ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තුළ කිසිවක් දේශපාලනයට යට වීමෙන් බේරුණේ නැත. ඒ නරක සිරිත පටන්ගත්තේ 1970 දී බලයට පත් සිරිමා බණ්ඩාරනායකගේ සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව විසිනි. එහෙත් එය රටේ මුල්බැසගත් දේශපාලනික සංස්කෘතියක් දක්වා ව්‍යවස්ථාව මාර්ගයෙන්ම සමාජගත කෙරුණේ 1977 බලයට පත් ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව විසිනි. 1978 දී ඇති කරගත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය එහි කූටප්‍රාප්තික නෛතික පදනම බවට පත්විය. අද වන විට එය ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය හරහා තවත් ගව් ගානක් ඉදිරියට ගොස් තිබේ.
එහෙත් අධිකරණය පවා තමන්ගේ අණසක යටතට ගත් ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහබැංකුවට අත තිබ්බේ නැත. මහබැංකුව හරහා තමන්ගේ කූට ක්‍රියාවන් මුදුන්පත් කරගැනීමේ පුරුද්ද පටන් ගැනුණේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ පාලන කාලයේදී ය. ඒ අභ්‍යාසයේ අසහාය කප්පිත්තා වුණේ, එම රජය යටතේ මහබැංකු අධිපති වශයෙන් පත්කරගත් අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් ය. ඒ දක්වා, එම විශිෂ්ට තනතුරට පත් කිසිවෙකු නොකළ ආකාරයෙන්, දේශපාලනික බලකේන්ද්‍රය සමග පයුරුපාසනය කිරීම කබ්රාල් ලැජ්ජාවට කාරණයක් වශයෙන් සැලකූ බවක් නොපෙනේ.
මේ තනතුරට පත්වීමට කලින් ඔහු පිළිබඳව තිබුණේ ආන්දෝලනාත්මක වාර්තාවකි. ‘පිරමීඩ්’ නමැති ජාවාරම්කාර සූදුවකට ඔහුගේ නම ගෑවී තිබුණි. එහෙත්, මහබැංකුව වැනි ආයතනයක ප්‍රධාන පුටුවට පත්වූ පසු, එම ආයතනයේ දීර්ඝ කාලීන අදීන සම්ප්‍රදාය තුළ ඔහුගේ පරණ ගති පුරුදුවලට ඉඩක් ලැබෙනු නැතැයි විශ්වාස කෙරුණි. එවැනි සොඳුරු විශ්වාසයක් ඇති වීමට, ඊට කලින් වෙනත් ක්ෂේත්‍රයකදී අප අත්දැක තිබූ පාඩමක් ඉවහල් වී යැයි සිතිය හැකිය. ජේ. ආර්. ජයවර්ධන විසින් අගවිනිසුරු ධුරයට පත්කරන ලද ඔහුගේ දේශපාලනික හිතවතෙකු වන නෙවිල් සමරකෝන්, එම විශිෂ්ට තනතුරට පත්වූ පසු, අධිකරණයේ අදීනත්වය ගුරුකොට කටයුතු කළා මිස, තමාගේ තනතුර තුළින් ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ හෝ එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුවේ අවශ්‍යතා පිරිමසාලීමට ගියේ නැත. ඒ නිසාම, ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ ක්‍රෝධයට ලක් වූ ඔහුට එම තනතුර අතහැර යාමටත් සිදු විය.
අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ මහබැංකුව
එහෙත්, කබ්රාල් සම්බන්ධයෙන් දකින්ට ලැබුණේ එහි අනිත් පැත්තයි. ඔහු මහබැංකුවේ මුල් පුටුවට පත්වූ දා සිටම තමන්ගේ දේශපාලනික ඇයිහොඳයිකම් ප්‍රසිද්ධියේ රඟදැක්වීම නම්බුවක් වශයෙන් සලකා කටයුතු කළ බවක් පෙනේ. ඊට සමාන තත්වයක් මෑත කාලයේ අපට දක්නට ලැබුණේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පත් වූ ඊවා වනසුන්දර, එම තනතුර අසාම්ප්‍රදායික ආකාරයකින් තමාට ලැබුණේ, එදා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ යාළුකමට යැයි ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත්කොට සිටි අවස්ථාවේදී ය. එවැනි තත්වයක්, අධිකරණය සේම ස්වාධීන විය යුතු වැදගත් මර්මස්ථානයක් වන මහබැංකුව සම්බන්ධයෙන්ද ඉතා හානිකර තත්වයක් උදාකර දීමට ඉරණම් කෙටී තිබුණි.
