■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
කොළඹ මෝදර ඩිලාසල් ධීවර ගම්මානයේදී ධීවර උද්ඝෝෂණයක් පැවැත්වුණේ පුනි 20 වන දාය. උද්ඝෝෂණය පැවැත්වීමට ආසන්නම හේතුව වී තිබුණේ මැයි 19 වන දා මෙරට මුහුදු තීරයට ළඟා වී ගිනිගෙන මුහුදුබත් වූ ලක් වූ එක්ස්ප්‍රෙස් පර්ල් නෞකාවෙන් සාගරයට එකතු වූ මයික්‍රෝ ප්ලාස්ටික් හා රසායනික ද්‍රව්‍ය හේතුවෙන් දෛනිකව ධීවර කර්මාන්තයේ නිරත වූ මෝදර ධීවරයන්ගේ ධීවර කටයුතුවලට බාධා පැමිණීමය. එම උද්ඝෝෂණය මර්දනය කිරීම සඳහා මෝදර පොලීසිය දැඩි උත්සාහයක් දැරුවේය.
උද්ඝෝෂණයට සහාය පළ කිරීම සඳහා එම ස්ථානයට පැමිණ සිටි පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයේ පුබුදු ජයගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීම සඳහා පොලීසිය දැරූ උත්සාහය ව්‍යර්ථ වූයේ ධීවරයන් ඔහු අත්අඩංගුවට ගැනීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි විරෝධය දැක්වීම නිසාය. මෝදර පොලිසිය විසින් නිරෝධායන නීති කඩ කළ බව පවසමින් අධිකරණයට කරුණු වාර්තා කර පුබුදු ජයගොඩට නඩු පවරා ඇති බව පසුව අප කළ විමසීමකට පිළිතුරු දෙමින් මෝදර පොලීසියේ ස්ථානාධිපතිවරයා කීවේය.
එක්ස්ප්‍රෙස් පර්ල් නෞකාවේ ගින්නෙන් පසු සාගරයේ ඇති වූ තත්වය සමස්ත බස්නාහිර මුහුදු තීරයේම ධීවර කටයුතු අඩාල වී තිබේ. මෝදර ධීවරයන්ගේ ධීවර කටයුතුවලට බාධා පැමිණීම එකී සමස්ත තත්වයේම තවත් එක් දිගුවකි. නෞකාවේ තිබූ බහාලුම්වල තිබූ රසායනික ද්‍රව්‍ය සාගරයට එක් වීමෙන් මත්ස්‍ය සම්පතට හා ඒවා ආහාරයට ගන්නා මහජනයාට සිදු විය හැකි හානිය පිළිබඳ රජයේ අදාළ ආයතන තවමත් නිසි තක්සේරුවකට එළඹී නැත. දිනෙන් දින ගොඩගසන කැස්බෑ මළ සිරුරු නාරා ආයතනය හා සමුද්‍රීය පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය හෝ වෙනත් රාජ්‍ය ආයතන ඉක්මනින් ඉවත් කරමින් සිටින්නේ එක්ස්ප්‍රෙස් පර්ල් ගිනිගෙන මුහුදුබත් වීමෙන් සිදු වූ හානිය අවම යැයි රටට ඒත්තු ගැන්වීම සඳහා විය හැකිය. වාරකන් කාලයේදී මෙසේ කැස්බෑවන් හා ඩොල්පින් සතුන් මිය ගොස් ගොඩ ගසන බවට නාලක ගොඩහේවා සහ චමල් රාජපක්ෂ අමාත්‍යවරුන් කළ ප්‍රකාශවලින් ඒ බව අපට හොඳින් තහවුරු කර ගත හැකිය. මෝදර ධීවරයන් පවසන්නේ ගැඹුරු මුහුදේදී පාවෙන කැස්බෑ මළ සිරුරු හමුවීම සුලබ බවය.
නිරෝධායන නීතිය පෙරට ගනිමින් රටේ මහජනයාගේ විරෝධතා මර්දනය කීරීමට රජය කටයුතු කරමින් තිබෙන බව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබේ. එසේ වුවත් මෝදර ධීවරයන් මහුණ දී සිටින ගැටලුව මගහැර යා නොහැකි එකකි.
