කිසියම් පුද්ගලයෙකු, කිසියම් අනතුරකින් බේරුණ විට හෝ බරපතළ රෝගයකින් සුවය ලැබූ විට අප කතාවට කියන්නේ ‘ජීවත් වෙන්න වාසනාව තිබුණා’ යි කියා ය. අබ්බගාතයකු වශයෙන් හෝ යාන්තමින් පණකෙන්ද අල්ලා, ගැටගසා එල්ලී සිටීමට ඉඩක් ලැබුණු විටදී ද අප එය හඳුන්වන්නේ වාසනාව හැටියට ය. එහෙත් මෑතක සිට (විශේෂයෙන් මේ දිනවල) මා දෝලනය වෙමින් සිටින්නේ මිනිසකුට වාසනාව ඕනෑ කරන්නේ ජීවත් වන්නට ද මිය යන්නට ද යන උභතෛා්කෝටිකය හමුවේ ය. මාලිනීගේ අභාවය ගැන මට අසන්නට ලැබෙන්නේ මේ වාතාවරණය තුළදී ය.
මාලිනීගේ නික්මයාම මා තුළ ක්ෂණික වේදනාවක් ජනිත කළේ මා වෙනුවෙන් ද ඇය වෙනුවෙන් ද නැතහොත් සිංහල සාහිත්‍ය සමාජය වෙනුවෙන් දැයි හරියටම කියන්නට බැරි ය. දිගින් දිගටම සිතා බලද්දී වැඩියෙන්ම එහි අනිටු විපාක අත්විඳින්නට සිදුවිය හැක්කේ සාහිත්‍ය සමාජයට – විශේෂයෙන් පරිවර්තන සාහිත්‍යයට විය හැකි යැයි මට සිතෙයි.
මාලිනී ගෝවින්න සතුව පැවතුණේ මානවවාදී, විප්ලවවාදී හදවතකි’යි මම විශ්වාස කරමි. ඇය නියුතුව සිටි පරිවර්තන කාර්යය ඔස්සේ ඒ පරිවර්තන කෘති තුළින් මනාව විශද වූයේ ද එයයි. ඉතාලි ජාතික ඉග්නාසියෝ සිලෝනේ රචනා කළ Fontamara (ෆොන්ටමාරා) මාලිනි සිංහලට පරිවර්තනය කළේ දශක ගණනාවකට පෙර ය. එය කියවූ කාලයේදී මා පෞද්ගලිකව ඇය දැන හඳුනා සිටියේ නැත. කෙසේ වුව ද සිංහල පරිවර්තන ක්‍ෂේත්‍රයේ මාලිනී ගෝවින්නගේ නාමය ගැඹුරින් මුල් බැසගන්නේ පොන්ටමාරා ද සමඟිනි යි මම සිතමි. ඉතාලි ජාතික ඉග්නාසියෝ සිලෝනේගේ ප්‍රථම නවකතාව ඔහුට වඩාත් ප්‍රසිද්ධියක්, ජනප්‍රියත්වයක් ලබා දුන් තරමට ම එහි සිංහල පරිවර්තනයට අතගැසූ මාලිනී ගෝවින්නගේ නාමයත් පොන්ටමාරා ද සමඟ අමරණීයත්වයට පත් වූ බව මගේ විශ්වාසයයි.
මාලිනීගේ දෙවන පරිවර්තිත කෘතිය වූයේ ‘මතක පූජාව’ ය. මාලිනී මට මුලින්ම හමුවුණේ ‘මතක පූජාව’ පරිවර්තන කවි එකතුවේ අත්පිටපත ද රැගෙන ඇය මගේ සැමියා – රනිල් හමුවීමට මුද්‍රණාලයට පැමිණ සිටි අවස්ථාවේදී ය. ඒ, මීට වසර විසිපහකට පමණ පෙර ය. මාලිනීගේ හා මගේ සබඳතාවේ ආයුකාලය වන්නේ ද එයයි. එවකට මාලිනී නියෝජනය කළේ සීමාසහිත එක්සත් ප්‍රවෘත්ති පත්‍ර සමාගමේ සි`ඵමිණ පුවත්පතේ කර්තෘ මණ්ඩලයයි. එහිම (ලේක්හවුස්හිම ප්‍රකාශනයක් වූ Buddha Pradeepa බෞද්ධ සඟරාවේ ආරම්භක කතුවරිය ලෙසින් ද ඩේලිනිවුස් කර්තෘ මණ්ඩලයේ ද නියුතුව සිටි ඇය ශ්‍රී ලංකා ජාතික පුස්තකාල හා ප්‍රලේඛන සේවා මණ්ඩලය මගින් පළකරනු ලබන ‘ප්‍රලේඛා’ සඟරාවේ ද සංස්කාරිකාව වශයෙන් සේවය කර තිබේ.
