ආණ්ඩුවේ නියෝජිතයන් කියන ආකාරයට රටේ ආර්ථික ප්‍රශ්නයට හා රැකියා ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබාදීමට පෝර්ට් සිටියට හැකිවේද? නැතහොත් එය මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කාරයන්ගේ තිප්පලක් වනු ඇත්ද?
‘පෝර්ට් සිටි ආර්ථික කොමිසම: එක රටක් නීති දෙකක්’ යනුවෙන් අප්‍රේල් 04 වැනිදා කලාපයේ අපි අවධාරණය කළෙමු. ඒ මගින් අප කීවේ කොළඹ වරාය නගර ව්‍යාපෘතියට අදාළ ආණ්ඩුව ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති වරාය නගර කොමිෂන් සභා පනත් කෙටුම්පත ගැනය. නීතිය හමුවේ අභියෝග කිරීමට අවස්ථාව සීමා කිරීම සඳහා අප්‍රේල් අවුරුදු නිවාඩු සමයේ පාර්ලිමේන්තු න්‍යාය පුස්තකයට ඇතුළත් කර ඇති මෙම කෙටුම්පත පාර්ශ්ව 19ක් මේ වනවිට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අභියෝගයට ලක්කර තිබේ. ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් කෙටුම්පතේ සහායට අතරමැදි පෙත්සම් 13ක්ද ඉදිරිපත් කර ඇත.
පෙත්සම්කරුවන් දක්වන මූලිකම තර්කයක් වන්නේ මෙම වරාය නගර කොමිසම රටේ පොදු නීතියට යටත් නැති එකක් බැවින් එය පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයෙන් හා ජනමත විචාරණයකින්ද සම්මත කළ යුතු බවට නියෝගයක් ලබාදෙන ලෙසයි.
එම පෙත්සම් පිළිබඳ කරුණු ඉදිරිපත් කිරීම් මෙම සටහන ලියන මොහොතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තුළ සිදුවෙමින් පවතී. මෙම සටහන මුද්‍රණය වී පුවත්පත වෙළඳපළට එනවිට කෙටුම්පත සම්බන්ධ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය සමහර විට ඉදිරිපත් වී තිබෙන්නට පුළුවන.
එහෙත් මෙම සටහනේ අරමුණ ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් මෙම කෙටුම්පත සාධාරණීකරණය සඳහා ඉදිරිපත් කරන කරුණු දෙකක් සම්බන්ධයෙන් මෙම කෙටුම්පතේ ඇති විස්තර ආශ්‍රයෙන්ම කරුණු දැක්වීමය.
ආණ්ඩුව දක්වන කරුණු දෙක වන්නේ කොළඹ පෝර්ට් සිටිය මගින් රටේ ආර්ථිකය ශක්තිමත් කළ හැකි බව හා ඒ මගින් රැකියා ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලැබිය හැකි බවය.
පෝර්ට් සිටිය යනු හෙක්ටයාර 446ක් හෙවත් අක්කර 1115ක බිම්කඩකි. ඒ තුළ කර්මාන්ත ශාලා ඉදිවන්නේ නැත. ඉදිවන්නේ සූදු ක්‍රීඩාවට හා විනෝදාස්වාදයට අදාළ ස්ථාන පමණය. අමතරව ඉදිවන්නේ ඒවාට සේවා සපයන ස්ථානත්, නේවාසික ස්ථානත් පමණය. මේ ඉඩකඩ තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව ලෝකයේ ඇති උසම ගොඩනැගිල්ලට වඩා උසම ගොඩනැගිලි හදා ඒවාහි කටයුතු සඳහා රැකියා අවස්ථා ලබා දුන්නත් රටේ ඇති විරැකියාවට සම්පූර්ණයෙන් තබා දැනෙන ප්‍රමාණයක වත් විසඳුමක් නොලැබෙනු ඇති බව සක්සුදක් සේ පැහැදිලිය.
