රට අලුත් ගමනකට ගෙන යන්න සමත් දැක්මක් තියෙන නායකයන් අද නැතිවීමයි ප්රශ්නය. වංචාව, දූෂණය බලවත් වෙලා. කලාව, සාහිත්ය, සෞන්දර්ය, චින්තනය, අධ්යාපනය, දර්ශනය ආදි හැම ක්ෂේත්රයකටම අලුතින් සිතීමේ හැකියාවක් නැහැ.
1956 ආණ්ඩු වෙනස සිදු වෙලා 2021 අප්රේල් 26 වැනිදාට අවුරුදු 55ක්. ආණ්ඩු මාරුවකින් රටේ දිශාව වෙනස් කළ අවස්ථාවක් විදියට එය සැලකිය හැකියි..
මෑත කාලයේ ඒ විදියට ආණ්ඩු මාරුවකින් රටේ ගමන් මග ලොකු වෙනසක් වෙන්නේ නෑ. එදා සිදු වූ බලපෑමේ තරම නිසා තමයි තවමත් අපි ඒ ගැන කතා කරන්නේ. ඒ දැක්ම තමයි 2019 සහ 2020 මැතිවරණවලදීත් බලපෑවේ. එදා හැදුණ ව්යාපාරය තමයි අදටත් පවතින්නේ. වත්මන් ජනාධිපතිවරයා රුවන්වැලිසෑය ඉදිරියේ දිවුරුම් දීමෙන් පෙන්වන්නට උත්සාහ කරන්නේත් එදා වෙනසට මේ වෙනස නෑකම් කියන්නට උත්සාහ කරන බව. ඒත් අනෙක් පැත්තෙන් ඒ විදියට පත් වූ නායකයන් ප්රායෝගිකව කරන්නේ මොකක්ද කියන එක වෙනම ප්රශ්නයක්.
එදා සිදු වූ පරිවර්තනය ඔබ දකින්නේ කොහොමද?
ජාතිකත්වය, මහජන හිතකාමී පරිපාලනය, ඍජු ජාත්යන්තර ප්රතිපත්ති, විසමතාව සීමා කිරීම, මහජනතාවගේ සැබෑ නියෝජිතයන් පත් කර ගත් ප්රජාතන්ත්රවාදී පාලනය ආදිය තමයි ඒ වෙනසේ වැදගත් ලක්ෂණ. ලංකාව අවුරුදු 350ක් විතර තිස්සේ යටත් විජිතයක් වෙලා හිටියා. අරගල මාලාවක් කළාට පස්සේ අන්තිමේ 1948 පෙබරවාරි 04 වැනිදා නිදහස ලබා ගත්තා. ලෝකයේ තවත් යටත් විජිත තිබුණා. බි්රතාන්ය, ප්රංශ, නෙදර්ලන්ත, පෘතුගාල යටත් විජිත රටවල් තිබුණා. ඒ යටත් විජිත සමයන් නිසා හැම යටත් විජිතයකම දේශපාලන, සංස්කෘතික, සමාජීය, ආර්ථික ක්රම උඩුයටිකුරු වුණා. හැම රටක්ම නිදහස ලැබුවාට පස්සේ තමන්ගේ අනන්යතා හොයා ගෙන යන්න උත්සාහ කළා. යටත් විජිත කාලයෙන් පස්සේ සිදු වූ නූතන රාජ්ය ක්රමයේ හොඳ දේවල් පවත්වාගෙන යන අතරේම තමන්ගේ මුල් හොයන්න උත්සාහ කළා.
