■ අසංග ජයලත්
මහජන ආරක්‍ෂක ආඥා පනතේ 2වන වගන්තිය යටතේ ජනාධිපතිවරයාට පැවරී ඇති බලතල අනුව 2021 අගෝස්තු 30 වන දින අංක 2243/1 දරන අතිවිශේෂ ගැසට් පත්‍රය මගින් ශ්‍රී ලංකාව මුළුල්ලේම හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබේ.
ගැසට් පත්‍රය රජයේ මුද්‍රණ දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවිය තුළ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.
මේ අනුව මෙම හදිසි අවස්ථාව ප්‍රකාශයට පත් කිරීම දින 10ක් ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කල යුතුය. එසේ සම්මත කළ විට මාසයක කාලයක් දක්වා වලංගුව පවතී. නැවත ජනාධිපතිවරයාට අවශ්‍ය වන්නේ නම් ගැසට් නිවේදනයක් මගින් හදිසි අවස්ථාව ප්‍රකාශයට පත් කළ හැකිය. මේ ආකාරයට දිගින් දිගටම හදිසි තත්වය පවත්වාගෙන යාමට ජනාධිපතිවරයාගේ සහ පාර්ලිමේන්තුවේ කැමැත්ත අනුව සිදුවිය හැකිය.
උතුරේ යුද්ධය හේතුවෙන් පනවන ලද හදිසි අවස්ථාව 2011 අගොස්තු මාසයේදී මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා විසින් ප්‍රකාශිතවම අවසන් කරන ලදි. පසුව 2018 වර්ෂයේදී දී දිගන ප්‍රදේශයේ ඇතිවු සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා විසින් 2018 මාර්තු 6 වන දින හදිසි අවස්ථාව පැනවූ අතර එය 2018 මාර්තු 17 වන දින ගැසට් නිවේදනයක් මගින් අවසන් කරන ලදි. ඉන්පසුව 2019 අපේ්්‍රල් 21 දින සිදුවූ ප්‍රහාරය හේතුවෙන් 2019 අප්‍රේල් 22 දින හදිසි අවස්ථාව පැනවූ අතර එය 2018 මැයි 22 දින නැවත දීර්ඝ කළ බැවින් ජූනි 22 දක්වා බලපැවැත්විණි.
මෙය ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා විසින් හදිසි අවස්ථාව පනවන ලද පළමු අවස්ථාවයි.
හදිසි අවස්ථාව බලපැවැත්වෙන කාලය තුලදී ජනාධිපතිවරයාට නියෝග පැනවිය හැකි අතර එම නියෝග අනෙකුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව හැර අනෙකුත් නීති අබිබවා බලාත්මත වේ.
හදිසි අවස්ථා නියෝග පැනවීම කුමන විෂයක් යටතේ සිදුකළ හැකි ද යන්න මහජන ආරක්‍ෂක පනතේ 5 (අ), (ඇ), (ඈ) යන උපවගන්තිවලින් දක්වා තිබේ ඒ අනුව,
■ පුද්ගලයන් රඳවා තබා ගැනීම සඳහා බලය දීම හා ප්‍රතිපාදන සැලසීම.
■ රජය වෙනුවෙන් යම් දේපලක් හෝ කාර්යයක් (සේවාවක්/කටයුත්තක්) භූක්තියට හෝ පාලනයට ගැනීමට බලය පැවරීම.
■ ඉඩම් හෝ වෙනත් දේපල රජය වෙනුවෙන් අත්පත් කර ගැනීමේ බලය පැවරීම.
■ ඕනෑම දේපළකට ඇතුළු වීමට හා පරීක්‍ෂා කිරීමට බලය පැවරීම.
■ නීති සංශෝධනයට, නීති ක්‍රියාත්මකවීම කල්දැමීම හෝ ඕනෑම නීතියක් නවීකරණයන් සහිතව හෝ රහිතව අදාළ කර ගැනීමට අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන සැලසීම.
■ හදිසි අවස්ථා නියෝග ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන අරමුදල් හා බලපත්‍ර සහතික හෝ වෙනත් ලේඛන හෝ ගාස්තූ ගෙවීම පිළිබඳව ප්‍රතිපාදන සැලසීම.
■ රෙගූලාසි යටතේ වැරදිකරුවන් වන පුද්ගලයින්ට වන්දි හා හානිපූර්ණ සැලසීම පිළිබඳ විධිවිධාන සැලසීම.
■ රෙගූලාසි යටතේ වැරදිකරුවන් වන පුද්ගලයින් නඩු විභාග, අභියාචනා කාර්ය පිළිබඳ විධිවිධාන සැලසීම.
මේ වනතෙක් එම නියෝගවලට අදාළ ගැසට් පත්‍රය ප්‍රසිද්ධ වී නැත. නමුත් රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ නිවේදනයට අනුව සීනි සහල් ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය සේවා පවත්වාගෙන යාමට අදාල නියෝග නිකුත් කර ඇති අතර අත්‍යවශ්‍ය සේවා කොමසාරිස්වරයකුද පත් කර තිබේ.
අත්‍යවශ්‍ය සේවා පාලන මිලකින් යුතුව සැපයීම සහ තොග පාලනය සම්බන්ධයෙන් 2003 අංක 9 දරන පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය පනත සහ අත්‍යවශ්‍ය සේවා පනත්වාගෙන යාම සඳහා 1979 අංක 61 දරන අත්‍යවශ්‍ය මහජන සේවා පනත යටතේ නීතිමය ප්‍රතිපාදන ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉඩකඩ තිබියදී ඒ සඳහා හදිසි අවස්ථාව පැනවීම මගින් එම පනත් මගින් මෙම තත්වයන් පාලනය කිරීමට රජය අපොහොසත් වී ඇති බව පැහැදිලි වේ. ■
