍යාපෘතියේ දේශපාලන අර්ථය තවත් ගැඹුරට සොයා යන කෙනෙකුට ප්‍රයෝජනවත් වන වැදගත් ලියවිල්ලක් තිබේ. එය නම්, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය වන ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්මයි.’ ඉතා අලංකාරයට ඩිසයින් කර මුද්‍රණය කර ඇති එය එතුමා ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් කළ ප්‍රකාශනයයි. ‘ගුණගරුක විනයගරුක නීතිගරුක සමාජයක්’ යනුවෙන් නම් කර ඇති නවවැනි පරිච්ඡේදයේ පහත සඳහන් වාක්‍යය අපට හමුවේ.

“පුරවැසියා මෙන්ම පාලකයාද නීතියේ ආධිපත්‍යයට යටත් විය යුතු අතර, එක රටක ක්‍රියාත්මක විය යුත්තේ එක නීතියක් පමණි. නීතිය සැමට සමාන විය යුතු අතර, පුරවැසියා නීතියට මිස නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතනයන්ට හා පුද්ගලයන්ට බිය නොවන, නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතන හා පුද්ගලයන්ද නීතියට යටත් වන පරිසරයක් නොපමාව නිර්මාණය කෙරේ.”

මේ උද්ධෘතයෙන් පැහැදිලි වන්නේ ජනාධිපති ධුරයට තරග කරන අවස්ථාවේදී ‘එක රටක් – එක නීතියක්’ යන සූත්‍ර පාඨයෙන් අදහස් කළ දෙයට සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් අදහසකට දැන් පැමිණ සිටින බවයි. ඉහත උද්ධෘතයෙන් ඔහු අදහස් කළේ පාලකයන්ටත්, පාලිත පුරවැසියන්ටත් වෙනස් කොට සලකන නීති දෙවර්ගයක් හෝ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතන සහ පුද්ගලයන්ද එම නීතියටම යටත් විය යුතු පරිසරයක් තමන්ගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම යටතේ නිර්මාණය කරනු ඇති බවයි. එම අදහස “නීතියේ පාලනය” යන සංකල්පය සමගද සම්බන්ධ කර තිබීම ඉහත ඡේදයේ ඇති තවත් කාරණයකි.

“නීතියේ ආධිපත්‍යය” (Rule of law) යනු සාකල්‍යයෙන්ම ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංකල්පයක් බවද මෙහිදී කිව යුතුය. එයින් කියැවෙන්නේ පාලකයන් පනවන ඕනෑම හිතුවක්කාර, මර්දනකාරී, ප්‍රජාපීඩක නීතියකට පුරවැසියන් යටත් විය යුතුය හෝ යටත් කිරීමට පාලකයන්ට අයිතියක් ඇත හෝ යන්න නොවේ. එවැනි අදහසක් කෙනෙකු දරන්නේ නම් එය “නීතියේ ආධිපත්‍යය” (Rule of Law) නොවේ. එය වනාහි “නීති පනවා පාලනය කිරීම”(Rule by Law)යි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අර්ථයෙන් නීතියේ ආධිපත්‍යය යන්න ගොඩනැගී ඇත්තේ “පාලකයන්ගේ ආධිපත්‍යය” (Rule by Men) යන නිර්ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ ඒකාධිපතිවාදී අදහසට ප්‍රතිපක්ෂ වශයෙනි. පුරවැසියාට මෙන්ම පාලකයාටද එක් නීතියක් තිබිය යුතු සහ ක්‍රියාත්මක විය යුතුය යන, සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ ඉහත උද්ධෘතයේ ඇති අදහස, රෝම සමූහාණ්ඩුවාදී නීතිය යටතේ ආරම්භ වී ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යටතේ වර්ධනය වූ Rule of Law, and not Rule by men (නීතියේ පාලනය මිස පුද්ගලයන්ගේ පාලනය නොවේ) යන මූලධර්මයට කිට්ටුය. එම සංකල්පයේ අර්ථය උසස් පෙළ දේශපාලන විද්‍යාව හදාරන සහ නීති පීඨයේත් නීති විද්‍යාලයේත් පළමු වසර සිසුන්ද දන්නා දෙයකි.

එක රටක්, එක නීතියක් පිළිබඳ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ව්‍යාපෘතියට අර්ථසම්පන්නව එරෙහිවීමේදී විපක්ෂය සහ සිවිල් සමාජ හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී බලවේග අවධාරණය කළ යුතු වැදගත් දේශපාලන අදහසක් ඉහත කරුණ වෙතින් පැන නගී. එය නම් ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්ම’ ලේඛනයේ කිහිප වරක්ම භාවිත කර ඇති “නීතියේ ආධිපත්‍යය” යන සංකල්පයේ නියම අර්ථයට අනුව ක්‍රියාකරන ලෙස ජනාධිපතිවරයාට බල කරමින්, එම සංකල්පයේ අධිකාරවාදී, ඒකාධිපතිවාදී විකෘති කිරීමද පරාජය කිරීමට මතවාදී අරගලයක් දියත් කිරීමයි. ගෝඨාභය මහතා අතහැර දමා තිබෙන ‘නීතියේ ආධිපත්‍යය’ නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංකල්පය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමේ ව්‍යාපාරයක අතට ගැනීමයි.