කාව්‍ය නිබන්ධයේ ආත්මගත අරුත සාක්ෂාත් කරමින් පරිවර්තනය කෙරුණ ‘මතක පූජාව’ පොත ඇය හඳුන්වාදී තිබුණේ මෙසේ ය.
යුද්ධයෙන් හා අත්තනෝමතික පාලනයක ග්‍රහණයෙන් මියගිය පියවරුන් හා පුතුන් වෙනුවෙන් කවියෙන් තැනුණ ස්මාරකයකි.
ලංකාවේ පමණක් නොව මු`ඵමහත් ලෝකයේම අසාධාරණයට පත්වූ මිනිසුන් ගැන මාලිනීට දැනුණ වේදනා කැක්කුම් සමාජගත වූවේ පරිවර්තන කෘති හරහා වුව ද ඒවා නිරන්තයෙන්ම ඇගේ හදවතෙහි රාව නැංවූ බව මම පෞද්ගලිකව දනිමි. අපගේ පෞද්ගලික හමුවීම්වලදී, දූරකථන සංවාද අතරේදී ඇය වැඩි වෙලාවක් ගත කළේ එවැනි ජනකොට්ඨාසවල දුක්බර කතාපුවත් රසකර කීම සඳහා ය.
‘මතක පූජාව’ පරිවර්තන කවි එකතුව පිළිබඳ සටහනක් තබන මාලිනී රුසියාවේ ශ්‍රේෂ්ඨතම කිවිඳිය ලෙස සැලකුණ ඇනා ඇක්මතෝවාගේ නිර්මාණ අතරින් ඉහළම තැනක ලා සැලකෙන්නේ ‘මතක පූජාව’ යැයි කියයි. මෙහි එන කවි ජෝසෆ් ස්ටාලින්ගේ භීෂණ පාලන සමයේ සිරගත වූ ඇගේම පුතු හා තවත් එවැනිම වූ දහස් ගණනක් වූ මව්වරුන් වෙනුවෙන් වචනයෙන් ඉදිවූ ස්මාරකයක් වැනි යැයි ද පවසයි. ‘ස්ටාලින් සිටින්නේ කොතැන ද එතැන නිදහස හා සාමය ඇත’ යනුවෙන් ස්ටාලින් වෙනුවෙන් ප්‍රශස්ති ගැයීමට වරක් ඇයට සිදු වූයේ ස්ටාලින් පාලනය යටතේ සිරභාරයට ගෙන සයිබීරියාවට යවනු ලැබූ පුත්‍රයා බේරා ගැනීම සඳහා වන බව ද ඒ සමඟම සඳහන් කරයි. 1940 වසරේ මාර්තු මාසයේදී ඇනා ඇක්මතෝවා විසින් රචනා කරන ලද කවියක කොටසකි මේ.
මරණයේදී වුව මම
අමතක කරන්නට බියෙමි.
