සහෘද සාක්ෂියෙන් තෙමා ගොඩගත් පොත්
ගිනි වැදුණු පියාපත්

පොත් ගුල සමග සමවායෙන් බැඳෙන සහෘද පාඨකයාට පදයෙන් පදයට, කවියෙන් කවියට සේම දළ චිත්‍ර සටහන්, කළු සුදු සේයා රූ, සැලසුම් සියල්ලෙන්ම හමු වනුයේ යාපනයේ පොත් ගුල සොයා ගිය මේ දිරිය තරුණියගේ ජීවිතානුරාගයෙන් සහ මානව දයාවෙන් පිරී ගිය පැහැදුල් හදවතයි.

■ විපුලි නිරෝෂිණී හෙට්ටිආරච්චි

සාක්ෂි ඇතත් යුක්තිය ඉටු නොවූ අතිශය ප්‍රචණ්ඩකාරී දේශපාලන මැරකම්, ම්ලේච්ඡ සිදුවීම් අපේ දෛනික මතකයෙන් යටපත් කළත් ඒ කිසිවක් අපේ මානව ඉතිහාසයෙන් වියැකී ගියේ නැත. යටගියාව මකා දැමීමට දත කන මජර දේශපාලනික වුවමනාවන් පවා අබිබවමින් එකී මතකය යළි යළිත් දලුලයි. එබඳු මතකයන් වළලා දැමූ යම් ජනතාවක් වේද, එකී ජන සමාජය ද මිය ගියා හා සමාන ය. එවන් අමිහිරි මතක අතීත ව්‍යසන පිළිබඳ යම් යම් දෑ නැවත හෙළිදරව් කරයි.

සඳරැසී සුදුසිංහගේ ‘ගිනි වැදුණු පියාපත්‘ යාපනයේ පුස්තකාලය දවා හළු කළ ඒ ජාතිවාදී ගින්න පිළිබඳ මතක අවුළුවාලන කාව්‍ය කෘතියකි. යට ගිය ඒ පුවත නැවත ගොඩ ගත් මේ මතක පොත කිවිඳියගේ හද ගැස්ම කියා පාන කාව්‍යාවලියකි. යළි නිවැරැදි කර ගත නොහෙන ඉතිහාසගත වරද පිළිබඳ පශ්චාත්තාපය, භ්‍රාන්තිය, වේදනාව, විරෝධය සහ සංත්‍රාසය මෙන්ම සංතාපය ද එක ම ශෝක කාව්‍යයකට ගොනු කළ මේ කෘතිය පිළිබඳ අද අපට කතා කළ හැකි දෑ බොහෝ ය. කිවිඳිය සඳරැසී මේ උදෙසා විශේෂ පර්යේෂණ මෙහෙයුමක නියැළෙයි. එකී මෙහෙයුමෙහි සියලු උපකල්පන, කඩඉම් අත්දැකීම්, චරිත හා තොරතුරු කාව්‍ය මාලාවකින් අපට ඉදිරිපත් කරයි. තිඹිරි ගෙය, මළගම, මතක බණවර, ස්මෘති සහ පුනරාගමනය ලෙස කොටස් පහකට ගොනු කළ මේ කවි ගොනු, ඇගේ ඒ ව්‍යායාමයට සාක්ෂි දරයි. තවද, මේ නිසා පොත්ගුලට සජීවත්වයක්, හෝ පුද්ගලාත්මයක් ආරෝපණය වේ.

මෙහිදී, පොත් ගුල සමග සමවායෙන් බැඳෙන සහෘද පාඨකයාට පදයෙන් පදයට, කවියෙන් කවියට සේම දළ චිත්‍ර සටහන්, කළු සුදු සේයා රූ, සැලසුම් සියල්ලෙන්ම හමු වනුයේ යාපනයේ පොත් ගුල සොයා ගිය මේ දිරිය තරුණියගේ ජීවිතානුරාගයෙන් සහ මානව දයාවෙන් පිරී ගිය පැහැදුල් හදවතයි.

