ලාල් විජේනායක: ජීවිතය හා දේශපාලනය
ස්වර්ණ ප්‍රකාශනයකි.
දූ.අ. 033 2287837
කලා, සංස්කෘතික හා විද්‍යාත්මක ප්‍රභවයන්ගෙන් ආලෝකය ලැබීමෙන් තොරව පරාර්ථකාමී සමාජ දේශපාලන ජීවියෙකු බිහි නොවන බව ලාල්ගේ අරුත් සරු ජීවිත කතාව අපට කියයි.
■ චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර
‘ලාල් විජේනායක ජීවිතය හා දේශපාලනය’ කෘතිය මට වැදගත් වන කාරණා කීපයක් තිබේ. එහෙයින් ම එය මට නම් පොදු කියවීම්වලින් ඔබ්බෙහි පවතින වැදගත් කෘතියකි.
ලාල් මගේ ජීවිතයේ ප්‍රාථමික දේශපාලන ගුරුවරයෙකි. පුදුමය වන්නේ ඔහුම මගේ ජීවිතයේ ද්විතීයක හා තෘතීයක දේශපාලන ගුරුවරයෙකු ද වීමයි.
ඔහු මගේ පාසලේ (මහනුවර ධර්මරාජ විද්‍යාලයේ) ආදි ශිෂ්‍යයෙකි. මා උපන් වර්ෂයේ ලාල් අපේ පාසලේ උසස් පෙළ පන්තියට ඇතුළත් වී ඇත. ලාල්ගේ පරම්පරාව නියෝජනය කරන්නේ ධර්මරාජය වැනි වරප්‍රසාදලාභී පාසල් පමණක් නොව, මධ්‍ය මහා විද්‍යාල පද්ධතිය පවා අද විශ්වවිද්‍යාලවලට වඩා උසස් ශාස්ත්‍රාලයීය සම්ප්‍රදායයක් හා දැනුම මුදාහැරීමක් තිබූ යුගයක ආනුභාවයන් ය. එමෙන්ම පාසල් ගුරුවරු අද විශ්වවිද්‍යාලයීය ගුරුවරුන්ට වඩා ශාස්ත්‍රවන්තභාවයක් තිබූ යුගයකි.
ලාල් ධර්මරාජයේ අධ්‍යාපනය ලබන්නේ එස්. විජේතිලක විදුහල්පතිවරයා වූ යුගයේ ය. මා අධ්‍යාපනය ලබන්නේ ඒ. පී. ගුණරත්න විදුහල්පතිවරයාව සිටි යුගයේ ය. මෙය පැහැදිලිව ම යුග දෙකකි. විජේතිලක අවධිය පූර්ව ආසන්න යුගයේ විදුහල්පතිවරයා ව සිටියේ මෙත්තානන්ද නම් විදුහල්පතිවරයාය. සිංහල බෞද්ධ පුනර්ජීවනය ව්‍යාපාරයේ නායකයකු වූ ඔහුගේ පෞරුෂනීය මුද්‍රාව පාසලේ ඒ වන විටත් තිබෙන්නට ඇත. එහෙත් විජේතිලක විදුහල්පතිවරයා ගැන විස්තර කරන ලාල් ඔහුගේ පුද්ගල හා දැනුම පෞරුෂය තමන්ට ජීවිත මාවතක් සකස් කර දුන් ආකාරය පැහැදිලි කරයි. සාමාන්‍ය පරිශ්‍ර චාරිකාවේ දී චිත්‍ර ගුරුවරයා පැමිණ නැති චිත්‍ර පන්තියට යන විජේතිලක විදුහල්පතිවරයා කළුලෑල්ලේ ඉරක් අඳිමින් අසන්නේ එහා පැත්තේ ගඟෙන් එගොඩ ජීවත්වන චිත්‍ර ශිල්පියා ගැන දන්නවාද කියාය. ඒ චිත්‍ර ශිල්පියා මේ මම ඇඳි ඉර ඇන්දා නම් එය ලක්ෂ ගානක් වටිනා ඉරක් වනු ඇති බව ඔහු පවසා ජෝර්ජ් කීට් ගැන විස්තර කරයි. ඒ අහඹු පන්තියේ දී ජෝර්ජ් කීට් ගැන අසන ලාල්, පසු කාලීනව ඔහුගේ භාරකරුවා ද පහසුකම් සපයන්නා ද, චිත්‍ර මිලදී ගන්නා ද පමණක් නොව කීට් ඇඳි අවසන් චිත්‍රයේ හිමිකරුවා ද වන්නේ ය. ආනුභාව සම්පන්න ගුරුවරු ශිෂ්‍යයන්ගේ ජීවිතයට ජීවය සපයන්නේ එයාකාරයටය.
