අනුරාගයේ මුල්පොත:
අපේම මූණුවර අසල්වැසියාගේ කැඩපතින්

printgraphic2@gmail.com

පිරිමි, ප්‍රේමයෙහි නොව
අනුරාගයෙහි බැඳෙති.
ගැහැනු තමන්ගේ විනාශය කැඳවන
ප්‍රේමයෙහි බැඳෙති.
වෙනස ඇත්තේ එතැන ය.

‘අනුරාගයේ මුල්පොත’ නම් වූ පරිවර්තිත නවකතාවේ මුල් පිටුවක දැක්වෙන මේ අදහස කමලා දාස්ගේ ය. කමලා දාස් මේ අදහස පළකරන්නේ පිරිමියා විසින් නිර්මාණය කරනු ලැබූ ලෝකය ප්‍රස්තුතව ය.

හරියටම කියන්නේ නම් නිල් ග්‍රහයා පිරිමියාගේ ය. නැතහොත් අප මේ ජීවත් වන ලෝකයේ නිර්මාතෘ පිරිමියා ය. කඩුවෙන් හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙන් හෝ සමාජවාදයෙන් හෝ ලොව ආණ්ඩු කළ (දැනටමත් ආණ්ඩු කරවන) අතිමහත් බහුතරය පිරිමි ය. ගෞතම බුදුන් වහන්සේ මෙන් ම නසරතයේ ජේසුන් වහන්සේ ද පිරිමි ය. මහාවීර ද පිරිමි ය. සැරියුත් මුගලන්, ආනන්ද, කාශ්‍යප වැනි බුදුන්ගේ අග්‍රශ්‍රාවකයෝ ද පිරිමි ය. ශුද්ධ ත්‍රිත්වය – ශුද්ධාත්මයාණන්, පියා සහ පුත්‍රයා ලෙස අර්ථගන්වන්නෝ ද පිරිමි ම වෙති. ශිව හා විෂ්ණු ද පිරිමි ය.

ඒ එක පැත්තකි. තවත් පැත්තකින් කාන්තා නිමි ඇඳුම්, සුවඳ විලවුන් නිපදවන වෙළෙඳපොළට සපයන අතිමහත් බහුතරය ද පුරුෂයෝම වෙති. ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියැවී ඇත්තේ ද මහා පුරුෂයන්, යුග පුරුෂයන් ගැන ය. මහස්ත්‍රීන්, යුගස්ත්‍රීන් වැනි පද ශබ්ද කෝෂයක හෝ දකින්නට නැත. ‘ප්‍රාඥයා’ යන පදය ද එවැනි ය. මේ පුරුෂ ලිංග පදයට ස්ත්‍රී ලිංග පදයක් කිසිදා සොයා ගැනුණේ වත් එසේ සොයාගත යුතු බවත් කිසිවකුට මතක් වුණේ වත් නැත.

ඉතින් පිරිමියාගේ නිර්මාණයක් වන මේ ලෝකය සුන්දර ද, යහපත් ද කියා විනිශ්චය කිරීම ද පිරිමියාගේම කාර්යයකි.

මේ ටීකාව ගෙන හැර දක්වුණේ ඉන්දියාවේ (කේරළයේ) කිවිදියක ලෙස හා ලෝකප්‍රකට නවකතාකාරියක ලෙස අප දැන සිටින (වංග බසින් හා ඉංග්‍රීසි බසින් ද ලියන) කමලා දාස්ගේ Alphabet of Lust හි සිංහල පරිවර්තනය වන ‘අනුරාගයේ මුල්පොත’ ගැන යමක් කීම සඳහා ප්‍රවේශයක් ලබා ගැනීමට ය. ළගන්නාසුලු බස්වහරකින් මෙය සිංහලට නගා ඇත්තේ ඩබ්ලිව්. ඒ. අබේසිංහයන් ය. මෙය පළ කර ඇත්තේ සමුද්‍ර පොත් ප්‍රකාශකයෝ ය.

