රට තිබෙන්නේ ගිනි කන්දක් මුදුනෙහි බව දැනුම් තේරුම් ඇත්තන් අනතුරු අඟවා ඇත්තේ අද ඊයේක සිට නොවේ.
එක පැත්තකින් කොවිඩ් 19 වසංගතය නිසා හටගත් කප්පරක් සෞඛ්‍ය හා සමාජ ගැටලු අපට තිබේ. ඊළඟට ආර්ථික අර්බුදය විසින් ඇති කළ, ඉදිරියට ඇති කරන්නට නියමිත කප්පරක් ගැටලු අපට තිබේ. තුන්වනු ව මේ ප්‍රධාන ගැටලු හා සමාජයක් හැටියට අප මුහුණ දෙන අනෙකුත් පොදු ගැටලු නිසි ලෙස කලමනාකරණය කරගැනීමට පවතින ආණ්ඩුවටත් එහි නායකයන්ටත් නොහැකි වීමේ බලවත් අර්බුදයක් රට වෙලාගෙන තිබේ.
මේ තුන් ආකාර ගැටලු විසින් ඇති කරනු ලබන විපාක අප සිතනවාට වැඩි බව, ගතවන දිනයක් පාසා අපට පෙනෙන්නට පටන් ගන්නා විවිධාකාර කාරණාවලින් පෙනේ. පසුගිය අවුරුදු දෙකකට ආසන්න කාලය තුළ, රට ගමන් කරමින් තිබෙන්නේ පතුලක් නොපෙනෙන අන්ධකාරයකට දෝ හෝයි සිතෙන තරමට අර්බුදය දැවැන්ත ය.
එහෙත්, අවාසනාව නම්, මෙවැනි අර්බුදයකට රට පත්වන බව ඒ කාලයේ සිටම විවිධ දැනුමැත්තන් විසින් පෙන්වා දෙනු ලැබ තිබීමයි.
කොවිඩ් 19 වසංගතය නිසි ලෙස කළමනාකරණය කරගන්න බැරි වුණොත් රටට විය හැකි යැයි පෙන්වූ විපාක, දැන් අපේ ඇස් පනාපිට දකින්නට ලැබේ.
රටේ ආර්ථිකය නිසි ලෙස කළමනාකරණය නොකළේ නම් විය හැකි යැයි අනතුරු අඟවා තිබු දේ දැන් සිදුවෙමින් තිබේ. එහි භයානක ප්‍රතිඵල ලැබෙනු ඇත්තේ තවත් ඉදිරියට බව පැහැදිලි ව පෙනෙයි.
ඒ වාගේ ම මේ මූලික ගැටලු නිසි ලෙස කළමනාකරණය කරගන්නට ආණ්ඩුවට අපහසු වීමේ ගැටලුව තවත් පැත්තකින් එබෙයි. ඇත්ත වශයෙන් ම නම්, මුලින් කියු ගැටලු ද මේ තරම් බලවත් වන්නට යහමින් දායක වී ඇත්තේ ආණ්ඩුවේ කළමනාකරණ අසමත්භාවයයි.
පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී, ‘සිස්ටම් චේන්ජ්’ එකක් ගැන දුන් පොරොන්දු අපි පසෙක තබමු. ඒවා මිනිසුන් රවටන්නට ඡන්දයකදී අපේක්‍ෂකයන් දෙන්නා වු ඉටු කළ නොහැකි පොරොන්දු යැයි නොසලකා බඳිමු. එහෙත්, රටක් නිරෝගිව පවත්වා ගැනීම සඳහා අවම වශයෙන්වත් පවත්වා ගත යුතු වූ කළමනාකරණ මූලධර්මවලින් දැන් රට කෙතරම් ඈත් වී තිබේද?
රටේ මහජනතාව වෙලාගෙන ඇති ජීවන වියදම් ප්‍රශ්නය ඒ දුර්-කළමනාකරණයේ ඉතාම කනගාටුදායක ප්‍රකාශනය වෙයි. මේ වන විට, අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යවල මිල සාමාන්‍ය මිනිසකුට දරා ගැනීමට නොහැකි තරමින් ඉහළ ගොසින් ය. සියලු දෙනාම අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය ගැන කතා කරන අතරේ, බැලූ බැල්මට අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය ලෙස නොපෙනෙන නමුත් එදිනෙදා ජීවිතයේදී මිනිසුන්ට, ගැහැනුන්ට, දරුවන්ට නැතිවම බැරි ආහාර ඇතුළු වෙනත් ද්‍රව්‍යවල ද මිල සැලකිය යුතු ප්‍රතිශතවලින් හොර රහසේම ඉහළ ගොස් තිබේ. අවසානයේ පුද්ගලයකුගේ ජීවන වියදම හැටියට ගණන් හැදෙන්නේ ඒ සියලු වියදම්වල එකතුවයි.
