පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩුවේ ප්‍රධාන වංචා දූෂණ වත්මන් ආණ්ඩුව එදා විපක්ෂයේ සිටියදී හැඳින්වූයේ ‘ටොප් ටෙන්’ වංචා දූෂණ ලෙසින්ය. එම ටොප් ටෙන් වංචා දූෂණවලින් කිහිපයක් සමබන්ධයෙන් අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිසමටද එදා විපක්ෂය පැමිණිලි කළේය. යහපාලනයේ එම වංචා දූෂණ ගැන එදා රටට ප්‍රකාශයට පත්කළ ප්‍රධානීන් වූයේ වත්මන් කැබිනට් අමාත්‍යවරුන් වන මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ හා උදය ගම්මන්පිලය.
එම ටොප් ටෙන් වංචා දූෂණ අතරින් එකක් වූයේ නීති විරෝධී වීම හේතුවෙන් පැවති ආණ්ඩු කිහිපයක් යටතේම ක්‍රියාවට නංවන්නට නොහැකි වූ කූප්‍රකට වෙහිකල්ස් ලංකා සමාගමේ වාහන ව්‍යාපෘතියය. යහපාලන සමයේදී ඒ සඳහා උත්සහ දැරුවේ එහි මුදල් අමාත්‍ය රවී කරුණානායකය. භාවිත කරන ලද අමතර කොටස් ගෙන්වා වසරකට වාහන 750 බැගින් වසර තුනක කාලයේදි වාහන 2250ක් එකලස් කිරීම එම ව්‍යාපෘතිය විය.
ලියුම්කරු කිහිපවරක්ම එම ව්‍යාපෘතියේ නීති විරෝධිභාවය ගැන හා එම නීති විරෝධී ව්‍යාපෘතිය නීත්‍යනුකූල නොවන මාර්ගයන්ගෙන් ක්‍රියාත්මක කරන්නට යෑමේ අවස්ථා ගැන ලියා තිබේ. අවසන් වරට වත්මන් ආණ්ඩුව යටතේ එම ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නට උත්සහ දරන බව ‘අනිද්දා’ වාර්තා කළේ ‘වාහන 2250 ව්‍යාපෘතියට මුදල් ලේකම් අත ගසයි’ යනුවෙන් 2020 අප්‍රේල් 19 දින කලාපය මගින්ය.
එහිදී අප පෙන්වා දුන්නේ මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම් ආචාර්ය එස් ආර් ආටිගල මෙම ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් පවතින ගැටලු සාකච්ඡා කිරීමට ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ, මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් හා වෙහිකල්ස් ලංකා හිමිකරු හර්ෂ ප්‍රභාත් ද සිල්වා කැඳවා සාකච්ඡාවක් පවත්වා ඇති බවය.
මේ කියන්නට යන්නේ එම සාකච්ඡාවේ ප්‍රතිඵලය මුදල් අමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂගේ කැබිනට් මණ්ඩල පත්‍රිකාවක් වශයෙන් ඉදිරිපත් වී තිබීම ගැනය. MF/TIP/10/CM/2021/06 අංකය යටතේ 2021 මැයි 06 දින සහිතව මෙම කැබිනට් මණ්ඩල පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් වී ඇති අතර එහි උද්ධෘතය වන්නේ zFR අංක 304/2011 මූලික අයිතිවාසිකම් අයදුම්පත සඳහාවූ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ සමථකරණ තීන්දුව ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ප්‍රතිපත්තිමය අනුමැතියක් ලබා ගැනීම (වෙහිකල්ස් ලංකා (පුද්.) සමාගම)’ යන්නය.
මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් කියන්නේ ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශය, මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුවේ කොමසාරිස් ජනරාල් සහ නීතිපතිවරයා ඉහත කී අයිතිවාසිකම් නඩුවේ සමථකරණයකට එළඹුණු බවයි.