යටත් විජිත පාලනය නිසා අපේ රටේ තිබුණ අධ්යාපන ක්රමය, සංස්කෘතික ජීවිතය, භාෂාව, සදාචාර පද්ධතීන් ආදිය විනාශ වුණා. සාමාන්යයෙන් නිදහස ලැබුවාට පස්සේ මුලින්ම එතෙක් නිදහස වෙනුවෙන් සටන් කළ අයට ගරු කරන්න ඕනෑ. ඉන්දියාවේ පවා දේශද්රෝහීන් කියලා ලේබල් වෙලා එතෙක් හිටපු අයට දේශප්රේමීන් කීවා. ඒත් අවාසනාවකට 1948න් පස්සේ අපේ රටේ නායකයන් යටත්විජිත කාලයේ තිබුණු දේවල් එහෙමම ගෙන ගියා. ලේ නොසොල්වා ගත් නිදහස කියලා කිව්වා. ඔවුන් නිදහස් සටනක් කියලා කතා කළේ 19 සියවසේ අග භාගයේ පටන් ලියකියවිලි මාර්ගයෙන් සිදු කළ ව්යවස්ථා ප්රතිසංස්කරණ ගැන විතරයි. ඒක ඊට පෙර නිදහස වෙනුවෙන් සටන් කරලා ජීවිත අහිමිවුණ මිනිසුන්ට අපහාසයක්. 1956 ආණ්ඩු පෙරළියේදී ඒ සියල්ල වෙනස් වුණා. ඉන්දියාවේත් නේරු, අම්බෙඩ්කාර් ආදි බොහෝ දෙනෙක් බටහිර අධ්යාපනයක් ලැබූ අය. එහෙත් ඔවුන් බුද්ධිමය වශයෙන් සමාජ ප්රතිසංස්කරණයක් කිරීමේ අවශ්යතාව හඳුනාගෙන හිටියේ. බණ්ඩාරනායකත් බටහිර අධ්යාපනය ලැබූ කෙනෙක් වුණත් බුද්ධිමය වශයෙන් ස්වාධීන චින්තනයක අවශ්යතාව දැකපු කෙනෙක්.
ඒ වගේම ලංකාව ලෝකයේ රඳවන්න එයින් පසු හැකි වුණා. ඊට කලින් සමාජවාදී රටවල් එක්ක සම්බන්ධතා පැවැත්වීම අපේ නායකයන් ප්රතික්ෂේප කළා. උදාහරණයක් විදියට ලංකාවේ සූර්යග්රහණයක් ඇති වුණාලු. ඒක බලන්නට සෝවියට් රුසියාවේ විද්යාඥයන් අවසර ඉල්ලුවාලු. එහෙත් අඩු තරමේ ඔවුන්ට අවසර දීමට එකල එක්සත් ජාතික ආණ්ඩුව කැමති වෙලා නෑ. ඒත්, බණ්ඩාරනායක මහතා බලයට පත් වීමෙන් පස්සේ රුසියාව, චීනය ආදි රටවල් සමගත් සම්බන්ධතා පැවැත්වුවා. කියුබාව පිළිගත් පළමුවැනි රට ශ්රී ලංකාව. එතුමා ජාතිකවාදයට අමතරව වාමවාදී කණ්ඩායම් එක්ක සම්බන්ධතා පැවැත්වුවා. ඔහු පාලන බලය සහිතව හිටියේ අවුරුදු තුනහමාරක්. එහෙත්, ඉතා වැදගත් දේවල් රැසක් කළා. අර්ථසාධක අරමුදල පිහිටෙව්වා. පඩි පාලක සභා පිහිටෙව්වා. කම්කරු විනිශ්චය සභා පිහිටෙව්වා. ග්රාමීය තරුණයන්ට ස්වභාෂාවෙන් අධ්යාපනය ලබා විශ්වවිද්යාල අධ්යාපනයට ඇතුළත් වෙන්නට අවකාශය හිමි වුණා. එහිදී බලාපොරොත්තු වුණේ විදේශ භාෂා දැනුම නැති කරන්න නෙවෙයි. විදේශ භාෂා අධ්යාපනය ලබා ගැනීමට අවස්ථාව තිබුණා.
සංස්කෘතික වෙනසකුත් එදා සිදු වුණා..
1956 මහා සම්ප්රදායේ ආරම්භය. රේඛාව පෙන්නුවා, මනමේ පෙන්නුවා, රසවාහිනී සඟරාව ආරම්භ වුණා. විදf්යා්දය හා විද්යාලංකාර පිරිවෙන් දෙක විශ්වවිද්යාල බවට පත් වුණා. දේශීය අධ්යාපනයටත් අවධානය යොමු වුණා. ලංකාවේ දේශීය අධ්යාපනය තුළ තමයි ඒ කාලයේ වැව් ආදිය හදන්නට හැකියාව ලැබුණේ. ඒ වගේම හොඳ සාහිත්ය සම්ප්රදායක් අපට තිබුණා. විදf්යා්දය සහ විද්යාලංකාර පිරිවෙන් විශ්වවිද්යාල බවට හැරවීමෙන් උත්සාහ කළේ බටහිර වර්ගයේ විශ්වවිද්යාල හදන්න නෙවෙයි. නව බුද්ධිමය පරම්පරාවක් බිහි කරන්නයි උත්සාහ කළේ.
