මුහුණු පොතෙන් කියවන්නට ලැබුණ පුවතක් අද ලිපිය ලියන්නට මුල් වූ ආසන්නම හේතුව බව සඳහන් කරනු කැමැත්තෙමි. පුවත නම්, හුදෙකලාව වාසය කරමින් ලේඛන කලාවේ නිමග්නව සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨ ලේඛකයෙකු වාසය කළ නිවස අනපේක්ෂිතව ගිනිබත් වීම ය. මේ ගින්න කිසියම් අත් වැරුද්දකින් ඇති වුණ ගින්නක් ද?, නැතහොත් යම් කිසි කෙනෙකු විසින් චේතනාන්විතව සිදු කළ ගින්නක් ද? යන්න ගැන ඒ බව දැන ගත්දා සිට විමසිලිමත් වුව ඊට අදාළව කිසිම පුවතක් කියවන්නට හෝ අසන්නට නොලැබිණි.
ලේඛකයා සමඟ තරමක සම්බන්ධතාවක් තිබුණ ද දූරකථනයෙන් කතා බහද අසීරු විය.
මගේ පැරණි බැංකු මිතුරන් කිහිප දෙනෙකුගෙන් දැන ගන්නට ලැබුණේ මේ ලේඛකයාගේ ජීවිතය බේරීම එක්තරා අන්දමක ආශ්චර්යයක් බව ය. ලේඛක කමල් පෙරේරාගේ සටහනකින් කියැවුණේ මේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ලේඛකයාට කිසියම් ආධාරයක් කිරීමට ගන්නා ලද උත්සාහයයි. සමීපතම කිහිප දෙනෙකු පසුගිය දිනක මේ ලේඛකයාට ආධාරයක් සිදු කළ බවට විස්තර ද දකින්නට ලැබිණි. අද කාලයේ හැටියට ඒ ආධාරය ඉතා සුළු බවකි මට හැඟුණේ. අපේ බැංකු මිතුරෙකු පවසා සිටියේ ලේඛක කමල් පෙරේරාගේ කැපවීම නොවන්නට ඒ ආධාරය හෝ නොලැබෙන බව ය. එය ඇත්තක් නම් ලංකාවේ ලේඛකයෙකුට විපතක් සිදුවුණ විට අත්වන ඉරණම හිතා ගත හැකි ය.
දැති රෝදෙන් උපන් බුදුන්
ටෙනිසන් පෙරේරාගේ නම බොහෝ කලකට ඉහතදී අසන්නට ලැබුණේ ‘දැති රෝදෙන් උපන් බුදුන්‘ නැමති කෘතිය වාරණයකට ලක් වීය යන පුවතකිනි. ඒ බව අපට පවසා සිටියේ එදවස අපේ උසස් පෙළ සාහිත්‍ය ගුරුවරයා ය. එය හුදු මතකයක් පමණි. කිසියම් දවසක හෝ ඒ පොත කියවීමට අවස්ථාවක් ද නොලැබිණි. සාහිත්‍ය කියවීමට හා සාහිත්‍යකරුවන් ඇසුරු කිරීමට අපට හැකි වන විට ටෙනිසන් පෙරේරාගේ කෘති හෝ මේ ලේඛකයා හෝ අපගේ අවධානයට ලක් නොවුණි. කොළඹ සාහිත්‍ය කලා වැඩවලට අප සහභාගි වන කාලයේ කිසිම දිනක මොහු දකින්නට හෝ හඳුනා ගන්නට ද නොලැබිණි. ශ්‍රී ජයවර්ධන පුර විශ්වවිද්‍යාලය මගින් පිරිනමන්නට යෙදුණ විද්‍යොදය සාහිත්‍ය සම්මානයෙන් සිය කෙටි කතා සංග්‍රහයකට පිදුම් ලද අවස්ථාවේ ඔහුව මාධ්‍යයකින් දකින්නටත් ඔහුගේ අදහස් දැක්වීමකට ඇහුම් කන් දෙන්නටත් හැකි විය. එදා ඔහු කියූ එක් දෙයක් තවමත් මතක ය.
”දශක තුනකටත් වැඩි මගේ නිර්මාණ ජීවිතයේ මට ලැබුණ එක ම සම්මානය මෙයයි” ඔහු පැවසුවේ කිසියම් හැඟුම් බර විලාසයකිනි.