ස්ත්‍රිත්වයේ මනෝවිද්‍යාව මෙන් ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පිරුවටයෙන් ආවරණයක් සාදාගෙන සිටින ජනතා නියෝජිතයන්ගේ උප්පරවැට්ටි ද කදිමට පිළිබිඹු කරන මේ කෘතිය, කාමරාගය, සල්ලාලකම හා දේශපාලනය අතර වන නොබිඳෙනසුලු සහසබඳතාව මෙන් ම ගින්නක් මෙන් බබළන, වහා ඇවිලෙනසුලු ගැහැනියකගේ චිත්ත චෛතසිකයන් පිළිබඳව ද චමත්කාරජනක කතාවක් කියයි.

ස්ත්‍රිත්වයේ මනෝවිද්‍යාව හඳුනාගැනීමට මනුෂ්‍යයා අසමත් වුණේ සියවස් ගණනාවක් මුඵල්ලේ බොහෝ සංස්කෘතීන්, ශිෂ්ටාචාර මනෝවිද්‍යාත්මකව රෝගී වූ නිසා ය. ස්ත්‍රීභාවය හා පුරුෂභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය (එය ප්‍රශ්නයක් නම්) සම්බන්ධ වන්නේ කායික විද්‍යාවට වඩා මනෝවිද්‍යාවට ය. ශතවර්ෂාධික කාලයක් මුඵල්ලේ ගඟ ගලන අතට පාවී ගිය, පිදුරු ගසක් මෙන් අවිරෝධීව, සටනකින් තොරව සිටි ස්ත්‍රිය, තමාට ලැබෙන සියල්ල සැලකුවේ උරුමය ලෙස ය. ‘සැමියා බිරිඳගේ දෙවියා’ යැයි සිතුවේ, පුරුෂයා පූජා වස්තුවක් ලෙස සැලකුවේ විශේෂයෙන් පෙරදිග කාන්තාව ය. හින්දු නීති සංග්‍රහය වන ‘මනුස්මෘතියේ’ සඳහන් වන්නේ ගැහැනියට ස්වර්ගයට මග විවර වන්නේ පුරුෂයාට සැලකීමෙනි යි කියා ය. සතිපූජාවේදී දිවි පිදුවේ ද ගැහැනියයි. ස්ත්‍රී විමුක්ති ව්‍යාපාර ඇරඹුණේ මේ සියල්ලටම පසුවයි.

අනුරාගයේ මුල්පොතේ ප්‍රධාන චරිතය වන මනාසි මිත්‍ර ද ඉන්දීය කාන්තාවකි. පොදු ගැහැනියට ආවේණික, ඉන්දීය ලලනාවට විශේෂිත ආභරණ ලෝලයක් ඇයට ද වෙයි. එහෙත් ඇය විජායි රායි නම් වූ දේශපාලනඥයා සමඟ යහන් ගතවන්නේ ‘දියමන්ති කරාබු කුට්ටමකට මම මගේ සිරුර කුලියට දුන්නා’ යනුවෙන් ඇයම කියන ආභරණ අරමුණ සඳහා පමණක්ම නොවේ.

මනාසි දිල්ලියට පැමිණෙන්නේ බෙංගාලි බසින් ලියැවුණ උසස්ම කෘතියට හිමි සාහිත්‍ය සම්මානය ලබාගැනීමට ය. විජායී නම් වූ දේශපාලනඥයාට ඇය කොටුකර ගැනීමට අවස්ථාව පෑදෙන්නේ එතැනදී ය. එහෙත් යුගල ඇඳක සේද ඇතිරිලි යට ඔවුන් රමණයේ යෙදෙද්දීත්, ඉන් පසුවත් මනාසි තුළ විජායි කෙරෙහි වෛරයක් කෙසේ වෙතත් පිළිකුළක් හටගැනෙන බවක් නම් නොපෙනෙයි.