1956න් පස්සේ ශ්රීලනිපයට පවා ඒ වෙනසේ ජීවගුණය පවත්වාගෙන යන්න හැකි වුණාද?
අභ්යන්තර ප්රතිවිරෝධතා නිසා තමයි බණ්ඩාරණායක ඝාතනය කිරීමට සැලසුම් සැකසුණේ. කැබිනට් එකේ හිටපු සමහර අය වගේම භික්ෂු කණ්ඩායම් මැදිහත් වුණා කියලා කියනවා. කොහොම නමුත්, 1956 දී බලය ලබා ගැනීමේදී හිටපු බලවේගම තමයි ඝාතනය අවස්ථාවේ ප්රතික්රියා කළේ. ඒ නිසා 1956 පෙරළිය සම්පූර්ණ යථාර්ථයක් වෙන්නට අවස්ථාව ලැබුණේත් නැහැ. ඒක සම්පූර්ණ වුණේත් නැහැ. ඊට පස්සේ බිහි වූ ශ්රීලනිප ප්රමුඛ ආණ්ඩු සමයන්හිදී බණ්ඩාරනායක මහතාගේ දැක්ම යම් දුරකට ක්රියාත්මක කරන්නට උත්සාහ කළ බව පැහැදිලියි. එහෙත්, අවාසනාවකට ඒ හැම අවස්ථාවේම පාහේ ඇති වූ අභ්යන්තර ප්රතිවිරෝධතා නිසා සම්පූර්ණයෙන් ඒ මතවාදය ක්රියාත්මක කරන්න බැරි වුණා. සුවිශේෂ ජයග්රහණයක් ලැබූ අවස්ථාවකම පක්ෂය ඇතුළෙන් බිඳීම් ඇති වුණා. හැත්තෑඅටේ ශ්රීලනිපය පරාජය වීමට හා එජාපයට හයෙන් පහක් ලැබීමට පවා වාමාංශික පක්ෂ ඉවත් වීම හේතු වුණා. 2019 දී ආණ්ඩුව බිහිවීමත් 1956 ජයග්රහණයෙන් පස්සේ අතුරු විපාකයක් ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්. ඒත්, දැන් ආණ්ඩුවේ පවා අභ්යන්තර ප්රතිවිරෝධතා තියෙනවා. වර්තමාන ආණ්ඩුව ඇතුළේ ඉන්න වාමවාදී සහ ජාතිකවාදී බලවේග වෙන පැත්තකට තල්ලු වෙනවා. දැන් ආණ්ඩුවේත් අභ්යන්තර බිඳීම් පේනවා. අපි 1956 වෙනස ගැනත් ඉන් පසු එහි බලපෑම ගැනත් නැවත හැරී බලනකොට ක්රියාත්මක වීමේ අඩුපාඩු පේනවා.
එදා ස්වදේශික මධ්යම පන්තියට බලය ලැබෙද්දී ගැමි ගුරුවරුන් ආදී අය පාර්ලිමේන්තු ආ බව කියනවා. එහෙත්, මේ වෙද්දී පාදඩ ගැමි බලවතුන් අතට තමයි බලය මාරු වෙලා තියෙන්නේ..
ඒ කාරණාව සාකච්ඡා කළ යුතුයි. බණ්ඩාරනායක දැක්මට මොකද වුණේ. හැත්තෑහතෙන් පස්සේ මොකද වුණේ. ඒ දැක්ම විසිරිලා ගියේ ඇයි. විශේෂයෙන් හැත්තෑඅටේදී වාමාංශික පක්ෂ සහ ශ්රීලනිපය කැඩිලා වෙන් වුණා. ඒකෙන් ඇන්ඇම් පෙරේරා, පීටර් කේනමන්, හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ආදි බොහෝ අය පැරදුණා. එකට ඉල්ලුවා නම් ඒ අය පරාද වෙන්නේ නෑ. හැත්තෑඅටෙන් පස්සේ ව්යවස්ථාව වෙනස් කළා. සිරිමා බණ්ඩාරනායක වැනි අයගේ ප්රජා අයිතිය අහෝසි කළා. අසූවේ වැඩවර්ජනය මර්දනය කළා. යුද්ධය වගේම අසූනවයේ කැරැල්ල ඇති වුණා. ජීවිත ගණනාවක් විනාශ වුණා. ඒ සියල්ල අවසානයේ 1994 දී චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මැතිනිය යළි බලයට පත්වෙද්දී මිනිසුන් නැවත බලාපොරොත්තු වුණේ 1956 ආණ්ඩු වෙනස වගේ එකක් ආපහු ප්රතිනිර්මාණය කරන්න. ඒත්, එතැනින් පස්සේත් සිද්ධ වුණේ අශිෂ්ඨ, පාදඩ දේශපාලන සංස්කෘතිය දික්ගැහීමක්. ඊට පස්සේ මහින්ද රාජපක්ෂ යුගයේදී සිද්ධ වුණේත් ඒක.