ඔහුගේ රසායන විද්‍යා ගුරුවරයා වන්නේ පසු කලෙක අසීමාන්තික සිංහල බෞද්ධ ජාතිකවාදියෙකු වූ ආචාර්ය හරිස්චන්ද්‍ර විජේතුංගයන් ය. එහෙත් ඔහු පවා පාසල තනිකර තම දේශපාලනය බෙදාහරින තැනක් බවට පත් කර නොගෙන දරුවන්ට විද්‍යාව, විද්‍යාවේ අරුතින් ම ඉගැන් වූ ආකාරය ලාල් මෙම කෘතියේ සඳහන් කරයි. දළදා මාලිගාවේ කොතින් රැස් විහිදීම පිළිබඳ මිථ්‍යාව විද්‍යාත්මක අත්හදා බැලීමක් මගින් විජේතුංගයන් විසින් නිෂ්ප්‍රභ කරන අයුරු එයට කදිම උදාහරණයකි.
‘ලාල් විජේනායක ජීවිතය හා දේශපාලනය’ කෘතිය දේශපාලනඥයෙකු අරබයා ලියැවුණු චරිතාපදාන අතර තවත් එකක් පමණක් නොව ලාංකීය දේශපාලකයන් අරබයා ලියවුණු හොඳම කෘති තුනෙන් එකක් ය යන්න මගේ හැඟීමයි. පළමුවැන්න කේ.එම්.ඩී. සිල්වා සහ හාවඩ් රිගින්ස් විසින් රචිත ජේ.ආර්. ජයවර්ධන චරිතාපදානයයි. දෙවැන්න එස්. තොන්ඩමන් මහතාගේ ඔැ් ්බා ඡදකසඑසජි නම් වූ චරිතාපදානයයි. අනික මෙම ප්‍රස්තුත කෘතියයි. අනෙකුත් බොහෝ දේශපාලනඥයන් අරබයා ලියවී ඇති කෘති වනාහි කර්තෘකයා කෙරෙහි ලියන්නාට ඇති භක්තිය ප්‍රකාශ කරන කෘති ලෙස හැඳින්වීම නිවැරදි ය. මළල්ගොඩ බන්දුතිලක, ඇන්.ඇම් හා කොල්වින් අරබයා ලියූ කෘති පවා ඒ ගණයේ ලා සැලකිය හැකි ය.
චරිතාපදානයක් වනාහි අතීතයේ අප නොදුටු අහුමුළු වෙත ආලෝක ධාරාවන් විහිදුවන, එමෙන් ම අදාළ දේශපාලන චරිතයේ සමස්තය පිළිබඳ මනා චිත්‍රයක් ඇඳ ගැනීමට සහායකයක් විය යුතු එකකි. මෙම කෘති තුන ම වාගේ එම කටයුත්තේ දී ධනාත්මක මෙහෙවරක් ඉටු කරයි.
නිර්මාණාත්මක ලේඛකයකු ද වැඩිමනක් වශයෙන් සවිඥානකව වත්මන් දේශපාලනයේ නියැලෙන්නෙකු ද ලෙස මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති, ලාල්ගෙන් ප්‍රශ්න කරන්නා ද, නැවත ස්වකීය විමංසනයෙන් පසුව සටහන් කරන්නා ද වීම මෙම කෘතියේ සාරගර්භ බවට හේතු වී යැයි මට සිතේ. මහාචාර්ය අමරකීර්තිගේ සගයන් ලෙස විජේනායකයන්ගේ දේශපාලන ඉතිහාසය මැනවින් දන්නා දයානන්ද කුලසේකර හා ආනන්ද ස්ටීවන් විසින් පාර්ශ්ව කිහිපයකින් කර්තෘකයා විමසීම සිදුවී ඇති බවක් පෙනේ. එය කෘතියේ සාර්ථකත්වයට අනඟි මෙහෙයක් සපයා ඇත. ප්‍රවීණ ඡායාරූප ශිල්පි හේමන්ත අරුණසිරි හා කෘතිය සැලසුම් කළ පුෂ්පානන්ද ඒකනායක ප්‍රසන්න කියවීමක් සඳහා සිය නිර්මාණ කුසලතාවන් වැය කර ඇත.
මෙම කෘතිය මා වටහා ගත් ආකාරයට පාර්ශ්ව පහක් වෙත ආලෝකධාරා විහිදුවයි.
- පශ්චාත් යටත් විජිත ආරම්භක කාලයේ හා 1956ට පෙර යුගයේ පාසල් අධ්‍යාපනයේ ගුණාත්මක හා සාරධාර්මික ස්වරූපය.
- මෙරට විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතිය බිහිකළ සමාරම්භකයන්ගේ චේෂ්ටාවන් නිරූපණය වූ උසස් අධ්‍යාපන ක්‍රමය හා ඒවා ගුණාත්මක මිනිසුන් බිහි කළ ආකාරය.
- එකල විප්ලවවාදී දේශපාලන ක්‍රමයක වුවත් සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අංග ලක්ෂණ ඇතුළු වී තිබීම හා එලෙස ඇතුළුවීමට අදාළව රටේ අනෙකුත් දේශපාලනික ප්‍රභවයන්ගේ ස්වරූපය.
- සාරාර්ථයන් බහුල විශ්වීය අරුතකින් පණ ගැහුණු ලංකාවේ කලා සංස්කෘතික සමාජය.
- ආදර්ශ නගරයක් (මහනුවර) ඇසුරෙන් ලංකාවේ ප්‍රාදේශීය දේශපාලන හා සමාජ සංස්කෘතික ස්වරූපයන් හඳුනා ගැනීමට හැකි වීම.
මේ පංචවිධ කාරණා මේ කෘතිය ඇසුරින් පෙළ ගැස්වීමට හැකි යයි මට සිතේ. හෘදයංගමව සිතන්නෙකුගේ, ඒ අනුව හැසිරෙන්නෙකුගේ, උදාහරණයකට සුදුසු, නායක මට්ටමේ සිවිල් පුරවැසියෙකු ලෙස විජේනායකයන් දශක ගණනාවක් තිස්සේ සම්භාවනාවට පාත්‍ර වනු මම දුටිමි. එකිනෙකට පටහැනි, සමහර විට තමා දරන මතයට සතුරු සමාජ ස්තරයන් ගණනාවක් සමඟ වුව ද මනා සංහිඳියාවකින් යුතුව පයුරුපාසනයන් පවත්වන අයුරු මේ ගෙවී ගිය අතීතය තුළ ඔහුගෙන් මා දුටු විශේෂතාවකි. මෙම කෘතියේ තැනක ප්‍රශ්නකරුවන් විසින් ඇසෙන ඔබ කැමතිම දේශපාලනඥයා කවුද යන ප්‍රශ්නයට ලාල් විජේනායක දෙන පිළිතුරෙන් ඔහුගේ මෙම සුවිශේෂත්වය මැනවින් හඳුනාගත හැකිය. ඔහුගේ පිළිතුර ඇන්.ඇම්. යනුයි.
ලංකා සමසමාජ පක්ෂය අතිදැවැන්ත දේශපාලන හා දැනුම පෞරුෂයන් හතරක් එක වර නායකත්වය දැරූ පක්ෂයකි. ආචාර්ය සරත් අමුණුගම නිවැරදිව, එවන් පෞරුෂයන් හතරක් එකම පක්ෂයක එකවර නායකත්වය මණ්ඩලයක සාමූහික ව සිටි අවස්ථාවක් ලෝක දේශපාලනයේ පවා නොමැති බව සඳහන් කරයි. එම දේශපාලන පෞරුෂයන් හතර නම්, ඇන්. ඇම්., කොල්වින්, බර්නාඩ් සහ ලෙස්ලි ය. එමෙන්ම ඔවුන් සමග සිටි දෙවන පෙළ නායකත්වය ද දැනුමෙන් කැපවීමෙන් සමාජයේ සම්භාවනාවට පත් වීම යන කාරණාවලින් ඉහළ අගයක් සටහන් කළේය. හෙක්ටර් අබේවර්ධන, ඔස්මන්ඩ් ජයරත්න, කරාලසිංහම්, බැටී වීරකෝන්, සිඩ්නි වනසිංහ ආදි මධ්‍යම කාරක සභිකයන් හා දේශපාලන මාණ්ඩලිකයන් ඒ සඳහා මනා උදාහරණයන්ය. ලාල් එවැනි වර්ණ පූර්ණ මහා පෞරුෂයන් සමග නායකයෙකු ලෙස සිය දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වය පණගැන්වීය. ඔවුන් අතර තිබූ විභේදනයන් ද, නිපුණතා ද සැලකිල්ලට ගනිමින් ඇන්.ඇම්. පක්ෂය මෙහෙය වූ ආකාරය විජේනායකයන්ගේ දේශපාලන ආත්මය සකස් කළ බව, අප දන්නා සේම මෙම කෘතියෙන් ද මනාව ඒ බව පෙන්නුම් කරයි.
විජේනායකයන්ගේ විශ්වවිද්‍යාලයීය ජීවිතයේ ද, දේශපාලන ජීවිතයේ ද, එම පද්ධතීන් මෙහෙයවන කාරකයක් ලෙස කුලය ක්‍රියාත්මක වූ ආකාරය මෙම කෘතියේ අපූරුවට දක්වා තිබේ. විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතයේ දී, සර් නිකුලස් ආටිගලගේ හා මහාචාර්ය එම්. බී. ආරියපාලගේ හැසිරීම් මේ සඳහා එක් උදාහරණයකි.
මෙම කෘතියේ මැනවින් කතාබහට ලක් නොවුණත් අනෙකුත් තදානුබද්ධ කාරණාවල බලපෑම ද තිබුණේ වී නමුත් ඇන්.ඇම්.ගේ අනුහස් සහිත නායකත්වය අහිමි වීමත් සමග ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ පරිහානිය ආරම්භ වේ. වෙනස් පෞරුෂයන් හා වෙනස් අනන්‍යතා තිබුණු නායක මණ්ඩලයක් හැසිරවීමට ඇන්.ඇම්.ට තිබූ පෞරුෂය ඉනික්බිති නායකයන්ට නොතිබුණි. ඒ සඳහා පසු නායකයන්ගේ ‘කුල’ ප්‍රේමිත්වයන් ද බලපෑවා විය හැකිය.
උත්තම ගණයේ ජාත්‍යන්තරවාදියෙකු වූ ද, න්‍යායවාදියෙකු වූ ද අද නිතර වරනැගෙන පටු දේශප්‍රේමය නොව, සැබෑ ගණයේ දේශප්‍රේමයෙකු වූ ලෙස්ලි ගුණවර්ධන පක්ෂය නොම්මර එකට තබා (තම පෞද්ගලික ජීවිතයටත් වඩා) පක්ෂයේ මාර්ග සිතියම සකස් කළ අයුරු මෙම කෘතිය තුළ සාකච්ඡා කිරීම මගහැරුණු එක් අඩුපාඩුවක් ලෙස මම දකිමි. එමෙන්ම තම දේශපාලන කඳවුරෙන් බැහැර ඩඩ්ලි සේනානායකගේ ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ගුණාංග, ටී.බී. ඉලංගරත්නයන්ගේ අවංක හා අදූෂිත දේශපාලනය, චන්ද්‍රකාගේ විපිළිසර දේශපාලන චරිත ස්වභාවයන් ආදිය ගැනද ප්‍රමාණවත් විස්තර මෙහි අඩංගුය.
ලාල් අකුරු කළේ මහනුවර ධර්මරාජ විද්‍යාලයෙනි. ඔහු එහි ගෙවූ ජීවිතය පිළිබඳ විස්තර කිරීම, එදවස ඔසවා තැබූ විසල් අධ්‍යාපනික හා සමාජ පරමාර්ථ ඒ විද්‍යාලයට පමණක් නොව ලංකාවේ පොදුවේ අධ්‍යාපනික රටාවේ හැඩරුව මැනවින් හඳුනා ගැනීමට සමත් විශ්ලේෂණයකි. විජේනායකයන්ට සමාසන්න කාලයේ උපන් (1940) සයිමන් නවගත්තේගමගේ පාසල අනුරාධපුර මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයයි. ලාල් පාසලට, පාසල අනුබද්ධ වටපිටාවට සවිඥානක වන්නේ යම් සේ ද, සයිමන් ද රජරටට, වන්නියට සවිඥානකව තම පාසල සිය සාරාර්ථවත් වැඩිහිටි ජීවිතයට ආලෝකයක් කරගනී. ඒ එදා අධ්‍යාපනයේ ගමන් මගේ ස්වරූපයයි. අද තමන්ගේ පාසල අතිශ්‍රේෂ්ඨය, අනෙක්වා කවරක් ද, ලෙස පාසල් රටේ පවත්නා වර්ගවාදයට තවත් වර්ගවාදයක් බෝ කරමින් පෝර දමනවා වෙනුවට, රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වපසරියේම නිරූපණයක් වූ ආකාරය විජේනායකයන් සිය පාසල අරබයා කරන විග්‍රහයෙන් පෙනේ.
ලාල්ගේ විශ්වවිද්‍යාල ජීවිතය ගැන සලකා බැලීමේ දී සුවිශේෂ පරිසරයක සුවිශේෂ චරිතයක්ව ක්‍රියා කළ ආකාරයට හොඳම උදාහරණයක් වේ. සර් නිකුලස් ආටිගල යනු ඉතා අභීිෂ්ඨ, එමෙන්ම දරදඬු හා පරමාර්ථගවේෂි පුද්ගලයකු බව පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාල ඉතිහාසය අපට කියාපායි. ස්වකීය හා ආයතන ගෞරවය යන දෙකම ගැන තරමට වැඩියෙන් සිතූ ඔහුගේ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාල පාලන අවධිය වනාහි පසුගිය දශක පහ පමණ ලංකාව බැබළවූ අලංකාරම මිනිසුන් බිහි කළ අවධිය ලෙස ගත හැකිය. රටේ නායකයාට දෙකට නැවෙනවා වෙනුවට, ඔහු හෝ ඇය වැළඳගෙන සුබ පැතීමට