ගැටලුවට මුහුණ දුන් මෝදර ධීවරයෙකු වන පද්මනාදන් ඔහු අද පත් වී සිටින තත්වය ගැන පැහැදිලි කළේ මේ ආකාරයෙනි.
“අපි එදා වේල හොයාගෙන අමාරුවෙන් ජීවත් වෙන ධීවරයෝ. මම දිනපතා හවසට මගේ බෝට්ටුවේ දියඹට ගිහිල්ලා දැල් එලනවා. මට දැල් 15 ක් තිබුණා. අදට දවස් අටකට කලින් (ජුනි 15) උදේ කලින් දවසේ හවස එලපු දැල් අදින්න ගියාම මුලින් මාළු කූරි 4 දෙනෙක් ආවා. එතනින් එහාට දැල් අදින්න බරුව ගියා. දැල් 15 න් දැල් 8 යි ගන්න පුළුවන් වුණේ. බේර ගත්ත හැම දැලේම ලොකු සින්තටික් පුළුන් වර්ගයක් පැටලිලා තිබුණා. ඒ දැල් ආය ගන්න බෑ. ඒ දැල් ටික ගොඩින් තියලා අනෙක් දැල් ගන්න ගියාම දැල්පොළම ගහගෙන ගිහින් තිබුණා. දෙවෙනි පාර මම ගොඩබිමට එනකොට නාරා එකෙන් ඇවිත් කොහේද ගියේ කියලා ඇහුවා. දෙවෙනි පාර ගියේ දැල් ටික බේරගන්න පුළුවන්ද කියලා බලන්න, ඒත් දැන් දැල්පොළ එතන නෑ කියලා මම කීවා. ඒවා දියවැල්වලට අහු වෙලා ගහගෙන ගිහින් තිබුණේ. නාරා එක මමත්, මගේ බෝට්ටුවත්, හානි වෙච්ච දැල් ටිකත් වීඩියෝ කරගෙන ගියා. අපිට කිසිම පිළිතුරක් දුන්නේ නෑ.
අඩි 1000 දිග, අඩි 60 ක් උස දැල් පීස් එකක් රුපියල් 20,000 ක් විතර වෙනවා. ගෙනාවාට පස්සේ ගෝලයෝ දාලා දැල සකස්කර ගන්න ඕනෑ. ඒකට දවස් 15 ක් විතර යනවා. දවසට ගෝලයෙකුට රුපියල් 1000 ක් විතර දෙන්න ඕනෑ. මිලි මීටර් 6 මන්ද ගහන්නේ රුපියල් 600 යි. මිලි මීටර් 3 මන්ද ගහන්නේ රුපියල් 300 යි. දැල් 15 ක් කියන්නේ ලක්ෂ ගාණක්. නංගිගේ ලොකු දුවගේ පවුම් හතරක රත්තරන් බඩු විකුණලා, ලක්ෂ 4ක් අරන් තමයි දැල් ටික අරන් හදා ගත්තේ.
මේ නැව නිසා අද අපිට රස්සාව නැති වෙලා තියෙන්නේ. තවත් දැල් හානි වෙයි කියන බයට ධීවරයෝ මූදු යන්නේ නෑ. මම ඇමතිලා මන්ත්‍රීලා කවුරුවත් අඳුනන්නේ නෑ. අපිට දේශපාලනේ කරන්න වෙලාවක් තිබ්බේ නෑ. චන්දේ දෙනවා එච්චරයි. මෝදර වැල්ලේ ධීවරයන්ට මෙච්චර ප්‍රශ්නයක් වුණා. එක ඇමතියෙක්, එක නායකයෙක් හරි ආවාද බලන්න. මගේ නංගි කෑමත් අරන් ඇවිත් මට රුපියල් 5000 ක් දීලා ගියා.”