දූෂණය, වංචාව මහා පරිමාණයෙන් සමාජගත වුණා. ඒක එදිනෙදා දෙයක් වුණා. ඇමතිවරුන්ගේ තම තමන්ගේ ප්රාදේශීය රාජ්යයන් ගොඩනගාගන්න පටන් ගත්තා. දේශපාලනය වෘත්තියක් සහ වෙළඳාමක් වුණා. මහජන නියෝජිතයන් වීම වෙනුවට, ඔවුන් රස්සා බෙදන්න ගත්තා. පරණ මහජන මන්ත්රීවරයා ගමේ ආර්ථික, සමාජ සංස්කෘතිය නියෝජනය කලා වෙනුවට පාදඩ ප්රභූවරුන් බිහි වුණා. ඉස්සර පාර්ලිමේන්තුවේ මන්ත්රීවරුන් අතර ගැඹුරු සංවාද ඇති වූ බව අපි දන්නවා. එහෙත්, එහෙම ශාස්ත්රීය කතිකාවන් පාර්ලිමේන්තුවට ආවේ නෑ. දැන් පාර්ලිමේන්තුවට මිරිස් කුඩු ගේනවා, රණ්ඩු වෙනවා. අද පාදඩකරණයේ කෙළවරට ගිහින්. සමාජය ඉල්ලන්නේ ශිෂ්ට මහජන නියෝජිතයන්, සේවාවන්. අද ආදායම් බෙදී යෑම බරපතළ විසමතාවකට ලක් වෙලා. මම මෑතකදී කියෙව්වා පොලිස් සේවාවෙන් අඩක් පමණ ඉන්නේ ප්රභූ ආරක්ෂකයන්ලු. සාමාන්ය මිනිසුන් සහ දේශපාලනඥයන් අතර පරතරය හරි පුළුල් වෙලා. බටහිර රටවල රාජ්ය නායකයා හැර, අනෙක් දේශපාලනඥයන් ආරක්ෂකයන් පිරිවරාගෙන යන්නේ නැහැ.
ඒ සියල්ල නැවත වෙනස් කරන්නට කියලයි ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා ජනාධිපතිවරණයට ආවේ..
මිනිසුන් 1956 ජයග්රහණය වගේ වෙනසක් තමයි 2019 දීත් බලාපොරොත්තු වුණේ. නැවත 56 ඕනෑ කියන අදහස තමයි ආත්මීය වශයෙන් තිබුණේ. ඒත්, ඒක යථාර්ථයක් වුණේ නෑ. ඒ නිසා 1956 සමරන වෙලාවේ ඇත්තටම එදා සිද්ධ වුණේ මොකක්ද කියලා නැවත සාකච්ඡා කිරීම වගේම එහි සාරය ඉදිරියට ගෙන යෑමේ වැදගත් වුවමනාවක් තියෙනවා. තවමත් විසමතාව විශාලයි. රටේ ධනයෙන් වැඩි ප්රමාණයක් තියෙන්නේ සීයට 20ක විතර පිරිසක් අතේ. පහුගිය අවුරුද්දේ කොවිඩ් නිසා රැකියා ලක්ෂ ගණනක් නැති වෙලා තියෙන බව මම කියෙව්වා. ඒ සියල්ලම පාහේ පීඩිත පන්තියේ රැකියා. ඒ නිසා දැන් තියෙන ප්රශ්නය සංකීර්ණයි. ඒත් පාර්ලිමේන්තුවේ හරියට ඒ ප්රශ්න ගැන සාකච්ඡාවට ලක් වෙන්නේ නෑ. නායකයන්ට ඒවා පේන්නේ නෑ. කොවිඩ්-19 මර්දනයත් ඒ වගෙයි. එන්නත් ප්රමාණය සම්පූර්ණයෙන් සෞඛ්ය සේවකයන්ට ලැබුණේ නෑ. අත්යවශ්ය සේවා කරපු අයට ලැබුණේ නැහැ. දේශපාලනඥයන්ගේ ගජමිතුරන්ට ගහ ගත්තා. අසමානතාව මෙහෙම නම්, අදටත් වෙනසක් සිද්ධ වෙලා නැති බව පැහැදිලියි. වෙනසක් ගැන ලොකු බලාපොරොත්තු තැබූ අය හිටියත්, ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු කඩ වෙලා.