ඇඳෙන් නැගිට සිටි විජායි නිසොල්මනේ ඇඳ ගන්නට විය. බුම්බාගෙන ඉන්න විට වුණත්, ඔහු කඩවසම් ලෙස පෙනුණි. ඇඳේ කොට්ටයට බර වී වැතිර සිටි මනාසි, ඔහුගේ සිරුර දෙස මහත් ආශාවෙන් බලා සිටියා ය. ඔහුගේ පිට පැත්ත, කඳුකරයෙන් ලැබෙන මී පැණි මෙන් සුදුමැලි පැහැ ගෙන තිබුණි.

විජායි මිනිත්තුවකට මං ළඟට එන්න. මම හාදුවක් දීල ඔයාගේ නපුරු වෙස් පිහල දාන්නම්, ඇ කෑ ගැසුවා ය.

ඔයා තමයි, මට මුණ ගැහිලා තියෙන ක්‍රෑරම ගෑනි. ඇගේ සිනාව දෙස නෙත් හෙළමින් ඔහු කීය. මට රිදවන්ඩ පුඵවන් එකම ගෑනි. මට රිදවන හැටි පමණක් දන්න එකම ගෑනි.

(අනුරාගයේ මුල්පොත, 59 පිටුව)

ඔහු එසේ ක්‍රෑරත්වය ලෙස දකින්නේ ස්ත්‍රිත්වයේ සැහැසි ඉල්ලුම ය. ඔහුට හඳුනාගත හැකි නොවන්නේත්, පොදු පිරිමියාට හඳුනාගත හැකි නොවූයේත් එයයි. කාලගුණික වෙනස්කම්, ඍතු මාරු හඳුනාගැනීමට මිස වසර 10,000ක ස්ත්‍රී වහල්භාවයේ ඍතුව පුරුෂයාට හඳුනාගත හැකිවී නැතැයි වරක් කියා ඇත්තේ ඕෂෝ ය.

‘ගැහැනියට අවශ්‍යව තියෙන්නේ පිළිගැනීම නෙවෙයි. විප්ලවයක්’ යි ඕෂෝ කියයි. ඔහු එය නිර්වචනය කරන්නේ මෙසේ ය.

පිරිමියා තමයි මිහිතලයේ වෙසෙන ඉතාම කෑදරම සත්ත්වයා. පිරිමි සතෙක් (තිරිසන් සතෙක්) ගැහැනු සතෙක් කෙරෙහි උද්‍යෝගයක් දක්වන කාලයක්, ඍතුවක් තිබෙනවා. සමහර විට මේ ඍතුව නැත්නම් වාරය සීමාවෙන්නේ සති කිහිපයකට පමණයි. සමහරවිට මාසයක් දෙකක්. ඊට පස්සේ ඒ අය ලිංගිකත්වය ගැන, වර්ගයා බෝ කිරීම ගැන සම්පූර්ණයෙන් අමතක කරනවා. ...

පිරිමියා (මිනිසා) විතරයි වසර පුරාවට ලිංගිකව අවදියෙන් ක්‍රියාශීලිව ඉන්නේ. ඔහු ඇමරිකානුවෙක් නම් ඔහු රාත්‍රියෙත්, උදෑසනත් ලිංගික පිබිදීමකින් ඉන්නේ. ඔබ ඉල්ලනව ද ගැහැනියගෙන් වේදනාව පිළිගන්න කියලා. (උපුටාගැනීම: ඕෂෝ - ගැහැනු මනුස්සයා කෘතියෙනි. පරිවර්තනය: ජෝ සෙනෙවිරත්න)

