හිට්ලර්ගේ නැග්මට
වක්‍රව දායක වූ කොමියුනිස්ට්වාදීන්?
භූ දේශපාලන යථාර්ථ ගොඩ නැගෙන හැටි

■ ලියනගේ අමරකීර්ති

මා මිතුරිය, මහාචාර්ය කාමන් වික්‍රමගමගේ මාරම ඇණයකි. ඇය තමාගේ අවධානයට ලක් වූ ලිපි ලේඛන මටද කියවන්නට එවයි. කියවන්නට ඇති මගේ ලැයිස්තුව කොහොමටත් දිගය. ඒ අතරට කාමන් නිතර පාහේ එවන ඒවාද එක් වන විට තරහත් එයි. එහෙත් මේ ඊයේ පෙරේදා ඇය එවූ ලිපියක් එක හුස්මට කියවීමි. එය මා එතෙක් නොදැන සිටි කලාපයක් මා හමුවේ අනාවරණය කළේය: ‘කොමියුනිස්ට්වාදයේ ව්‍යාප්තිය පිළිබඳ යුරෝපයේ පැවති භීතිය හිට්ලර්ගේ නැග්මට හේතු විය.’

මෙම ලිපිය ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයෙහි මහාචාර්ය ජොනතන් හැස්ලම් ලියූ The Spectre of War ගැනයි. එය අපූරු ඉතිහාස ග්‍රන්ථයකි. මෙම පොතෙහි මූලික ප්‍රවාදය පැහැදිලි කරමින් ඉන්දියාවේ පළ වන ‘ද වයර්’ සඟරාවට මහාචාර්ය රුද්‍රංශු මුඛර්ජි ලියූ ලිපියකි මගේ මිතුරිය මා වෙත එවූයේ. ඒ ලිපිය කියවූ මම අදාළ පොතද සොයා ගතිමි. ලිපියෙහි සහ පොතෙහි එන මූලික කරුණු කීපයක් සිංහල පාඨකයන් සමගද බෙදාගන්නට මට සිතිණි.

මුඛර්ජී සිය ලිපිය ආරම්භ කරන්නේ 1848 දී කොමියුනිස්ට් ප්‍රකාශනයෙහි ආරම්භයෙහි එන ප්‍රකට වැකියෙනි. යුරෝපය පුරා අවතාරයක් සැරි සරන බව ඉන් නිවේදනය විය. ඒ වූකලී කොමියුනිස්ට්වාදයේ අවතාරයයි. මේ අවතාරයට යුරෝපය බිය වූ බව නොරහසකි. 1917 රුසියානු විප්ලවයෙන් පසු ලෙනින් සහ ට්‍රොට්ස්කි දෙදෙනා අර කොමියුනිස්ට් ප්‍රකාශනයෙහි එන රූපකය ප්‍රචාරය කළේය. එනම් ලෝකය පුරාම කොමියුනිස්ට් විප්ලවයක් සිදුවෙමින් පවතින්නේය යන්න සෝවියට් ප්‍රචාරණ යාන්ත්‍රණය නිතර කියන්නට විය. මෙය යුරෝපයේ සියලු රටවල පාලකයන් බියට පත් කරන්නට විය. එය එක අතකින් අනවශ්‍ය බියකි. එහෙත් ඒ බිය ඒ ආශ්‍රිත කාලයෙහි යුරෝපයෙහි දේශපාලන තීරණවලට විශාල බලපෑමක් කළේය. හැස්ලම් කියන හැටියට 1917 විප්ලවය ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් කළේය.

ඔහුගේ පොත ආරම්භ වන්නේ මෙසේය: හිට්ලර්ගේ ෆැසිස්ට්වාදයේ නැග්මට කොමියුනිස්ට්වාදීන් (බෝල්ෂෙවික්වාදීන්) දායක වී යැයි කිසිවෙකු විශ්වාස කළ යුත්තේ ඇයි?