1956 වෙනස ජාතිවාදී පැත්තකට තල්ලු වූ අවස්ථා තියෙනවා..
මම කියන්නේ නැහැ 1956 දෙස නැවත හැරී බලද්දී ඒ බලවේග සහ ඒ සිදුවීම් ඒ විදියටම ප්රතිනිර්මාණය කරන්න ඕනෑ කියලා. අපි ඒකේ මූලික හරය ගන්නයි ඕනෑ. ආර්ථික වෙනස, ස්වදේශිකත්වය, සාමාන්ය මිනිසුන් අතට බලය ලැබීම සිද්ධ වෙන්න ඕනෑ. දැන් අපේ රටේ තියෙන ප්රශ්න අලුත් විදියට දකින්න, ඒවාට ගැළපෙන විදියට ප්රතිපත්ති සකස් කරන්න ඕනෑ. 1956 දැක්ම නූතනයට යාවත්කාලීන කරන්න ඕනෑ.
උදාහරණයක් විදියට පෝට් සිටිය ගැන සලකමු. අපට දැන් ඒක අත්හරින්න බැහැ. රටේ තියෙන යථාර්ථයක්. අපි කොහොමද රටට හිතකර ආයෝජකයන් ගෙන්වාගෙන ඒක ක්රියාත්මක කරන්නේ? අපි අනුගමනය කරන ප්රතිපත්ති මොනවාද? අපේ රටට හිතකර වන අයුරින් කොන්දේසි දාන්නේ කොහොමද? අපේ රටේ වෘත්තිකයන් ඉන්නවා නම් ඒ ක්ෂේත්රවලට වෘත්තිකයන් පිටරටවලින් ගෙන්වන්න බැරි බවට කොන්දේසි දාන්න පුළුවන්. ඒ වගේම සමහර දේවල් කරනවා නම් විශේෂ බදු පනවන්න පුළුවන්. ආයෝජන වෙනුවෙන් ලංකාවේ පිහිටුවන සමාගම්වලට ශ්රී ලාංකික නිලධාරීන් යම් ප්රතිශතයක් නිර්දේශ කරන්න පුළුවන්. ආයෝජකයන් අධෛර්යමත් නොවන අන්දමට, අපට ආදායමත් අහිමි නොවෙන කොන්දේසි දාන්න ඕනෑ. ඒ විදියට විදේශ ප්රාග්ධනය ගෙන්වාගත්තොත් අපි කාගේවත් කොලනි වෙන්නේ නෑ.
ඒ කියන්නේ 1956 වෙනසෙන් ආදර්ශයක් ගන්නවා නම් කරන්න ඕනෑ එදා දවස දක්වා ආපස්සට යෑම නෙවෙයි. ආණ්ඩුවක් මාරු වෙද්දී රටේ ගමන් මග අලුත් මඟකට වෙනස් කරගැනීම..
ඒක තමයි. ප්රතිපත්තිමය වෙනස්කම් නැතිව ඉස්සරහට යන්න බැහැ. 1970 කාලයේදී මේ රටේ නිෂ්පාදනය කළ අලුත් දේවල් මොන වගේද? අපේ ආර්ථිකය අත් ට්රැක්ටර් හොයාගෙන, ඒවා නිෂ්පාදනය කරන තැනට පත් වෙලා හිටියා. රට අලුත් ගමනකට ගෙන යන්න සමත් දැක්මක් තියෙන නායකයන් අද නැතිවීමයි ප්රශ්නය. වංචාව, දූෂණය බලවත් වෙලා. කලාව, සාහිත්ය, සෞන්දර්ය, චින්තනය, අධ්යාපනය, දර්ශනය ආදි හැම ක්ෂේත්රයකටම අලුතින් සිතීමේ හැකියාවක් නැහැ. පුවත්පත් කලාව පවා තියෙන්නේ එහෙම තැනකනේ. ඒ ක්ෂේත්ර පවා පාදඩකරණයට ලක් වෙලා. අපි 1956න් ආදර්ශ අරන් ඒ පාදඩ සංස්කෘතිය වෙනස් කරන්න ඕනෑ.■