මනාසිට පතිවත රැකගත හැකිවන්නේ වයස 40ක් වන තුරු ය. එහෙත් එය පතිවත රැකගැනීමකට වඩා පතිවත බිඳ ගැනීමට අවස්ථාවක් උදානොවීම ලෙස නිර්වචනය කිරීම වඩාත් නිවැරදි ය. අස්වාමික ගැබිණියකව සිටි මනාසි මිත්‍ර භාරගැනීමට කාරුණික වන්නේ (ඇයම කියන පරිදි) ජෝකරයෙකු, කඩමාල්ලක් වැනි අමොල් මිත්‍ර නම් වූ රාජ්‍ය සේවයේ පහළ ස්තරයක් නියෝජනය කරන වැඩිහිටි මිනිසා ය. කුමරි බඹසර පිළිබඳ ගැටලුව ඇයගේ මනබඳින රූසපුවේ වටිනාකම පිරිහෙළන්නේ ඉතා අඩු ලංසුවකට ය. අමොල් මිත්‍ර ඇගේ දරුගැබේ වගකීම භාරගන්නේ කුඩා දැරියට පිතෘ ස්නේහය ද ප්‍රදානය කරමිනි. එහෙත් මනාසිත් සැමියාත් අතර වන පරතරය අවම කරන්නට, ඔවුන්ගේ අඬදබරවලට නැවතීමේ තිතක් තබන්නට අමොල් මිත්‍රගේ දයා කරුණාව හෝ උපේක්ෂාව ප්‍රමාණවත් වන්නේ නැත. මවක, බිරිඳක, ගෘහිණියක වශයෙන් තම බිරිඳගේ ඌනතා බොහොමයක් දුටුව ද ඔහු සිත සනසාගන්නේ තමාගේ සුන්දර බිරිඳ සම්මානලාභී ලේඛිකාවක වන බව මතක් කර ගනිමිනි.

රජයේ ඇමතිවරයකු ලෙස බෞතිස්ම ලබන්නට විජායි රායිට හැකිවන්නේ උප්පරවැට්ටි දේශපාලනයට උපන් හපන්කම් ඇති මිනිසකු වන නිසා ය. ඔහු දූෂිතයෙකු, ගැහැනු බිල්ලෙකු ලෙස ප්‍රකටව තිබුණ ද එවැනි මිනිසුන්ට ද්වේෂ කළ යුතු බවට, සමාජ විඥානයකින් යුතු කවි ලියන්නට රටේ සිටින එකම කිවිඳිය තමා යැයි සිතා උදම් වුණ ද මේ දේශපාලන චරිතයට තමා පෙම් කරන්නේ ද නැද්ද යන ප්‍රශ්නයට මනාසිගේ උඩුසිත පැහැදිලි පිළිතුරක් ලබාදෙන්නේ ද නැත. රට කරවන පාලකයාට, රටේ අගමැතිට අපූරු වශීකරණ ගුණයක් මෙන් ම යහපත් මූල්‍ය පදනමක් ද වන හෙයින් විරුද්ධ පාක්ෂිකයන් ගැන ඔවුන් එතරම්ම බිය විය යුතු ද නැත. අගමැති හා ඔහුගේ පැරණිතම සගයන් අතර වන භේදය කෙමෙන් කෙමෙන් වර්ධනය වන විට ඔවුන්ගේ තනතුරුවලින් ශේෂ වන රික්තයට ඇතුඵ විය හැකි ඉසියුම් කුමන්ත්‍රණකාරී දේශපාලනයේ කෙළ පැමිණ සිටින්නේ විජායි රායි ය. දේශපාලන ක්‍රීඩාවේදී වැරදි පන්දු යැවීමෙන් ලකුණු ලබාගත හැකිවන අන්දම ගැන ඔහුට ඉතා හොඳ අවබෝධයක් තිබේ. අවුරුදු ගණනාවක් තුළ රජයේ ඇමති ධුරයක් දැරූ ගරු කටයුතු මහලු මිනිසකු මිය යාමෙන් හටගත් පුරප්පාඩුව පිරවීම සඳහා විජායි, අගමැතිට නිර්දේශ කරන්නේ දූෂිතයෙකි. වසර ගණනකට පෙර හිටපු අගමැතිවරයා විසින් ඉල්ලා අස්වන්නැයි දන්වනු ලැබූ ඒ මිනිසාගේ නම සෙන්ගුප්ත ය.