මට ටෙනිසන් පෙරේරා පළවෙනි වතාවට දකින්නට ලැබුණේ කොළඹ බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ පැවති පොත් ප්‍රදර්ශන භූමියේ පැවති සාකච්ඡාවක දී ය. ඒ වසරේ ‘ස්වර්ණ පුස්තක’ අවසන් වටයට ටෙනිසන් පෙරේරාගේ ද නවකථාවක් තේරී තිබිණි. මම ඒ පොත මිලටගෙන අත්සනක්ද ලබාගෙන ටෙනිසන් පෙරේරා සමඟ කෙටි පිළිසඳරක ද යෙදුණෙමි. ඔහුගේ පොතක් මිලට ගැනීම හා ඔහු සමඟ කතා කිරීම ගැන නිහතමානීව එතුමන් මට කෘතඥතාව පළ කළේ ය. එදින මා කතා කළ ලේඛකයාගේ විශේෂයක් මට පෙනිණි. එකක් නම් නිරහංකාර, අහිංසක තැන්පත් පුද්ගලයෙකු ලෙසින් ඔහු අතිශයින් හෘදයංගම වීම ය. එනමුත් නිර්මාණකරණය විෂයෙහි දී ඔහු යම් ‘අසම්මත ආකල්ප’ දරන්නෙකු බව වැටහිණි. වියපත් ලේඛකයෙකු වුව ඔහු නවීන සාහිත්‍යයට නැඹුරුව සිටීම විශේෂතම කාරණාවයි. මා එදා පොත් ප්‍රදර්ශනයෙන් එන විට ටෙනිසන් පෙරේරාගේ කෙටි කතා සංග්‍රහ දෙකක් සහ තවත් නවකතා තුනකුත් මිලටගෙන පැමිණියෙමි. හෙමින් හෙමින් මම ඔහුගේ පාඨකයෙකු වීමි. ඉඳහිට අපි දූර කථනයෙන් කතා කළෙමු. එනමුත් පළමු මුණගැසීමෙන් අනතුරුව හමුවීම් නැති විය.
වසංගත සමයට පෙර දවසක කොළඹ පැමිණි දිනක නුගේගොඩ සරසවි පොත් හලට ගිය විටක මට දකින්නට ලැබුණේ ටෙනිසන් පෙරේරාගේ නමින් පළ වී තිබෙන කෘති සම්භාරය විශාල බවය. දෙවරක් නොසිතා මම, ඔහු සිංහලයට පරිවර්තනය කර තිබුණ ‘අරාබි නිසොල්ලාසය‘ කෘති මාලාවෙන් පළ වී තිබුණ කෘති දහයම මිලටගෙන පැමිණියෙමි. ‘ගින්නෙන් බේරුණ‘ ටෙනිසන්ට මම කතා කළෙමි. ඔහු සෑහෙන පීඩාවකින් බව මට හැඟිණි. ඔහු එක දිගටම කියාගෙන ගියේ ගින්නේ විනාශයටත් වඩා තමාගේ මොකක් හෝ යහපත්කමක් තිබුණ නිසා ජීවිතය බේරුණ අන්දම හා සමීපතම මිතුරන් ඔහුට දක්වන සැලකිලි සත්කාර ය.
වියපත් මිනිසෙකු වුව ස්වාධීනව ශක්තිමත්ව ජීවත් වූ මිනිහෙකුගේ ඇදිවත පමණක් ඉතිරි වෙන්නට සියලු සේසත දැවී හළු වී යාම හා සම කළ හැකි තවත් ඛේදයක් තිබේ ද? ඔහු මගෙන් ඉල්ලීමක් කළේය.
”අනේ මං ආසයි කතා කරන්න. මං දැන් තනිවෙලා ඉන්නෙ. මට නං දුරක යන්න එන්න විදිහක් නෑ. ඔබතුමා එන්නකො.”
වැඩිහිටි තරුණයා
ටෙනිසන් පෙරේරා නම් ලේඛකයා සමඟ කතා බහ කිරීමට අවස්ථාවක් ලැබීමෙන් පසුවය මම ඔහු කියවන්නට පටන් ගත්තේ. ඔහුගේ නිර්මාණ සීරුවට කියවන විට මට හැඟුණේ ඔහුගේ පරිකල්පනය දිනෙන් දින මුහුකුරා වැඩෙන ජීවයෙන් පිරී ඉතිරෙන්නක් බව ය. ඒ නිගමනයට මා එළඹියේ ඔහුගේ මුල් කාලීන කෘති කීපයක් හා පසු කාලීන කෘති කිහිපයක් තුලනාත්මකව කියවීමෙන් අනතුරුව ය. ඔහුගේ මුල් කාලීන කෘති තුනක් වන ‘ගිරි දුර්ග‘ – ‘සතුරු සේනා‘ සහ ‘නික්මන‘ යන කෘති ත්‍රිත්වය මම සොයාගෙන කියවීමි. ඔහු සම්මත යථාර්ථ රීතිය බැහැර කොට ඇති නමුත් මේ කෘති තුනෙන් එකකින්වත් මම සසල නොවීමි. ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු මා ග්‍රහණයට නතු කර ගත්තේ 2011 දී පළ කර තිබෙන ‘අබිරහස් ජීවිත තරණය‘ කෘතියෙන් හා 2013 දී පළ කර තිබෙන ‘දණ්ඩ භූමි’ කෘතියෙනි.
