විවිධ පාර්ශ්වයන් විවිධ අභිලාෂයන් ඉටුකර ගැනීමේ අරමුණින් සිය දේපළවල ආරක්ෂක භාරකරු හෝ පොල්මඃකරු ලෙස මහා භාරකාරවරයා පත්කර ඇති බූදල්වලට අදාළව වසර ගණනාවක සිට නිරවුල් නොවූ ගැටලු පැවතීම සම්බන්ධයෙන් විගණකාධිපතිවරයා ‘මහා භාරකරු වෙත පවරා ඇති බූදල් දේපළ කළමනාකරණය සම්බන්ධ ඇගයීම’නමින් කාර්ය සාධන විගණනයක් සිදුකර තිබේ.
මහා භාරකාර තනතුර වෙත සාමාන්‍ය භාරකරුවකු ලෙස කටයුතු කිරීම, රැකවරණ භාරකරුවකු හෝ ආරක්ෂක භාරකරුවකු ලෙස කටයුතු කිරීම, දේපළ රැස්කිරීමේ නියෝග යටතේ දේපළ රැස්කරන්නකු ලෙස කටයුතු කිරීම, බාල වයස්කරුවකුගේ දේපළ බාරකරු ලෙස කටයුතු කිරීම හා සිහි විකල් පුද්ගලයකුගේ දේපළ කළමනාකරුවකු ලෙස කටයුතු කිරීම ආදි කාර්යයන් පැවරී තිබෙන බව එහි සඳහන්වේ.
මහා භාරකාර දෙපාර්තමේන්තුව ලබාදුන් තොරතුරු අනුව 2019 දෙසැම්බර් 31 දිනට සක්‍රිය මට්ටමේ පවතින බූදල් 110ක්ද, භාර 1112ක්ද, විදේශ වන්දි 239ක්ද, විහාර වන්දි 491ක්ද පැවති ඇති අතර විවෘත නොකරන ලද හා අද්මිනිස්ත්‍රාසි බලපත්‍ර ලබානොගත් අන්තිම කැමති පත්‍ර 386ක් දෙපාර්තමේන්තුවේ සේප්පුවල හා අධිකරණයේ තැන්පත් කර තිබී ඇත.
2019 ජුලි 31 වනවිට බූදල් 110ක් සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාකිරීමට අධිකරණ අවසරය ලබාදී තිබුණත් ඉන් බූදල් 57ක් විවිධ ගැටලු හේතුවෙන් විමර්ශන අංශයේ රඳවාගෙන තිබී ඇත. මෙම කාර්යසාධන ඇගයීම සිදුකර ඇත්තේ ඉන් බූදල් 15ක නියැදියක් තෝරාගෙනය.
මහා භාරකරු වෙත පවරා ඇති දේපල හඳුනා ගැනීම, නිරවුල් කිරීම, ආරක්ෂා කිරීම ආදි කටයුතු වෙනුවෙන් දක්වන උනන්දුව අවමවීම හා අසාමාන්‍ය කාලයක් ගත කිරීම, අධිකරණ නියෝග ක්‍රියාත්මක කිරීමේ මන්දගාමී තත්වය, බූදල්කරුවන්ගේ අරමුණුවලට පටහැනි කාර්යයන් වෙනුවෙන් සම්පත් හා කාලය අනවශ්‍ය පරිදි වැය කිරීම, දේපළ නිසි ලෙස කළමනාකරණය නොකිරීම එම දේපළ සම්බන්ධ ගැටලු දිගු කාලයක සිට නිරවුල් නොවීමට හේතු වී තිබුණු බව විගණනය පෙන්වා දෙයි.
මෙම සියලු කරුණු හේතුවෙන් විවිධ පාර්ශ්වයන් විසින් සිය දේපළ මහා භාරකරු වෙත පැවරීමෙන් අපේක්ෂිත විවිධ ආර්ථික, සමාජීය හා ආගමික අරමුණු ප්‍රමාණවත් පරිදි ඉටු නොවීම දක්නට ලැබුණ බව වැඩිදුරටත් විගණනය පෙන්වා දෙයි.
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් නොමැති එහෙත් දේපළ කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් අද්මිනිස්ත්‍රායි බලතල මහාභාරකාර වෙත පවරා ඇති අවස්ථාවන්හිදී එම බූදල් හිමියන්ට අදාළව අධිකරණය වෙත ඉදිරිපත් කරනු ලබන දේපළ ලැයිස්තුවල සම්පූර්ණත්වය තහවුරු කිරීම සඳහා සාක්ෂි ලබාගත නොහැකි බැවින් ඒ පිළිබඳ පරික්ෂා කිරීමට නොහැකි වූ බව විගණනය සඳහන් කරයි.
