රසායනාගාර පරීක්ෂණ මගින් අහිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සිටින බවට තහවුරු වූ චීනයේ කින්ඩාවෝ සමාගමේ ඝන කාබනික පොහොර රැගත් නැව සිය නම වෙනස් කරමින් තවදුරටත් රටේ දකණට වන්නට ශ්‍රී ලංකා මුහුදු තීරයේ සැරිසරමින් සිටින බවට මේ වනවිට තහවුරු වී අවසන්ය. කොළඹ වරායේ හාබර් මාස්ටර්වරයාද එය තහවුරු කර ඇති අතර ඊට අමතරව එම කාබනික පොහොර ගනුදෙනුවේ දේශීය නියෝජිත ආයතනය වන චෙලීනා කැපිටල් කෝපරේෂන් සමාගමේ නිලධාරීන්ද ඒ බව තහවුරු කර ඇත.
මෙම පොහොර ගනුදෙනුවේ රජයේ ලංකා පොහොර සමාගම වෙනුවෙන් බැංකු කටයුතු සිදුකළ මහජන බැංකුව මේ වනවිට චීනය තුළ අසාදු ලේඛනගත කර ඇතැයි ශ්‍රී ලංකාවේ චීන තානාපති කාර්යාලය නිවේදනය කර ඇති තත්වය තුළ මහජන බැංකුව ඒ සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි කර ඇත්තේ අධිකරණ වාරණ නියෝගය හේතුවෙන් ඔවුන්ට ණයවර ලිපිය අනුව චීන සමාගමට මුදල් ගෙවීමට නොහැකි වූ බවත්, අධිකරණ නියෝගය යම් හෙයකින් අවසන් වුවහොත් ඔවුන්ට චීන සමාගමට මුදල් ගෙවීමට සිදුවන බවත්ය. ලංකා පොහොර සමාගම මෙම පොහොර ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් විවෘත කර ඇති ණයවර ලිපිය අනුව චීන සමාගම එම පොහොර නැව්ගත කිරීම සම්බන්ධයෙන් ලියකියවිලි බැංකුවට ලැබීමට සැලැස්වීමත් සමග ඊට අදාල මුදල් ගෙවීමට බැංකුව බැඳී සිටී.
ඒ අනුව බැංකුව පාර්ශ්වයෙන් මෙහි වරදක් නැති අතර ඔවුන්ට අධිකරණයෙන් බාධාවක් නැති තත්වය තුළදී ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 9ක මුදල චීන සමාගමට ගෙවීමට සිදුවනු ඇත.
මෙහි වරද ඇත්තේ ලංකා පොහොර සමාගමේ හෙවත් රජයේ පාර්ශ්වයේය. එකක් විවෘත කරන ලද ණයවර ලිපියේ කොන්දේසි සම්බන්ධයෙන්ය. නැව්ගත කළා යැයි කියන කාබනික පොහොර නුසුදුසු තත්වයට පත්වුවහොත් සිදුකරන්නේ කුමක්ද යන්න පැහැදිලි නැතිවීම එහි ඇති එක් පෙනෙන බරපතළ අඩුපාඩුවකි. එසේ කියන්නට හේතුව මීට පෙර රජය වෙනුවෙන් ලංකා පොහොර සමාගම පොහොර ගෙන්වීමේදී එම පොහොර නැවෙන් බෑමට පෙර සිදුකරන පරීක්ෂණවලදී තත්වයෙන් බාල බවට තහවුරු වීමෙන් පසු හරවා යවූ අවස්ථා ඕනෑ තරම් තිබෙන නිසාය.
මෙම පොහොර ගනුදෙනුවේ ඇති ඊටත් වඩා බරපතළම කාරණය එය නොවේ. රජය වෙනුවෙන් ලංකා පොහොර සමාගම චීන කින්ඩාවෝ සමාගමෙන් ඝන කාබනික පොහොර ගෙන්වීමට ණයවර ලිපි විවෘත කළේ කෙසේද යන්නය. ඊට හේතුව යම් කාබනික ද්‍රව්‍යයක් රටට ගෙන ඒමේදී එසේ ගෙනඒමට පෙර එහි සාම්පලයක් ශාක ආරක්ෂණ පනත අනුව කෘෂිකර්ම අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට යොමුකර එහි අහිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් නැති බවට තහවුරු කිරීමක් කරගත යුතු වීමත්, එම තහවුරු කිරීම ලැබීමෙන් පසු කෘෂිකර්ම අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ ආනයන බලපත්‍රයක් මත පමණක් එම කාබනික ද්‍රව්‍ය රට තුළට ගෙන ඒමට අවසර ලැබීමත් නිසාය. එහෙත් අප රසායනික ලෙස හඳුන්වන පොහොර ගෙන්වීමේදී එවැනි පිළිවෙතක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත. ඒවාහි සාම්පල් පරීක්ෂා කරන්නේ නැවෙන් ගොඩබෑමට පෙර වන අතර ඒද කෘෂිකර්ම අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට බලය හිමි ශාක ආරක්ෂණ පනත යටතේ නොවේ. එම පොහොරවල ඇති රසායනික සංයෝග හා අපද්‍රව්‍ය නියම කර ඇති ප්‍රමාණයට තිබෙනවාද යන්න නැද්ද යන්න එහිදී පරීක්ෂාවට ලක්වේ. එම පරීක්ෂා කිරීම් සිදුකරන්නේද ශාක නිරෝධායන සේවයේ පරීක්ෂණාගාරයේ නොවේ.
චීන කාබනික පොහොර සම්බන්ධයෙන් මෙම ප්‍රශ්නයේදී වරද දැන් පැහැදිලිය. ඒ කෘෂිකර්ම අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ ආනයන බලපත්‍රයක් නොමැතිව රජය කාබනික පොහොර ගෙන්වීමට තීන්දු කළේ කෙසේද හා ඒ වෙනුවෙන් ලංකා පොහොර සමාගම නැවට පොහොර පැටවීමේ ලියවිලි ලැබීම මත මුදල් ගෙවීම සඳහා ණයවර ලිපි විවෘත කළේ ඇයිද යන්නය. ඒ අනුව පැහැදිලි වන සත්‍යය වන්නේ චීන සමාගමේ මෙම පොහොර කෙසේ හෝ අනිවාර්යෙන්ම ලබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවක් හා එකඟතාවක් ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන්ට තිබී ඇති බවය.
‘නුසුදුසු පොහොර අපි ගන්නේ නෑ’ ‘පොහොර නැව වරායට ගන්න එපා යැයි උපදෙස් දීලා තියෙන්නේ’ ‘සුදුසු අලුත් පොහොරක් යළි ගෙනාවොත් විතරයි අපි ගන්නේ’ වැනි කතා මේ සත්‍යය වැසීම සඳහා එම බලධාරීන් කළ කතා මිස වෙනකක් නොවේ.■