ආරම්භයේදී දීප්තිය විහිදා, ක්‍රමයෙන් එළිය දුබලවන ලේඛක ලේඛිකාවන්ය විශාල වශයෙන් සිංහලෙන් ලියන අය අතර සිටින්නේ. ඒ සොබාවය එහෙම පිටින්ම කණපිට හැරවූ නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස මම අද ටෙනිසන් පෙරේරා දකින්නෙමි. ඔහු නූතනවාදී සාහිත්‍ය සම්ප්‍රදාය ගැන දැනුවත්ව ලියන බව ද තේරුම් ගතිමි. වඩා වැදගත්ම කාරණාව නම් ඔහු තමන් ජීවත්වන සමාජය හා ඒ සමාජය මෙහෙයවන දේශපාලන බලවේග විනිවිද දකින්නට සමත් දෘෂ්ටියකින් පොහොසත් වීම ය. තවත් කරුණක් ලෙස මට හැඟුණේ අඛණ්ඩව ලිවීමෙන්ම පදම්වුණ භාෂා රීතියක් ඔහු සතු බව ය. හැම විටම නිර්මාණයේ අන්තර්ගතය හා පාඨකයා අතර රසවත් බැඳීමකට අදාළ වන අන්දමින් ඔහු භාෂාව පරිහරණය කරන නිදහස් විලාසය චමත්කාරජනක ය. මේ නිදසුන් දෙකකි.
”…වෙනදාට තෙල් ගා ලකයට පීරා තිබූ ඔහුගේ ගෙල තෙක් වැඩුණු මුදු කෙස්ස හැඩ පලු වැටෙන තරමට අවුල් වෙලා ය. එය දිරා ගිය නියඟයට හසුවූ පිදුරු වහලයක් වගේ ය. මුවෙහි රජයූ ලෙනින් කට් එක සොයා ගත නොහැකි තරමට රැවුල් මණ්ඩිය වටලාගෙන ය. ගෑනු වශී කරන මනමාල නුවන් යුගල ඇහි බැමේ පැසුණ කෙස් ගස් නිසා මහලු වෙස්ගෙන ය. උජාරුවට අඳින ආමි බැගී කමීසයත්, ඩෙනිම් කළිසමත් දාඩිය ගඳ වෑහෙන තරමට හං ගැහිලා ය.”
මේ ‘දණ්ඩ භූමි‘ නවකතාවේ එන ආතතියට ලක්ව සිටින පුරා විද්‍යාඥ සිරිමෙවන් කිත්සිරි ගැන කෙරෙන නිරූපණයෙන් උපුටා ගැනුණකි. කෘතිය පුරාම තියෙන්නේ භාෂාව සමඟ හරඹ කරන තරුණයෙකුගේ ජවයයි. හැම විටම ඒ ඒ චරිතවලට ඔහු පරිහරණය කරන්නේ චරිතයේ හැඩය ඉල්ලන වචන ය. වියපත් ලේඛකයෙකු වුව ඔහු නිර්මාණකරණයේ දී භාෂාව හැසිරවීමට බිය නැත්තෙකි. ඔහුගේ භාෂා භාවිතය පද සංඝටනය මංජුල වෙඩිවර්ධන වැනි තරුණ කවියෙකු සමඟ සම අසුන් ගන්නා බව මගේ නිරීක්ෂණයකි.
මතු දැක්වෙන්නේ ‘අබිරහස් ජීවිත තරණය’ නවකථාවෙන් කුළු ගන්වන බල දේශපාලනයේ ජුගුප්සාව පාඨක අවධානයට නතු කරන තැනකින් උපුටා ගත් වැකි කීපයකි.