පෝර්ට් සිටියේ ඉදිකිරීම් සමාගම චීන සමාගමක් නිසාත් ඔවුන් සතු ඉඩම් බදු දීම හෝ නිදහසේ භුක්ති විඳීම යන මොන නාමයෙන් අන්සතු කළත් බොහෝ විට නොව අනිවාර්යෙන්ම ඒවා චීනයේම සමාගම් හෝ පුද්ගලයන්ට ලබාදෙන නිසා චීන ජාතිකයන්ම ඒවාහි සේවකයන් වීම වැළැක්විය නොහැකිය. ඒ සඳහා කෙටුම්පතෙන් අනුමාන කළ හැකි සඳහන වන්නේ ‘කොළඹ වරාය නගරය බල ප්‍රදේශය තුළ සහ එහි සිට ව්‍යාපාර කටයුතුවල නිරතවීමට අවසර ලැබී ඇති බලයලත් තැනැත්තකු විසින් වාසික හෝ නිර්වාසික යම් තැනැත්තකු සේවයේ නියුක්ත කළ හැකි අතර, ඒ සේවා නියුක්තයාට ශ්‍රී ලංකා රුපියල් නොවන නම් කරන ලද විදේශ ව්‍යවහාර මුදල්වලින් පාරිශ්‍රමික ගෙවනු ලැබිය යුතුය.’ යන්නය.
එහි සරල අදහස වන්නේ විදේශිකයන්ටද මෙහි සේවය කිරීමේ අවස්ථාව හිමිවන බවය. විශේෂ ශිල්පීය හෝ අධ්‍යාපන නිපුණතා හිමි ඉහළ තනතුරු රැකියා අවස්ථාවන්ට නම් ආයෝජකයන් ඔවුන්ගේ රටේ හෝ ලොව වෙනත් රටක සුදුසුකම් ලත් පුද්ගලයන් කැඳවා ගැනීම අරුමයක් නොවේ. එහෙත් ශ්‍රී ලංකාව ගැන අප අත්දකිමින් සිටින අරුමය හෙවත් අත්දැකීම වන්නේ චීන ආයෝජන යැයි කියා ගන්නා ව්‍යාපෘතිවල කම්කරුවන් පවා චීන ජාතිකයන් වීමේ ඛේදයය. ඒ නිසා රටේ රැකියා ප්‍රශ්නයට දැනෙන තරමේ කෙසේ වෙතත් පෝර්ට් සිටිය තුළින් උත්පාදනය වන රැකියා අවස්ථා බොහොමයක් වත්මන් අත්දැකීම අනුව චීන ජාතිකයන්ගෙන් පිරවෙන බව නියතය. එහි ඉහළ රැකියා කිහිපයක් රාජපක්ෂවරුන්ගේ හා ඔවුන් වටේ සිටින අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් වැනි අපුල්ලන්ගේ දූ දරුවන්ට ඉදිරියේත් ලැබෙනු ඇත. මේ රටේ විරැකියා තරුණ තරුණියන්ට නම් ඉන් සෙතක් සැලසෙනු නැත. විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට උත්පාදනය වන රැකියා සොච්චමක් හෝ ලැබෙනු ඇත්තේ දේශපාලන ලැයිස්තු මත රෙකමදාරු වන රාජපක්ෂ වහල් වැසියන්ට පමණය.
පෝර්ට් සිටිය නිසා රටේ ආර්ථිකය ශක්තිමත් වීමත්, ඒ සඳහා ආයෝජන ගලා ඒමත් කියන තරම් සාරසුබාවට සිදු නොවන බවට කරුණු ඇත්තේද එම කෙටුම්පත තුළමය.
‘කොළඹ වරාය නගරයේ බල ප්‍රදේශය තුළ හෝ එහි සිට ව්‍යාපාර කටයුතුවල නිරතවන යම් බලයලත් තැනැත්තකු විසින් කොළඹ වරාය නගරය බල ප්‍රදේශය තුළදී ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියකුට හෝ වාසියකුට ඒ බලයලත් තැනැත්තා සපයනු ලබන යම් භාණ්ඩ හෝ සේවා සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලින් ගෙවීම් ලබාගත හැකිය. ඒ බලයලත් තැනැත්තා විසින් එසේ ලබා ගන්නා ශ්‍රී ලංකා රුපියල් නියම කරනු ලැබිය යුතු ආකාරයට සහ නියම කරනු ලැබිය යුතු යම් කොන්දේසිවලට යටත්ව, නම් කරන ලද විදේශ ව්‍යවහාර මුදලකට පරිවර්තනය කරනු ලැබිය හැකිය.’