සුළු ජන සංස්කෘතීන්ගේ අයිතීන්

“එක රටක් – එක නීතියක්” පිළිබඳ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විචාරයක් විසින් මග නොහැරිය යුතු තවත් කරුණක් තිබේ. එනම් බහුත්වවාදී සමාජයක සුළු ජන සංස්කෘතීන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ගැටලුවයි. න්‍යායික මෙන්ම ප්‍රායෝගික ගැටලුවක්ද වන මෙම කරුණ කෙටියෙන් හෝ විමසා බැලීමට දැන් අපි උත්සාහ ගනිමු.
වාර්ගික සහ ආගමික වශයෙන් බහුවිධ සමාජවල සිටින සුළුජන ප්‍රජාවන්ගේ ඔවුන්ටම විශේෂ වූ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදාය, භාවිත සහ විශ්වාස තිබේ. බහුතර ප්‍රජාවන් අතරද තමන්ටම සුවිශේෂ සංස්කෘතික විශේෂතා තිබේ. බොහෝ විට එම ජන ප්‍රජාවන්ට නිශ්චිත නීති පද්ධති ලෙස පවතින්නේද එම සංස්කෘතිකාංගයි. සිංහල සමාජයේ ඇති උඩරට විවාහ සහ දික්කසාද නීතිය, දෙමළ සමාජයේ ඇති තේසවලමෙයි නම් දේපළ නීතිය, මුස්ලිම් ප්‍රජාව අතර ඇති මුස්ලිම් විවාහ හා දික්කසාද නීතිය, නැගෙනහිර පළාතේ මුක්කුවාර් නම් දෙමළ ජන කොටස අතර පවතින මුක්කුවාර් නීතිය එවැනි නෛතික විශේෂතා පිළිබඳ ප්‍රධාන නිදසුන්ය. එක රටක් – එක නීතියක් ව්‍යාපෘතිය යටතේ බොහෝ විට තර්ජනයට ලක්වනු ඇත්තේ ඒවාය. එහෙත් ඒවා ලංකාවේ වලංගු නීති පද්ධතියේ කොටස්ය.
මෙවැනි නීති පැවතීම සමහර විට ප්‍රශ්නයක් බවට පත් කරන්නේ අන්තවාදී, වාර්ගික ජාතිකවාදී බලවේගයි. එය සාම්ප්‍රදායික ජාතික රාජ්‍යවාදී ජාතිකවාද වෙතින්ද පැන නගින්නකි. සංස්කෘතික, නෛතික සහ අනන්‍යතා ඒකත්වය එවැනි දේශපාලන හා මතවාදී ව්‍යාපාරවල ඉලක්කයක් වන නිසාය. බොදු බල සේනාව නියෝජනය කරන්නේ මෙම සංස්කෘතික ඒකත්වවාදයයි. එම සංවිධානයේ නායකයා එක රටක් – එක නීතියක් කමිටුවේ ප්‍රධානියා ලෙස ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලැබීම දේශපාලන වශයෙන් නරක සංඥාවක් වන්නේ එබැවිනි.

සුළු ජන සංස්කෘතීන්

සුළු ජන ප්‍රජාවන් අතර ඇති සමහර නීතිවලින් මිනිස් අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වීමද ලංකාවේද මතුවී තිබෙන ප්‍රශ්නයකි. මුස්ලිම් විවාහ සහ දික්කසාද නීතිය විවාහ වූ මුස්ලිම් ස්ත්‍රීන්ටත්, අඩුවියේ මුස්ලිම් ගැහැනු දරුවන්ටත් බරපතළ වෙනස්කම් සිදුකරන, ඔවුන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරන වගන්තිවලින් යුක්තය යන විවේචනය, මුස්ලිම් සමාජයේම ස්ත්‍රී ක්‍රියාකාරිකයන් සහ වෙනත් මානව අයිතිවාසිකම් කණ්ඩායම්වලින් එල්ල වී තිබේ. ඥානසාර කමිටුවද මෙම විවේචන ගැන නොදන්නවා නොවේ. එක රටක් – එක නීතියක් ව්‍යාපෘතිය සාධාරණය කිරීමට එම විවේචන ආණ්ඩුවද කමිටුවද විසින් මෙහෙයට යොදා ගන්නේ නම් අප පුදුම විය යුතු නැත.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පැත්තෙන් බලන විට, මේ වෙතින් වැදගත් ප්‍රශ්නයක් මතු වේ. අප රටේ දේශපාලන සාකච්ඡාවට එකතු කළ යුත්තේ මෙම ගැටලුව පිළිබඳ විවරණයකි. එය නම්, වාර්ගික වශයෙන් බහුවිධ සමාජයක, සුළු ජන ප්‍රජාවගේ සංස්කෘතීන් සහ නීති පද්ධතිවල ඇති මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරන, නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අංග සම්බන්ධව ගත යුතු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විසඳුම සහ ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද?