”…..උල් දත් විදහාගෙන බියකරු වෙස්ගත් මේ සුනඛ ඇත්තා ආරක්ෂක හමුදාවේ පටි ගහපු කෙනෙක්. මාරක කම්බියා. සේවකයෙක් හඳුනා ගත්තා. ග්‍රේ හොන්ඩ් වංශයෙ තවත් සුනඛයෙක්. කළුම කළුයි. අතපය ගල් ගෙඩි වගේ. හොම්බ සුදුයි. මැඩල් කිහිපයක් බෙල්ලේ එල්ලෙනවා. එඩ්වඩ් ජයසුන්දර මැර හමුදාවේ පුහුණුකරු නැතහොත් පළාතේ පොලිස් ඉනිස්පැක්ටර් වීරරත්න. රන්දෙණිය වලව්වේ කුමාරිහාමි හඳුනා ගත්තා. මීළඟට එන්නේ චිහුවාහුවා නම ගිය සුනඛ ඇත්තෙක්. අලත්තාව හිත්තැටිය, සමාජ සේවා නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ. එයත් මල් මාලා හතරක් පහක් දමාගෙන. කන් කඩා හැලුණ ෆ්ලෑන්ඩර්ස් කෙනෙක්. ගාට ගාට එන්නේ. මල් මාලා නිසාම එයාව පෙනෙන්නේ නැහැ. රම්‍යලතා හිනාවෙවී ප්‍රේමණීය බැල්මක් පතිත කළා. තවත් ගමේ බල්ලොත් එකෙක් දෙන්නෙක්. නියෝජ්‍ය ඇමතිවරු, මන්ත්‍රීවරු, ප්‍රාස මන්ත්‍රීවරු, හමුදාවේ, පොලීසියේ තවත් උසස් ශ්‍රේණිගත පිරිසක්. රාජ උෂ්ණය ඉහළට. රසබර මස්මාංශ සුවඳ තත්පරයෙන් තත්පරයෙන් ඉහළට නැඟුණා. එහෙත් සුනඛ රාජ උත්තමයින්ට මිනිස් මාංශ සුවඳ වඩාත් ආකර්ෂණීය වුණා. මොකක්දෝ ඉවක් දැනී ශාලාවේ එහාමෙහා සක්මන් කරන්නට වූ සුනඛ රාජයා වහා පෞරාණික ප්‍රේමයෙන්, රාගයෙන් ආවේශවී තමා කලක් කෙළ පිඩක් තරම්වත් ගණන් නොගෙන අහක බලාගත් බිරියන්ගේ නටවූ ප්‍රේමයේ නෂ්ටාවශේෂ අතර එහාමෙහා වෙමින් මොහොතක් සිතන්නට වුණා.
”අනේ පුන්සරා ඔයා දැකපු කල්.” පිටු පසින් ආ බලු පැටියෙක් දුටු රම්‍යලතාගේ ඇසට කඳුළු ගලා ආවා. කන් කඩාහැලී වලිගය පා අතර ගසා හිස නමාගෙන ආ මේ අහිංසකයා.
”මගේ පුංචි පැට්ටෝ. ඔයා පාර්ලිමේන්තුවට යන්ඩ හිතාගෙන හිටියා විතරයි නේ. අනේ ඔයාගෙත් වෙස් පෙරළිලා….”
‘අභිරහස් ජීවිත තරණය’ ප්‍රබල දේශපාලන ප්‍රහසනයකි. සෑහෙන දීර්ඝ කෘතියක් වන මෙහි කතුවරයා නිරූපණය කරන්නේ පැවතුණ – පවතින බල දේශපාලන පමණක් නොව ඉදිරියට වඩා වර්ධනය වන බල දේශපාලනයේ නරුම ගති ලක්ෂණයි. අරුමය නම් අසූ විය පිරූ පුද්ගලයෙකු නිර්භීතව ගොරබිරම් දේශපාලන සංස්කෘතියක් විනිවිද දකිමින් පාඨකයා කම්පනයට පත් කරවන රසයෙන් අනූන ‘ගින්දර‘ සදිසි මනරම් භාෂා භාවිතයකින් පළල් කැන්වසයක අසිරිමත් සිතුවම් මැවීම ය.
දිනක් මම ඔහුගේ ‘ඔව් නගරයෙන් නෑ නගරයට‘ නම් වූ කෙටි කතා සංග්‍රහය කියවා ඔහුට ඇමතුමක් දුන්නෙමි. කතා කරන්නේ කවුරුන්දැයි ඇසුවේ නැත. අලුත් නිර්මාණයක් කරමින් සිටින බව කියා ඒ ගැන දීර්ඝ විස්තරයක් ගෙනහැර පෑවේය.
තවත් දිනෙක මා ඔහු ඇමතුවේ මිස්ට ටෙනිසන් කියා ය. ‘අනේ මේ මං කැමති මට මචං කියලා කතා කරනවටනෙ’ කියා ඔහු කීවේ ය. මා ඇසුවේ මාව හඳුනා ගත්තා ද කියා ය. ඔහුගේ පිළිතුර, ‘මට සන්තෝසෙන් කතා කරන්නෙ මගෙ පාඨකයෙක් බව මං දන්නවා’ යන්න ය. ඉතින් ටෙනිසන්ගේ නිර්මාණ සේම ඔහු ද අමුතු කෙනෙකු යයි සිතීමේ කවර නම් වරදක් ද?
මගේ බැංකු මිතුරෙකු පවසා සිටියේ, ‘ටෙනියා කොල්ලෙකුටත් වඩා යන්ග්’ කියා ය. ඔහු වඩාත් ගැවසෙන්නේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ලේඛකයන් ඇසුරේ නොව තරුණ ලේඛකයන් ඇසුරේ බව ද අසන්නට ලැබේ. සැබවින්ම ටෙනිසන්ගේ කෙටි කතා සහ නවකථා සනාථ කරන්නේ ඔහු ප්‍රබල පරිකල්පන ශක්තියකින් – ජවයකින් පොහොසත් තරුණයෙකු බවම ය.
