‘මීටූ’ ශ්‍රී ලංකා ව්‍යාපාරය හරහා සාරා කැල්ලපත මාධ්‍යවේදිනිය මෙරට මාධ්‍ය ආයතනයකදී තමා ලිංගික අඩන්තේට්ටම්වලට ලක්කිරීම පිළිබඳ කාරණය ජාත්‍යන්තරයට ප්‍රසිද්ධ කිරීමත් සමඟ, ලංකාවේ මාධ්‍යවේදිනියෝ හිංසනයට එදිරිව පෙරට පැමිණෙමින් සිටිති.
දේශීය වශයෙන් සහ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වන මීටූ (ඵැ ඔදද- ‘මටත ‘මටත්’) ව්‍යාපාරය වූකලි ලිංගික අපයෝජන සහ ලිංගික හිරිහැරවලට එරෙහි සමාජ ව්‍යාපාරයකි. ලිංගික හිරිහැරවලින් ගැලවුණු සමාජ ක්‍රියාකාරිනියක වන තාරනා බර්ක් මුල් වරට මෙම නම භාවිත කර ඇත්තේ 2006 වසරේදීය. හිංසනයට ලක්වූ ස්ත්‍රීන් සන්නිවේදනයෙන් සහ සහයෝගිතාවෙන් බලගැන්වීම එහි මූලික අභිප්‍රාය වී තිබේ.
වසර 2000 සිට 2017 දක්වා කාලය තුළදී මෙරට නම් නොකරන ලද මුද්‍රිත හෝ විද්‍යුත් මාධ්‍ය ආයතනයක සේවය කරමින් සිටියදී පිරිමි කාර්ය මණ්ඩල නිලධාරියෙකු තමාව දූෂණය කරන බව කියමින් තර්ජනය කළ බව සිහිකැඳවමින් මාධ්‍යවේදී සාරා කැල්ලපත පසුගිය සතියේ සිය ට්විටර් ගිණුමේ සඳහන් කර තිබුණි. ඇගේ ගිණුමේ ප්‍රකාශයට සහාය පළකරමින් නන් දෙසින් මාධ්‍යවේදිනියන් හිංසනයට එදිරිව කතා කිරීම ආරම්භ කිරීමත් සමඟ ලංකාවේ මාධ්‍යවේදිනියන්ට මාධ්‍ය ආයතනවල මුහුණ දෙන්නට වන හිංසනයන් පිළිබඳ තත්ත්වය විවෘතව කතා කරන්නට පසුබිම එනයින් ආරම්භ කෙරුණි.
සාරා කැල්ලපත ඒ ආකාරයෙන් සිය ට්විටර් ගිණුමේ සඳහන් කර තිබුණු කරුණුවලට එනම් සිය අත්දැකීම්වලට සහ මීටූ ව්‍යාපාරයට සහාය වන ආකාරයෙන්, මෙරට නම් නොකරන ලද මාධ්‍ය ආයතනයක රාජකාරී කරන මාධ්‍යවේදිනියක වන දිනිති ධර්මපාල පසුගිය සතියේ සිය ට්විටර් ගිණුමේ සටහන් තැබීමත් සමඟ මෙම කතාබහ තවත් පුළුල් වන්නට විය. දිනිති ධර්මපාල සිය ගිණුමේ සටහන් තැබීමෙන් අනතුරුව ඇය රාජකාරි කළ ආයතනය එම පණිවුඩය වහාම ඉවත් කරගන්නා ලෙසට බල කරමින් ඇය පීඩනයට පත්කරන්නට කටයුතු කරන්නට පියවර ගනිද්දී ඇය ආයතනයෙන් ඉල්ලා අස් වී තිබේ.
ඇය සිය ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය හරහා පෙන්වා දී ඇත්තේ මාධ්‍ය ආයතන තුළදී කාන්තාවන්ට සිදු වන ලිංගික හිංසන පිළිබඳව විවෘත සංවාදයක් ගොඩ නඟන ‘මීටූ ශ්‍රී ලංකා’ ව්‍යාපාරයට සහාය දක්වමින් තමා පළ කළ ට්විටර් ගිණුමේ ප්‍රකාශයන් වහාම ඉවත් කර ගත යුතු බට තමන්ට දැනුම් දුන් බවයි.
දිනිති තමන්ගේ අත්දැකීම සහ ඉදිරිගාමී තීන්දුව ගැන අනිද්දා වෙත පැවසුවේ මෙවැන්නකි.
