■ අමන්දිකා කුරේ
මුතුරාජවෙල වගුරු බිම සම්බන්ධයෙන් මේ දින වල විශාල සාකච්ඡාවක් ඇති වී තිබේ. ඒ එම වගුරු භූමිය හා ඒ ආශ්‍රිත විශාල ඉඩම් ප්‍රමාණයක් රැම්සා වගුරු බිමක් සේ සලකා සංවර්ධනය කිරීමට ජනාධිපතිවරයා විසින් අති විශේෂ ගැසට්ටුවකින් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට පවරා දී තිබීමයි. මෙම වගුරු භූමිය ආශ්‍රිත අනවසර ගොඩකිරීම් ආදිය නැවැත්වීමේ අරමුණින් මෙම ගැසට්ටුව නිකුත් කර ඇති බව ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් 2021 ඔක්තෝබර් 07 වන දින නිකුත් කරන ලද අංක 2248/44 දරන අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රයේ සඳහන් කර තිබේ.
රැම්සා සම්මුතිය යනු තෙත් බිම් පිළිබඳ සම්මුතියක් වන අතර එය 1971 දී ඉරානයේ රැම්සා නගරයේ දී අත්සන් කරන ලදී. තෙත්බිම් සහ ඒවායේ සම්පත් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විවිධ රටවල් සහ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විසින් 1960 ගණන්වල සම්මුතිය සඳහා සාකච්ඡා ආරම්භ කරන ලදී. අවසාන වශයෙන්, එය 1975 දී බලාත්මක විය. ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාවද එම සම්මුතියට අත්සන් තබා ඇති අතර ඒ අනුව තෙත් බිම් සුරක්ෂිත කිරීමට බැඳී සිටියි.
ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත්බිම් සංරක්ෂණය සඳහා රාජ්‍ය ආයතන දෙකකට වගකීමක් ඇත. එකක් වන්නේ රටේ රැම්සා තෙත් බිම් පිළිබඳ පාලන අධිකාරිය වන වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව යි. එහි අනෙක් බලයලත් නියෝජිතායතනය වන ජාතික තෙත්බිම් මෙහෙයුම් කමිටුවේ සභාපතිත්වය දරන මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය ජාතික තෙත්බිම් පිළිබඳ කෙටුම්පතක් 2006දී සකස් කිරීමටත් තීරණය කෙරුණ නමුත් තවමත් විධිමත් ප්‍රතිපත්තියක් ඒ සම්බන්ධයෙන් සකස් කර නොමැත.
එලෙස මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියට සහ වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට බලය තිබෙන ක්‍රියාවක් එය අබිබවා යමින් ජනාධිපතිවරයා විසින් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට පවරා දී තිබේ. නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියේ විෂය පථයෙහි රැම්සා තෙත් බිම් සංවර්ධනය සම්බන්ධයෙන් කිසිදු වගකීමක් නොමැති අතර ඒ වෙනුව භූමි සංවර්ධනය, ආයෝජන සඳහා ලබා දීමට එම නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය පිහිටුවා ඇති 1980 අංක 02 දරණ නාගරික සංවර්ධන ව්‍යාපෘති විශේෂ විධිවිධාන පනත යටතේ එම ආයතනයට බලය ලබා දී තිබේ.
මෙතෙක් කල් මෙම මුතුරාජවෙල අභය භූමිය පැවතියේ වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව යටතේයි. ඒ අනුව මීගමුව කළපුවද ඇතුළුව පාරම්පරිකව ජනතාව ජීවත් වන ප්‍රදේශ ද මේ අනුව රැම්සා තෙත් බිමට ඇතුළත් වන බවට ගැසට්ටුවේ සඳහන් අතර තම පාරම්පරික ඉඩම් එලෙස නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට පවරා දීමෙන් වළකින්නැයි ඉල්ලමින් ජනතා උද්ඝෝෂණය ද පසුගිය සති කිහිපය පුරා මීගමුව ආශ්‍රිතව පැවැත්වුණි. ඊට අමතරව මෙලෙස නම් කර ඇති ඉඩම් ආශ්‍රිතව කතෝලික පල්ලි රාශියක් ද පිහිටා තිබෙන අතර සැලකිය යුතු වසර ගණනක සිට ඒවා එම ප්‍රදේශවල ස්ථානගත වී තිබෙයි. මේ නිසාම කතෝලික ප්‍රජාවද මේ පිළිබඳව සිය විරෝධය දක්වති.