මහබැංකු බැඳුම්කර ව්‍යාපාරය ජාවාරම්කාර අඩවියකට ප්‍රවේශ වන්නේ අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ කාලයේ ය. ඇත්ත වශයෙන්ම, යහපාලන ආණ්ඩුව යටතේ මහා බෝම්බයක් සේ පසුව පුපුරා ගිය ඒ කුප්‍රකට මහබැංකු බැඳුම්කර වංචාව සඳහා එදා මහබැංකු අධිපති අර්ජුන මහේන්ද්‍රන් ඇතුළු පුද්ගලයන්ට විශාල හයියක් තිබුණේ, එම ක්‍රියාවම ඊට කලින් කබ්රාල් යටතේ චිරාත් කාලයක් නිරුපද්‍රිතව භාවිතයේ යෙදී තිබීමේ සම්ප්‍රදායයි. අර්ජුන මහේන්ද්‍රන් යටතේ බැඳුම්කර වංචාවට අද චෝදනාවට ලක්ව සිටින ප්‍රධාන චරිතම, කබ්රාල් යටතේත් ඒ ආකාරයෙන්ම එම ක්‍රියාවේ යෙදී සිටි චරිත වීම විශේෂිතයි. ඒ අතරේ කබ්රාල්ගේ සහෝදරියත් සිටීම ඊටත් වඩා විශේෂිතයි.
රටක මහබැංකුව, අධිකරණය තරමටම ස්වාධීනව පැවතිය යුතු ආයතනයකි. මහබැංකුවකට ස්වාධීනත්වයක් අවශ්‍ය කරන්නේ, හුදෙක් පක්ෂ දේශපාලනික හෝ වෙනත් අවශ්‍යතාවන්ට යටත් නොවී සිටීමේ ශිෂ්ට ප්‍රතිපදාවක් තුළ ඇති උතුම් ගතියක් නිසාම නොව, රටේ ජීවනාලිය වන ආර්ථිකයේ සහ මූල්‍ය ක්‍රමයේ ඓන්ද්‍රීය ස්වභාවය තුළ, පටු පක්ෂපාතීත්වයන් සහ දේශපාලනික අවශ්‍යතා නඩත්තු කිරීමේ හැකියාවක් ඊට නැති බැවිනි. සන්සන්දනයක් වශයෙන් ගත්තොත්, මහජන බැංකුව හෝ ලංකා බැංකුව වැනි රාජ්‍ය ආයතනයක් වුව, දේශපාලනයෙන් නිදහස් ස්වාධීන ආයතන විය යුතු වූවත්, එම බැංකු බොහෝ අවස්ථාවල ආර්ථිකමය නොවන දේශපාලනික අවශ්‍යතා වෙනුවෙන්, යම් යම් සීමාවන් යටතේ භාවිතයට ගැනෙණු දක්නට ලැබේ. එසේ වීම තුළ යම් අවදානමක ඉඩකඩක් ඇති මුත්, මහබැංකුවක් එසේ දේශපාලනයට යට වීම ඊට වඩා අතිශයින් භයානක ය. හේතුව වන්නේ, ලංකා බැංකුව හෝ මහජන බැංකුව වැනි ආයතනයකින් ආර්ථිකයක ජීවනාලිය වෙනුවෙන් ඉටු කෙරෙනවාට වැඩි කේන්ද්‍රීය කාර්යභාරයක්, රටේ මූල්‍ය ක්‍රමය මෙහෙයවීම සම්බන්ධයෙන් මහබැංකුවට පැවරෙන බැවිනි.
රටේ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය සකස් කිරීම සහ ක්‍රියාවේ යෙදවීම මහබැංකුවේ වගකීමයි. රටේ සමස්ත බැංකු පද්ධතිය නියාමනය කරන්නේ මහබැංකුව මගිනි. රටේ ආර්ථිකයේ හුවමාරු මුදල් ඒකකයේ අගය ස්ථාවර මට්ටමක පවත්වා ගැනීම කෙරෙන්නේ මහබැංකුව මගිනි. ඒ හැරුණු කොට, රටේ උද්ධමනය පාලනය කරගැනීම සහ විරැකියාව පාලනය කරගැනීම ආදී තවත් ප්‍රතිපත්තිමය කරුණු මහබැංකුවක විෂයපථය තුළට අයත් වෙයි. මේ සියල්ල සිදු කළ යුත්තේ, ආර්ථික නියාමයන්ට අනුව මිස දේශපාලනික අවශ්‍යතාවන්ට අනුකූලව නොවේ. ඒ නිසා, මහබැංකුවක් දේශපාලනික හස්තයෙන් නිදහස් කොට තබාගැනීම ඕනෑම රටක ආර්ථිකයක චිරාත්කාලීන සුගතියට අතිශයින් වැදගත් ය.