දැනෙන්නට ලියන ඉන්ද්‍රජාලිකයා
සම්මත යථාර්ථ රීතිය නොයිවසන තරුණ ලේඛකයින් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් වත්මනේ සිටින බව ඇත්තකි. ඔවුන් අතුරින් එක් පිරිසක් ලියන කිසිවක් සාහිත්‍ය කියවා යම් පුහුණුවක් ලබා ඇති පාඨකයෙකුටවත් තේරුම් ගත නොහැකි ය. පැහැදිලිවම අපභ්‍රංසය ලියන්නේ. ණයට ගත් ඇඳුම් නොසෝදා අඳින්නන් වගේයයි සිතේ. තවත් පිරිසක් ලිංගිකත්වය හා කාමාසාව පාඨකයාට ගුලි කොට ගිල්වන රිසියෙන් ජුගුප්සාජනක අන්දමින් ඕලාරික වර්ණනා කරන්නන්ය. ඒ අති පණ්ඩිත මහත්වරුන් ලියන්නේ කා වෙනුවෙන් ද? ඒවා ගැන සහතික ලියන කිසි කෙනෙකු කෘතියක් විග්‍රහ කරනවා කියවන්න ලැබී නැත. නන් දෙඩවිලි නම් අපමණය. අජිත් තිලකසේන පවා සමීප මිතුරෙකුට පවසා තිබෙන්නේ සම්ප්‍රදායට උඩින් පැනීම නූතනත්වය නොවන බව ය. නිර්මාණයක් විඳින්නට පුළුවන් වීම අවශ්‍ය බව අජිත් තිලකසේන හා සයිමන් නවගත්තේගම යන දෙදෙනාම පැහැදිලිව පවසා තිබෙන අවස්ථා ඇත.
ටෙනිසන් පෙරේරාගේ නිර්මාණ රසවත්ය. එහෙත් අමුතු රසයකි ඔහු පාඨකයාට ප්‍රදානය කරන්නේ. ඔහු සිය ‘ඉන්ද්‍රජාල කතන්දර‘ නම් කෘතියට ලියා තිබෙන සටහනේ සඳහනකි මේ.
”මේවා කෙටි කතා යයි කීවත් කතන්දරයට අසලින්ම සිටී. එහෙත් අන්තර්ගතයෙන් (CONTENT) හා ආඛ්‍යානයෙන් (NARRATIVE) කතන්දරය අතික්‍රමණය කරයි.”
කෙටි කතාකරුවෙකු වශයෙන් ටෙනිසන් පෙරේරා ක්‍රමයෙන් පරිණත වෙමින් පාඨකයා කිසිම වෙහෙසකට පත් නොකරන්නෙකු බවට පත් වෙයි. එහි අර්ථය සාම්ප්‍රදායික රීතියක් වෙත ගමන් කර ඇති බව නොවේ. ඔහු තමන්ටම අනන්‍ය ශෛලිය සමඟ අභ්‍යාස කරන්නෙකු වෙමින් පාඨකයා ‘චමත්කාරය’ කරා යොමු කරන්නට සමත් වෙයි. මේ කාරණය හඳුනා ගන්නට ඔහුගේ ‘මම වෙස් මාරුකරගෙන’ නමැති නවකථාවේ එන සඳහනක් දැක්වීමට කැමැත්තෙමි.
”මා යථාර්ථය සමඟ කරන ක්‍රීඩාව බොහෝ විට ම තිබුණේ ආඛ්‍යානය සමඟ ය. ඒ නිසා යථාර්ථයේ අගාධය කණිනවාට වඩා මා සිත්ගත් ලොකුම අභ්‍යාසය මම ආඛ්‍යානය සමඟ එක් වෙමින් එහි නියුක්ත වීමි.”
මට අවංකව සිතෙන්නේ ටෙනිසන් ‘දැති රෝදේ‘ සිටම ආඛ්‍යාන රීතියක් ගොඩ නඟාගැනීමට අභ්‍යාස කර තිබෙන බවයි. ඔහු කෙටි කතාවක දී සේම නවකථාවක දී බහු ප්‍රස්තරභාවය වෙත යොමු වෙමින් සරුඵල සිය ලේඛන දිවියේ සැඳෑසමයේ දී නෙළා ගෙන තිබේ. එහෙත් ඔහු ණයකාරයෙකු ලෙස සාහිත්‍ය සම්භාෂණය තුළ ජීවත්වන්නට රිසි වී නැත. සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ සිවිල් බලයක් අරමුණු කරගෙන ද ඔහු ලියා නැත. ඒ වග මට වැටහුණේ ඔහු සිංහලයට නඟන ලද ෆ්‍රාන්ස් කෆ්කාගේ ‘නඩු යන්නෝ’ කියවීමෙන් අනතුරුව ය. මේ කෘතිය සහ ඔහුගේ පරිවර්තන සහ අධ්‍යයන කිහිපයක් කියවීමෙන් මා තේරුම් ගත්තේ ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක පරිකල්පනය ප්‍රභවය ලබා තිබෙන්නේ විශිෂ්ට නූතනවාදී ලේඛකයන් ඇසුරෙන් බව ය. එය මට සැක හැර සනාථ කර ගැනීමට ටෙනිසන් පෙරේරාගේම කෘති කිහිපයක් උපකාර කළේ යයි සිතමි. ‘ෆ්‍රාන්ස් කෆ්කා සහ ඔහුගේ නිර්මාණ’, ‘ගාර්ෂියා මාර්කේස් ලියූ කෙටි කතා’, ‘ලෝක පූජිත ගත් කරුවෝ’, ‘නොමියන ලෝ පතළ චරිත’ ඒ අතර ප්‍රධාන වේ.