‘සාරා කැල්ලපතට සහාය දෙන මගේ ට්විටර් පණිවුඩය ඉවත් කරගන්නා ලෙස එවිට මම රාජකාරි කළ මාධ්‍ය ආයතනයෙන් මට බලපෑම් කලා. සමාජ මාධ්‍ය තුළ මා ලියූ මාගේ පෞද්ගලික අදහස, ඉවත් කරගන්නට කටයුතු නොකරන බව මා පෙරලා පැවසුවා. ආසන්නතම වශයෙන් මේ කාරණය හේතු කොටගෙන මා ආයතනයෙන් ඉල්ලා අස්වුණා. මා ආයතනයේ නම හෙළිකරන්නේ නැහැ. මාධ්‍ය ආයතන තුළ කාන්තාවන්ට තිබෙන හිංසනය පිළිබඳ දැන් මතුවී ඇති සංවාදයට ආයතනවල නම් හෙළි කිරීම බාධාවක් වන බවක් මා සිතනවා. ආයතනයකට එරෙහිව කටයුතු කරනවාට වඩා රටේ කාන්තාවන්ට තිබෙන හිරිහැර ගැන කතා කිරීම තමයි දැන් අපේ අරමුණ වී තිබෙන්නේ. මීටූ ශ්‍රී ලංකාහි සාරා කැල්ලපත ඇයගේ අත්දැකීම කතාකළා. ඇගේ සටහන ප්‍රසිද්ධ වීමෙන් පසුව ලංකාවේ සහ විදෙස් රටවලත් කාන්තාවන් තමන්ගේ අත්දැකීම් සහ තමන්ගේ කාර්යාල මිතුරියන් මුහුණ දුන් අත්දැකීම් මෙම වේදිකාවේ හුවමාරු කරගන්නට පෙළඹුණා.
මම රාජකාරී කරද්දී මා පෞද්ගලිකවම මගේ ආයතනයේ ගැහැනු ළමයින්ට අත්විඳින්නට වෙන දේවල් මා දුටුවා. මාධ්‍ය ආයතනවල, සිංහල සහ ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය අංශවල වැඩකරන අය වෙනසක් නැතිව හිංසනයට ලක්වෙනවා. සිංහල අංශයේ රාජකාරි කරන කාන්තාවන් අල්ලනවා, අශෝභන වදනවලින් කතා කරනවා, අනවශ්‍ය ආකාරයට කෑගහනවා සහ බියවද්දවනවා වැනි දේවල් බහුල වශයෙන් සිදුවනවා මා දකිනවා. ඉහළ පරිපාලනයට මේ පිළිබඳව නිරන්තරව දැනුවත් කළත් ඔවුන් කිසිදු පියවරක් ගන්නේ නැහැ. හිංසනයට ලක්වන හැමෝම වෙනුවෙන් මා ආයතනයේදී කතා කළා. සමහරුන් මාසික වැටුප වෙනුවෙන් හිංසනය විඳදරා ගෙන සිටින බවක් පේනවා. මම වැටුප වෙනුවෙන් අනවශ්‍ය බලපෑම්වලට මුහුණ දෙන්නේ නැතිව ඉවත් වුණා සහ ඒ පණිවුඩය අනෙක් අය තුළත් ඇතිවන්නට සැලැස්සූවා. මෙය ලංකාවේ එක ආයතනයක් තුළ පමණක් සිදුවන දෙයක් නෙමෙයි. ලංකාවේ බොහෝ අයතනවල සිදුවන දෙයක්. ගැහැනු ළමුන් මුහුණදෙන හිරිහැරවලදී ගැහැනු ළමුන් ඊට නොබියව මුහුණදීමට සූදානම් කරවීම තමයි මේ අවස්ථාවේ කළ යුත්තේ.’
තමාගේ ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය ලංකාවේ ලිංගික වශයෙන් හෝ වෙනත් ආකාරයකින් හිංසනයට ලක් වෙමින් සිටින ස්ත්‍රීන්ට මඟපෙන්වීමක් වන බව ඇගේ අදහසයි. මෙවැනි අඩන්තේට්ටම් සම්බන්ධයෙන් විවෘතව කතා කිරීම සහ ඒ පිළිබඳව විධිමත් දැනුමක් ස්ත්‍රී කාර්ය මණ්ඩලයට ඇති බව දැනගනිද්දී ආයතනයේ පරිපාලන ව්‍යුහය කළ යුත්තේ ආයතනය තුළ අවශ්‍ය ප්‍රතිපත්තිමය වෙනස්කම් සිදු කිරීමය. එහෙත් දිනිතිගේ අත්දැකීමට අනුව තමන් රාජකාරී කරන මාධ්‍ය ආයතනයේ ක්‍රියාමාර්ගය වූවේ අදාළ හෙළිදරව් කිරීම එදිරිවාදීකමක් ලෙස දකිමින් තමන් බලහත්කාරයෙන් නිහඬ කිරීමට බව දිනිති සිය ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපියෙන් අවධාරණය කර තිබේ. ඇයගේ අදහසට අනුව තමන් සහ තමන්ට සමගාමීව රාජකාරී කළ කාර්යාලයීය සගයන්ට දෛනික විඳ දරාගැනීමට සිදු වූ ඉතාමත් අවඥාසහගත අත්දැකීම් පිළිබඳ ආයතනයේ පරිපාලන ව්‍යුහය ඉතාමත් හොඳින් දැන සිටින කාරණයකි.