කළමනාකරණය කරනු ලබන බූදල්වලට අදාලව සක්‍රිය, අක්‍රිය, තාවකාලිකව වසා දමා ඇති, නිරවුල් කිරීමට පියවර ගතයුතු, නඩු කටයුතු පවතින, අරමුණු ඉටුකිරීම සඳහා යොමුකර ඇති ආදි වශයෙන් ද, විහාර හා විදේශ වන්දිවලට අදාළව වන්දිලාභීන් හඳුනාගත්, ගෙවීම් සඳහා ගැටලු පවතින, ගෙවා අවසන් කළ ආදි වශයෙන්ද දෙපාර්තමේන්තුවේ කාර්යභාරය කාර්යක්ෂම අයුරින් ඉටුකිරීම සඳහා විධිමත් තොරතුරු පද්ධතියක් යාවත්කාලීනව පවත්වාගෙන යෑමේ අවශ්‍යතාව නිරීක්ෂණය වුවද එවැනි විධිමත් පද්ධතියක් නොවූ බවද, තවද අලුතින් භාර ගන්නා අන්තිම කැමති පත්‍ර සම්බන්ධයෙන් අන්තිම කැමති පත්‍රකරුගේ නම, ලිපිනය, ජාතික හැඳුනුම්පත් අංකය, යැපෙන්නන් පිළිබඳ විස්තර, ආදායම් බදු ලිපිගොනු අංකය, ග්‍රාම නිලධාරි කොට්ඨාසයේ නම ආදි තොරතුරු ක්‍රමානුකූලව පවත්වා නොගැනීමෙන් එම අන්තිම කැමති පත්‍ර සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාත්මකවීමේ ගැටලුකාරී තත්වයක් පැවතුන බවද විගණනය සඳහන් කරයි.
ඒ සඳහාවූ උදාහරණ කිහිපයක්ද විගණන වාර්තාව ගෙනහැර දක්වන අතර ඉන් කිහිපයක් මෙසේය.
හැරී හපුගොඩ මහතාගේ අන්තිම කැමති පත්‍රය සම්බන්ධයෙන් අද්මිනිස්ත්‍රායි බලය ලැබී වර්ෂ 58ක් ගෙවී ගොස් තිබියදී ඊට අදාළ ඉඩම් නිරවුල් කර අන්තිම කැමති පත්‍රයේ සඳහන් අරමුණු වෙනුවෙන් කටයුතු කර නැත.
ශ්‍රීමා ඉන්ද්‍රාණි ද සොයිසා වික්‍රමසිංහ මහත්මියගේ අන්තිම කැමති පත්‍රය අනුව කටයුතු නොකර එම භාරයට අයත් දේපළක් එම දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරිනියකට කුලී ගාස්තුවකින් තොරව පදිංචිය සඳහා ලබාදී ඇත.
ෆ්ලොරන්ස් ඊනිඩ් විදම් මහත්මියගේ බූදලයට අයත් දේපල විකුණා ලැබූ මුදලින් රුපියල් 8,081,281ක මුදලක් එම භාරයේ අරමුණින් බැහැරව වෙනත් භාරවල වියදම් දැරීම සඳහා උපයෝගි කරගෙන ඇත.
එමෙන්ම ශ්‍රීමා ඉන්ද්‍රාණිද සොයිසා මහත්මියගේ අන්තිම කැමති පත්‍රය ප්‍රකාරව නුගේගොඩ ලංකා බැංකු අධිශ්‍රේණි ශාඛාවේ ලොකර් අංක 738 තැන්පත් කර තිබූ ස්වර්ණාභරණ 2007 සැප්තැම්බර් 17 දින දෙපාර්තමේන්තුවේ නීති හා විමර්ශන නිලධාරි පරීක්ෂා කර ලැයිස්තුගත කර තිබුණත් එම ලැයිස්තුවේ සඳහන් ස්වර්ණාභරණ හා අන්තිම කැමති පත්‍රයේ සඳහන් ස්වර්ණාභරණ වර්ග, ප්‍රමාණයන් හා ලෝහ වර්ගයන් අතර වෙනස්කම් පැවති බව නිරීක්ෂණය කර ඇත. එමෙන්ම එම ලොකරය විවෘත කිරීම හා භාණ්ඩ ලැයිස්තුව ලබා ගැනීම සඳහා බැංකු නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු, ධර්ම විජය පදනමේ නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු හා මහා භාරකාර දෙපාර්තමේන්තුවේ සංවර්ධන සහකාර (නීති හා විමර්ශන) හා අභ්‍යන්තර විගණන නිලධාරි සහභාගිවූ බව දන්වා ඇතත් එම භාණ්ඩ ලැයිස්තුව ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ විමර්ශන නිලධාරියාගේ අත්සනින් පමණක් බව විගණනය සඳහන් කරයි.■