මෙම ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී ද සාකච්ඡා වූ අතර සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වෛද්‍ය කාවින්ද ජයවර්ධන මේ සම්බන්ධයෙන් සිය විරෝධය ප්‍රකාශ කළේ ය. සිය පවුලේ අය පාරම්පරිකව ජීවත් වන ඉඩම් පවා ඒ අනුව මෙම රැම්සා භූමියට පවරාගෙන ඇති බවට එහිදී ඔහු අදහස් පළ කළේ ය. ආණ්ඩු පක්ෂයේ ප්‍රබල සාමාජිකයෙකුද වන ග්‍රාමීය මාර්ග හා අවශේෂ යටිතල පහසුකම් රාජ්‍ය අමාත්‍ය නිමල් ලන්සා ද ඊට සිය විරෝධය පළ කළේ ය. මෙම ගැසට්ටුවේ නිකුත් කර ඇති සීමා වෙනුවට මිනිසුන් ජීවත් වන ප්‍රදේශ අතහැර ඉතිරි ප්‍රදේශ පමණක් ගැසට්ටුවට එක් කරන ලෙසය ඔහු ඉල්ලා සිටියේ.
නාගරික සංවර්ධන විශේෂ විධිවිධාන පනතේ දෙවැනි වගන්තිය යටතේ ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීමේදී නාගරික සංවර්ධන විෂයභාර අමාත්‍යවරයාට ඕනෑම රජයේ ඉඩමක් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට ගැනීමේ බලයක් හිමි වී තිබේ. ඒ අනුව සාමාන්‍ය ක්‍රමවේදය යටතේ ඉඩමක් පවරා ගන්නවාට වඩා ඉක්මනින් හා අඩු පියවර ප්‍රමාණයකින් මෙලෙස ඉඩම් අත් පත් කරගැනීමේ හැකියවක් ඇත.
ඒ අනුව මෙම සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් සිය විරෝධය පළ කරමින් කාදිනල් මැල්කම් රංජිත් හිමියන් සහ සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී කාවින්ද ජයවර්ධන විසින් සිය මූලික අයිතිවාසිකම් කඩ වී ඇති බවට සඳහන් කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ගොනු කර ඇත. ඒ අනුව මෙම පවරා ගැනීම අත්හිටුවීමට රීට් ආඥාවක් නිකුත් කරන ලෙස ඔවුන් එහිදී ඉල්ලා තිබේ.
අපි මේ සම්බන්ධයෙන් අදහස් විමසීමට සමගි ජන බලවේගයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී කාවින්ද ජයවර්ධන සම්බන්ධ කරගත්තෙමු.
‘මුතුරාජවෙල අභය භූමියක් හැටියට නම් කරලා 1996 දී ගැසට් එකක් ගහලා තියෙනවා. එහි සඳහන් කරලා තියෙන්නේ හෙක්ටයාර 1200කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක්. මේ ආණ්ඩුවෙන් කරලා තියෙන්නේ හෙක්ටයාර 5800කටටත් වඩා ප්‍රමාණයක් ගැසට් කරලා තියෙන එක. ඒ අනුව පෑලියගොඩ ඉඳන් මීගමු කළපුවත් ඇතුළුව මීගමු කළපුව දක්වා විශාල හෙක්ටයාර ප්‍රමාණයක් දීලා තියෙනවා සංරක්ෂණය කරන්න, අනවසර ගොඩකිරීම් නවත්වන්න හා රැම්සා තෙත් බිමක් විදිහට සංවර්ධනය කරන්න කියලා. මේකෙ තියෙන ප්‍රශ්නය තමයි රැම්සා භූමියක් නම් කරන්න හරි ඒවා සංරක්ෂණය කරන්න හරි දේවල් කරන්න ඕනෑ පරිසර අමාත්‍යාංශය, වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ අමාත්‍යාංශය වගේ ඊට අදාළ අංශ විසින්. දැන් මේ ඉඩම් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට දුන්නාම තියෙන ප්‍රශ්නය තමයි ඒ පනත අනුවම තියෙනවා එයාලාට අයත් ඉඩම් සංවර්ධනය කරන්න පුළුවන් කියලා. ඒ වගේම ඒ ඉඩම් විකුණන්න හා පවරන්න පුළුවන් සහ බදු දෙන්නත් පුළුවන්. එතකොට අපි අහන ප්‍රශ්නය තමයි ඒ වගේ ආයතනයකට මේ මිනිස්සු ජීවත් වන ජනාවාස ඇතුළත් කරලා, දේවස්ථාන විශේෂයෙන් ම පල්ලි ඇතුළත් කරලා, ක්‍රීඩා පිට්ටනි හා පාසල් ඇතුළත් කරලා මේ මොකක්ද කරන්න හදන්නේ කියන එක. මේකට අපි තදින්ම විරුද්ධයි. ඒ නිසා මාත් ඉදිරිපත් වුණා ගරු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට මීට විරුද්ධව රීට් ආඥාවක් ලබා දෙන්න කියලා. අපි මේ අසාධාරණ ක්‍රියාවට එරෙහිව ජනතාවත් එකතු කරගෙන ලොකු සටනක් කරනවා. මම විශේෂයෙන් ම කියන්න ඕනෑ ගොඩ කිරීම් නතර කරන්න පරිසර හානිය නතර කරන්න අපි අනිවාර්යයෙන්ම එකඟයි. එහි කිසිදු ගැටලුවක් නෑ. නමුත් මේ පරිසර හානි නවත්වන්න සංරක්ෂණය කරනවා කියලා පෙන්නලා ඒවා සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිවලට යොදාගන්න හදනවා නම් අපි ඒකට විරුද්ධයි. කොරියන් සමාගමක් එක්ක ගිවිසුමක් අත්සන් කරලා තියෙනවා අක්කර 300ක සහයෝගීතා ව්‍යාපෘතියක් කරන්නත් ඔය ප්‍රදේශය ආශ්‍රිතවම කරලා දීලා තියෙනවා මේ ආණ්ඩුවෙන් ම. ඒකට ඒ විදිහටත් මේ ජනතාව ජීවත් වන නිජ බිම් පවරාගන්න මේ විදිහටත් කරන එකට අපි සම්පූර්ණයෙන් ම විරුද්ධයි. දැන් මේ අල්ල ගන්න හදන්නේ මිනිස්සු පාරම්පරිකව ජීවත් වන ඉඩම්. මේ ප්‍රදේශයේ තිබෙන බෝපිටිය දේවස්ථානය ගත්තොත් ඒක අවුරුදු 150කටත් වඩා පැරණියි. ඉතින් මේ අසාධාරණය නවත්වන්න කියන එක තමයි අපි ආණ්ඩුවට කියන්නේ.”
