මේ ගඟ
මං හොඳට දන්නවා

■ මුහම්මද් තාරික්

කෙනෙකු රාසික් තම්බි යනුවෙන්ද තවත් කෙනෙකු තම්බි අයියා යනුවෙන්ද ආමන්ත්‍රණය කළද ඔහුගේ නම මොහොමඩ් අලි රාසික් ෆරීඩ්ය. කොළඹ-නුවර පාරේ පේරාදෙණිය ආසන්නයේ මහවැලි ගඟේ සිට මීටර් 100ක දුරින් ඔහුගේ රැකියා ස්ථානය සහ නිවස පිහිටා ඇත.

“මැරෙන්න ඕනෑ කියලා හිතලා ගඟට පනින ඕනෑම කෙනෙක් වතුරේ ගිලෙන කොට බේරෙන්න දඟලනවා. ගඟ බලන්නේ ඕනෑම කෙනෙක්ව බිලිගන්නයි. ගඟ එක්ක පොරබදලා ගිලෙන්න යන කෙනෙක් බේරගන්න එක ලේසි නෑ. පොඩි වරදකින් මගේ ජීවිතේ නැතිවෙන්නත් පුළුවන්”

රාසික් වයස අවුරුදු පනහ ඉක්මවූ පුද්ගලයෙකි. සහෝදර සහෝදරියන් සමඟ ඔහු එදා ජීවත් වූයේද අද ජීවත්වන කොළඹ-නුවර පාරේ පේරාදෙණිය පාලම යට ස්ථානයේය. කුඩා කල සිටම සහෝදර සහෝදරියන් සමඟ ඔහු සෙල්ලම් කිරීමට යන්නේ ගංඉවුර වෙතය. ගඟට පැන දිය නාමින් සෙල්ලමෙහි යෙදුණු ඔහුට ගඟේ වතුර ගලායන අයුරුත්, වතුර වැඩිවන විට සුළි සෑදෙන අයුරුත්, ගල් අතර දෙබොක්කා ඇති අවදානම් ස්ථානත් හුරුපුරුදුය.

“මම ඉස්කෝලෙ ගියේ පැණිදෙනිය දෙමළ මහා විද්‍යාලයට. තුන වසරේ ඉද්දි මට ඉස්කෝලෙ ගමන එපා උනා. වයස දහතුනක් වගේ වෙද්දි තාත්තා මාව එයාගේ මස්සිනාගේ ගැරේජ් එකේ වැඩ පුරුදු වෙන්න දැම්මා. බයිසිකල් හදන රස්සාව උපරිම මහන්සියෙන් ඉගෙනගත්තා. මෝටර් බයිසිකල් නම් ඇඟේ කොටසක් වගේ තමයි. ඉතිං කැමතිම දේ රස්සාව විදියට කරගෙන යනවා.’

රාසික් අද තමන්ගේම යතුරුපැදි අලුත්වැඩියා කිරීමේ වැඩපොලක් පේරාදෙණියේ පවත්වාගෙන යයි. කවුරුන් හෝ ගඟට පැන්නොත් හෝ ගඟේ ගසාගෙන යනවිට කාගේත් මතකයට නැගෙන්නේ රාසික්ය. “රාසික්… මිනිහෙක් ගඟට පැනලා” යැයි ඇසුණු සැණින් ඔහු දෙවරක් නොසිතා ගඟ කරා දිවයන්නේ මොහොතක ප්‍රමාදයකින් වුවද ජීවිතයක් අහිමි වීමට ඉඩ ඇති බැවිනි.

‘මුලින්ම ගඟට වැටුණු කෙනෙක්ව බේරාගත්තේ 1976 අවුරුද්දේදි වගේ. එදා ඉඳන් මේ වෙනකම් ගඟට වැටුණු අය පණපිටින් නැත්නම් මැරුණ අය කොච්චර ප්‍රමාණයක් ගොඩ අරන් තියෙනවාද කියලා මටවත් මතක නෑ. දාහකට කිට්ටු වෙන්න ගොඩඅරන් ඇති. ඉස්සර පේරාදෙණිය පාලම ළඟ කඩපේළිය තිබුණේ නෑ. බස් නවත්තන තැනක් තිබුණේ. ශ්‍රීපාද වන්දනාවේ යන අයගේ බස් නවත්තන්නෙත් මෙතන. ඒ වන්දනා නඩ ගොඩක් වෙලාවට ගඟට බැහැලා නානවා. ගඟේ ගැඹුරු අවදානම් තැන් පෙන්නලා දුන්නත් සමහරු ගණන් ගන්නෙ නෑ. ඉතිං සමහරු ගිලෙනවා නැත්තම් ගහගෙන යනවා. එතකොට ගඟට පැනලා පණපිටින් හරි මළමිනිය හරි ගොඩට ගේනවා.