සමත් පෞරුෂයක් තිබුණු දැවැන්තයෙකි සර් නිකුලස් ආටිගල. ඒ යුගයේ ආයතන නායකත්වය දැරුවේ පොදුවේ ඔවුන් වැනි උදවිය ය. පසුකාලීනව තමන්ගේ ඇමතිවරයා සිරස ‘සටන’ වැඩසටහනට සහභාගි වන විට එහි ප්‍රේක්ෂකයකු ලෙස සහභාගි වී ඇමතිවරයා වෙනුවෙන් ප්‍රශ්න අසන තැනට වැටුණේ ද ඒ විශ්වවිද්‍යාලයේ ම මෑතකාලීන උපකුලපතිවරයෙකි. විශ්වවිද්‍යාල යනු රටක් තුළ තවත් රටකි. (බුද්ධියේ රාජ්‍යයයි) ඒවාට ලබා දී ඇති ස්වාධීනත්වය වනාහි ඒ රටේ නීති සම්පාදනයට ලබාදී ඇති අයිතියයි. එවැනි රටක් පාලනයට අයිවෝ ජෙනිංන්ස්ලා, නිකුලස් ආටිගලලා බිහිනොවන කල ලාල් විජේනායකට, ආචාර්ය සරත් අමුණුගමට හෝ මහාචාර්ය කේ.එන්.ඕ. ධර්මදාසට අභිමානයෙන් කියන්නට පුළුවන් වූ ‘අපි මිනිස්සු කළේ පේරාදෙණියයි’ යන්න මැත කාලීන විද්‍යාර්ථීන්ට තවදුරටත් කියන්නට නොහැකිය.
ලාල්ගේ ජීවිත ආවර්ජනය වෙතින් අපට අපගේ දේශපාලන ගමන් මග පිළිබඳව විමර්ශනයට අපුරු මංපෙතක් විවර වෙයි. විසිවන සියවසේ දෙවන කාර්තුවේ ආරම්භ වූ ලංකාවේ වාමාංශික ප්‍රභවයක් සහිත දේශපාලනය, මාක්ස්වාදී පදනමක් සහිතව නව අදියරකින් ඇරඹෙන්නේ ලංකා සමසමාජ පක්ෂය ආරම්භ වීමත් සමග ය. සැබවින් ම එම පක්ෂය න්‍යායිකව සන්නද්ධ විප්ලවය සම්බන්ධව ධනාත්මක ආකල්ප දැරුවත්, ගෙවී ගිය කාලය මුළුල්ලේම ඔවුන්ගේ සටන් උපක්‍රම හා ක්‍රියාමාර්ගවල ප්‍රතිඵලය වූයේ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් වීම හා ඒ හා බැඳුණු සමාජ සුබසාධන ක්‍රියාමාර්ග ශක්තිමත් වීමයි. නිදහස් අධ්‍යාපන යෝජනාව කවරෙකුගේ වුවත් එය බලගැන්වීමටත් රැකගැනීමටත් සමාජයේ ප්‍රතිගාමී බලවේගවලින් පැමිණි අභියෝගයන්ට මුහුණ දුන්නේ මෙරට වාමාංශික ව්‍යාපාරයයි. විශේෂයෙන් ප්‍රධාන පැරණි වාමාංශික පක්ෂ දෙකේ පළමු හා දෙවැනි පෙළ නායකයන් අසමසම ජාත්‍යන්තර ගණයේ උගතුන් වීම නිසා මෙම කටයුත්ත ප්‍රමුඛ කාර්යයක් ලෙස වටහා ගැනීමට ඔවුහු සමත් වූහ. එමෙන්ම නැගී එමින් පැවැති ධනවාදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වැඩවසම් පැලැන්තියට අයත් නොවූ නිර්ප්‍රභූ ධනපති පන්ති සම්භවයක් සහිත තරුණයන් පිරිසක් උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා යුරෝපයට පිටත්ව ගියෝය. එකල බි්‍රතාන්‍යයේ සිදු වූ සමාජ ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ජයග්‍රහණත්, රුසියානු විප්ලවයේ ගතිකයන්ගේ ස්වරූපයත් සමීපව හැදෑරීමට මෙම පුරෝගාමී තරුණ කණ්ඩායමට හැකියාව ලැබිණි. ඒවායෙන් පන්නරය ලබා ලංකාවට පැමිණ ආරම්භ කළ ව්‍යාපාරයට කම්කරු පංතියට අමතරව වඩාත් ම ආකර්ෂණය වූයේ උගත් තරුණ පිරිස්ය. එහෙයින්ම එම ව්‍යාපාරය දේවල් දුටුවේ පොතේ හැටියටමත් වඩා තර්කණයේ හා විමර්ශනයේ ද ආලෝකය ලබමිනි. යටත් විජිත බි්‍රතාන්‍ය පාලනයේ ඉදිරිගාමී දායාදයන් රැක ගැනීමටත් (උදාහරණ -නීතිමය ආධිපත්‍යය උදෙසා කළ සටන්, වැඩවසම් ක්‍රමයට එරෙහි සුවිශාල පියවර) අත්තනෝමතිකත්වයට එරෙහි නව ප්‍රගතිශීලී පියවර ගැනීමටත් සහාය දැක්වීමයි. ලාල් වැනි බුද්ධිමතුන් ලංකා සම සමාජ පක්ෂයට ආකර්ෂණය වන්නේ මෙවැනි පසුබිමක් යටතේ ය. ඔහුගේ ආධානග්‍රාහී නොවන ප්‍රගතිශීලී ක්‍රියාමාර්ග හා ප්‍රතිපත්තිවලට බලපාන්නේ ද එම පසුබිම ය. විශේෂයෙන් දෘඪ වාමාංශික පක්ෂයක් වෙනුවට, සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිර්මිතයක් සහිත පක්ෂයක් බවට ල.ස.ස.ප. සකස්වීමට බලපෑ ප්‍රධාන චරිතය ඇන්.ඇම්.ය. ලාල්ගේ වඩාත් ආකර්ෂණයට ලක් වූ ආනුභාවයක් පෑ නායකයා වන්නේ ද ඇන්.ඇම්.ය.
‘ලාල් විජේනායක ජීවිතය හා දේශපාලනය’ කෘතිය තුළින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා කර ගැනීම උදෙසා වාමාංශික ව්‍යාපාරයේත් නිදහස් අධ්‍යාපනයේත් මැදිහත්වීම මනාව නිරූපණය වේ. ප්‍රධාන වශයෙන් 1957 දී පමණ ඇරඹී 1983 උත්සන්න වූ වාර්ගික භේදතාවන් නිසා තීව්‍ර වූ දේශපාලන අර්බුදය, ලංකාවේ සමාජ හා සංස්කෘතික අර්බුදය නිර්මාණයටද දායක විය. ඒ සමඟම අද පරිහානිගත ව ඔත්පල ව තිබෙන අධ්‍යාපනික හා දේශපාලනික ආයතනික පද්ධතිය, එසේ වූයේ කෙසේ ද යන්න වටහා ගැනීම සඳහා අගනා විවරණයක් මේ කෘතිය විසින් සපයයි.
එමෙන්ම කලා, සංස්කෘතික හා විද්‍යාත්මක ප්‍රභවයන්ගෙන් ආලෝකය ලැබීමෙන් තොරව පරාර්ථකාමී සමාජ දේශපාලන ජීවියෙක් බිහි නොවන බව ලාල්ගේ අරුත් සරු ජීවිත කතාව අපට කියයි. ලාල්ගේ අතීත මතකයන් සහ අත්දැකීම් සමග අද්‍යතන විශ්වවිද්‍යාල, පාසල් හා දේශපාලන සංස්ථා ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය සංසන්දනය කිරීම අද දවසේ වටිනා කාර්යයකි.
එමෙන් ම තමන්ගේ ජීවිතය තෘප්තිමත් හා අර්ථ සම්පන්නබවින් පුරවාලමින් මානව හිතවාදී දේශපාලනයක නිරත වීම උදෙසා නව වාමාංශික සමාජයට අපූරු පාඩමක් මේ කෘතිය කියා දෙයි.■