මේ කුමක්ද? විදේශ ආයොජන ගලා ඒමක් නොවේ. වරාය නගරයේ සූදු හා විනෝදාස්වාදවලට රුපියල්වලින් වියදම් කළ හැකි පිරිසකට අවස්ථාව දීමකි. එසේ වියදම් කරන රුපියල් නැවත රට තුළ ඉතිරිවී ඇති විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් බවට පරිවර්තනය වී ආයෝජකයන් යැයි කියා ගන්නා පිරිස් මගින් රටින් පිටට ඇදී යෑමය. එවැනි තත්වයන් රටට විදේශ මුදල් රැගෙන එන අවස්ථා බවට පත්වන්නේ කෙසේදැයි ආණ්ඩුවේ ආර්ථික විශේෂඥයන් පැහැදිලි කළ යුතුය.
ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලට අදාළ තත්වය ඉන්ද නවතින්නේ නැත. පෝර්ට් සිටියේ අලෙවි කළ හැකි ඉඩම් සම්බන්ධයෙන්ද තත්වය එසේය. ඒවාද රුපියල්වලින් ලබාගත හැකිය. කෙටුම්පතේ එය සඳහන් වන්නේ මේ ආකාරයටය.
‘38 වන වගන්තියේ විධිවිධානවල කුමක් සඳහන් වුවද, කොමිෂන් සභාව විසින්, 2014 අංක 38 දරන ඉඩම් (සන්තකය පැවරීම සීමා කිරීමේ) පනතේ නිශ්චිතව දක්වා ඇති සීමාවන් අදාළ නොවන යම් තැනැත්තකුට හෝ සමාගමකට රජයේ අලෙවි කළ හැකි ඉඩම් හෝ ව්‍යාපෘති සමාගමේ අලෙවි කළ හැකි ඉඩම් බද්දට දීම හෝ රජයේ අලෙවි කළ හැකි ඉඩම් මත හෝ ව්‍යාපෘති සමාගමේ අලෙවි කළ හැකි ඉඩම් මත පිහිටා ඇති යම් සහාධිපත්‍ය කොටස් බද්දට දීම හෝ නිදහසේ භුක්ති විඳිය හැකි පදනම මත පැවරීම, කොමිෂන් සභාව විසින් නිශ්චය කරනු ලැබිය හැකි නියම සහ කොන්දේසිවලට අනුව, ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලින් සිදු කරනු ලැබිය හැකිය.’
‘එසේ වුවද, 2014 අංක 38 දරන ඉඩම් (සන්තකය පැවරීම සීමා කිරීමේ) පනතේ දක්වා ඇති සීමාවන් අදාළ නොවන්නා වූද, ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලින් ගෙවීම් සිදුකර ඇත්තා වූද, ඒ තැනැත්තා හෝ සමාගම විසින්, ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලින් ගෙවීම කරනු ලැබ ඇති ඒ ගනුදෙනුව සිදු කිරීමේ දින සිට අවුරුදු පහක කාලයක් ඇතුළත ආපසු ඒ දේපල, ශ්‍රී ලංකා රුපියල් නොවන වෙනත් නම් කරන ලද විදේශ ව්‍යවහාර මුදලකින් සිදු කරනු ලබන ගෙවීමක් මත තුන්වන පාර්ශ්වයට පවරන්නේ නම්, බද්දට දෙනු ලබන්නේ නම් හෝ කුලියට දෙනු ලබන්නේ නම්, ශ්‍රී ලංකා රුපියල් නොවන යම් නම් කරන ලද විදේශ ව්‍යවහාර මුදලකින් එසේ ලැබුණ මුදල් ප්‍රමාණය ඉහත කී තැනැත්තාගේ හෝ සමාගමේ නමින්, ශ්‍රී ලංකාව තුළ කොළඹ වරාය නගරයේ බල ප්‍රදේශයෙන් පිටත ක්‍රියාත්මක කරන සහ පවත්වාගෙන යන යම් නේවාසික විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් ගිණුමකට, නියම කරනු ලබන ආකාරයට ප්‍රේෂණය කරනු ලැබීමට නියම කළ යුතුය.’