එම සමථකරණ තීන්දුව අනුව වර්ෂයකට එකලස් කරන ලද වාහන 750ක් බැගින් වර්ෂ තුනක කාලයකට වාහන 2250ක් ලියාපදිංචි කිරීම සඳහා මෝටර් රථ කොමසාරිස් ජනරාල් එකඟ වී ඇති බවයි. එම මෝටර් රථ එකලස් කිරීම සඳහා අවසර නොදෙමින් වරින්වර සිදුකළ ප්‍රතිපත්ති සංශෝධන නිසා එම එකලස් කිරීමේ ව්‍යාපාරික කටයුතුවලට බාධා එල්ල වූ බවයි. තම ව්‍යාපාරයට අවහිර කිරීම සම්පන්ධයෙන් එම සමාගම රජයෙන් වන්දි ඉල්ලා නඩුවක් ගොනු කර ඇති බව හා අධිකරණයට අපහාස කිරීම සම්බන්ධයෙන් මෝටර් රථ ප්‍රවාහන කොමසාරිස්ට එරෙහිව නඩුවක් පවරා ඇති බවයි. එම නඩු කටයුතු සිදුවන අතර වාරයේ එම සමාගම මෝටර් රථ එකලස් කිරීම නැවත ඇරඹීම සඳහා අවසර දෙන මෙන් බලධාරීන් වෙත නියෝජනයන් සහ ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කිරීම අඛණ්ඩව සිදුකොට ඇති බවයි.
දීර්ඝ විස්තර කිරීමකින් පසු එම කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් අනුමැතිය ඉල්ලන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ සමථකරණ නඩු තීන්දුව හා අනුකූලව කටයුතු කිරීමට එම පත්‍රිකාවේ ඇති කරුණු 08කින් යුත් යෝජනා ක්‍රියාවට නැංවීම සඳහා අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රතිපත්තිමය අනුමැති ලබාදෙන ලෙසයි.
එම යෝජනා අතරින් කිහිපයක් වන්නේ,
මෙම ව්‍යාපෘතියට අදාළව, රජය හෝ රජයේ නිලධාරීන්ට එරෙහිව වෙහිකල්ස් ලංකා (පුද්.) සමාගම විසින් කිසියම් අධිකරණයක පවරනු ලැබ විභාග වෙමින් පවතින නඩුවක් හෝ කිහිපයක් වේ නම් ඒ සියල්ල ඉවත් කර ගැනීම,
එම සමාගම විසින් ආනයනය කරනු ලැබූ භාවිත කළ මෝටර් රථ කොටස්/උපාංගවලින් එකලස් කරනු ලැබූ හා ඒ දක්වා මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුවෙහි ලියාපදිංචි කරනු නොලැබූ සියලු මෝටර් රථ සංඛ්‍යාව එකලස් කරනු ලබන මෝටර් රථ 2250 ප්‍රමාණයට ඇතුළත් කිරීම,
එම සමාගම දැනටමත් එකලස් කරනු ලැබූ සහ ලියාපදිංචි නොකළ මෝටර් රථ සංඛ්‍යාව සහ රේගුවෙන් නිදහස් කර ඇති භාවිත කළ මෝටර් රථ කොටස්/උපාංග තොග ප්‍රමාණය අඩු කිරීමෙන් පසුව උපරිම වශයෙන් තවත් මෝටර් රථ 2250ක් එකලස් කිරීම සඳහා අවශ්‍ය භාවිත කළ මෝටර් රථ කොටස් /උපාංග තොග අලුතින් ආනයනය කිරීම සඳහා අවසර දීමය.
ඒ අනුව පෙනෙන්නේ, මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් මේ වනවිටත් ඇති නෛතික ක්‍රියාමාර්ග අධිකරණයෙන් පිට විසඳීමට, දැනට රේගු පරීක්ෂණවලට භාජනය වන එම සමාගමේ ආනයනික කන්ටේනර් මුදා හැරීම, ගෙවිය යුතු රේගු බදු නොගෙවීම හේතුවෙන් ලියාපදිංචිය නොලැබූ නීති විරෝධී වාහන සඳහා ලියාපදිංචිය ලබාදීම, දැනට ඇති වාහනවලටත් අමතරව තවදුරටත් වාහන 2250ක් එකලස් කිරීම සඳහා භාවිත කරන ලද අමතර කොටස්/උපාංග ගෙන්වීමට මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් උත්සාහ කරන බවය.
මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාව වූ කලි මේ සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් ලබාදී ඇති අධිකරණ තීන්දු මඟහැර යන, මහා පරිමාණ රේගු බදු වංචාවකට අනුමැතිය ලබාදෙන, රටේ මෝටර් රථ ආනයන නීතියට පටහැනි හා පරිසර හිතකාමී නොවන එකකි.
ඊට හේතු වන්නේ මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් අවධාරණය කරන අධිකරණ තීන්දුවට පසු එම තීන්දුව පාදක කරගනිමින් ඊට පසු ලබාදී ඇති අධිකරණ තීන්දු සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු නොකිරීමය.
එය සිදුවුණේ කෙසේද යන්න හා කාගේ වුවමනාව අනුවද යන්න දන්නේ කැබිනට් පත්‍රිකාව සකස් කළ අය පමණය. සමහර විට එම කැබිනට් පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් කළ මුදල් අමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ පවා ඒ ගැන නොදන්නවා විය හැකිය. එසේ නොදන්නවා නම් දැන් ඒ ගැන දැනගන්නට මුදල් අමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂට පමණක් නොව ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජක්ෂටද අවස්ථාවක් ලබාදී ඇත. ඒ මෙම කැබිනට් පත්‍රිකාව සම්මත කර ක්‍රියාත්මක කළහොත් ඒ මගින් මෙම ප්‍රශ්නගත ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සහ අභියාචනාධිකරණය විසින් ලබාදී ඇති තීන්දු උල්ලංඝනය වන බැවින් අධිකරණ අපහාසයක් වන බවට ඔවුන්ට ජුනි 25 දින සහිතව නීතිඥ එන් එස් වෙල්ගම විසින් ඔහුගේ සේවාදායක අංක 260/2020 මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමේ පෙත්සම්කාර සහකාර රේගු අධිකාරි ඩබ්ලිව් එම් ආර් පී විජේකෝන් වෙනුවෙන් දැනුම් දී තිබීමය.
එම දැනුම්දීම් ඊට අමතරව ජනාධිපති ලේකම්වරයාට, අගමැති ලේකම්වරයාට, කැබිනට් මණ්ඩල ලේකම්වරයාට, මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට, නීතිපතිවරයාට හා කැබිනට් මණ්ඩල සාමාජිකයින්ටද ලැබෙන්නට සලස්වා ඇත.
අප මීට පෙර මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් ලියා ඇති පරිදිම මෙම දැනුම් දීම මගින් ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු පිරිසට අවධාරණය කරන්නේ කැබිනට් මණ්ඩල තීන්දුවට පාදක කරගෙන ඇති අංක 304/2011 මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් සමථකරණ තීන්දුවේ එකලස් කරන වාහන ලියාපදංචි කිරීමට එකඟතාවක් මිස එසේ එකලස් කිරීම සඳහා භාවිත කරන ලද වාහන කොටස් ආනයනයට අවසර ලබාදීමක් සිදුකර නැති බවය.
එමෙන්ම වත්මන් ජනාධිපති ලේකම් එවක මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම් වශයෙන් ශ්‍රී ලංකා රේගුවට දැනුම් දී ඇත්තේ අංක 304/2011 මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම අනුව එම සමාගමට වාහන ආනයනය කිරීමට අවසර නැති බවත් ආනයනයට අදාළ භාණ්ඩ අත්හිටුවීම හෝ රාජසන්තක කරන ලෙසත්ය.
එම නියෝගයට අභියෝග කරමින් මෙම සමාගම අභියාචනාධිකරණයට අංක 57/2013 යනුවෙන් පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ඉන්ද පිළිගෙන ඇත්තේ අංක 304/2011 මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවේ සමථකරණය වංචනික ආකාරයට භාවිත කරමින් එම සමාගම ආනයන හා අපනයන පාලකවරයාගෙන් වාහන කොටස් ආනයන බලපත්‍රයක් ලබාගෙන ඇති බවත් එම සමාගමට වාහන කොටස් ආනයනයට අවසර නැති බවත්ය. එමෙන්ම එම තීන්දුවට එරෙහිව එම සමාගම ඉදිරිපත් කළ SC/SPL/LA/76/2013 යන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පෙත්සම නිශ්ප්‍රභ කර ඇති අතර CA writ 446රැ2014 යන අභියාචනාධිකරණ පෙත්සමද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පෙත්සම අවසානාත්මක ලෙස පිළිගෙන ඇත.