අතු ඉති දිගු කරන සිහිලස ගිම් නිවන
සිල් ගත් කුලුණු උස් දිවියක දම් දෙසන
පින්වත් සරසවිය වීණාව ද වයන
මහ දෙවොලක් ය වැජඹෙන පොත් ගුල් භවන..

‘මහ දෙවොලක් ය වැජඹෙන පොත්ගුල් භවන‘ (01 කවිය) පොත් ගුල් භවන මහ දෙවොලක් නම් එහි දෙවියන් පිදූ හදවත් සොයා ගිය ගමනින් ම කතාව අරඹමු ද?

මේ පොත් ගුල් භවන මගේ හිතට ඇතුළු වන්නේ මම කුඩා දැරියකව උන් සමයේ වුවත් තාරුණ්‍යයට පිවිසුණ පසුත් ඒ පොත් ගුල් භවන අමතක කරන්නට නොහැකි වූ නිසා පසුකලෙක යාපනයට ගොස් ඒ පිළිබඳ සොයා බලන්නට මගේ හිත මට බල කළා. එතන ඉඳලා මම මේ පොත්ගුල් භවනේ දෙවියන් පිදූ මිනිස්සු හොයාගෙන කරක් ගැහුවා. ඒ පොත්ගුල් භවන ගැන හිතේ ඇති වුණු සියලු හැඟීම් මේ ගිනි වැදුණු පියාපත්වලට පණ දෙන්න හේතු වුණා කියල මා හිතන්නේ.

‘ආසිරි තිලකයකි ලක නළලත දුලන ‘
‘යාල්පානම් බුදුන් ‘
‘යාල්පානම් සීදනම්‘ (දෑවැද්ද)

ම’සැසින් නොදුටු ඒ පොත්ගුල මනසින් දකින්නට ඔබ මෙහෙයවූ මූලික උත්ප්‍රේරකය කුමක්ද ?

1933 වසරේ දවසක කේ. එම් චෙල්ලප්පාගේ අදහසක් අනුව ඇරඹෙන මේ යාපනය මහජන පුස්තකාලය කියන්නේ වීර කාව්‍යයක් වගේ අතීතයකට උරුම කම් කියන්නක්. මේ පොත් ගුලේ විකාශනය අධ්‍යයනයට බඳුන් වියයුතු මට්ටමේ යමක්. ඒ නිසාම මේ පොත් ගුල ‘ලංකාව නම් මවගේ නළල මත බබළන තිලකය‘ විදියට මට දැනෙනවා. මෙතරම් කැපවීමකින් ආදරයකින් පුස්තකාලයක් ගොඩනැගීමක් ගැන අසන්නට ලැබීම බොහොම දුර්ලභ කාරණාවක්. එහෙම වටිනාකමින් අනූන සංසිද්ධියක් රටකට ආඩම්බරයට කාරණාවක්. ඒ වගේම මේ ජන සමාජයට මේ පුස්තකාලය කියන්නේ තමන්ගේ හදවතේ වන්දනීය සංකේතයක්, තමන්ගේ බුද්ධිමය වටිනාකම්, පිළිබඳ ඇති වටිනාකම් තහවුරු කරන්නක්. ඒ නිසාම මට හිතුණා මේ යාපනයේ බුදුන් වහන්සේ කියන එක. ඒ වගේම ඒ ඔවුන්ගේ ආඩම්බරය, වත්කම් විදහා පාන්නක්. ඒ නිසා තමයි එය ඔවුන්ගේ දෑවැද්ද විදියට හඳුන්වන්න පෙළඹුණේ. ක්‍රෑර මිනිසුන් ස්වල්ප දෙනෙක් ඒ හැමදෙයක්ම විනාශ කළේ එකම ගිනි කූරකින්.