මහබැංකුව සූදු කෙළීම
අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් යනු තැන්පත් ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකු නොව, බරපතළ අවදානම් දරමින්, මහජන මුදල් සමග සූදු කෙළීමට ආශා කරන පුද්ගලයෙකු බව ඔහුගේ අතීත චර්යාවෙන් පෙනේ. 2011 දී ඔහු මහබැංකු අධිපති වශයෙන් සිටියදී, ග්‍රීසියේ බැඳුම්කර මිලදී ගැනීමට යොමු විය. ඒ වන විට, ග්‍රීසිය යනු යුරෝපයේ රටවල් අතරින් විශ්වාසය අන්තයටම බිඳගෙන සිටි සහ ඉතා ශීඝ්‍රයෙන් කඩා වැටෙමින් තිබූ ආර්ථිකයක් සහිත රටකි. ඒ බව, නූගතෙකු නොවන කබ්රාල් හොඳින් දැන සිටියාට කිසි සැකයක් නැත. ඇරත්, එවැනි රටකින් විකුණන (බොල්) බැඳුම්කර මිල දී ගත යුතු නැති බව තේරුම්ගැනීමට, ආර්ථික විශේෂඥතාවක් නොව, යුරෝපයේ මූල්‍ය ආයතන කඩා වැටෙමින් තිබුණු තත්වය පිළිබඳ සාමාන්‍ය අවබෝධයක් පමණක් ඇති ඕනෑම කෙනෙකුට වූවත් හැකියාවක් තිබුණි. එහෙත්, ඉතා පැහැදිලි ඒ අවාසිදායක ජාත්‍යන්තර තත්වය සැලකිල්ලට නොගනිමින් අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් මේ කියන ග්‍රීක (බොල්) බැඳුම්කර අපේ සල්ලිවලින් මිල දී ගත්තේය. එතැන් සිට ගතවුණේ සති දෙකකි. ග්‍රීසියේ මූල්‍ය ක්‍රමය කඩාවැටීම වේගවත් විය. තමාගේ සූදුව අන්ත පරාජයකින් කෙළවර වීමට යන බව ප්‍රමාද වී වටහාගත් කබ්රාල්, ග්‍රීසියෙන් වැඩි මිලට මිලදී ගෙන තිබුණු ඒ ග්‍රීක බැඳුම්කර ඉතා අඩු මිලකට වහා විකුණා දැම්මේය. එයින්, අපේ මහබැංකුවට සහ අපේ ජනතාවට සිදු වූ පාඩුව ඩොලර් මිලියන 6.6 කි. අද විනිමය අනුපාතිකයෙන් ගත්තොත් එය රුපියල් කෝටි 132 ක පාඩුවකි.
අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ රිපෝට් කාඩ් එකේ තවත් නොමනා හැසිරීමක් ගැන සඳහන්ව තිබේ. එය හැඳින්වෙන්නේ ‘හෙජින්’ ගනුදෙනුව වශයෙනි. හෙජින් යනු, එක්තරා ආකාරයක රක්ෂණ ක්‍රමයකි. අප මිල දී ගන්නා යම් භාණ්ඩයක මිල උච්චාවචනයකදී (මිල උස් පහත් වීමේදී) අපට සිදුවිය හැකි යැයි උපකල්පනය කරන පාඩුව අවම කරගැනීම සඳහා, මේ කියන හෙජින් ක්‍රමය යොදාගනු ලැබේ. උදාහරණයක් වශයෙන්, ලෝක වෙළෙඳපොළේ පෙට්‍රල් මිල ඉතා සීග්‍රයෙන් ඉහළ යාමට ඉඩ ඇතැයි අප සිතතොත්, යම් ජාත්‍යන්තර බැංකුවක් හෝ මූල්‍ය ආයතනයක් සමග
හෙජින් ගිවිසුමක් අපට ඇති කරගත හැකිය. ඒ අනුව, අද පෙට්‍රල් බැරලයක මිල ඩොලර් 60 ක් නම් සහ තව සති කිහිපයකින් එය ඩොලර් 100 කටත් වඩා ඉහළ යතැයි අප සැක කරන්නේ නම්, අර බැංකුව සමග අප ඇති කරගන්නා හෙජින් ගිවිසුමේ මෙවැනි කොන්දේසියක් ඇතුළත් වනු ඇත. එනම්, පෙට්‍රල් බැරලයක මිල ඩොලර් 100 කට වැඩියෙන් ඉහළ ගියොත් එසේ ඉහළ යන ප්‍රමාණය අර බැංකුව අපට ගෙවිය යුතුය. එහෙත් අනිත් අතට, පෙට්‍රල් මිල ඩොලර් 40 කට වඩා පහළ ගියොත් ඒ ලාභය අයිති වන්නේ අපට නොව, අර බැංකුවටයි.
