■ අමන්දිකා කුරේ
ශ්‍රී ලංකාවට වැඩිම විදේශ විනිමයක් ලබා දෙන්නේ රැකියා සඳහා විදෙස්ගත වන ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසින් ය. ඒ අතරින් ගෘහ සේවය සඳහා මැදපෙරදිග රටවලට යන කාන්තාවෝ විශාල ප්‍රමාණයක් සිටිති. එලෙස විදේශගත වන ඇතැම් කාන්තාවන්ට ඔවුන් සේවයේ යෙදී සිටියදී බොහෝ හිංසාවන්ට ලක්වන්නට සිදු වූ අතර මියගොස් හෝ ආබාධ සහිතව යළි මවුරටට පැමිණි අවස්ථා බොහෝමයක් පසුගිය කාලයේ වාර්තා විය. එමෙන් ම එලෙස විදේශගත වන කාන්තාවන්ගේ දරුවන් සම්බන්ධයෙන් ගොඩනැගෙන සමාජ ප්‍රශ්න ද රාශියකි. බොහෝ විට එවැනි දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය කඩාකප්පල් වීම, විවිධ හිංසනයන්ට ලක් වන්නට සිදු වූ අවස්ථාද රාශියකි.
මෙවැනි හේතුකාරණා පදනම් කරගෙන කාන්තාවන් විදෙස්ගත වීමේදී ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල මගින් පරීක්ෂණයක් සිදු කර පවුල් පසුබිම් වාර්තාවක් ලබා දෙන අතර ඔවුන්ට විදෙස්ගත වීමට අවසර ලබා දෙන්නේ ඒ වාර්තාව මතය. අවුරුදු පහට අඩු දරුවන් සිටින කාන්තාවන්ට කිසිසේත්ම ඒ හරහා විදෙස්ගත වීමට අවස්ථාවක් ලබා නොදුන් අතර අවුරුදු පහට වැඩි දරුවන් සිටින්නේ නම් එම දරුවන්ගේ රැකවරණය, ආරක්ෂාව, අධ්‍යාපනය ඇතුළු කරුණු ගණනාවක්ම සම්බන්ධයෙන් එහිදී පරීක්ෂා කර බැලුණි. විශේෂයෙන්ම ගැහැනු දරුවන් සිටින්නේ නම් ආරක්ෂාව හා රැකවරණය සම්බන්ධයෙන් විශේෂ සැලකීමක් ඒ හරහා සිදු කෙරිණි. තත්වය එසේ තිබිය දී වුවත් මව විදෙස්ගත වන ඇතැම් පවුල්වල දරුවන්ට මුහුණ දෙන්නට සිදු වූ ඛේදනීය ඉරණම් සම්බන්ධයෙන් කලින් කලට අසන්නට ලැබේ.
පසුගිය දිනවල මේ සම්බන්ධයෙන් තිබූ නීතිරීති ලිහිල් කිරීමට කටයුතු කළ බව ශ්‍රී ලංකා විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යංශයේ මාධ්‍ය ප්‍රකාශක මංගල රන්දෙණිය මාධ්‍ය වෙත අදහස් දක්වා තිබුණි. මෙතෙක් කල් ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල හරහා පරීක්ෂණයක් සිදු කර ලබා දුන් පවුල් පසුබිම් වාර්තාව වෙනුවට විදේශගත වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින කාන්තාවන්ටම දිවුරුම් ප්‍රකාශයක් හරහා පවුල් පසුබිම් වාර්තාව ලබා දිය හැකි බව එහි දී ඔහු ප්‍රකාශ කර තිබුණි.
එලෙස නීතිරීති ලිහිල් කිරීමට හේතුව ලෙස ඔහු ප්‍රකාශ කර තිබුණේ කොරෝනා වසංගතය සමග ඇති වී ඇති ආර්ථික තත්වය හේතුවෙන් මෙවැනි නීතිරීති ලිහිල් කිරීමක් සිදු කිරීමට තීරණය කෙරුණු බවයි. සාමාන්‍යයෙන් වසරකට ශ්‍රමිකයන් 30000-35000ත් අතර ප්‍රමාණයක් මෙලෙස විදෙස් රැකියා සඳහා පිටත් වූ අතර කොරෝනා වෛරස ව්‍යාප්තියත් සමග රැකියා අහිමි වීම් නිසා ඇතැම් සේවකයන්ට යළි ශ්‍රී ලංකාව බලා පැමිණීමට ද සිදු විය. ඇතැමුන් වෛරස ව්‍යාපතියත් සමග රැකියා අත්හැර දමා පැමිණි අතර විදෙස් අලුතෙන් විදෙස්ගත වන්නඟේ ප්‍රමාණයද අඩුවීමක් සිදු විය. විදේශ විනිමය සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට අර්බුදකාරී තත්වයක් ගොඩනැගී අතර එයට විසඳුම වශයෙන් විදෙස්ගත වන කාන්තාවන් සම්බන්ධයෙන් තිබූ නීතිරීති ලිහිල් කිරීමට කටයුතු කර ඇති බව පැහැදිලි ය.