‘සහෝදර පොත් හුස්ම හිර වී
ඇස් ද උඩ ගොස් හිරි වැටුණු කල
සිහිය නැති වුණු නිසාවෙන් මට
ඉතිරි සිද්ධිය නිච්චි නැති විය.

පාන්දර සයිරන් නළා හඬ
සමග මම ඇහැරිලා බැලුවා
අනේ දෙවියනි අපේ පවුල ම
නිදි ඇඳේ අළු වෙලා සිටියා…‘(32 කවිය)

දැවී හළු වී ගිය පොත් පණ ගැහෙන එක පොතක විලාපය.. මේ සංවේදනා ගැදි බසින් නොලියා කවියට නැගුවේ මන්ද?

මම දැඩිව විශ්වාස කරනවා පොත් කියන්නේ අපට නොපෙනෙන බලයක් සහිත වස්තුවක් කියන එක. අපට වඩා පොත්වලට අනාගතය පේනවා. මේ පොත් හුස්ම ගන්නවා; ඉඟි කරනවා. ඉතින්, පුස්තකාලයක් ගිනි බත් වෙද්දී පොතකට මොනවා හිතෙන්නට ඇත්ද? අපි පණ පිටින් ගින්නට දාද්දි අපට හිතෙන්නෙත් පොතකට හිතෙන්නෙත් එක සමාන වේදනාබර සිතිවිලි විතරයි. මේ සිතුවිලි මම ගැදියෙන් ලිව්වා නම් ඒක එක වචන පෙළකින් අමතක වෙන්න පුළුවන්. එත් කාව්‍යමය ආකෘතියකින් එය වෙනස් කෝණයක මතකයක් වී හිත්වල තැන්පත් වේවි.

…හෘදය සාක්ෂිය
මග බස්සවා
ළඟා විය
කළු දුම්රිය
ගිනි මකර හූ හඬ සමග.‘ (34 කවිය )

හෘදය සාක්ෂිය මග බස්සවා දුම්රියෙන් යාල්පානම බලා ගියේ පොත්ගුලට ගිනි තැබූ අය පමණක් ද? එදා මෙදාතුර දකුණෙන් උතුරට ගිය නෑ ගමන් පිළිබඳ ඔබේ අදහස කුමක්ද ?

යාපනේ යන්නට හිතන කොටම අපට මතක් වෙන්නේ දුම්රිය කියන ප්‍රවාහන මාධ්‍යය. මේ ගමන සංකේතයක්. උතුරට සියල්ල යන්නේ උතුරෙන් සියල්ල දකුණට එන්නේ මේ දුම්රිය කියන මාධ්‍යය හරහා වගේ හැඟීමක් තමයි අප අතර තියෙන්නේ. අවාසනාවට උතුරේ සිදුවන ඛේදවාචක අතර මේ කියන දුම්රිය ගමන් සම්බන්ධ සිදුවීම් තියෙනවා වගේම මේ දුම්රියෙන්ම උතුරට ගිය ආදරය, ගෞරවය, දැනුම ගැනත් බොහෝ කතා තිබෙනවා. විටින් විට දකුණෙන් උතුරට සාමයේ බලාපොරොත්තු හිතේ දල්වාගෙන ගිය නෑ ගමන් අමතක කරන්න අපිට බෑ. අද අපි යනවා වගේ නිදහසේ යන නෑ ගමන්වලට වඩා වෙනස් ආකාරයක අන්තරාවන්, දුෂ්කරතාවන් පෙරදැරි කරගෙන උතුරට ගිය අතීත නෑ ගමන් ගැන අද අහද්දී හිතට යම් සැනසිල්ලක් දැනෙනවා. ඒ නෑගම් ගිය මිනිසුන්ගේ මනුස්සකම් අදටත් අපට උතුරේදී විටින් විට හමුවෙනවා.