හිට්ලර්ගේ නැග්ම සිදු වූයේ යුරෝපීය නායකයන් එසේ බියට පත්ව සිටි පසුබිමකය.
පළමු වෙනි ලෝක යුද්ධය (1914-9) එතෙක් පැවති ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා තීරණාත්මක වෙනසකට ලක් කළ අතර 1917 විප්ලවය ඊට තවත් මානයක් එක් කළේය. මහාචාර්ය හැස්ලම් දකින හැටියට පළමු ලෝක යුද්ධයේදී සාර් රුසියාවට අත්වූ ඉරණම 1917 විප්ලවයටද බලපෑවේය. යුද්ධයෙන් රුසියාවට සිදු වූ හානිය හා ජනතා අවදිවීම මතිනි, විප්ලවය ඇති වූයේ.

විප්ලවය ජයගත් පසු කොමියුනිස්ට්වාදීන්ගේ දෘෂ්ටිවාදයේ කොටසක් වූ ලෝක ව්‍යාප්ත විප්ලවය පිළිබඳ අදහස උස් හඬින් ප්‍රචාරය විය. “ලෝකවාසී නිර්ධනයිනි එක්වව්” යන්න ප්‍රධාන කොමියුනිස්ට් තේමාවකි. මේ අදහසට යුරෝපයේ බොහෝ රටවල පාලකයන් බිය වීම පුදුමයක් නොවේ. එය ධනවාදය පමණක් නොව යුරෝපයේ ප්‍රධාන රටවල සියල්ලම සතුව එවකට පැවති යටත් විජිතද අහිමි කරන දෘෂ්ටිවාදයකි.

තවත් දෙයක් සිදු විය. බෝල්ෂෙවික්වරුන් ලෝක විප්ලවයක් ගැන විශ්වාස කළේ පමණක් නොව ඒ වනවිටත් සිදුවෙමින් පවතින්නේ යැයි ඔවුන් සිතූ ජර්මානු විප්ලවය ලෝක විප්ලවයේ පළමු පියවරක් යැයිද ඔවුහු සිතූහ. රුසියානු විප්ලවය සිදු වූ වහාම යුරෝපයේ බොහෝ පාලකයෝ ඊට බිය වූහ. 1919 දී ලන්ඩනයේ ද ටයිම්ස් පුවත්පත යුරෝපයෙන් ඉල්ලා සිටියේ “බෝල්ෂෙවික් අධිරාජ්‍යවාදය නම් තර්ජනයට මුහුණ දෙන” ලෙසය.

පළමු ලෝක යුද්ධයේ අවසාන වසරේදී එහි සිටි ජෙනරාල්වරයෙකු ලන්ඩනයට මෙසේ ලිව්වේය: “ජර්මනියට පිළිගත හැකි වූද, ජර්මනියේ ආත්මාභිමානයට හානි නොකරන්නා වූද සාමයක් ජර්මනිය වෙත ප්‍රදානය කරන්නට අප අසමත් වුවහොත් ජර්මනිය බොල්ෂෙවික්වරුන්ට එකතු වී සෝවියට් දේශයක් බවට පත් වනු ඇත.” මේවා බි්‍රතාන්‍යය ඇතුළු යුරෝපය තැති ගන්වන ආරංචි විය.

ඒ නිසා එංගලන්තය බොල්ෂෙවික් “තර්ජනයට” මුහුණ දීමට කලින්ම පටන්ගෙන තිබුණ බවක් මහාචාර්ය හැස්ලම්ගේ ඓතිහාසික ගවේෂණවලට හසු වී තිබේ. මේ එක් නිදර්ශනයකි: එවකට පැවති පළමු ලෝක යුද්ධයේදී ජර්මානු හමුදා ඉදිරියට යාම වැළැක්වීමට යැයි කියා යවන ලද බි්‍රතාන්‍ය හමුදා ඛණ්ඩයක් ජර්මනිය දෙසට යනු වෙනුවට සැබැවින්ම ගියේ රුසියාව දෙසටය. ඒ ඇයි? ඔවුන්ට සැබැවින්ම පහර දීමට අවශ්‍ය වී තිබුණේ රුසියානු විප්ලවවාදී හමුදාවලටය! ඒ වන විටත් ප්‍රතිවිප්ලවවාදී සිවිල් යුද්ධයක් රුසියාවේ පැවතිණි. එංගලන්තය වැනි රටවල ප්‍රතිවිප්ලවවාදී සටන්කාමීන්ට අනුග්‍රහය දැක්වීම නිසා ලෙනින් සහ ට්‍රොට්ස්කිගේ නායකත්වයෙන් යුතු රුසියානු විප්ලවීය රෙජීමයට ඉතා දරුණු ලෙස ප්‍රතිවිප්ලවය මර්දනය කරන්නට සිදු විය. එය සෝවියට් දේශය ගිලගත් රතු භීෂණයෙහි ආරම්භය වී යැයි හැස්ලම් කියයි.