පේරාදෙණිය පාලමෙන් කවුරුවත් සියදිවි නසා ගන්න පැන්නොත් ඉස්සර වෙලාම දැනගන්නෙ එතන හන්දියේ රථවාහන රාජකාරි කරන පොලිස් මහත්තුරු. ඒ මහත්තුරු තම්බි තම්බි කියලා දුවගෙන එන්නෙ මාව හොයාගෙන. මම ඇඳන් ඉන්න ඇඳුම පිටින්ම ගඟට පැනලා ඒ කෙනාව පණපිටින් නැත්තම් මළසිරුර ගොඩ ගේනවා. ගඟේ ගිලෙන්න ගිය මිනිහෙක්ව මම බේරුවා කියලා දවසක් එයාගේ ඥාතියෙක් මට රුපියල් පන්සීයක් දුන්නා. බනින්න බැරිකමට ඉතිං මම නිකං හිටියා. ඒත් ඒ මිනිහාට මං කිව්වා මේක සල්ලි බලාපොරොත්තුවෙන් කරපු දෙයක් නෙවෙයි, මේ මිනිහව තවත් කාලයක් ජීවත් වෙන්න කරපු දෙයක් කියලා.

ඇඳුම් මාරුකරගෙන ඉන්න වෙලාවක් නැහැ. ගරාජ් එකේ වැඩ කරන් ඉද්දිමයි ගඟට පනින්න වෙන්නෙ. සමහර විට මගේ සාක්කුවෙ තියෙන වටින ආයුධයක් උපකරණයක් හෝ මුදලක් විනාශ වෙනවා. එහෙම කියලා මට දුකක් නෑ. මනුස්සයෙක්ව පණපිටින් ගොඩ දාන්න හම්බුණාම ලොකු සතුටක් දැනෙනවා.’

පිහිනීම පිළිබඳ ජීවිතාරක්ෂක පාඨමාලා හදාරා නොමැති රාසික් තම්බි දියේ ගිලෙන අයෙකු බේරා ගන්නා සැටි විස්තර කළේ මෙසේය.

“ගඟේ ගිලෙන කෙනෙක් බේරාගන්න යනකොට කෙළින්ම එයා ළඟට යන්න හොඳ නෑ. අතේ දුරින් තමයි වැඩේ කරන්න ඕනෙ. එහෙම නැති උණොත් ගිලෙන කෙනා බේරාගන්න යන කෙනාව බදාගන්නවා. එතකොට දෙන්නටම ගිලෙන්න වෙනවා. ඒ නිසා ගිලෙන කෙනාගේ පිටිපස්සෙන් ගිහින් බෙල්ලෙන් අල්ලගෙන අනිත් පැත්තට හරවලා එයාගේ ඔළුව වතුරෙන් උඩට අරගෙන එයාව මගේ පිටට ගන්නවා එහෙම තියාගෙන ගොඩට ගේන්න ඕනෙ.’

1988-89 කාලපරිච්ඡේදයේ සෑම තරාතිරමකම ජනයා විසුවේ ජීවිතය පිළිබඳ අවිනිශ්චිතතාවෙනි. නිරතුරුව ඇසුණේත් දුටුවේත් බාල තරුණ වැඩිහිටි මිනිසුන් බල්ලන් බළලුන් සේ මරා දමා ඇති අයුරුය.

“ඒ කාලේ පුරුද්දට උදේ හයහමාරට විතර හැමදාම වගේ ගඟට යනවා. එහෙම ගිය දවසක කපපු මිනියක් ගහගෙන ඇවිත් මාරගහ ළඟ රැඳිලා තිබුණා. උඩ පැත්තට හරවලා බලද්දි හිස බූගාලා තැඹිලි පාට සරමක් වගේ ඇඳලා හිටපු කෙනෙක් නිසා ඒ හාමුදුරුනමක් කියලා තේරුණා. ඒ භීෂණ කාලේ හැමදාම වගේ ගඟ උඩහ පැත්තෙ ඉඳන් මළමිනි ගහගෙන එනවා. මම උණ ගහක් කපලා පාලම යටින් වතුර යන තැන හරහට ඇදලා තියනවා. පහුවදා ඇවිත් බලද්දි සමහර දවසට මිනි දහය පහළොව ඇවිත් රැඳිලා තියෙනවා. සමහර දවසට එක්කෙනා දෙන්නාත් රැඳිලා තියෙනවා. අතපය ගැටගහලා මරලා දාපු මිනි. උදේට මිනිස්සු පිරිලා පාලමේ ඉඳන් ගඟ දිහා බලන් ඉන්නවා. මං උණ ගහ ඇදලා දානවා. ඒත් පස්සේ පස්සේ ඒ මළමිනි ගොඩ ගෙනත් දානවා. කාගේ හරි දරුවන්නේ කියලා හිතලා.

දවසක් මං පාලමේ යට ඉඳන් බලන් ඉද්දි පාලමේ උඩ කණුවට ඔළුව ගහලා ගහලා මරලා ඊට පස්සේ පාලමෙන් පහළට තල්ලු කළ සිදුවීමක් දැක්කා. තවත් දවසක් පාලමේ තියලා මරන්න යද්දි පාලමෙන් වාහන ආ නිසා අතෑරලා ගිය කොල්ලෙක්ව මම බේරගත්තා. ඒ කොල්ලා ලේ පෙරාගෙන හිටියේ. මම උස්සං ගිහිං ඉස්පිරිතාලෙට දැම්මා. තවත් දවසක පාලම යට වැටිලා හිටියා කොල්ලො හතර දෙනෙක්. මං ගිහින් බලද්දි ඒ අයට පණ තිබුණා. ඒ අයව පාලම උඩ තියලා ගහලා වතුරට දාද්දී පාලමේ යට වතුර නැති අයිනකට වැටිලා. ඒ අයවත් ඉස්පිරිතාලෙට අරන් ගියා. පස්සේ මොනවා වුණාද දන්නෙ නෑ.

පාලමේ උඩ ඉඳන් පහළට දාන සමහර මළමිනිවල ඔළුව නැහැ. එහෙම නැත්තම් කඳේ බාගයයි. අතපය කපලා දාලා. හිස්කබල ඇතුළේ මොකුත් නැතිවම ඔළු කට්ට විතරක් තිබිලා ඇඟේ මොකුත්ම තුවාලයක් වත් නැති මළමිනිත් මේ ගඟෙන් ගහගෙන ඇවිත් තියෙනවා මං දැකලා තියෙනවා.’

ජීවිතය බේරාගත් නිසා බැනුම් ඇසීමට සිදුවූ අවස්ථාද රාසික්ගේ මතකයේ තිබේ.
“මිනිස්සු ගොඩ දෙනෙක් පාලමේ ඉඳලා කෑගහනවා ඇහිලා මං ගඟ දිහා බලද්දී මිනිහෙක් ගඟේ දඟලනවා දැක්කා. දෙපාරක් හිතන්නෙ නැතිව ගඟට පැනලා මිනිහව ගොඩට ගත්තා. ගොඩට ගෙනා ගමන්ම පොලිසියෙන් ඇවිත් මිනිහව අල්ලගත්තා. බලද්දී මිනිහා පොලිසියෙන් බේරිලා දුවන්න ගඟට පැනලා. ඉතිං මං බේරපු ඒ මනුස්සයා පොලිසියත් එක්ක ගියේ මට බැන බැන.”

“ගොඩක් කෙල්ලො කොල්ලෝ මේ පාලමේ ඉඳන් ගඟට පනින්නේ ලව් කේස් නිසා. එහෙම නැත්තම් ණය කේස් නඩුහබ නිසා. පවුල් ප්‍රශ්න නිසා. දොස්තර මහත්තුරු, නීතිඥ මහත්තුරු පවා මේ පාලමෙන් පැනලා මං බේරගෙන තියෙනවා. ඉස්සර ගඟට පැනලා ගොඩගත්තාම මටත් කටඋත්තර දෙන්න යන්න වෙලා තියෙනවා. ඒත් පස්සේ පස්සේ මගේ මේ වැඩ නිසා පොලිස් මහත්තුරු මං ගාවටම ඇවිත් කටඋත්තර අරන් යනවා.”
ඔයා බේරපු කවුරුත් ආපහු ඔයාව හමුවෙන්න ඇවිත් නැද්ද?

‘මහියංගණේ පැත්තේ වයස දහසයේ විතර කොල්ලෙක් මේ පාලමෙන් පැන්නා. ගහගෙන යනවා. මං ගෙනත් ගොඩට දැම්මා. ඉස්පිරිතාලෙට දැම්මා. පස්සෙ දවසක ඒ කොල්ලා මාව හොයන් ඇවිත් කතාබහ කරලා ගියා. අදටත් මාව බලන්න එනවා. අනිත් අය නම් ඇවිත් නෑ.’ රාසික් තම්බි සිනාමුසු මුහුණින් කියයි.

මහගෙදර අසලම කුඩා නිවසක් තනා බිරිඳ දියණියන් දෙදෙනා හා පුතු සමඟ රාසික් තම්බි ජීවිකාව පවත්වාගෙන යයි.

“මං කැමති මගේ පුතාත් මේ වැඩේ කරනවා නම්. එයත් එක පාරක් දෙපාරක් වගේ ගිලෙන්න ගිය අයව බේරාගත්තා. මං නැති කාලෙක මේ ගඟට වැටෙන මිනිස්සුන්ව බේරගන්න කවුරු හරි ඉන්න ඉපැයි. ඒත් මට බයක් දැනෙනවා. මේ ගඟත් ඉස්සර වගේ නෙවෙයි. හිටිහැටියේ දරුණු වෙනවා. පුතා ගල්කුළු දෙබොක්ක වළවල් ගැන දන්නේ නෑ. ගඟට බැහැපු වෙලාවට අනතුරක් වෙන්න තත්පරයක් උනත් ඇති.

මං පොඩි දවස්වල ඉඳන් හැදුණේ මේ ගඟත් එක්ක. ඒ වගේමයි මේ ගස්වැල් හැදුණ විදිය මං හොඳටම දන්නවා. ඉතිං මං මගේ දරුවන්ට වගේම මේ ගඟටත් ගොඩක් ආදරෙයි.’ ■