තිබුණා ද ජාතියක් බරට සුළඟේ එතුණ
පියා කන්නන්ගරගේ*
නිදහසේ උගැන්මට
යාපනෙන් මාතරත් දෑස මෙන් විය එතැන
දැනුම් බත බෙදන්නට හැඳි දෙකක් නොවුණු දින,

රාමනාදන්* දුටුව සහන් එළි මැකුණේ ද?
කුමාරස්වාමි* මග හොඳින් නොපෙනුණාව ද?
තීන්ත පාවඩ මතින් ලෝකයක් මැවුණේ ද?
නෙලූ පලා බිම වැටුණෙ පුස්තකාලය ළඟ ද??
මේ ඒ පොතේ එන 35 වෙනි කවිය ..
‘ආරාධනා පුතුනේ‘ මැයෙන් එන 109 කවියෙන් ඔබ කරන මේ ආරාධනාවත් වාර්ගික සමගිය පිළිබඳ ඔබේ ඒ ආත්මගත දැක්ම කුළු ගන්වන කවියක්… මේ එයින් උපුටා ගත් කොටසක්.
‘හෝඩි පොතට තව තව පිටු එකතු කර
නුහුරු අකුරු සිත් අහසට මුදා හැර
කියවනු පුතුනි ගෙල ඔසවා දෑස හැර
උගත්කමේ මායිම්ගම් මකයි ඉර

විදා පිල් නටන මොනරුනි උතුරුකරේ
වැඩිම ලකුණු ගෙන පියඹා වරෙව් මෙහේ
අඳුරු උපැස් හිමි ඇස් අඳුරේ ම මැරේ
පහන් තරු තියේ තාමත් දකුණුකරේ.‘

මේ සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් නිදහස් අධ්‍යාපනයේ උපරි ඵල නෙලූ ශාස්ත්‍රවන්තයින්ගේ හද ගැස්ම ඔබට ඇසුණේ කොහොමද ?

අපට නිදහස් අධ්‍යාපනය ලැබෙන්නේ සී.ඩබ්.ඩබ්. කන්නන්ගර වැනි මිනිසුන්ගේ අපරිමිත මානව දයාවේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස. උතුරට දකුණට කියලා බෙදීමක් ඔහුට තිබුණේ නෑ. ඒ වගේම ලංකාවට අපේම කියලා විශ්වවිද්‍යාලයක් උරුම වීමේදී පොන්නම්බලම් රාමනාදන් වැනි මිනිසුන්, කුමාරස්වාමි වැනි මිනිසුන් සියලු මිනිසුන්ට වර්ගවාදයකින් තොරව අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීමේ සටනක නියැළුණා. එහෙව් මිනිස්සු සිටි රටක පුස්තකාලයක් වැනි උතුම් සංකල්ප විනාශ කරද්දී මෙතරම් කාලයක් මේ මිනිස්සු අපට උරුම කළ අධ්‍යාපනයෙන් අප ලබාගෙන ඇත්තේ මොනවාද කියල හිතෙනවා. එක රැයකින් ඒ සියලු කැප කිරීම් අවප්‍රමාණ කරලා විනාශ කරලා දානවා. හරියට එක ඉරකින් සියල්ල කපා දැම්මා වගේ. ඉතින්, ඔවුන් ජීවත්ව සිටියානම් මේ වගේ විනාශයන් දකිද්දි ඔවුන්ට මොනවා සිතේවිද?

‘ආරාධනා පුතුනේ‘ කවියෙන් මම කතාකරන්නේ ද්‍රවිඩ සිසුන්ගේ අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ඇතැමුන් පළකරන සාවද්‍ය හා ඊර්ෂ්‍යාව කේන්ද්‍ර කරගත් මත හෙළා දැකීමයි.