දුර්වල පාලකයකුට තවදුරටත් බලයේ රැඳී සිටිය හැක්කේ, තමාගේ සගයින් හැටියට, අපකීර්තිමත් අතීතයක් ඇති මිනිසුන් පත්කර ගැනීමෙන් පමණි. තමන්ගේ අල්මාරිවල ඇති ඇටසැකිලි එළියට ගතිතැයි බියෙන් පසු වන මේ මිනිසුන් හීලෑ කොට වහලුන් බවට පත් කරගත හැකි ය. ඒ වූ කලී, විජායි දැන සිටි කාරණයකි. (අනුරාගයේ මුල්පොත, 144 පිටුව)

සෙන්ගුප්ත…?

නොසංසුන්ව කෑමොර දෙන අගමැතිවරයා, විජායි රායිට මතක් කිරීමක් ද කරයි.

‘ඒකා අර ප්‍රසිද්ධ තෙල් ගනුදෙනුවේදී සල්ලි ගෝනි ගණං හම්බකරපු පරයෙක්’

විජායි රායි මොහොතකටවත් කැළඹෙන්නේ නැත. ඔහු ඊට පිළිතුරු දෙන්නේ සංසුන් ලෙසිනි.

‘ඔබතුමාට වඩාත් දක්ෂ විදිහට වැඩ කරන්න පුඵවං වෙන්නේ වංක මිනිහෙක් එක්ක තමයි.’

මේ අලුත්ම ධර්මය අගමැතිවරයා විස්මපත් කරන මුත්, එහි වාසිදායක ඉම්පෙදෙස් ඔහුට පෙන්වා දෙන්නේ ද විජායි රායි ම ය. තවත් වරෙකදී විජයායි රායි වෙතින් අගමැතිවරයාට ලැබෙන පුදුම සහගත උපදේශය වන්නේ යාබද රට සමඟ යුද්ධයක් අවුඵවාගත යුතුය යන්නයි. අනතුරුව ඔහු තමාගේ ඒ අදහස වෙනුවෙන් මෙවැනි ඌනපූරණයක් ද එයට ම එක් කරයි.

‘ඇත්තට වගේ පේන බොරු යුද්ධයක්’

අල්ලපු රටේ අගමැති සල්ලිවලට ගිජු ය. ඔහුට විශාල අල්ලසක් ලබාදීමෙන් පසු සතිදෙකක යුදගින්නක් අවුඵවා ගැනීමට බැරි නැත. තරුණ පරම්පරාවේ සුඵ කොටසකගේ දිවිතොර විය හැකි වෙතත් මේ කාලය තුළ ගිනි විසිවෙන දේශප්‍රේමි කතාවලින් ජනතාවගේ නෙත් ගිනිකනා වැට්ටවීමටත්, නෙත් අන්ධ කර ජනතා ප්‍රසාදය දිනාගැනීමටත් හැකි වෙයි.

අන්තිමේදී, යුද්ධ සමාදානයකට එළඹ, ලේ වැගිරීම් ද නවත්වා දැමීමට පු`ඵවන. එවිට යළිත් වරක් අගමැතිට ජනතාවගේ සදාදාරණීය නායකයා විය හැක්කේ ය. ඔව්. තරුණ, මහලු හැම දෙනාගේම නායකයා විය හැක්කේ ය. (146 පිටුව)

‘අපේම මූණුවර අසල්වැසියාගේ කැඩපතින්’ නම් වූ ආකර්ෂණීය ශීර්ෂපාඨය කලකට පෙර අපට දකින්නට ලැබුණේ මගතොට ඇලවී ගිය පෝස්ටරයකිනි. ඉන්දීය සිනමා උළෙලක් හඳුන්වා දීම සඳහා දශක ගණනාවකට පෙර නිර්මාණය වූ ඒ වගන්තිය ‘අනුරාගයේ මුල්පොත’ හඳුන්වාදීම සඳහා මේ කාලයට ද කදිම ගැළපුමකි. ජනතා පරමාධිපත්‍යය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන් වැනි ගම්භීර වදන්වලින් පින්තාරු කළ දේශපාලන වෙස්මුහුණු පැළඳ සිටින පිරිස, ජනතාවගේ දෑස් බැඳ කවර නම් මංමුලා දේශයකට ජනතාව දක්කාගෙන යමින් සිටින්නේ දැයි මේ වන විට ඉතා හොඳින් දැනහඳුනා සිටින්නේ සවිඥානක මිනිසුන්ම ය.