ආයතනයේ ඉහළ කළමනාකරණය සහ මානව සම්පත් කළමනාකාරීත්වය ආයතනයේ මුල් බැසගෙන ඇති කාන්තා හිංසනයේ ස්වරූපය සහ කාන්තාවන් එනයින් පත්ව ඇති පීඩනය පිළිබඳ අවබෝධයෙන් යුතුව නිහඬ පිළිවෙතකට යොමුවී එම පිළිවෙත ආරක්ෂා කිරීමේ වෑයමක යෙදී සිටින බවත් ඇය අවධාරණය කරයි. දිනිති තවදුරටත් කියන්නේ, සිය ඉල්ලා අස්වීම ආයතනයට ලබාදීමට මත්තෙන්, ආයතනයේ කාන්තාවන් දිගින් දිගටම මානව සම්පත් කළමනාකාරීත්වයට කාන්තාවන් මුහුණ දෙන අභියෝග සහ සිද්ධි වශයෙන් වාර්තා කළද ඔවුන් කිසිවිටෙකත් මුනිවත රැකීම අබිබවා ගොස් ක්‍රියාමාර්ගක් ගැනීමට පියවර ගත්තේ නැති බවයි.
මෙහිදී සමාගමේ නිවැරදි ප්‍රතිචාරය විය යුතුව තිබුණේ මේ පිළිබඳව වහාම විමර්ශනය කිරීම සහ ලිංගික, ශාරීරික, වාචික හා මානසික හිරිහැර ඇතුළු සේවා ස්ථානයේ සියලු ආකාරයේ හිරිහැර මැඩපැවැත්වීම සඳහා ප්‍රමාණවත් ප්‍රතිපත්තිමය වෙනස්කම් සිදු කිරීමය. එවැනි පසුබිමක් තුළ තමන් සියලු කාර්ය මණ්ඩලයට විඳදරා ගැනීමෙන් ඔබ්බට ගොස් අයිතිවාසිකමක් රැකගනු වස් එනම් ලිංගික හිංසනයෙන් හෝ වෙනත් අඩන්තේට්ටම්වලින් මීදී රාජකාරි කිරීමට තමන්ට ඇති අයිතිය විදහා දක්වමින් ඉල්ලා අස්වී තිබේ. සිය ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය මඟින් ඇය ඉතාමත් ඕනෑකමින් අවධාරණය කර ඇත්තේ, ආයතනය තුළ රාජකාරී කරන කාන්තාවන් ආයතනය තුළම මුහුණ දෙන හිංසනයෙන් අරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා කරන මැදිහත්වීම පිළිබඳ තමන්ට කිසිදු විශ්වාසයක් නැති බවයි.
මේ අතර ලංකාවේ ඇතැම් ජනමාධ්‍ය ආයතන තුළ සේවය කරන මාධ්‍යවේදිනියන්ට මෙන්ම කාර්යාලයෙන් පිටත එනම් ප්‍රාදේශීය වශයෙන් සේවය කරන මාධ්‍යවේදිනියන්ට ද, මාධ්‍ය ආයතනවල වෙනත් අංශවල එනම් ගිණුම් පරිපාලන වැනි රැකියා කරන කාන්තාවන්ට ද මාධ්‍ය ආයතනවල ඇතැම් ජනමාධ්‍යවේදීන්ගෙන් පමණක් නොව, කර්තෘවරුන් සහ සංස්කාරකවරුන්ගෙන් ද ලිංගික හිංසන සිදුවූ අවස්ථා ගණනාවක්ම වාර්තා වී ඇති බව ශ්‍රී ලංකා තරුණ ජනමාධ්‍යවේදීන්ගේ සංගමයේ ලේකම් ඉඳුනිල් උස්ගොඩආරච්චි පැවසීය. දිනිති ධර්මපාලගේ ඉල්ලා අස්වීමත් සමඟ එම සංගමය ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ නියැළී සිටින ස්ත්‍රීන්ට දිගින් දිගටම මුහුණ දෙන්නට සිදු වන ලිංගික හිංසනයන් නතර කිරීමට කටයුතු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවටද පිටපතක් යොමු කරමින් ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂක ජෙනරාල්වරාට දැනුම් දී තිබේ. එම සංගමයේ ලේකම් පවසන්නේ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් මේ දක්වා ඊට ප්‍රතිචාර ඔවුන් වෙත පෙරළා ලැබී නැති බවය.
සටහන: දිනිති ධර්මපාලගේ ඉල්ලා අස්වීමේ ලිපිය හිරු මාධ්‍ය ජාලයේ ගෝල්ඩ් එෆ්එම් ආයතනයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ෂෙහාන් බරණගේ වෙත ඉදිරිපත් කර ඇති බව අපගේ සොයාබැලීම්වලදී දැනගන්නට ලැබිණි. අප ඔහුගෙන් මේ පිළිබඳව කරුණු විමසීමක් කළ විට අපගේ විමසීමට සවන් දී සිටි ඔහු ‘පසුව කතා කරන්නැ’යි කීවේය. එහෙත් පසුව සම්බන්ධ කරගත නොහැකි වූයෙන්, කෙටි පණිවුඩයක්ද තැබූ නමුත් ප්‍රතිචාර ලැබුණේ නැත.■