සෝවියට් ආණ්ඩුව සිතූ ලෙස ජර්මනියේ විප්ලය සිදු නොවිණි. එහි වම කැබලිවලට බිඳිණි. දරුණු මර්දනයක් දියත් විය. එහෙත් ඒ වන විට බලයේ සිටි ජෝසෆ් ස්ටාලින් රුසියාවෙහි අවි බලය වැඩි කිරීම උදෙසා ජර්මානු ආණ්ඩුව සමග රහස් සාකච්ඡා කළ බව මහාචාර්ය හැස්ලම් සොයාගෙන තිබේ. එහිදී රෝසා ලක්සම්බර්ග් මරා දැමූ ජර්මානු ආණ්ඩුව සමග රහස් ගනුදෙනු කරන්නට සෝවියට් ආණ්ඩුව පසුබට වී නැත. දේශපාලනයේ හැටි එහෙමය.

1937-39 වන විට හිට්ලර්ගේ නැග්මත්, තවත් යුද්ධයක ආරම්භයත් ඉතා පැහැදිලි වුවත් බි්‍රතාන්‍යය සෝවියට් දේශය සමග සහයෝගයෙන් ජර්මන් තර්ජනයට මුහුණදීම ප්‍රතික්ශේප කළේය. ඒ ඇයි? අන් කිසි හේතුවක් නිසා නොව සෝවියට් දේශය කොමියුනිස්ට් වීමය. යුරෝපයේ හරි මැදට කොමියුනිස්ට්වාදය පැමිණීමට වඩා ජර්මන් ෆැසිස්ට්වාදය හොඳ යැයිද එය වෙනත් ක්‍රමවලින් වළක්වා ගත හැකි යැයිද බි්‍රතාන්‍යය කල්පනා කර ඇති බව මහාචාර්ය හැස්ලම් කියයි.

එනම් මේ වන විට යුරෝපයේ සිටි ප්‍රධානතම “නීචයෝ” දෙදෙනා වූ රුසියාව සහ ජර්මනිය එකට එක් වී සිටියහ. ඉතාලියේ විප්ලවීය උත්සාහය අසාර්ථක වී මුසෝලිනීගේ සහ ෆැසිස්ට්වාදයේ නැග්ම සිදු වෙමින් තිබිණි. මොස්කව් සහ බර්ලින් අතර මිලිටරි සම්බන්ධතා රහසක් වූ නමුත් ඒ ගැන ආරංචි ලන්ඩන්, පැරිස් සහ වොෂින්ටන් වෙතද පැතිරෙමින් තිබිණි. කෙසේ හෝ ජර්මනිය තමන්ගේ පැත්තට ගන්නට බි්‍රතාන්‍යයට අවශ්‍ය විය.