මේ දේශපාලන දාදුව ජීවිතයේ දාදුපෙතට ද ආදේශ කරගත් විජායි රායිට එය, මනාසි සමඟ කරන රති ක්‍රීඩාවෙහිදී ද ආශීර්වාදයක්ම වෙයි. ඇය සමඟ යහන් ගතවීමෙන් පසු වරක් ඔහු මුසුප්පු ලීලාවෙන් ඇයට මෙසේ කියයි.

‘මම ඔයාට ඒක නොකළ යුතුව තිබුණා. මම ඔයාගේ පවිත්‍රත්වය කෙළෙසුවා. ඔයා කවදාවත් මට සමාව දෙන එකක් නෑ’

ඔහුගේ පිරිමිකමේ කුණාටුව මැද ගසාගෙන යමින් සිටින ඇය, ඔහුගේ මුහුණ බලා සිටී. තවත් වරෙකදී ඇය ඔහු හමුවේ මුදාහරින්නේ මැසිවිල්ලකි.

‘මට මැරෙන්ඩ ඕන. ඔව් විජායි, මට ගිහිල්ලා මගේ මිනිහගේ මූණ බලන්න බෑ.’

හඬා වැටෙන ඇය නැවතත් මෙසේ කියන්නේ තමාගේ අහිමිවීම් පිළිබඳව ය. ඒ හැම ප්‍රශ්නයකටම නොවරදින පිළිතුරක් ඔහු සතුව තිබේ.

ඔයා මාව උගුලකට අහුකරගත්ත. මා තුළ තියෙන නරකම දේ ඔයා එළියට ඇදලගත්ත. ආයෙත් කවදාවත්ම මට උන්නු තැනට ආපහු යන්ඩ බෑ. මනුෂ්‍යයාගේ උදාරත්වය ගැන මට ආයෙත් කවදාවත්ම අවංකව ලියන්ඩ බෑ. ලේඛිකාවක් හැටියට මම සදහටම නැති වුණා.

ඔයා මොකට ද ලේඛිකාවක් හැටියට නැති වෙන්නේ? ඔහු ඇයගෙන් ඇසී ය.

ඔයා ලියන හැම වචනයක්ම පරම සත්‍යය වෙන්ඩ ඕන නෑ මනාසි. ඔයා ඇත්තටම හිතනව ද, සේරම ලේඛකයෝ ඔයා වගේ සත්‍යයේ අබිං කාපු අය කියලා? (67-68 පිටුව)

එක් සිහිකටයුතු රාත්‍රියක ඉටිපන්දම් එළියෙන් පමණක් අඳුර නසන සාදයකට කිවිඳිය කැඳවාගෙන එන ලෙස විජායි රායිට කියන්නේ අගමැති ය. විජායි රායි මඳක් ව්‍යාකූලව සිටින්නේ මනාසි අගමැතිගේ ඇඳට යවන්නට එකඟ කරගත හැකි ආකාරය උපකල්පනය කරමිනි. විජායි සිතුවේ දෙකින් එකක් කියා ය. කොයි පැත්තතෙනුත් ලැබෙන්නේ ලාභ වාසි ය. නිදන කාමරයකදී ඔහු ඇයට මෙසේ කියයි.

‘අගමැති ඔයාට වහ වැටිල. ප්‍රවෘත්ති හා ගුවන්විදුලි ඇමතිනිය හැටියට ඔයාව පත්කරගන්ඩ අගමැතිට ඕනෑ වෙලා.