නැව ගිනිගෙන මුහුදුබත් වූ හරියේ යහමින් මත්ස්‍ය සම්පත තිබූ බවත්, දැන් එතැන් සිට දකුණු දිගට ගොස් රස්සාව කිරීමට තමන්ට සිදුවී තිබෙන බවත් වෙන දා මෙන් දැන් මාළු අහු නොවන බවත් මෝදර ධීවරයෝ කියති. මින් පෙර වරාය නගරය ඉදි කිරීම නිසාත්, පසුව එක්ස්ප්‍රෙස් පර්ල් ගිනිගෙන මුහුදුබත් වීම නිසාත් බස්නාහිර මුහුදු තීරයේ ධීවර කර්මාන්තයේ නිරතව සිටි ධීවරයෝ පීඩාවට පත් වී සිටිති. තෙල් මිල වැඩි වීම ඒ මදිවාටය. මෝදර ධීවයෙකු වන රවීන්ද්‍රන් කියන්නේ දැන් ධීවර රස්සාව එපා වී ඇති බවය.
“නැව ආසන්නයට අපිට යන්න බෑ. නාවික හමුදාව දාලා තියෙන්නේ. නැව ගිනි ගත්තාට පස්සේ මුහුදට වැටුණු දේවල් මුහුද යටින් දියවැල්වල පැටලිලා එහාටයි, මෙහාටයි ගමන් කරනවා. එහෙම යනකොට අපේ දැල්වල පැටලිලා නතර වෙනවා. නැත්නම් දැල්පොළම ගලෝගෙන යනවා. නැව තියන පැත්තේ තමයි හොඳට මාළු හිටියේ. දැන් අපි දකුණ පැත්තට යන්නෙ. එහෙ මාළු අඩුයි.
අපි දැල් දාලා ගන්න ගියාම දැල ගන්න බැරුව ගියා. දැල කැඩි කැඩි එනවා. පොඩි කෑලි බැඳිලා තිබුණොත් දැල අදිනකොට එනවා. විසාල කෑලි පැටලුණාම දැල කැඩිලා එන්නේ. මුහුදට වැටුණු කන්ටේනර් පෙට්ටි පවා මුහුද යට තියනවා. ඒවා ගිනි අරන් කැඩිලා බිඳිලා ගිහිල්ලා මුහුද යටට ගිහින් තියෙන්නේ. අපිට වෙච්ච හානි සියල්ලම ගැන ධීවර සංස්ථාවත් නාරා ආයතනයත් දන්නවා.
දවසින් දවස දැල් ආම්පන්න මිල ඉහළ යනවා. තෙල් මිල වැඩි වෙනවා. මේ ප්‍රශ්න ගැන කතා කරන්න තමයි මාධ්‍ය අරන් ඇවිල්ලා තිබුණේ. මෙතන කාර්යාලයක් තියනවා. ධීවර අමාත්‍යාංශයේ නිලධාරී මහත්තුරු දෙන්නෙක් සතියට දෙපාරක් මෙතෙන්ට ආවා. කොරෝනා නිසා ඒ අයට දැන් එන්න බෑ. දූරකථනයෙන් කතා කරලා අපෙන් විස්තර අහනවා. අපි ඒ අය එක්ක සම්බන්ධතාව තියාගෙන ඉන්නේ.
දැල් හානි වුණාට පස්සේ අපි තාම මූදු ගියේ නෑ. ධීවර අමාත්‍යාංශය කියන්නේ යන්න එපා කියලා. ඒත් දැන් අපේ ගෙවල්වල ආර්ථික තත්වය හොඳටම කඩා වැටිලා තියෙන්නේ. රස්සාව කෙරුවොත් තමයි අපට කීයක් හරි ලැබෙන්නේ.”
10% පොලියට සල්ලි අරන් හදාගත් දැල් 15 ම හානි වූ මෝදර ධීවරයෙකු වන කැමිලස් කතා කරන්නේ දැඩි සිත් තැවුලකිනි.
“දැන් දවස් පහක් (ජුනි 19) විතර ඇති මේ සිද්ධිය වෙලා. ඊට කලින් නම් කවදාකවත් අපිට මෙහෙම දෙයක් වෙලා නෑ. ඒ දවස්වල ඉඳලා එක එක්කෙනාගේ දැල්වලට මේ වැඩේ වෙන්න පටන් ගෙන තියනවා.
මේ එක දැලක් රුපියල් 22000 ක් විතර වෙනවා. කඩෙන් ගෙනාවාට පස්සේ දැලක වැඩ ඉවර කරන්න ලොකු වියදමක් යනවා. මගේ කූට්ටමේ දැල් 15 ක් තිබුණා. මේ දැල්වලට සිද්ද වෙච්ච හානිය බලලා ආණ්ඩුවෙන් අපට සහනයක් දෙන්න ඕනෑ.