යුරෝපයට ඇති ලොකුම තර්ජනය බෝල්ෂෙවික්වාදය යැයි සිතූ යුරෝපය බලවතුන් ඒ සතුරා වෙත ප්‍රධාන අවධානය යොමු කර සිටින අතර හිට්ලර් ක්‍රමයෙන් බලවත් වූයේය. යුරෝපයේ විප්ලවය සිදු නොවන බව දැනුණ විට බෝල්ෂෙවික්වරු ආසියාව දෙසට අවධානය යොමු කළෝය. ආසියාවේ එවකට යටත්විජිත ලෙස පැවති රටවල විප්ලවීය ව්‍යාපාර සමග සම්බන්ධ වන්නට ඔවුහු තැත් කළහ. “ලන්ඩනය සහ පැරීසිය වෙත යන මාවත වැටී ඇත්තේ ඇෆ්ඝනිස්ථානය, පංජාබය සහ බෙංගාලය ඔස්සේ” යැයි ට්‍රොට්ස්කි කීවේය. 1927 දී පීකිං නගරයේ සෝවියට් තානාපති කාර්යාලයෙන් හමු වූ ලිපි ලේඛන අතර තිබී ආසියාවේ විප්ලවීය ව්‍යාපාරවලට සෝවියට් ආණ්ඩුව කරන මැදිහත්වීම්, මුදල් වියදම් කිරීම් ආදිය ගැන සාක්ෂි හමු විය. මෙවැනි සිද්ධි එංගලන්තය තුළ ජනප්‍රිය කොමියුනිස්ට් ජනප්‍රිය විරෝධයකට හේතුවක් වූයේය. ඒ නිසා ජර්මනිය තුළ නට්සිවාදයේ නැග්ම වෙත යොමු විය යුතු අවධානය සැබැවින්ම යොමු වූයේ ‘කොමියුනිස්ට් තර්ජනය’ වෙතය. මේ පසුබිමේ හිට්ලර් ටික ටික ඉහළ නැග්ගේය.

එහෙත් බි්‍රතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවේ පවා සාකච්ඡාවට ගැනුණේ තමන්ට ඇති බරපතළම තර්ජනය සෝවියට් රුසියාව බවයි.

මේ අතර 1924 දී ලෙනින්ගේ මරණයෙන් පසු බලයට පත් ස්ටාලින් ලෝක විප්ලවයකින් තොරව පවා තනි රටක් තුළ සමාජවාදය ගොඩනැගිය හැකි යැයි විශ්වාස කළේය; ඔහු ඒ සඳහා අවශ්‍ය ආර්ථික සහ යුදමය සැලසුම් ක්‍රියාත්මක කළේය; මර්දනීය රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් ඇති කළේය. රුසියානු කොමියුනිස්ට් පක්ෂය තුළ ඒ අදහසට විරුද්ධ සියලු මතධාරීන් ඉවත් කර දැම්මේය. ඒ බිහිසුණු මර්දනය ගැන අද අපමණ දේ ලියවී තිබේ.

එහෙත් ස්ටාලින් වෙනත් රටවල කොමියුනිස්ට් දේශපාලන කටයුතුවලට මැදිහත්වීම සම්පූර්ණයෙන් අත් හළ නොහළ බව මහාචාර්ය හැස්ලම් පෙන්වා දෙයි. 1929 දී බි්‍රතාන්‍ය ලේබර් පක්ෂයේ බලයට පැමිණීමට රහස් සෝවියට් ආධාර ලැබී තිබේ. මේවා ඔහුගේ පොතෙන් මතු වන අලුත් කරුණුය. තවත් තීරණාත්මක මැදිහත්වීමක් ස්ටාලින් ජර්මනියෙහි කළේය. එහි කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සහ සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් අතර සන්ධානයක් ඇතිවීම වැළැක්වීමට ස්ටාලින් කටයුතු කළේය. ජර්මානු සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් ස්ටාලින් විසින් හඳුන්වනු ලැබුණේ “සමාජ ෆැසිස්ට්වාදීන්” ලෙසිනි. බෝල්ෂෙවික් දෘෂ්ටිවාදී මෙවලම් ලෝකය පුරා සෑම රටකම දේශපාලන යථාර්ථය විස්තර කිරීමට භාවිත වූ බව රහසක් නොවේ. එකල ජර්මනියේ වාමවාදීන් අතර පෘථුල සන්ධානයක් ඇති නොවීමේ වාසිය අත්වූයේ හිට්ලර්ට මිස අන් කෙනෙකුට නොවේ.
මේ අවස්ථාවේ බි්‍රතාන්‍ය පාලක පන්තියට උභතෝකෝටිකයකට මුහුණ දුන්නේය. ඒ නම් ජාත්‍යන්තර ප්‍රහාරවල යෙදීමේ මිලිටරිමය ශක්තියක් නැතැයි ඔවුන් දුටු සෝවියට් රුසියාව සහ දැඩි සේ සන්නන්ධ වූද ජාතිකවාදී ප්‍රචණ්ඩ අලංකාරික භාවිතයෙන් යුතු වූද ජර්මනිය යන දෙකින් තෝරාගන්නේ කුමක්ද යන්නයි. බි්‍රතාන්‍ය පාලක පන්තිය තමන්ගේ මිතුරා ලෙස තෝරාගත්තේ ජර්මනියයි. තමන් නියෝජනය කරන ශිෂ්ටත්වයට හානිකර යැයි බි්‍රතාන්‍යය දැක්කේ කොමියුනිස්ට් රුසියාවයි.