හොරපාරෙන් සරසවි එනවා කියන කතාව මහ නිග්‍රහයක් ඔවුන්ට කරන. අනික මේ ලෝකේ ඉන්න හැමෝගෙම අයිතියක් අධ්‍යාපනය කියන්නේ. ඒක ජාතියකට ආගමකට ලඝු කරන්න හදනවානම් අපි බ්‍රාහ්මණ මත කරපින්න ගත් සමාජයක් වෙන්න ඕනේ. මට කියන්න අවශ්‍ය වුණේ අධ්‍යාපනය කියන්නේ සුදුස්සා මත, දක්ෂයා මත කේන්ද්‍ර විය යුත්තක් බවයි. මේ කතාවයි මේ කවියෙන් කියැවෙන්නේ. දකුණේ සුළුතරයක් අතර ඇති මේ දුරවබෝධ මතය වෙනුවෙන් ලියවුණු කවියයි මේ. උතුරේ මිනිසුන්ගේ නිහඬ හෘදය සාක්ෂිය වෙනුවෙන් ලියවුණේ, ඒ වේදනාව සමනය කිරීම වෙනුවෙන්.

‘කොට්ට කිලංගු තල් හකුරු
රස මංඩි හදවතේ අඩියෙනුත් අතු ගාන
සිහි ගන්වයි ආඬියා ළිං පතුලත
මයෝසීන හුණුගල් තට්ටු අතරින්
පණ අදින කිවුල් දිය රැලි හුස්ම
අඳුරු අහසක තට්ට තනියම
මල් නැතිව පුපුරන දුක් වෙඩි හඬින්
හිල් කරපු පෙනේර හිත උඩම
කැන්දාන මතක මං සන්ධිය
අළු වුණු පැතුම් තින්නූරුෆ ලෙස
හතළිස් අවුරුද්දකට පස්සෙත්
සුළඟට මුසුව කිවිසුම් රැගෙන එයි.

එකම කවියක් මිලට අරගෙන
පුස්තකාලයෙ පොතක් අස්සෙන්
හැංගුවෙමි හදවතේ මුල්ලක
මනුෂ්‍යත්වයෙ විරිත හා බැඳ..‘ (98 කවිය )

මේ ඔබේ කවිකම් පවා ඔප ලූ කවියක්. සැබවින්ම ඔබට ඇත්තේ හුදෙක් සංස්කෘතික බන්ධුතා පිළිබඳ හැඟීමක් ද? උත්තරීතර මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ හැඟීමක් ද?

මම මේ ලෝකයට ආදරය කරන කෙනෙක්. මගේ හිතට එකඟව මම අසාධාරණයට විරුද්ධ වෙනවා. මම හිතන්නේ ලෝකය කියන්නේ දේදුන්නක්. මේ සංස්කෘතික විවිධතාවට ප්‍රේම කිරීම පසෙකින් තැබුවොත් මගේ හිතේ වැඩිම ඉඩ සමස්ත මානවයා වෙනුවෙන් වෙන්ව තියනවා. ඉතින්, ඒක උතුරටත් පොදුයි. ලෝකයේ දුර රටවල වෙසෙන මිනිසුන්ට දක්වන ආදරයම තව දුරටත් වඩා තදින් විශේෂ කොට ලංකාවේ වෙසෙන දෙමළ ජනතාව කෙරෙහි දක්වන්න මගේ හිත සැදී පැහැදී ඉන්නවා.

එදා ඒ දේශපාලු කුලී මැරයින් මහැදුරු සරච්චන්ද්‍රයන්ට පහර දුන් සිදුවීම මතක් කර යාල්පානම් පොත්ගුලට ගිනි තැබූවේ ද ඔවුන්මය යන මතය ඔබේ කවියකින් කියවෙන්නේ මෙසේය.

මනමේ සිංහබාහුට අපි නැවූ හිස
මහැදුරු සරච්චන්ද්‍රට නොනැවුණේ කිම
මගුලේ ප්‍රජාතන්ත්‍රය රජ කරන ලොව
උගතුන් සේම පොත්ගුල් බලු වටීවිද? (46 කවිය)
‘හෝමෝ ඉරෙක්ටස්* වෙමි
ඉඳගෙන
ගාන්ධි පාරේ කෙළවර
උදේ හවස විඳවමි
තැවෙමි
ගින්දර සොයා ගත් වරදට…‘(55 කවිය)

මෙය ඔබේ කාව්‍ය මාලාවේ අපේ හද ගිනිගත් කවියක්.