සිරරිය පෙරහැරේ
අකුණු සැර ගමන් හඬ
සිර කුටියේ දොර නගන රාවය
මාලිනීගේ පරිවර්තන කෘති ගණනාවක පිටු තෙත් කරන්නේ ලෝකයේ දුක්විඳින මිනිසුන්ගේ දුක් කඳු`ඵ ය. ක`ඵ මිනිසුන්ගේ අසාධාරණය ගැන, වර්ණභේදවාදය ගැන දුක්විඳින මිනිසුන් හා ගැහැනුන් ගැන තොරතුරු සෙවීමේ, තොරතුරු එකතු කිරීමේ හා ඒවා සම්පිණ්ඩනය කර සමාජගත කිරීමේ මහත් වූ දොලක්, අභිලාෂයක් මාලිනී තුළ පැවතිණ. අර්නෙස්ටෝ චේ ගුවේරාගේ බොලීවියානු දිනපොත වැනි කෘතීන් ඇතු`ඵ ප්‍රබන්ධ හා නිර්ප්‍රබන්ධ ගණනාවක් පරිවර්තන කෘති වශයෙන් එළිදැක්වීමට ඇය යොමු වූයේ සියුම් විප්ලවීය මනෝභාවයක් ද ප්‍රකට කරමිනි යි මට සිතෙයි. මුල් කෘතියේ අභිප්‍රේත අර්ථය ග්‍රහණය කරගැනීම සඳහා ඇය කාලය මිඩංගු කළේ රන් හා සමාන යැයි කියන කාලය පිළිබඳ කිසිදු අරපරිස්සමකින් තොරව යැයි මම සිතමි.
මේ යුගයේ ක`ඵනික බවට පත්ව ඇති කැපවීම හා අවංකභාවය සිය ලේඛන කාර්යය ඔස්සේ මැනැවින් ප්‍රකට කළ පරිවර්තිකාවක, ලේඛිකාවක ලෙස මාලිනී හැඳින්වීම සුදුසු යැයි මම සිතමි. මුල් කෘතියේ අදහසකට, වචනයකට හරියටම ගැළපෙන සිංහල අරුතක්, වචනයක් සොයාගැනීම සඳහා ඈ විවිධ උත්සාහයන්හි නිරත වූවා ය. 1997 වසරේ බුකර් සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ අරුන්දතී රෝයිගේ The God of Small Things නවකතාවේ සිංහල පරිවර්තනය සඳහා යෝග්‍ය සිංහල ග්‍රන්ථනාමය ගැන මාලිනී කොතරම් නම් විමසිලිමත්වූවේ දැයි මම පෞද්ගලිකව දනිමි. 2019 වසරේදී එළිදුටු මේ අපූරු පරිවර්තනයට අවසාන මොහොතේ ඇය නම් තැබුවේ ‘පා සටහන් නැති දෙවියෝ’ කියා ය. මාලිනී 2015 වසරේ රාජ්‍ය සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබුවේ රළ (Wave) නම් වූ කෘතිය සඳහා වුව ද ඊට ද වැඩියෙන් සම්මානයෙන් පිදුම් ලද යුතු කෘති ගණනාවක් ඇගේ පරිවර්තන ග්‍රන්ථ ලැයිස්තුවේ වූ බව මගේ පෞද්ගලික විශ්වාසය ය.
ජුනි 21දා දිවි රඟමඩලින් සමුගෙන වේදිකාවෙන් බැස ගියේ ඒ මාලිනී ය. වේදිකාව තිරපට වසා දැමුවේ අපූරු භූමිකා නිරූපණයකින් ඉනික්බිතිව ය. මෙය ලියන මා මෙන් ම මෙය කියවන ඔබ ද හෙට හෝ අනිද්දා නැතහොත් ඉන් අනිද්දා රඟමඩලට සමුදෙනු නියත ය.
මරණය පිළිබඳ ඍජු නිර්වචනයක් සපයන්නට අප කිසිවකුටත් නොහැකි ය. ඒ, මරණයේ අත්දැකීම අප කිසිවකුගේ පොදු අත්දැකීමක් නොවන නිසා ය. කවදා හෝ මැරෙන බව දැන සිටිය ද අපි කොන්දේසි විරහිතව ම මරණයට විරුද්ධ වෙමු. බැහැර කරමු; මරණය මගහරිමින් සිටිමු. මරණය නියතය යනුවෙන් අවමංගල බැනර්වල ලියා තැබුව ද මරණය අප කාටත් හදිසි අනතුරකි.