එවක බි්‍රතාන්‍යයෙහි පාලක ප්‍රභූහු හිට්ලර්ගේ ජාතිවාදයේ අප්‍රසන්න අංග දුටුවද ඔහුට හා තමන්ට පොදු හරයක් ඇතැයිද දුටුවහ. ලෝකයට වැඩිම තර්ජනය ලෙස ඔවුන් දුටුවේ කොමියුනිස්ට්වාදයයි. මේ එවක බි්‍රතාන්‍ය රජයේ පාසල්වලින්ද ඔක්ස්ෆර්ඩ් සහ කේම්බි්‍රජ් වැනි විශ්වවිද්‍යාලවලින්ද උගත් පාලක ප්‍රභූන් සිතූ ආකාරය යැයි මහාචාර්ය හැස්ලම් කියන්නේ එක්තරා උපහාසයකින්ද යුතුවය. මේ පාලක ප්‍රභූන්ගේ දෘෂ්ටිවාදවල අනුග්‍රහය ලැබ සාපේක්ෂ වශයෙන් නිදහසේ ඉහළ නැගි හිට්ලර් මුළු රටක් ජාතිවාදයෙන් උමතු කළේය; මිලියන ගණනක් ජනයා මරා දැම්මේය.

මහාචාර්ය හැස්ලම් නොකියන දෙයක් මට මෙහිදී මතක් වේ. ඒ කසුවො ඉෂිගුරෝගේ ‘රිමේන්ස් ද ඩේ’ නවකතාවයි. එහි එන්නේ ඉහත කියන වැනි බි්‍රතාන්‍ය පාලක ප්‍රභූවරුන් නට්සිවාදයේ නැග්ම කෙරෙහි අන්ධ වූයේ පමණක් නොව ඒ නැග්මට අනුග්‍රහයද දැක්වූයේ කෙසේද යන්නය.

සෝවියට් රුසියාව වෙනුවට හිට්ලර්ගේ ජර්මනිය තෝරාගත් බි්‍රතාන්‍ය පාලක ප්‍රභූවරුන් සිතුවේ මෙසේය: හිට්ලර් බලයට පත් වුවත් යුරෝපයෙන් යම් භූමි ප්‍රදේශයක් ඔහුගේ පාලනයට බාර දී ඔහු පාලනය කරගත හැකිය. සෝවියට් නැග්ම සිදුවුවහොත් එය යුරෝපයෙන් නැවැත්විය නොහැකිය. එය ගෝලීය ගැටලුවකි. හිට්ලර් කොමියුනිස්ට්වාදයට එරෙහි සාධාරණ මිනිසෙකියි ඔවුහු සිතූහ.

