දෙහිවල සත්ත්වෝද්‍යානයේ සිටි සිංහයෙකුට කොවිඩ් 19 වෛරසය ආසාදනය වී ඇති බවත් එම සත්වයාට වෛරසය වැළඳී ඇත්තේ සත්ත්වෝද්‍යානයේ ආසාදිත සේවකයෙකුගෙන් බවත් තහවුරු වී තිබේ.
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
දෙහිවල සත්වෝද්‍යානයේ සිංහ දූපතේ වාසය කරන වයස අවුරුදු 11ක් පමණ වන ‘තෝර්’ නම් සිංහයා ශ්වසන අපහසුතා සහ ආහාර නොගැනීමේ තත්වයක් පෙන්නුම් කිරීමෙන් අනතුරුව කළ පීසීආර් පරීක්ෂණයට පසුව එම සිංහයා කොවිඩ් වෛරසයෙන් පෙළෙන බව ජූනි 18 වනදා සත්වෝද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුව නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් තහවුරු කර තිබුණි. පසුව ආන්දෝලනයට තුඩු දුන් කරුණ වන්නේ, තෝර්ට කොවිඩ් වෛරසය ආසාදනය වූවේ කෙසේද යන්නයි. ඒ සම්බන්ධයෙන් කළ පර්යේෂණ ප්‍රතිඵල අනුව සත්වෝද්‍යානයේ සේවය කළ කොවිඩ් ආසාදිත සේවකයෙකුගෙන් මෙම සිංහයා කොවිඩ් වෛරසය ආසාදිතයකු බවට පත්වූ බව සනාථ වීයැයි පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ පශු වෛද්‍ය පීඨයේ පශු මූලික විද්‍යා අංශයේ ජේ්‍යෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය ඩිලාන් ඒ. සතරසිංහ තහවුරු කරයි.
ආචාර්ය සතරසිංහ මෙසේ කියයි. ‘කොවිඩ් වසංගතය ලෝකය පුරා වාර්තා වීමත් සමඟ ලෝකයේ සමහර රටවල ජීවත්වන සත්වයන්ට කොවිඩ් වෛරසය ආසාදනය වුණු බවට යම් යම් සිද්ධීන් වාර්තා වී තිබුණු බවයි.
විශේෂයෙන්ම බිලාල කුලයේ සිංහයන් සහ කොටියන් යන සතුන්ට කොවිඩ් ආසාදනය වී ඇති බවට වාර්තා වෙනවා. මෙය මුලින්ම විද්‍යාත්මකව වාර්තා වූවේ 2020 අප්‍රේල් මාසයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ බ්‍රොන්ක්ස් සත්වෝද්‍යානයේ සිංහයින් තුන්දෙනකුට සහ ව්‍යාඝ්‍රයන් හතර දෙනෙකුට කොවිඩ් වෛරසය ආසාදනය වීමත් සමඟයි. පසුව ස්පාඤ්ඤයේ, ඉන්දියාවේ සහ හොංකොං වැනි රටවලත් සතුන්ට කොවිඩ් වෛරසය වැළඳී ඇති බවට වාර්තා වුණා. දැනට සතුන්ට කොවිඩ් වැළඳීම ගැන විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණ වැඩිදුරටත් කර ඇත්තේ බ්‍රොන්ක්ස් සත්වෝද්‍යානයේයි.
සත්ත්වෝද්‍යානයේ සේවකයන්ට වැළඳී තිබුණු කොවිඩ් 19 වෛරසය සහ එහි විසූ සත්වයන්ට වැළඳී තිබුණු කොවිඩ් 19 වෛරසය සන්සන්දනය කර තිබෙනවා. ඒ අනුව සත්වෝද්‍යාන සේවකයන්ගෙන් එම සතුන්ට වෛරසය බෝ වී ඇති බව විද්‍යාත්මකව ඔවුන් හඳුනාගෙන තිබුණා. නමුත් මේ දක්වා සතුන් අතර වෛරසය බෝ වන බවට හෝ සතුන්ගෙන් මිනිසුන්ට වෛරසය බෝවන සම්භාවිතාව පිළිබඳ විද්‍යාත්මක සාක්ෂි හෙළිවී නැහැ.’
චීනයේ වූහාන් නගරයේ වවුලන්ගෙන් මනුෂ්‍යයන්ට කොවිඩ් වෛරසය ආසාදනය වුණු බවට කොවිඩ් ව්‍යාප්තියේ මුල් කාලයේ පැතිර තිබුණු ප්‍රවෘත්තිය පිළිබඳ විමසීමේදී ආචාර්ය සතරසිංහ පැවසුවේ එවැනි රාවයක් ලෝකය පුරා පැතිර ගියද එය කිසිදු අවස්ථාවක විද්‍යාත්මකව සනාථ වී නැති බවයි.
මේ අතර වානර පන්තියේ සතුන්ට කොවිඩ් වෛරසය ආසාදනය වුවහොත් එය මාරාන්තිය විය හැකි බවත් එම කාණ්ඩයේ සතුන් සිටින්නේ අධි අවදානමක බවත් විද්‍යාත්මක වශයෙන් ක්ෂේත්‍රයේ කතාබහට ලක්ව ඇති බවද ආචාර්යවරයා පවසයි. මේ අනුව සලකා බලද්දීත් සිංහයින් සහ කොටියන් වැනි බිලාල කාණ්ඩයේ සතුන් සිටින්නේ මධ්‍යම අවදානමක බව සනාථ වෙයි. මේ අනුව දැනට වැඩි වශයෙන් ලෝකයේ කොවිඩ් අවදානමට ලක්ව ඇති බිලාල කුලයේ සතුන් සහ පෙරස් කුලයේ සතුන් වන මුගටියන් වැනි සතුන් ගැන වැඩි අවධානයක් යොමුව ඇති බවද ආචාර්යවරයා පසවයි. ඒ අනුව සෑම වර්ගයකම සත්වයෙකුට කොවිඩ් 19 ආසාදනය වීමේ සම්භාවිතාව නැති බව අවධාරණය කරන ආචාර්යවරයා, අධි අවදානම සහිත සත්ව විශේෂ කිහිපයක් පමණක් මෙම අභියෝගාත්මක තත්ත්වයට මුහුණ දී ඇති බව කියයි.