ඉඩම් සම්බන්ධයෙනුත් ඒ අනුව අවසානයේ ලැබිය හැක්කේ රුපියල් නම් ආණ්ඩුව කියනා ආකාරයට රට සෞභාග්‍යයෙන් පිරී ඉතිරී යන්නට විදේශ විනිමය එන්නේ කෙසේදැයි යන ප්‍රශ්නාර්ථය මතුවීම වැළැක්විය නොහැකිය. රුපියල්වලින් පෝර්ට් සිටියේ ඉඩම් මිලදී ගැනීමට හැකිවීමේ එම වගන්තිවල සැඟවුණු කතාව විය හැක්කේ දේශපාලක හා ඔවුන්ගේ ගජමිතුරු ව්‍යාපාරික කල්ලියට බොහෝ විට වෙනත් අයගේ නම්වලින් එහි ඉඩම් අයිතිය ලබා ගැනීමට අවස්ථාව සලසා ගැනීමය.
ඒ අනුව බැලු බැලුමට මෙම කෙටුම්පතෙන් පෙනෙන සත්‍යය වන්නේ ආණ්ඩුවේ නියෝජිතයන් කියන ආකාරයේ රටේ රැකියා ප්‍රශ්නයටවත්, ආර්ථික ප්‍රශ්නයටවත් මේ තුළින් විසඳුම් නොලැබේය යන්නය. එහෙත් එහි මත්ද්‍රව්‍ය හෝ වෙනත් නීති විරෝධී ජාවාරම්කාරයන්ට විසඳුමක් දී ඇති බවක්ද පෙනී යයි. එය කෙටුම්පත තුළ සඳහන් වන්නේ ‘කොළඹ වරාය නගරයේ බල ප්‍රදේශය තුළ සපයනු ලබන සේවාවන්හි කොටසක් වන, අවශ්‍ය විය හැකි පරිදි, නැව් ජැටිගත කිරීමේ ගාස්තු අය කිරීම.’ යනුවෙන්ය.
එහි තේරුම වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ ආගමන හා විගමන නීතිය මගින් ප්‍රකාශයට පත්කර නැති තොටුපලක් වන පෝර්ට් සිටියට මුහුදු මගින් ඕනෑම විදේශිකයකුට ඒමට හා යෑමට සහ ඕනෑම නීති විරෝධි දෙයක් රැගෙන ඒමට හා ගෙන යෑමටත් හැකි බවය. නැව් ජැටිගත කිරීමේ බලයක් පෝර්ට් සිටියට ලැබෙනවා නම් හා පෝර්ට් සිටිය ශ්‍රී ලංකාවට අයත් නම් එහි අනිවාර්යයෙන් ආගමන හා විගමන කාර්යාලයක් මෙන්ම රේගු කාර්යාලයක්ද පිහිටුවිය යුතුය. එහෙත් ඒ ගැන මෙම කෙටුම්පතේ සඳහන් වන්නේ නැත. දැනටමත් ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර වශයෙන් නම් දරා ඇති මුහුදු මගින් මත්ද්‍රව්‍ය බෙදා හැරීමේ කටයුතු කිසිදු බාධාවකින් තොරව මෙම අවසරය අනුව පෝර්ට් සිටිය තුළ සිට කරගෙන යා හැකි බව සටහන් කර තැබිය යුතුමය.
මන්ද පෝර්ට් සිටි පනත මේ ආකාරයෙන්ම සම්මත වුවහොත් එහි ශ්‍රී ලංකාවේ නීතියවත්, එම නීතිවලට අදාළ ආයතනවත් ක්‍රියාත්මක නොවන නිසාය.■