ටෙනිසන්ගේ නිර්මාණකරණය හුදු අහම්බයක් නොවන්නේය. ‘බයින් ඇන්ඩ් සෙලින්‘ වැඩක් ද නොවන්නේ ය. ඔහු සාම්ප්‍රදායික බටහිර සාහිත්‍ය සේම නූතනවාදී සාහිත්‍යය ද සේවනය කිරීමෙන් ශික්ෂණයක් ලද්දෙකු බව පැහැදිලිය. එනිසා අඛණ්ඩව නිර්මාණකරණයේ යෙදෙන ජවාධික තරුණයෙකු සේ පෑන හසුරුවන්නට ටෙනිසන්ට හැකි වී තිබේ. අනෙක් විශේෂය නම් ඔහුගේ හැම කෘතියකම අන්තර්ගතයේ සේම රචනා රීතියේ තිබෙන නැවුම් ගුණයයි. ටෙනිසන්ගේ සියලු නිර්මාණ ප්‍රාමාණිකයෙකු සීරුවට මතු දවසක හෝ කියවා ඔහු නූතන සාහිත්‍ය සම්ප්‍රදායට නව මානයකින් ප්‍රවේශව වෙසෙස් අනන්‍යතාවක් සලකුණු කළ බව හෘදයංගමව විනිශ්චය කරනු ඇතැයි සිතමි.
පාඨක සමාජයක පරිවර්තක
ටෙනිසන් කතන්දර කලාවේ විලාසිතා නිරූපකයෙකි. එහෙයින්දෝ ඔහු කතන්දරවලට පෙම් බැඳ සිටින්නෙකි. මෑත කාලයක ඔහු දරුවන්ට හා කියවීමට ආසක්ත වීම සඳහා පොදු පාඨකයන් වෙනුවෙන් කෘති රාශියක් මැනවින් සිංහලයට නඟා තිබේ. ප්‍රමාණයෙන් හතළිහකට ආසන්නය. ඒවායෙන් කිහිපයක් සඳහන් කරනු කැමැත්තෙමි.
‘පංච තන්ත්ර කතන්දර’, ‘දොන් කියෝතේගේ වීර සටන් බිම’, ‘ඊසොප්ගේ උපමා කතා’,‘රුසියානු ජන කතන්දර’, ‘ලොව ප්‍රකට සුරංගනා කතා’, ‘ජුවාන් බෝ බෝ සහ කකුල් තුනේ මුට්ටිය’ යන ළමා කෘති අගනේය. දරුවන් උදෙසා විෂ්ණු ශර්මන්ගේ ‘පංච තන්ත්‍රය’ ටෙනිසන් සරල සිංහලයට නඟා ඇත. ලෝක ප්‍රකට ‘පංච තන්ත්‍රය‘
විවිධාකාරයෙන් සංස්කරණ දෙසීයක් පමණ තිබෙන බව වාර්තා වේ. රජවරුන් හා රාජකීය කුමාරවරුන් සඳහා පාලනයේ දී භාවිතාවට ගත යුතු නීති හා ආචාර ධර්ම මෙම කෘතියෙන් කියවෙයි. එමෙන්ම සම්ප්‍රදායේ පැවති පිළිගැනීම් හින්දු ධර්මය අනුව පිළිපැදිය යුතු ආගමික නීති මෙයින් මනාව ඉදිරිපත් කෙරේ. පොදු පාඨකයාට දැනුමක් සේම ආස්වාදයක් ‘පංච තන්ත්‍රය’ කියවීමෙන් ලැබේ.