මගේ දෙයියනේ, මේ රට ආණ්ඩු කරන්නේ මොන තරම් තකතීරු රැළක් දැයි කෑ ගැසූ මනාසි, සිත පිරෙන තුරුම සිනාසුණා ය. (66 පිටුව)

තමා ඇමතිවරියක ලෙස පත්කරගැනීමට අගමැතිතුමා තීරණය කළ බව මනාසි සිය සැමියාට පැවසූ විට ඔහු නිහඬව සිටියි. මනාසිට දරාගත හැකි නොවන්නේ මේ නිහඬතාවයි. අනුක්‍රමයෙන් සිදු වූ තමාගේ ශාරීරික පරිහාණිය නොතකා හැරීම ගැන අමොල් මිත්‍ර තමාටම දොස් පවරා ගන්නේ මේ මොහොතේ ය. දන්ත වෛද්‍යවරයකු හමුවීමට, යෝග චිකිත්සකාගාරයකට ගොස් ශාරීරික අභ්‍යාස ඔස්සේ කායවර්ධනයක් කරගැනීමට නොහැකිවීම අභාග්‍යයකියි ඔහුට සිතෙයි.

එක් උදෑසනක පාතරාසය සඳහා මනාසි ද සමඟ මේසයට හිඳගත් විටෙක ඇගේ නිදිමත වෑහෙන දෙනෙතත්, අවුල්ව ගිය කෙස්කළඹත් දුටුවිට අමොල් මිත්‍රට සිහිපත් වන්නේ කලකට පෙර ඇය උදේ රැයින් අවදිවී දෙවියන්ට ස්තෝත්‍ර ගීතිකා ගැසූ අයුරු ය. මනාසිගේ හඬ අවදි වන්නේ එවිට ය.

පත්තරේ මොනව ද තිබුණෙ? මනාසි ඇසුවා ය. අගමැතිතුමාගේ සෝවියට් සංචාරය ගැන මොකවත් එහෙම තිබුණ ද?

අද මම පත්තරේ බලාපු දේවලින් මට දැන් වචනයක් වත් මතක නෑ. මිත්‍ර කීය. දේශපාලන ලෝකයේ සිද්ධ වෙන දේවල් ගැන, කිසිම උනන්දුවක් මගේ ඇත්තේ නැහැ. මම දැන් කියවන්ඩ කැමති මරණ දැන්වීම් තීරය විතරයි. (82 පිටුව)

ඒ වන විට අමොල් මිත්‍රගේ කාර්යාල ප්‍රධානියා බවට පත්ව සිටින්නේ මිහිර්

බන්ධ්‍යෝපාධ්‍යායයි. ඔහු අමොල්ගේ පාසල් සගයකුව සිට, සිවිල් සේවයේ කන්ද තරණය කෙරූවෙකි. මිහිර්ගේ සිවිල් බලය ගැන තරමක් නොසතුටෙන් සිතන අමොල් මිත්‍ර හිත හදාගන්නේ තමාගේ රූමත් බිරිඳ මනාසි, කිවිඳියක වුව ද මිහිර්ගේ බිරිඳ එසේ නොවන බවත්, ඇය සල්ලි පොලියට දුන් වැදගැම්මකට නැති මිනිසකුගේ දියණියක පමණක් බවත් සිතමිනි. දිනක් මිහිර් හදිසියේම අමොල් මිත්‍ර අපහසුතාවට පත් කරන්නේ මෙවැනි ප්‍රශ්නයකිනි.

‘ඔබේ බිරිඳ අගමැතිතුමාත් එක්ක බොහොම විශ්වාසවන්තයි. එහෙම නේ ද?’

‘ඔව්. අගමැතිගේ කැබිනට් සගයෙක් හැටියට…’

‘මට මිසිස් මිත්‍ර හම්බවෙන්න ඕන’

අමොල් මිත්‍ර විස්මිතව සිටී. මිහිර් තමාගේ අවශ්‍යතාව අවධාරණය කිරීම සඳහා දිග කතාවකට මුලපුරයි.