ඉදිරියේදී කොවිඩ් ආසාදිත පුද්ගලයන් සහ නිරෝධායන මධ්‍යස්ථාන ඇසුරේ සිටින සතුන්ට ඇති අවදානම ගැන අවධානය යොමු කර ඇති බවත් ආචාර්ය සතරසිංහ පවසයි. ‘ලෝක සත්ව සෞඛ්‍ය සංවිධානය සතුන්ගේ පීසීආර් පරීක්ෂණ කිරීම සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් ලබාදී නැහැ. එහෙත් ලංකාවේ කොවිඩ් 19 ආසාදිත සංඛ්‍යාව පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීමේදී ඉහළ උපරිම මට්ටමක කොවිඩ් ව්‍යාප්තියක් තිබෙනවා. එනිසා පරිසරයේ වුවත් වෛරසය තිබිය හැකියි. කොවිඩ් වෛරසයේ පැතිරීම සම්බන්ධයෙන් ලංකාව මෙසේ උපරිම අවස්ථාවකට පැමිණ තිබීම හේතුවෙන් අද තත්ත්වය තුළ කොවිඩ් ආසානය වීමේ අධි අවදානමක් ඇති සතුන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුයි. එම අවදානමෙන් ඔවුන් ඉවත් කර තැබීමේ යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුයි.’
ආචාර්ය සතරසිංහ දෙහිවල සත්ත්වෝද්‍යානයේ සතුන් සම්බන්ධව පැතිර යමින් තිබෙන පුවත් පිළිබඳ මෙවන් විද්‍යාත්මක අදහසක් ප්‍රකාශ කර සිටියේය.
‘ලංකාවේ කොවිඩ් 19 වෛරසය වැළඳී ඇති බව වාර්තා වන්නේ තෝර් සිංහයාට පමණයි. ඒ තත්ත්වය තුළ ඉදිරියේදී අනෙකුත් සත්වයන්ටත් කොවිඩ් වැළදීමේ අවදානමක් ඇති බව පෙනෙනවා. විශේෂයෙන්ම බිලාල කුලයේ සතුන් සමඟ කොවිඩ් ආසාදිත පුද්ගලයන් සමීපව ඇසුරු කරනවා. කොවිඩ් ආසාදිත පුද්ගලයන්ට එම කුලයේ සතුන් ආශ්‍රය කිරීමෙන් වැළකී සිටි යුතු බව දැන් අප අවධාරණය කර සිටිනවා. තෝර් සිංහයාට කොවිඩ් ආසාදනය වුණු බවට තහවුරු වීමට පෙර සතුන් කීපදෙනෙකු මරණයට පත්වුණු බවක් වාර්තා වී තිබෙනවා. සීබ්‍රා පැටවකු සහ වැඩුණු හිපපොටේමස් සත්වයකු සිංහයා කොවිඩ් ආසාදිත බව හඳුනාගන්නට පෙර මරණයට පත්ව ඇති බව වාර්තා වී තිබෙනවා. එහෙත් ඔවුන්ගේ පීසීආර් සාම්පල පරීක්ෂාවට ලක්ව නැහැ. එහෙයින් කලින් මරණයට පත්වුණායි වාර්තා වන සතුන් පිළිබඳව විද්‍යාත්මකව යමක් ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි.’
‘මිනිසුන්ගේ පීසීආර් පරීක්ෂණ කරන පරීක්ෂා කට්ටල භාවිත කරමින් සතුන්ගේ කොවිඩ් තත්ත්වය පිළිබඳ පරීක්ෂා කළ නොහැකියි. එයද පීසීආර් පරීක්ෂණයක් වුවත් ඒ සඳහා පශු වෛද්‍යවරුන්ට විශේෂ උපකරණ කට්ටලයක් සහ ක්‍රමවේදයක් තිබෙනවා.
විදෙස් රටවල සිට සුරතල් සතුන් ලංකාවට ගෙනෙන අවස්ථා බොහොමයක් තිබෙනවා. සත්ව නිෂ්පාදන සහ සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ කටුනායක ගුවන් තොටුපළේ ක්‍රියාත්මක වන සත්ව නිරෝධායන අංශය, එලෙස මෙරටට ගෙනෙන සතුන්ගේ සාම්පල පරීක්ෂණයට බඳුන් කරනවා. ඒවා පරීක්ෂා කර සත්වයන් ආසාදිත නොවන බවට තහවුරු වීමෙන් අනතුරුව පමණක් රට තුළට නිදහස් කෙරුණා. ඊට අමතරව එම දෙපාර්තමේන්තුවෙන්ම කැළෑවේ ජීවත් වුවත් මිනිසුන් සමඟ ගැටෙන සතුන් වන රිලව්, මුගටි යන සතුන් ගැන අවධානය යොමු කර තිබෙනවා. එමෙන්ම වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුව මේ සම්බන්ධව අවධානයෙන් යුතුව කටයුතු කෙරෙනවා’ ආචාර්ය සතරසිංහ අවධාරණය කරයි.■