ඊසොප්ගේ උපමා කතා දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සිංහල භාෂාවෙන් කියවීමට පුළුවන් වී තිබේ. සාමාන්‍යයෙන් පොත පත කියවන උදවියගෙන් කලාතුරකින් හෝ ඊසොප්ගේ උපමා කතාවක් කියවා හෝ අසා නැති කෙනෙකු සොයා ගත නොහැකිය. තතු එසේ වුව ප්‍රමාණවත් ලෙස ඊසොප්ගේ කතා සංග්‍රහ කරමින් සම්පාදනය වුණ කෘතියක් හමු නොවේ. ටෙනිසන් පෙරේරා විසින් සම්පාදනය කරන ලද ‘ඊසොප්ගේ උපමා කතා’ සංග්‍රහයෙහි කතා හාරසිය විසි හතරක් අඩංගු වේ. උපමා කතා යනු එක පැත්තකින් නුවණත් තවත් පැත්තකින් සියුම් සිනා රසයකුත් කුළු ගන්වමින් ගොතන ලද කතා ය. පාරම්පරික ඥානය ද උපමා කතාවලින් එක් පරම්පරාවකින් තව පරම්පරාවකට උරුම වන බව පිළිගැනීමයි. ටෙනිසන්ගේ කතා සංග්‍රහයට සිංහලයට නැඟී නැති, අසන්නට ලැබී නැති කතා ද සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් ඇතුළත් බව මගේ නිරීක්ෂණයකි.
ටෙනිසන් පෙරේරා ලාංකේය පාඨක සමාජයට ප්‍රදානය කළ අගනා තිළිණයක් ලෙස ‘අරාබි නිසොල්ලාසය’ හඳුන්වන්නට මම කැමැත්තෙමි. ලංකාවේ ලේඛක භවතුන් විවිධ අවධිවල අරාබි නිසොල්ලාසය සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය කිරීමට කටයුතු කළ ද කිසි කෙනෙකු සියලු කොටස් පරිවර්තනය කළේ නැත. ඇතමෙකු තෝරාගත් කතා සංක්ෂේපයෙන් සිංහලයට නැඟීමක් කළ බවත් විද්‍යමානය. ටෙනිසන් පෙරේරා අකම්පිතව කැපවීමකින් අසංක්ෂිප්තව අරාබි නිසොල්ලාසය සිංහලයට නඟා තිබේ. කෙනෙකුට මේ ව්‍යයාමය වැදගත්දැයි සිතෙන්නට පුළුවන. මගේ පිළිගැනීම නම් සාහිත්‍ය නිර්මාණය – සාහිත්‍ය රස විඳීම හා සාහිත්‍ය ඉගැන්වීම යනාදි කවර කටයුත්තක නියැලෙන කෙනෙකු වුව අරාබි නිසොල්ලාසය කියවීම සප්‍රයෝජනවත් බව ය.
අරාබි නිසොල්ලාසය වඩාත් ප්‍රකටව තිබෙන්නේ එක් දහස් එක් රැය යනුවෙනි. ඊට කෘතියම දෙස් දෙයි. එක්තරා රජෙකු බිසවගේ අනාචාරය සියසින් දැක හට ගත් වෛරයෙන් ස්ත්‍රී වර්ගයාගෙන් පළිගැනීමට දැරූ ප්‍රයත්නයක් එක්තරා තරුණියකගේ ප්‍රඥාගෝචර උපායශීලීත්වය හේතුවෙන් ව්‍යර්ථ වන අන්දම එක් දහස් එක්රැයෙහි සන්දර්භය වේ. ටෙනිසන් මේ කෘතිය ගැන සටහනක් තබන්නේ මෙලෙසිනි.
”අරාබි නිසොල්ලාසය කතා නිර්මාණයෙන් අසමානවූ ප්‍රතිභාව හෙළිකරන දැවැන්ත පරිකල්පන පොදියකි. කතා පිට කතා නගන ඒ කතා පිට තවත් කතා මවන මේ කෘතිය අපූරු ආකෘතියකින් හා අන්තර්ගතයකින් සන්නද්ධ වූ ජව සම්පන්න සාහිත්‍ය ප්‍රයත්නයකි.”
කතා නිර්මාණයේ ප්‍රාතිහාර්යක් ලෙසින්ද අරාබි නිසොල්ලාසය හැඳින්වේ. මෙහි හැම කතාවක්ම කියන්නේ රාත්‍රි කාලයේ ය. 1001 රැයක් කියන කතා රාත්‍රිය එළඹ පසුදා අලුයම වන තෙක් කියයි. උපක්‍රමය නම් එළිය වැටෙන්නට මත්තෙන් කතාව කියවා අවසන් කළ යුතු වීම ය. එබැවින් හැමදාම හැම කතාවක්ම පසුදා රාත්‍රිය වන තෙක් කල් දමන්නට සිදු වෙයි. අපූර්වත්වය වන්නේ කුහුල හා රසවත් බව එකම රිද්මයකින් පවත්වාගෙන යාම ය. මේ කෘතියට අදාළ සන්දර්භය සකස් වී ඇති අන්දම පිළිබඳ අදහසකි මේ.