අප පුරාවිද්‍යාව හැදෑරීමේදී ඉගනගන්නවා මානවයාගේ පරිණාමයේ විවිධ සන්ධිස්ථාන. ඉන් හෝමෝ ඉරෙක්ටස් මානවයාගේ යුගයේදී ගින්දර භාවිතයට හුරුවුණු බවට මත පළ වෙනවා. ඉතින්, මේ හෝමෝ ඉරෙක්ටස් ගාන්ධි පාරේ කෙළවර හිඳිමින් දුක් වන කාරණය මේ කවියෙන් කියැවෙනවා. ඒ ඔහු ගින්දර සොයා නොගත්තානම් මේ වටිනා පුස්තකාලය මෙසේ විනාශ නොවේවි කියන අදහසේ ඉඳගෙන. අනික් කාරණය ගාන්ධි පාර කියන්නේ තේරුම් දෙකක් ජනිත වන තැනක්. එක පුස්තකාලයට පිවිසෙන එක මාර්ගයක් ගාන්ධි පාර. අනික අවිහිංසාවාදයේ යෙදුණු ගාන්ධිගේ දර්ශනය කෙළවර ඉඳන් ඉන්නවා කියන එක.

ඔබේ මූලික අරමුණ උතුර -දකුණ යා කරන පාලම් තනන එක හෝ වෙසෙස් සාහිත්‍යමය නිර්මාණයක් කිරීම ද?

මම හිතන්නේ සාහිත්‍ය නිර්මාණ කරන්න ඕනේ තරම් සාහිත්‍ය නිර්මාණකරුවන් අපට ඉන්නවා. ඔවුන් ඉතා උසස් මට්ටමින් ඒ කටයුතුවල යෙදෙනවා. ඒ නිසා මට අවශ්‍ය උතුර දකුණ යාකරන්නට හැකි යමක් නිර්මාණය කිරීම. ඒ සඳහා මම යම් මට්ටමකට සාහිත්‍යය එක මාධ්‍යයක් විදියට යොදා ගන්නවා. අපේ සාමයේ සේතුව (පාලම) ඉදි කරන්නට හැකි උපරිම උත්සාහය ගැනීම මගේ අරමුණ වෙනවා.

මේ කෘතිය හරහා ඇවිලුණු සිත් නැවත අවුළුවාලන සමාජමය කතිකාවක් නොව ඇවිළුණු සිත් තෙමා සුවපත් කරන අලුත් කතිකාවකට යා හැකිනම් ඒ කෙසේද ?

ඇවිළුණු සිත් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම මම හිතන්නේ ගින්න ඇවිළවීමක් නොවේ. ඉදිරියට එවැනි දේ සිදු නොවන්නට ආකල්පමය පෙළඹවීමක් සිදු කිරීම. ඒ පිළිබඳ සිතීමෙන් ඇවිළුණු සිත්වලට යම් සිහිලසක්, නිවීමක් දැනේවි. අප කතිකාවත් ගොඩ නැගිය යුත්තේ ඒ වෙනුවෙන්. එය පාපොච්චාරණය, සමාව, නිහඬවම නැති වූ විශ්වාසය, ආදරය ගොඩ නැංවීමට හේතු පාදක වෙයි කියලා මා විශ්වාස කරනවා. අඩු තරමින් මේ ඉතිහාසය නොදැන ඇතැම් මතවල එල්බගෙන සිටින වර්තමාන තරුණ පරපුරවත් යම් මට්ටමකින් මුල් කාලීන සිදුවීම අවබෝධ කරගෙන එකිනෙකට සමීප වීම ආරම්භ කරනු ඇතැයි මා විශ්වාස කරනවා.■