ඔබ දන්නවනෙ අමොල්? ආණ්ඩුවෙ හොඳ ඇබෑර්තුවක් තිබුණු හැම වෙලාවකම මාව නොසලකා හැරලා තියෙන්නෙ. දැනට ජීවිත රක්ෂණ සංස්ථාවෙ සභාපති වෙලා ඉන්න රෙඩ්ඩිට වැඩිය ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරියෙක් මම. මම මුදල් ඇමතිතුමාට ලියුමක් යැව්ව. නියෝජිත පිරිසකුත් පිටත් කරල ඇරිය. නමුත් මේ වන තෙක්, උත්තරයක්වත් ලැබුණෙ නෑ. අපේ ඇමතිවරු හරි අශිෂ්ට පිරිසක්. හැමදෙනාම වාගේ නූගත් අය. සුදු පාලකයන්ට තිබුණු හැදිච්චකම මේ ගොල්ලට ඇත්තේ නෑ. මම කියන්නේ නෑ, අපි නිදහස ලබාගත්තු එක වැරදියි කියල. නමුත් ඇමතිවරු තෝරාගැනීමේදී, අපි මීට වඩා සැලකිලිමත් වෙන්ඩ ඕනෑ. මම දොස් පවරන්නේ, අපේ මැතිවරණ ක්‍රමයට. අපේ ජනතාවගෙන් වැඩිදෙනෙක් නූගත්තු. දේශපාලන හැඟීමක් ඇත්තෙම නෑ. ඉතින්, සර්වජන ඡන්ද බලයෙන් ඇති පලේ මොකක් ද? (167 පිටුව)

(සර්වජන ඡන්දයෙන් ඇති පලේ මොකක් ද? යන මේ ප්‍රශ්නය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයන්හි ඡන්දය පාවිච්චි කර ඇති කීදෙනක් තුළ මේ වන විට උද්ගතව ඇත්තේ ද?)

වීදුරු බිත්තිවලින් වටවූ සිය කුටියේ මේසය වෙත යන අමොල්ට සිතෙන්නේ ‘ජීවිතය සීසෝවකි’ යි කියා ය. ‘අමොල් පුදුම මිනිසෙකි’ යි සිතන මනාසිට තමා ක්‍රෑර ලෙස සැමියා පිටුදැක ඇද්දැයි සිතෙන්නේ මේ අතරේදී ය. අනෙකකු විසින් ගැබ්ගන්වන ලද තමා විවාහ කර ගැනීමෙන් අමොල් මිත්‍ර කර ඇත්තේ පරිත්‍යාගයකි. ඉතාම අශෝභන ලෙස, දරුණු ලෙස දබර කරගන්නා අවස්ථාවලදී තමාට බෙහෙවින්ම රිදුම් දෙන තැන හාරාපාරා දැමීම සඳහාවත් ඔහු ඒ ආයුධයෙන් දමා ගසන්නේ නැත. එහෙත් තමාගේ අලුත් ජීවිතයේ අලුත් මිතුරන්ට ඔහු හඳුන්වාදීමට ඇය සූදානම් නැත. ඒ, ඔවුන් තමාට අනුකම්පා කරනු ඇතැයි බියෙනි.

ස්ත්‍රිත්වයේ නිරුවත හා දේශපාලනයේ නිරුවත පදමට සංකලනය කරමින්, ස්ත්‍රී පුරුෂ මනෝභාවයන්හි ගැඹුරු පත්ලේ වන ගඳ සුවඳ ද ඊටම මුසුකරමින් කමලා දාස් ලියූ මේ නවකතාව සිංහල පාඨකයාට උපරිම සාහිත්‍ය ආස්වාදයක් ලබාදෙන්නේ ඩබ්ලිව්. ඒ අබේසිංහයන්ගේ භාවික ගුණයෙන් පිරිපුන් සරල සුගම වදනින් එය සිංහල බසට නැගී ඇති නිසා බව අවසන් වශයෙන් සඳහන් කළ යුතු ය. ■