2016 වර්ෂයේදී විදෙස්ගත වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියදී සිය පවුල් පසුබිම් වාර්තාව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලය හරහා සිදු කෙරුණු පරීක්ෂණය පිළිබඳ ව මතුගම ප්‍රදේශයේ පදිංචි දීපිකා චන්ද්‍රකාන්ති මහත්මිය ”අනිද්දා” වෙත සිය අත්දැකීම මෙලෙස පළ කළා ය. ”මට දියණියක් හා පුතෙක් ඉන්නවා. 2016දී විදෙස්ගත වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නකොට පවුල් පසුබිම සමබන්ධයෙන් සොයා බලන්න ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයෙන් මගේ නිවසට ම ආවා. මේ වෙනකොට මගේ දියණියට වයස 19ක් හා මගේ පුතාට වයස අවුරුදු 12ක්. මගේ නිවසේ ඒ වෙනකොට වැඩ අවසන් කරලා නොතිබුණු නිසා ජනෙල් සවිකර තිබුණේ නෑ. ඒ වෙනුවට ග්‍රිල් යොදා ජනෙල් ආවරණය කරලා තිබුණේ. මම විදේශගත වෙනවා නම් අනිවාර්යයෙන්ම ඊට පෙර නිවසේ ජනෙල් සවි කර හා දියණිය සිටින කාමරයට දොරක් සවිකර යා යුතු බව ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයෙන් දැනුම් දුන්නා. මම විදෙස්ගත වුණාට පස්සේ දරුවන්ව මගේ මව රැක බලාගැනීමට තීරණය කරලා තිබුණේ. මගේ මවගේ නිවසත් මගේ නිවසට ආසන්නයේමයි තියෙන්නේ. නමුත් ස්වාමිපුරුෂයා සමග දරුවන් දෙදෙනාව තනිව නිවසේ දමා යන්න බැරි බවත් දරුවන් බලා ගැනීම සඳහා මගේ මව නිවසේ නැවතී සිටිය යුතු බවත් ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයෙන් දැනුම් දුන්නා. ඒ කරුණු සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසු පමණක් මට විදෙස්ගත වීමට සුදුසු පවුල් පසුබිමක් පවතින බවට නිර්දේශ කළ හැකි බව ඔවුන් පැවසුවා.”
මව විදෙස්ගත වන විට දරුවන්ගේ රැකවරණය සම්බන්ධයෙන් විශේෂ සැලකීමක් සිදුකර ඇති බව මේ හරහා පැහැදිලි වන කරුණකි. නමුත් එවැනි පරීක්ෂණයක් නොකර මවට ස්වාධීනව දිවුරුම් ප්‍රකාශයක් ලබා දීමට අවස්ථාව ලබා දීම යනු දරුවන්ගේ ආරක්ෂාව අනතුරේ හෙලීමකි. මේ වන විට පවතින වසංගත තත්වය හමුවේ ජනතාව මුහුණ දී සිටින ආර්ථික අර්බුදයට පිළියමක් වශයෙන් ගෘහිණියන්ට තෝරා ගැනීමට සිදුව ඇති එක විසඳුමක් වී ඇත්තේ ගෘහ සේවය සඳහා විදෙස්ගත වීමයි. ජනතාව මුහුණ දී සිටින ආර්ථික අර්බුදයට විසඳුම් ලබා දීම වෙනුවට රජය තෝරා ඇත්තේ සමාජ රැකවරණය වෙනුවෙන් ඇති නීතිරීති ලිහිල් කිරීමට ය.
නීතිරීති ලිහිල් කිරීම සම්බන්ධයෙන් විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශයේ මාධ්‍ය ප්‍රකාශක මංගල රන්දෙණිය මහතාගෙන් ”අනිද්දා” විමසීමක් කළෙමු.