”අරාබි සමාජයේ කතන්දර කීමට සුදුසු කාලය සැන්දෑවෙන් එළඹෙන රාත්‍රිය වන්නේය. අරාබි බසින් ‘අස්මර්‘ නමින් කතා හැඳින්වෙයි. මෙයින් ගම්‍ය කරන්නේ අස්මර් යනු සැන්දෑවේ කියවිය යුතු නැත්නම් රාත්‍රියේ විනෝදය සඳහා කියවිය යුතු දේ එනම් ‘කතා‘ වන බවයි. ඉස්ලාම් ආගමේ හැටියට ද රාත්‍රියේ කතන්දර කීම හෙවත් වැඩ හමාරවී රාත්‍රියේ කතා ඇසීම පව් අවම කාර්යයකි.”
ගින්දර කරුණාව
ගින්දර සතු බලය වන්නේ සියල්ල දවා හළු කර දැමීමට පුළුවන්කම ය. යාපනය පුස්තකාලය දවා හළු කළේ ගින්දර තමන් සතු බලය නොඅඩුව පෙන්වමිනි. ටෙනිසන් පෙරේරාගේ නිවහන ගිනි ගැනීම ගැන අසන්නට ලැබුණ පුවත් ගොනු කරගෙන කල්පනා කරන විට මට සිතුණේ ගින්දර සතු යම් ගුණයකි. එය නම් නිවහන ගිනි ගත් අන්දම අසාමාන්‍ය වේ. ටෙනිසන්ට කිසිවක්ම අතට ගන්නටවත් අවසරයක් නොතබා වේගයෙන් ගින්න පැතිරී ඇත. ඇත්ත වශයෙන්ම ගින්න පටන්ගෙන තිබෙන්නේ ඔහු නිදා ගන්නා කාමරයෙන්ලු. සාමාන්‍යයෙන් නම් මේ ගින්න සිදුවන වේලාවේ ටෙනිසන් සිටිය යුත්තේ හැන්දෑ කාලයේ විඳින නිදි සුවය තුළ ය. අලුත් පොතක් කියවමින් සිටි ටෙනිසන්ට නින්ද අමතක වී තිබේ. නින්ද මතක් වී නම් නිසැකවම ව්‍යසනයකි.
ගින්දර සතු තවත් ගුණයක් ගැන මට සිතිවිල්ලක් පහළ විය. එය නම් ටෙනිසන්ගේ හැඳුනුම් පතේ සිට ඔහුගේ ජීවිතයට අදාළ සියලුම භෞතික වස්තූන් දවා හළු කරන ගින්දර ටෙනිසන්ගේ පොත් කාමරය දමා හළු කොට නැතිලු. අසන්නට ලැබෙන්නේ ඔහුගේ පෞද්ගලික පුස්තකාලයම අසල්වාසීන්ගේ සත් ගුණවත්කම හා මහන්සිය නිසා සම්පූර්ණයෙන්ම රැකගෙන තිබෙන බව ය. යම් හෙයකින් තමන් ආදරය කළ – තමන්ගේ ජීවන ලාලසාවන් වඩා වර්ධනය කළ පුස්තකාලය ගිනිබත් වී නම් යාපනය පුස්තකාලය දෙමළ ජනතාවට අහිමි වීමේ වේදනාව මෙන් වේදනාවක් ටෙනිසන්ට අත් විඳින්නට සිදු වේ.
සමාජයට – රටට සිය නිර්මාණ කුසලතාවෙන් හා දැනුමෙන් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ තමන්ට කළ හැකි උපරිමයෙන් සේවාවක් කළ ටෙනිසන් පෙරේරා නින්දේදී ගින්නකට ගොදුරු කොට කිසියම් අභිමතාර්ථයක් ඉටු කර ගැනීමට කාට හෝ අරමුණක් තිබුණේ ද? තතු කෙසේ වුව ටෙනිසන්ට මම මෙසේ කියමි.
දයාබර ලේඛකයාණෙනි, දයාබර මිත්‍රයාණෙනි,
ගින්දරට හෝ සාහසික බලවේගයකට හෝ ඔබ විනාශ කරන්නට පුළුවන් නොවී ය. ඔබ තව වැඩ කළ යුතු බව සොබා දහමේ විනිශ්චය බවට සැකයක් නැත. ඔබේ අසාමාන්‍ය පරිකල්පනය දෑසට නතු වූ හද දවා ලූ ගින්දර තුළින් යළිත් පුබුදු කරගන්න. ඔබට ඔබේ ජීවිතය නිම කරන්නට මත්තෙන් ‘හොඳම පොත‘ ලියන්නට – අමරණීය පොත ලියන්නට සොබා දහම වරයක් ලබා දී ඇත.
අබිරහස් ජීවිත තරණය කළ ලේඛකයාණෙනි ‘අබිරහස් ගින්දර තරණය‘ කරන්න. චිරං ජයතු.■
.