‘නිවන් සුව අත්වේවා!’ යන්න මරණය පිළිබඳ බෞද්ධයාගේ පැතුම වන අතරේ ක්‍රිස්තු භක්තිකයන් මරණයකදී ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ ‘සමාදානයේ සැතපේවා!’ හෝ ‘ස්වර්ගස්ථ වේවා!’ කියා ය. ඒ සියල්ල විඥානවාදී නිසරු පැතුම් ලෙස බැහැර කරන්නේ භෞතිකවාදීන් හා මාක්ස්වාදීන් ය. මෘතදේහයක් අබියස ඔවුන් පළකරන්නේ විප්ලවීය ආචාරයකි. එහෙත් මේ කිසිවක් මරණයේ ඇති තතු විමසන්නේ නැත. කවර තත්ත්වයක් මත හෝ මරණය අශුභයක්, ඛේදයක් වන්නේ ජීවත්වන්නාට මිස මිය යන්නාට නොවන බව ද නිසැක ය.
මාලිනී ගෝවින්න දුම්මලසූරිය නම් වූ ග්‍රාමයේ උපත ලැබුවේ වරප්‍රසාදලාභී ප්‍රභූ පවුලක දියණියක වශයෙන් නොවේ. එහෙත් මාලිනී තුළ නිසඟව පිහිටි කියවීමේ හා හැදෑරීමේ අභිලාෂය විසින් ඇය රැගෙන යනු ලැබුවේ දේශසීමා ඉක්මවනසුලු වූ දුර ඈතකට ය. කැඳවාගෙන යන්නට, ඔසවාගෙන යන්නට කිසිවකු නොසිටි මේ ගමන්මග ඔස්සේ වීර්ය පාරමිතාව පුරන්නියක ලෙස ඇය ගියේ හුදෙකලාවම ය. හුදෙකලාව ඇයට ආශීර්වාදයක් වන්නට ඇතැයි බැලූබැල්මට පෙනීයන්නේ පිටස්තරයන් වන අපට ය. එහෙත්… ඇය හුදෙකලාව ආස්වාදනය කළේ යැයි අපට ඉඳුරා කිව හැකි ද නැත. මාලිනීගේ සමුගැනීම, ඒ හුදෙකලා ගමන කවරාකාර දැයි ඒ තරමින් හෝ සිතා ගැනීමට උගහට ය. භෞතිකවාදීන්ට, මාක්ස්වාදීන්ට අනුව නම් මරණය යනු නිෂ්ටාවකි; මු`ඵමනින්ම වාෂ්පවීමකි. සැබැවින්ම එය එසේ වන්නේ නම් මියගිය පුද්ගලයා අත්දකින්නේ බෞද්ධයන්ගේ (විඥානවාදීන්ගේ) පරම අභිලාෂය වන අජරාමර නිවන් සුවම මිස අන් කිසිවක් නොවේ. අනික් අතට යළි උපතක්, පුනර්භවයක් කියා දෙයක් ඇත්තේ නම් මේ ජීවිතයේදී නිමා කළ නොහැකි වූ කිසියම් කාර්යභාරයක් සම්පූර්ණ (Continue) කර ගැනීමට ඉන් අවකාශයක් විවර වීමට ද පු`ඵවන.
මාස කිහිපයකට පෙර මාලිනී තරමක් රෝගී තත්ත්වයෙන් පසුවෙද්දී ඇගේ සුවදුක් සොයාබැලීම සඳහා බත්තරමුල්ලේ පිහිටි මාධ්‍යවේදී රිචඩ් ද සොයිසා නිවාස සංකීර්ණයට මා ගිය ගමන මට යළි යළිත් සිහි වෙයි. එදා ඒ මොහොතේ මේසය මත වූ ලිපිගොනුවක්, කඩදාසි කිහිපයක් අතපත ගාමින් මාලිනී කීවේ අසනීපය අමතක කොට කිසියම් වැඩක යෙදීමට තමා උත්සාහ ගන්නා බව ය. රෝගය හා මරණය එය සම්පූර්ණ කරන්නට ඇයට ඉඩ නුදුන් බව නම් නිසැක ය. එහෙත් කවදා හෝ කොතැනකදී හෝ එය සම්පූර්ණ වී කවරාකාරයෙන් හෝ කලඑළි ගැන්වෙන්නට ඉඩ නැත්තේ ද?■