”අවුරුදු පහට වැඩි දරුවන් සිටින කාන්තාවන්ගේ පවුල් පසුබිම් වාර්තාව ලබා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් පැවති නීතිරීති ලිහිල් කිරීමක් සිදු කළා. ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල හරහා තවදුරටත් ඒ සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණයක් සිදු කෙරෙන්නේ නෑ. විදෙස්ගත වීමට බලාපොරොත්තු වන කාන්තාවන්ට සෘජුව දිවුරුම් පෙත්සම විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශය වෙත යොමු කිරීම මඟින් විදෙස්ගත වීම සඳහා අවසර ලබා ගැනීම සිදු කළ හැකියි. දිවුරුම් පෙත්සම ලබා දෙන්නේ තමන්ගේ රට ගැන ආගම ගැන දිවුරලා. ඒ නිසා ඔවුන් අසත්‍ය තොරතුරු ලබා දී තිබුණොත් අපට පුළුවන් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගයකට වුණත් යන්න. මීට අමතරව විදෙස්ගත වීමේ අවම වයස් සීමාව අවුරුදු 21 දක්වා ඉදිරියේදී ලිහිල් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. දැනට පවතින අවම වයස වන අවුරුදු 23 එමඟින් සංශෝධනය කෙරෙනවා.”
ඔහු පවසන ආකාරයට විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශ වෙබ් අඩවියේ පළ කර ඇති පවුල් පසුබිම් වාර්තාවට අදාළ දිවුරුම් පෙත්සමේ ආකෘති පත්‍රය පුරවා සෘජුවම වෙබ් අඩවිය හරහා ම යොමු කිරීමෙන් පවුල් පසුබිම් වාර්තාව ලබා දීමට අවස්ථාව ලබා දී ඇත. මේ සම්බන්ධයෙන් කිසිදු වගකිවයුතු ආයතනයක් පරීක්ෂණයක් හෝ සිදු නොකරන අතර, ආර්ථික ප්‍රශ්න හමුවේ අපහසුතාවට ලක්ව සිටිනා කාන්තාවන් විදේශ රැකියාවලට යාමට යොමු කර නැවත ඔවුන්ගේ පවුල් සම්බන්ධ වගකීමත් ඔවුන්ටම ලබා දීමට මෙයින් කටයුතු කර ඇත.
පසුගිය වසර කීපය තුළම වාර්තා වන ළමා හිංසන, ළමා අපයෝජන, අවුරුදු 16ට අඩු ස්ත්‍රී දූෂණ ඉහළ අගයක් ගනියි. සෑම විටම ළමයින්ට එරෙහිව සිදුවන අපරාධ වාර්තා වන ප්‍රමාණයට වඩා, සිදුවන ප්‍රමාණය ඉහළ අගයක් ගන්න බව පිළිගැනේ. වසංගත තත්වය හමුවේ සිදුවන ළමා අපරාධ ප්‍රමාණය ඉහළ ගිය අතර එවැනි තත්වයක් තිබියදී විදේශ විනිමය ඉපයීමට නීතිරීති ලිහිල් කොට කාන්තාවන් විදෙස් රැකියාවලට යාමට යොමු කිරීම සමාජීය වශයෙන් ගැටලුකාරී කරුණකි.
විදෙස් රැකියාවලට යාමේදී, විශේෂයෙන් ම මැදපෙරදිග රටවල සේවය කිරීමේදී පොදුවේ කාන්තා, පිරිමි දෙපාර්ශ්වයම මුහුණ දුන් අමිහිරි කටුක අත්දැකීම් රැසකි. එමෙන් ම එම රටවල් වල නීතිරීතිවල පවතින තදභාවයද ශ්‍රී ලාංකික ගෘහ සේවිකාවක වූ රිසානා නාෆික්ට මරණ දඬුවම හිමි වූ සිදුවීමෙන් පැහැදිලි වේ. එලෙස සේවයට යන පුද්ගලයන්ගේ ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් සලකා පනවා තිබූ වයස් සීමාව ද ලිහිල් කරන්නේ මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව තුළ උද්ගතවී ඇති ආර්ථික අර්බුදයට පිළියම් සෙවීමට විදේශ විනිමය රැස් කිරීම සඳහා ය.
මෙලෙස නීතිරීති ලිහිල් කළේ කුමන පදනමකින්දැයි විමසීමට අප විදේශ රැකියා ප්‍රවර්ධන හා වෙළඳපොළ විවිධාංගීකරණ රාජ්‍ය ඇමති පියංකර ජයරත්න මහතාව කිහිපවරක් ම දූරකථනයෙන් සම්බන්ධ කරගැනීමට උත්සාහ කළ ද ව්‍යර්ථ විය. ඉන්පසුව ඔහුගේ මාධ්‍ය ලේකම්වරයා හරහා සම්බන්ධ කරගැනීමේ උත්සාහයද ව්‍යර්ථ වූ අතර මාධ්‍ය ලේකම්වරයා කියා සිටියේ විෂය භාර ඇමතිවරයා විදේශගත වී ඇති බවයි.■