මෙහි පවතින නීතිමය තත්වය සම්බන්ධයෙන් විමසීමට අප හිටපු අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයෙකු වන අශෝක පීරීස් මහතාද සම්බන්ධ කරගත්තෙමු.
‘නාගරික සංවර්ධන විශේෂ විධි විධාන පනතේ දෙවන වගන්තිය යටතේ විෂයභාර ඇමතිට අයිතියක් තියෙනවා ඕනෑම රජයේ ඉඩමක් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට කඩිනමින් පවරගන්න. ඒ අනුව තමයි මේක වෙලා තියෙන්නේ. ඇමතිවරයාගේ නිර්දේශයෙන් ජනාධිපතිවරයා මේ ගැසට්ටුව නිකුත් කරලා තියෙන්නේ. නමුත් මේ වගේ ගැසට්ටුවක් නිකුත් කරනකොට සාමාන්‍යයෙන් හා ඇත්තටම විය යුතු ක්‍රමවේදය වන්නේ පරිසර අමාත්‍යංශය විසින් ගැසට් නිකුත් කිරීම. උදාහරණයක් විදිහට කිව්වොත් ආනවිලුන්දාව රැම්සා තෙත් භූමියක් හැටියට ගැසට් කළේ පරිසර අමාත්‍යාංශයෙන්. අනිත් දේ තමයි මෙහෙම ගැසට් එකකින් රෑම්සා තෙත් භූමියක් නම් කළාට පස්සේ ඒ ප්‍රදේශය ඇතුළෙ මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් කිසිවක් කරන්න දෙන්නේ නෑ. එය නීතියෙන් තහනම්. සීමා සහිතව යම් මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් කරන්න අවසර ගන්න පුළුවන් වුණත් මේ කියන ප්‍රදේශයේ ඒක කරන්න අමාරුයි මොකද මිනිස්සු වසර ගණනාවක් තිස්සෙ ජීවත් වන ප්‍රදේශ නිසා. මට හිතෙන කාරණය තමයි විෂය භාර අමාත්‍යාංශයකින් මේ කටයුත්ත නොකර නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය හරහා ගැසට් එක නිකුත් කර ඊට පවරාගෙන තිබෙන්නේ ම යම් කිසි යටි අරමුණක් ඇතිවයි කියන එකයි.”
අප මේ තත්වය සම්බන්ධයෙන් විමසීමට වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ අමාත්‍ය සී.බී රත්නායක මහතා දුරකථනයෙන් සම්බන්ධ කරගැනීමට උත්සාහ දැරූවද එය ව්‍යර්ථ විය. ඉන්පසුව එම අමාත්‍යංශයේ ලේකම් සම්බන්ධ කරගැනීමට උත්සාහ කළ ද ඔහුද සම්බන්ධ කර ගැනීමට නොහැකිවිය.
මෙම ප්‍රදේශය ආශ්‍රිතව සාමාන්‍යයෙන් ලක්ෂ තුනක් පමණ පිරිසක් ජීවත් වන අතර ඔවුන්ගේ ජනාවාස අහිමි කිරීමට එරෙහිව ඔවුන් මේ වන විට වීදි බැස තිබේ. පසුගිය නොවැම්බර් 07 වැනිදාද වසංගත තත්වය නොතකා විශාල පිරිසක් විරෝධතාවකට එකතු වී සිටි අතර ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම වන්නේ සිය නිජභූමිය තමන්ට ලබා දෙන ලෙසයි.■