ඉහත ප්‍රශ්නයට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් දෙන පළමු පිළිතුර විය යුත්තේ, රාජ්‍යය විසින් හිතුවක්කාර ලෙස, වාර්ගික බහුතරවාදී ජාතිකවාදී න්‍යාය පත්‍රයට ගැළපෙන ලෙස එවැනි සංස්කෘතිකාංග හෝ නීති තහනම් කිරීම හෝ අවලංගු කිරීම නොවේ. එවැනි පියවර සුළුතර ප්‍රජාවන්ට විරුද්ධව රාජ්‍ය බලහත්කාරය යෙදීමක් වන නිසාය. ඒ මගින් එම සුළු ජන ප්‍රජාව තවත් නව වෙනස්කම් කිරීම්වලට භාජනය කිරීමක් වන නිසාය. එය සුළුතර ප්‍රජාව සහ බහුතර ප්‍රජාවත්, රාජ්‍යයත් අතර නව ආකාරයේ පසමිතුරුතා ඇති කරමින්, ගැටුම්වලට දොර විවෘත කිරීමක් වන නිසාය. ජනවාර්ගික සමඟිය බිඳ වැටීමට තුඩු දෙන නිසාය.

ඉහත කී ආකාරයේ ගැටලුවලට ඇති විසඳුම බලහත්කාරයෙන් යටත් වැසියන් නිර්මාණය කිරීම හෝ හිතුවක්කාරව සිදුකරන නීති ප්‍රතිසංස්කරණ නොවේ. එම ගැටලු පිළිබඳව පොදුවේ සමාජයේද, එම සුළුතර ප්‍රජාව අතරද විවෘත සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමයි. ඒ මගින් එම සුළුතර ජන සමාජය තුළම, එවැනි නීති හා සම්ප්‍රදාය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමේ කතිකාවක්ද මහජන මතයක්ද ගොඩනැගීමයි. අප සමාජයෙන් නිදසුනක් ගන්නේ නම් සිංහල හා දෙමළ සමාජවල ඇති කුල භේදය සහ දෑවැදි ක්‍රමය මානව අයිතිවාසිකම්ද, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්ති උල්ලංඝනය කරන ඒවාද වෙයි. සිංහල හා දෙමළ සමාජ සහ සංස්කෘතීන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නවීකරණයට භාජනය කිරීම සඳහා කුල පීඩනය සහ අතිශයින් පීඩාකාරී දෑවැදි ක්‍රමය පිළිබඳ විවෘත මහජන කතිකාවක් තිබිය යුතු වේ. කුල පීඩනය හා දෑවැදි ක්‍රමය තහනම් කිරීමට නීිති ගෙන ඒම අදාළ සමාජවල සිදුවන විවෘත සාකච්ඡාවක්ද සමග සිදුවිය යුත්තකි. එම සාකච්ඡාවලදී, එම සංස්කෘතික අංගවලින් පීඩා ලබන සමාජ කොටස්වලට අයත් පුරවැසියන්ගේ හඬ මතු කරන්නට ආධාර කරන සමාජ ප්‍රයත්න සඳහා පුරෝගාමී වීම, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණය සඳහා කැපවී සිටින ක්‍රියාකාරිකයන් සහ කණ්ඩායම් සතු වැදගත් කාර්යයකි.

ඒ අනුව යමින්, අපට කිව හැක්කේ, මුස්ලිම් විවාහ සහ දික්කසාද නීතියේ ඇති මානව සහ ස්ත්‍රී අයිතීන් උල්ලංඝනය කරන අංග නීතියෙන් ඉවත් කළ යුත්තේ, එම නීතිවලින් පීඩා විඳින වින්දිතයන්ගේ හඬ ජයග්‍රහණය කරවීමක් ලෙසින් මිස, වාර්ගික ආධිපත්‍යවාදී ව්‍යාපෘතියක් ඉටු කිරීමක් ලෙස නොවේ.

සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ සංස්කෘතික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ කරුණ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ දේශපාලන න්‍යායේද විවාදාත්මක තේමාවකි. ප්‍රමුඛත්වය දිය යුත්තේ පුද්ගල අයිතීන්ටද, කණ්ඩායම් අයිතීන්ටද, සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතීන්ටද, සංස්කෘතික අයිතීන්ටද? දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයටද, සංස්කෘතික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයටද? යන ප්‍රශ්න එහි ගැබ් වී තිබේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ අප රටේ සාකච්ඡාව මෙවැනි ගැටලුවලටද අවධානය යොමු කිරීමේ කාලය දැන් පැමිණ තිබේ. ■