අපි අද විඳින දුක දන්නේ අපි විතරයි. ඒ වේදනාව තමයි අපි මේ කෑ ගහලා කියන්නේ. ඒතකොට අපි කියන දේවල් පොලීසියට, රජයට වැරදි විදිහට පෙනෙන්න පුළුවන්. අපි උදඝෝෂණයක් තියලා කියපු හින්දා තමයි අපි ගැන යන්තම් හරි අවධානයක් යොමු වුණේ. නැත්තන් අපි කොච්චර කෑ ගැහුවත් මේ මුහුදේ හඬට ඒක යටපත් වෙනවා වාගේ රටේ කවුරුවත් මේ දුක දැන ගන්නේ නෑ.
ප්ලාස්ටික් ඇට පුරෝපු උර උණු වෙලා 25 ක් තිහක් එකට ඇලිලා තිබුණේ. ඒවා ඇවිත් අපි එළලා තිබුණු දැල්වල පැටලිලා තිබුණා. අපි ගිහින් දැල් ගන්න හැදුවාට දැල එන්නේ නැතුව ගියා. විශාල බරක් දැලේ පැටලිලා තිබුණා. බොහෝම අමාරුවෙන් තමයි දැල් ටික බෝට්ටුවට ඇද්දේ. අපි ඒ ද්‍රව්‍ය ඔක්කෝම බෝට්ටුවට පටවලා අරන් ආවා.
මම බෝට්ටුව මෙතන තියලා තේ බොන්න ගෙදර ගියා. ඇවිත් බලනකොට නාරා එකෙන් ඇවිත් ඒ සේරම අරන් ගිහින් තිබුණා. මම කෝල් කරලා ඇහුවා ඇයි මට කියන්නේ නැතුව ඒවා අරන් ගියේ කියලා. මගේ දැල් ඔක්කෝම විනාස වෙලා තියෙන්නේ කියලා මම කිව්වා. අපි ඇස්තමේන්තු කරලා සඳුදාට වන්දි ගෙවනවා කිව්වා. ගෙවන්න මේවා ගෙනාව අයිතිකාරයෙක් ඉන්න එපායැ. ඊට පස්සෙනේ ගෙවන්න පුළුවන් වෙන්නේ කියලා මම කිව්වා.
එක්කෝ බෝට්ටු අංකයක් අරන් යන්න ඕනෑ. නැත්නම් අයිතිකාරයාගේ නමක් අරන් යන්න ඕනෑ. කිසිම දෙයක් නෑ. ආවා පටෝගත්තා ගියා. මේ දැල් තිබුණේ සුදුම සුදු පාටට. දැන් මේක සම්පූර්ණයෙන්ම දුඹුරු පාටයි. රසායනික ද්‍රව්‍ය මේ දැලේ නූල්වලට උරලා තියෙන්නේ. ආයේ මුහුදු යන්න වෙන්නේ නෑ. මාර කෙමිකල් එකක් මේක.”
මෝදර ධීවරයන්ගේ උද්ඝෝෂණය පොලීසිය මර්දනය කිරීම පිළිබඳව පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයේ පුබුදු ජයගොඩ මෙසේ කීවේය.
“පහුගිය කාලය පුරා ආණ්ඩුවේ දේශපාලන බලවන්තයන්ගේ අවමගුල් හා වෙනත් උත්සව කටයුතු, ඥාතීන්ගේ විවාහ මංගල කටයුතු හා දේශපාලන රැස්වීම් ඉස්සරහ ඇහැ, කණ පියාගෙන හිටිය පොලීසිය, ප්‍රජාවට ප්‍රශ්නයක් ඇති වෙලා ඒ ගැන විරෝධය දක්වන්න මාධ්‍ය ගෙන්වලා උද්ඝෝෂණයක් කරන්න ලෑස්ති වෙනකොට ඒකට සංචරණ නීති ගේනවා. මේ ආණ්ඩුව නටන නාඩගම මොකක්ද කියලා ඒකෙන් පැහැදිලිව පේනවා.”■