මේ බොහෝ අත්‍යවශ්‍ය හා අත්‍යවශ්‍ය නොවන ද්‍රව්‍යවල මිල ඉහළ යාම හුදෙක් කෝවිඩ් වසංගතය නිසා සිදුවූ ඒවා නොවන බව පැහැදිලි ය. නිෂ්පාදක, පාරිභෝගික, අතරමැදි වෙළඳ යන සියලු පරදු තබන්නන්ගේ අවශ්‍යතා සලකා බලමින් නිසි ලෙස මේ ගැටලු කළමනාකරණය කළේ නම්, තත්වය මේ තරම් බැරෑරුම් නොවන බව අලුතෙන් පැහැදිලි කළ යුතු නැත.
කළමනාකරණය පිළිබඳ ගැටලුවේදී පැහැදිලිව පෙනෙන අඩුව වන්නේ, අදාළ පාර්ශ්වයන් සමග සාකච්ඡාවෙන් සංවාදයෙන්, අවශ්‍ය තීරණ ගැනීමට පාලකයන් දක්වන අකමැත්තයි. කොවිඩ් වසංගතය සම්බන්ධයෙන් කැපී පෙනුණු එය අන් හැම ක්‍ෂෙත්‍රයකම ගැටලුවලටද මහත් පිටිවහලක් සපයා තිබේ. ජනාධිපතිවරයා ප්‍රමුඛ පාලනයේ ඉහළම සිටින ස්තරයට, තමන් සියල්ල දන්නේයැයි සිතන රෝගය වැළඳී ඇති බව පැහැදිලි ය. ජාතික ගැටලුවකදී, රටේ සියලුම දේශපාලන හා අදාල පාර්ශ්ව කැඳවා සාකච්ඡාවෙන් සම්මුතියෙන් ඔවුන්ගේ අදහස් ද ලබාගෙන, තිබෙන වැරදි නිවැරදි කරගෙන, සිදුවූ වැරදිවලට සමාවත් ඉල්ලා ගෙන යන නිහතමානි ගමනක් අපේ පාලකයන්ට නැත. ඒ වෙනුවට ඔවුන් පෙන්වන්නේ තවමත් තමන් නිවැරදි බවත්, සිදුවී ඇත්තේ සුළු වරදක් හෝ කිහිපයක් පමණක් බවත්, ඒවා නිවැරදි කර ගැනීම ඉතා පහසු දෙයක් බවත් ය. විප්‍රකාරය නම්, එසේ යන අලුත් ගමනට එකතු වන්නැයි ජනතාවගෙන් ද ඉල්ලීමයි.
තමනුත් විනාශ වෙමින්, ආණ්ඩුවේ අනෙකුත් සගයන්ද දේශපාලන වශයෙන් විනාශ කරමින්, අවසානයේ රටත් ලාංකික සමාජයත් අර්බුදයෙන් අර්බුදය කරා ගෙන යන දර්ශනයක් පැහැදිලිව පෙනි පෙනී තියෙද්දී ජනතාව ඔවුන් සමග එකට යා යුත්තේ ඇයි?
ඒ වෙනුවට ජනතාව කළ යුත්තේ වහා ම ඒ විනාශකාරී ගමනෙන් ඉවත් ව සිටීමයි. ඉන් පසු රට විනාශයට ඇදගෙන යන පිරිසගේ දේශපාලන හෝ වෙනත් බලයන් බිඳහෙළීමට ඉදිරියට ඒමයි. එහි තේරුම, මේ මොහොතේ ගැලවීම තිබෙන්නේ ජනතාවගේම අතේ බවයි. ඒ අවස්ථාව ජනතාව නොගතහොත්, ඉදිරියටත්, ආණ්ඩුව දෙන පැරසිටමෝල් බොමින් අතීසාරයෙන් මිදීමේ බලාපොරොත්තුව තබාගෙන සිටින අනුවණ මිනිසුන් පිරිසක් බවට ජනතාවද පත්වනු ඇත.■