කොමියුනිස්ට්වාදය යනු ජර්මන් නට්සිවාදයට වඩා තර්ජනයකිය යන්න බි්‍රතාන්‍ය පාලක ප්‍රභූන්ගේ ප්‍රධාන දෘෂ්ටිවාදය වී තිබෙන පසුබිමක එය සනාථ කරමින් සෝවියට් රුසියාව නැගෙනහිර පෝලන්තය අල්ලා ගත්තේය.
මේ අතර හිට්ලර්ගේ නැග්ම ගැන 1924-35 පමණ කාලයේ සෝවියට් රුසියාවේ පැවතියේ එක්තරා නිහඬ පිළිවෙතකි. ඔහුගේ නැග්ම ධනවාදයේ අර්බුදයේම කොටසක් යැයි ඔවුහු දැක්කහ. හිට්ලර්ගේ නැග්ම යනු දීර්ඝ කාලීන වශයෙන් පවත්නා දෙයක් සේ දැකීම යනු “ධනවාදයේ නිසැක අර්බුදය” පිළිබඳ ප්‍රවාදය අත්හැරීමකි! ධනවාදය කඩා වැටෙමින් තිබේ. හිට්ලර් ධනවාදියෙකි. ඒ නිසා ඔහුගේ නැග්ම නැග්මක් නොව වැටීමකි!
මහාචාර්ය හැස්ලම්ගේ පොත පිළිබඳ විවරණයක් කරන මහාචාර්ය රුද්‍රංශු මුඛර්ජි මෙසේ කියයි: ලෝක භූ දේශපාලන සම්බන්ධතාවලදී යම් ස්ථානයක ඇත්තටම සිදු වන දේ බලවත් රටවල් විසින් දකිනු ලබන්නේ එවැනි රටවල පාලක ප්‍රභූන්ගේ දෘෂ්ටිවාදී පූර්ව නිගමන සහ පක්ෂපාතකම් ඔස්සේය. තමන් හිට්ලර්ගේ නැග්ම වටහා ගැනීමට භාවිත කළ දෘෂ්ටිවාදී රාමුව වැරදි බව බි්‍රතාන්‍ය ප්‍රමුඛ ධනවාදී යුරෝපය වටහා ගත්තේ අතිවිශාල මිලක් ගෙවමිනි. ඒ මිලට මනුෂ්‍ය ජීවිත මිලියන ගණනක්ද අයිතිය. හිට්ලර්ගේ නැග්ම ගැන බෝල්ෂෙවික් දෘෂ්ටිමය රාමුවද නිවැරදි නැත. අර මිල ගෙවීමට ඒ රාමුවද වගකිව යුතුය.
මහාචාර්ය හැස්ලම්ගේ පිටු පන්සිය ගණනක පොතෙන් මා තවමත් කියවා ඇත්තේ කුඩා කොටසකි. දැනට මට මෙසේ කිව හැකිය: දෙවෙනි ලෝක යුද්ධය පිළිබඳ දෘෂ්ටිවාදී කඳවුරු දෙකක් දුටු වැරදි චිත්‍රය ලෝක බල දේශපාලන කඳවුරුවලින් ගොඩ නැගෙන එකම වූද අවසන් වූද වැරදි චිත්‍රය නොවේ. එය ජාත්‍යන්තර වශයෙන්ද ජාතික වශයෙන්ද දිගටම සිදුවනු ඇත.

මෙම පොත කරුණු දෙකක් නිසා වැදගත්ය. ඉතිහාස ගවේෂණය මගින් කරුණු අනාවරණය කරගත යුත්තේ සහ ඉතිහාසකරණය කෙබඳු විය යුතුද යන්න ගැන මේ නිදර්ශනයකි. ශාස්ත්‍රාලික ඉතිහාසකරණයට අමතරව දෙවෙනි ලෝක යුද්ධය පිළිබඳ නොනැවතී නවකතා ලියවෙන්නේ මන්ද යන්න එක් පිළිතුරක්ද මෙහි තිබේ. අපට නවකතාව අවශ්‍ය වන්නේ මෙන්න මේ නිසා යැයි මේ පොත කියවන විට මට සිතේ.

මේත් කුලපති කෙනෙක්!

මෙම ලිපිය අවසන් කරමින් තවත් දෙයක් කිව යුතුය. මහාචාර්ය හැස්ලම්ගේ පොත ගැන මගේ අවධානය යොමු කළ ‘ද වයර්’ සඟරාවේ ලිපිය ලියූවේ රුද්‍රංශු මුඛර්ජි යනු ඉන්දියාවේ අශෝක විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉතිහාසය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයා විය. ඔහු දැන් එම විශ්වවිද්‍යාලයෙහි කුලපතිවරයාද වේ. ඔහු කීර්තිමත් ගත් කතුවරයෙකි. එපමණක් කීම ප්‍රමාණවත්ය. ■