හෙජින් ගිවිසුමක් යනු බරපතළ සූදුවක් නිසා, එය කළ යුත්තේ ඉතා බුද්ධිමත්ව සහ වගකීම් සහගතවයි. හිතුවක්කාරී අන්දමින් හෙජින් ගිවිසුම්වලට අතගැසූ බොහෝ සමාගම් සහ රටවල් අසීමිත පාඩු විඳ ඇති අවස්ථා තිබේ. එසේ තිබියදී, එදා ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව, අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ උපදෙස් සහ නිර්දේශ මත, විදේශ බැංකු තුනක් සහ දේශීය බැංකු දෙකක් සමග හෙජින් ගිවිසුම්වලට පිවිසියේය. ඒ සමගම ලෝක වෙළෙඳපොළේ පෙට්‍රල් මිල ශීඝ්‍රයෙන් පහළ ගියේය. අදාළ හෙජින් ගිවිසුම් අනුව ඒ වාසිය මුළුමණින්ම ගියේ ඉහත කී විදේශ බැංකුවලටයි. රාජ්‍ය ව්‍යවසාය පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු කමිටුවේ ඇස්තමේන්තුවලට අනුව, කබ්රාල්ගේ මේ අදූරදර්ශී සූදුවෙන් ලංකාවේ ජනතාවට සිදු වූ පාඩුව රුපියල් බිලියන 10.2 කි. හෙවත් රුපියල් කෝටි දහසකටත් අධික පාඩුවකි.
ඇමරිකානු ජාවාරම්කරුවෙකුට ලංකාවේ ජනතාවගෙන් ඩොලර් මිලියන
6.5 ක්
එහෙව් පැටිකිරියක් ඇති අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්, 2014 දී මහ බැංකු අධිපති වශයෙන් සිටියදී, එක් ඇමරිකානු ව්‍යාපාරිකයෙකුට ඩොලර් මිලියන 6.5 ක් ගෙව්වේය. ඔහුගේ නම, ඉමාඩ් සුබෙරි ය. පාකිස්තානු සම්භවයක් ඇති ව්‍යාපාරිකයෙකු වන ඔහු, ඇමරිකානු මධ්‍යම ඔත්තු සේවයේ (සී.අයි.ඒ) දීර්ඝ කාලීන ඔත්තුකරුවෙකි. අප දැන් කතා කරන ඔහුගේ ව්‍යාපාරික විෂයපථය හැඳින්වෙන්නේ ‘ලොබි කිරීම’ යනුවෙනි. මෙය, නූතන ලෝකයා පිළිගත් ‘විදග්ධ’ ව්‍යාපාරයකි. එහි කාර්යභාරය වන්නේ, යම් රටක ආණ්ඩුවකට වාසිදායක මතයක්, ලෝකයේ වෙනත් තැනක ආණ්ඩුවකින් හෝ වෙනත් ආයතනයකින් අනුමත කරවා ගැනීම සඳහා කටයුතු කිරීමයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, ලංකාවේ ආණ්ඩුව ගෙන ගිය යුද්ධය තුළ කිසි යුද අපරාධයක් සිදුව නැති බවට අදහසක්, ඇමරිකානු ආණ්ඩුව තුළ සහ ඇමරිකානු පාර්ලිමේන්තුව තුළ වගාදිගා කර දීමට මේ ‘ලොබිකාරයන්’ බාරගනු ලැබේ. ඉහතින් කී ඩොලර් මිලියන 6.5 ක මුදලක් අපේ මහබැංකුව ඉහත කී පුද්ගලයාට 2014 දී ගෙව්වේ එවැනි සේවාවක් අපේක්ෂාවෙනි.
අප පාසල් යන කාලයේ අපේ පළාතේ තරුණයෙක් සිටියේය. ලලිත් ඇතුලත්මුදලිගේ පුතා මොහුගේ පාසලේ පංතියේ යහළුවෙකු බව ඔහු කීය. ඒ අනුව, ඒ කාලයේ රක්ෂාවල් සොයමින් සිටි බොහෝ තරුණයන්ට, ලලිත් ඇතුලත්මුදලි මාර්ගයෙන් ඒ ඒ අංශවල රැකියා සොයා දීමටත්, වෙනත් අවශ්‍ය කරන රෙකමදාරු ලබා දීමටත් තමාට හැකි බව කී මොහු ඒ සඳහා බොහෝ දෙනාගෙන් මුදල් ලබා ගත්තේය. අවසානයේ ඒ සියල්ල බොරුවක් බව ගමේ තරුණයන් දැනගන්නා විට ඔහු ගමෙන් අතුරුදහන් වී සිටියේය. අප ඉහතින් කී ඉමාඩ් සුබෙරි තරමක් දුරට ඒ වාගේ ය. පසුගිය පෙබරවාරි 18 වැනිදා ඇමරිකානු අධිකරණය ඔහුව අවුරුදු 12 කට හිරේ යැව්වේය. ඔහුට එරