■ නීතිඥ ජගත් ලියන ආරච්චි
බොහෝ අපේක්‍ෂකයන් විසින් සිය මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේ අංගයක් ලෙස සිය ඡන්දදායකයන්ට විවිධ භාණ්ඩ ලබාදීම් සිදුකරනු ලබයි. ඡන්දය ලබාගැනීමේ අපේක්‍ෂාවෙන් සිදුකරනු ලබන මෙවැනි භාණ්ඩ බෙදාදීම් මැතිවරණ නීතියේ සලකනු ලබන්නේ අල්ලස් ලෙසය. ඇතැම් විටෙක මෙවැනි සිදුවීම් ඡන්දදායකයන්ට සංග්‍රහ කිරීම් ලෙසද මැතිවරණ නීතියේ හඳුන්වා ඇත.
ඡන්දදායකයන්ට අල්ලස් ලබාදීම් නිසා සිය අසුන අහිමි වූ මන්ත්‍රීවරුන් පිළිබඳ කථා අතීතයේදී අසා තිබුණද මෑත කාලීනව එවැනි අල්ලස් සහ ඡන්දදායකයන්ට කරන සංග්‍රහ කිරීම් අභියෝගයට ලක් නොකළ නිසාම එය ඇතැම් අපේක්‍ෂයකයන්ගේ මැතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේ අනිවාර්ය අංගයක් විය. එය නීත්‍යනුකූල නොවන ක්‍රියාවක් යන්නද බලධාරීන්ට මෙන්ම ඡන්දදායකයන්ටද අමතක වී තිබිණි.
ඡන්දය අපේක්‍ෂාවෙන් ඡන්දදායකයන්ට අල්ලස් ලබාදීම සහ ඔවුන්ට සංග්‍රහ කිරීම සිය අසුන අහිමිවීමේ වරදක් බවට නැවත මතක් කරන නඩු තීන්දුවක් පසුගියදා මොනරාගල මහාධිකරණ විනිසුරු රංග දිසානායක විසින් පසුගිය සැප්තැම්බර් 13 වන දින ලබාදෙන ලදි.
ඡන්ද පෙත්සම
2018 පෙබරවාරි 10 වන දින පැවති පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී මොනරාගල ප්‍රාදේශීය සභාවේ මදුරුකැටිය කොට්ඨාසය වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වී ජයග්‍රහණය කරන ලද අපේක්‍ෂකයා ඡන්දය ලබාගැනීම සඳහා ප්‍රදේශයේ ඡන්දදායකයන් සඳහා ජල සබඳතා සහ විදුලි සබඳතා මෙන්ම විවිධ භාණ්ඩ ලබාදීම සිදුකළ බවත් එම හේතුවෙන් ඔහු පළාත් පාලන මැතිවරණ පනත යටතේ වරදක් සිදුකර ඇති බවත් එකී වරද ඡන්ද විමසීමේ ප්‍රතිඵලයට බලපෑමක් සිදුකරන බැවින් ඔහුගේ ධුරය අහෝසි කරන ලෙස ඉල්ලා ඔහු හා එම කොට්ඨාසයට තරග වැදුණු තවත් අපේක්‍ෂකයකු විසින් පළාත් පාලන මැතිවරණ පනතේ 82(ජ) වගන්තිය ප්‍රකාරව ඡන්ද පෙත්සමක් ගොනු කරන ලදි.
මෙම ඡන්ද පෙත්සම මගින් අදාළ අපේක්‍ෂකයා සම්බන්ධයෙන් එල්ල කර සිටි චෝදනාවන් ලෙස
■ වගඋත්තරකාර අපේක්‍ෂකයා හෝ ඔහුගේ නියෝජිතයන් විසින් අදාළ අපේක්‍ෂකයාට ඡන්දය ලබාගැනීමේ අරමුණ ඇතිව ප්‍රදේශයේ ස්වේච්ඡා සංවිධානවලට මුදල් සහ /හෝ ද්‍රව්‍ය බෙදා දීම.
■ වගඋත්තරකාර අපේක්‍ෂකයා හෝ ඔහුගේ නියෝජතයන් විසින් අදාළ අපේක්‍ෂකයාට ඡන්දය ලබාගැනීමේ අරමුණ ඇතිව මදුරුකැටිය මැතිවරණ කොට්ඨාසයේ ඇතැම් නිවාස සඳහා නව ගෘහස්ථ විදුලි සම්බන්ධතා සඳහා මුදල් ගෙවීම.
■ වගඋත්තරකාර අපේක්‍ෂකයා හෝ ඔහුගේ නියෝජිතයන් විසින් අදාළ අපේක්‍ෂකයාට ඡන්දය ලබාගැනීමේ අරමුණ ඇතිව මදුරුකැටිය මැතිවරණ කොට්ඨාසයේ ඇතැම් නිවාස සඳහා නව ජල සබඳතා සදහා මුදල් ගෙවීම.
යන ක්‍රියාවන් සිදුකර ඇති බවත් එම ක්‍රියාවන් පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම් පනතේ 82ඈ. (අ) සහ/හෝ (ආ) සහ/හෝ (ඇ) සහ/හෝ (ඈ) සහ/හෝ (ඉ) යන වගන්තිවල සඳහන් වන අල්ලස් ලබාදීම නම් දූෂණ ක්‍රියාව යටතට අයත්වන බවත්, දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 169 ආ. 1)(අ) යන වගන්තිය යටතේ ද වරදක් වන බවත් පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම් පනතේ 82 ච (1) වගන්තියේ දැක්වෙන පදනම් එකක් සහ/හෝ කිහිපයක් යටතට වැටෙන බවත් ය.
මැතිවරණ අක්‍රමිකතා පිළිබඳව පැමිණිලි
වගඋත්තරකාර අපේක්‍ෂකයාගේ සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන්ගේ ඉහත ක්‍රියාකාරකම් මැතිවරණ නිරීක්‍ෂකයන් විසින් නිරීක්‍ෂණය කර තිබූ අතර ඒ අනුව මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නිරීක්‍ෂණ මධ්‍යස්ථානය විසින් ඡන්ද විමසීම පැවැත්වීමට පෙර මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට පැමිණිලිකර තිබුණි. ඒ අනුව මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් විශේෂ නියෝජිතයකු එම ප්‍රදේශයට යොමුකර විශේෂ විමර්ශනයක් ද පවත්වා තිබිණි.
එයට අමතරව මොනරාගල පොලිසියේ මැතිවරණ අංශය මගින්ද එම සිදුවීම් පිළිබඳව විමර්ශනයක් සිදුකර තිබිණි. නමුත් අදාළ වගඋත්තරකරුවන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීමක් සිදුකර නොතිබිණි.
එම පරීක්‍ෂණ වාර්තාවන්ද මෙම මැතිවරණ පෙත්සමේදී ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ලදි.
තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම් පනත යටතේ ලබාගත් තොරතුරු
මැතිවරණ පෙත්සමේ ප්‍රධාන චෝදනාවන් වූයේ ඡන්දය අපේක්‍ෂාවෙන් ප්‍රදේශවාසීන්ට ජල සබඳතා සහ විදුලිය සබඳතා සඳහා වගඋත්තරකාර අපේක්‍ෂකයාගේ නියෝජිතයකු විසින් ජලසම්පාදන මණ්ඩලය සහ විදුලිබල මණ්ඩලය වෙත ගෙවීම් සිදුකර තිබීමයි. එම කරුණු සනාථ කර ගැනීම සඳහා එම ආයතන වෙත ගෙවීම් සිදුකරන ලද පුද්ගලයන් පිළිබඳව විස්තර සඳහන් රිසිට්පත් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ යුතුය. ඒ සඳහා එම රිසිට්පත් ජලසම්පාදන මණ්ඩලය සහ විදුලිබල මණ්ඩලය වෙතින් ලබාගෙන තිබුණේ 2016 අංක 12 දරන තොරතුරු අයිතිවාසිකම් පනත යටතේ වූ ප්‍රතිපාදන භාවිත කරමින්ය. තොරතුරු පනත නොතිබෙන්නට මෙම තොරතුරු ලබාගැනීම කිසිසේත්ම සිදුකළ නොහැකි කාර්යයක් වනු ඇත. මෙම තොරතුරු සහ නඩුවට අදාළ අනෙකුත් තොරතුරු සහ සාක්‍ෂි රැස්කරමින් මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නිරීක්‍ෂණ මධ්‍යස්ථානයේද සහාය ලබාගනිමින් මෙම නඩුව මෙහෙයවන ලද්දේ පැෆ්රල් සංවිධානය සහ එම නීතිඥ කණ්ඩායම විසිනි.
නඩු නීන්දුව
දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ විභාග වූ මෙම නඩුවේ තීන්දුව ප්‍රකාශයට පත් කරමින් මහාධිකරණ විනිසුරු රංග දිසානායකතීරණය කරන ලද්දේ අදාළ වගඋත්තරකරුගේ මන්ත්‍රී ධුරය අහෝසි කළ යුතු බවත් ඊළඟට වැඩිම ඡන්ද ලබාගත් අපේක්‍ෂකයාට මන්ත්‍රීධුරය ලබාදිය යුතු බවත්ය.
මෑත කාලයේ මැතිවරණ පෙත්සම් සාර්ථක නොවන බවට දේශපාලන ක්‍ෂේත්‍රයේ මතයක් ස්ථාපිත වි තිබිණි. එබැවින් කෙසේ හෝ මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කරන්නා සිය නිල කාලය සම්පූර්ණ කරන බවට විශ්වාසයක් ඇති වී තිබුණු බැවින් කෙසේ හෝ ජයග්‍රහණය කිරීම සදහා අපේක්‍ෂකයන් කටයුතු කරන ඉතා නරක මැතිවරණ සංස්කෘතියක් නිර්මාණය වී තිබිණි. මුදල් විසිකර ඡන්දය ලබාගැනීමේ සංස්කෘතියට තිත තැබීමේ ආරම්භයක් ලෙස මෙම නඩු තීන්දුව ඉතිහාසයට එක්වනු ඇත. එසේම මැතිවරණ නිරීක්‍ෂකයන් නිතර නිතර ඉස්මතු කරන ලද මැතිවරණ ප්‍රචාරක වියදම් නියාමන නීතියක අවශ්‍යතාවද මෙම නඩු විභාගයේදී හෙළිවූ අපේක්‍ෂක වියදම් පිළිබඳ කරුණු මගින් වඩාත් පැහැදිලි විය.■.