රටේ මොටර් රථ නීතිය අනුව වසර 03කට වඩා පැරණි වාහන ආනයනය තහනම්ය. අධිකරණයට ඉදිරිපත් වූ කරුණු අනුව මෙන්ම මීට පෙර මේ සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් වූ කරුණු අනුවද පෙන්වා දී තිබුණේ එකලස් කිරීමට යැයි කියා එම සමාගම ගෙන්වන අමතර කොටස් හා උපාංග වසර තුනකට වඩා පැරණි බවය. ඒ අනුව මෙම ව්‍යාපෘතිය මෝටර් රථ පනත උල්ලංඝනය කරන්නක් බවහා පරිසර හිතකාමී නොවන එකක් බව පැහැදිලිය.
අනෙක් කරුණ රේගු බදු සම්බන්ධයෙන් පැන නඟින ගැටලුවය. මෙම ව්‍යාපෘතිය එකලස් කරනවා යැයි කියන වාහන සඳහා සම්පූර්ණ වාහනයක් සඳහා බදු අයවීමක් මෙතෙක් සිදුවී නැත. විශාල රේගු ආදායමක් අහිමි ඇත්තේ ඒ මගින්ය. අමතර කොටස් හා උපාංග ආනයනය කරනවා යැයි කීවද ඇත්ත වශයෙන්ම සිදුවන්නේ භාවිත කර ඉවත දැමූ වාහන කොටස් කිහිපයකට ගලවා රටට ගෙනැවිත් සවි කිරීමය.
ඉතිහාසය පුරාම මෙම සමාගමත්, එහි හිමිකරුත් සම්පූර්ණ වාහනයක් සඳහා නිසි බදු නොගෙවූ එකලස් කරනවා යැයි කියන ඔවුන්ගේ වාහන ලියාපදිංචි කර ගත්තේ අධිකරණ තීන්දු මගින් නොව එම නඩුවලට සම්බන්ධ රජයේ නිලධාරීන් හා ඇමතිවරුන් සමඟ සමථකරණයන්ට එළැඹීමෙන්ය. එම සමථකරණයන්ට එළැඹීමට රජයේ නිලධාරීන්ට හා දේශපාලනඥයින්ට නඩු පිට නඩු දමමින් කරන බලපෑම් මෙන්ම වෙනත් ආකාරයට සිදුකරන බලපෑම්ද හේතුවනවා ඇත. වත්මන් කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් සිදුකිරීමට යන්නේ එවැන්නකි.
මෙහිදී සිහියට නැගෙන්නේ එදා යහපාලන සමයේදී මේ ආකාරයටම මෙම වාහන ව්‍යාපෘතිය යළි ක්‍රියාත්මක කිරීමට සුදානම් වෙද්දී වත්මන් අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිල මාධ්‍යයට කී කතාය. ඔහු එදා කීවේ මෙම වෙහිකල්ස් ලංකා ව්‍යාපෘතිය මගින් රුපියල් බිලියන 6.6ත් 25ත් අතර පාඩුවක් නියමිත රේගු බදු මඟහැරීම මගින් රජයට සිදුවන බවත්, එම ව්‍යාපෘතිය මෝටර් රථ පනත උල්ලංඝනය කිරීමක් බවත් හා ඒ සම්බන්ධයෙන් එවක මුදල් අමාත්‍ය රවී කරුණානායකට විවාදයකට අභියෝග කරන බවත්ය.
දැන් අපට වත්මන් අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිලගෙන් අසන්නට ඇත්තේ ඔහුගේ ආණ්ඩුව ක්‍රියාත්මක කරන්නට යන එම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් දැන් කියන්නට ඇත්තේ කුමක්ද යන්න හා එදා විරෝධය එසේම ප්‍රසිද්ධියේ වත්මන් මුදල් අමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂට පළකරනවාද යන්නය.■
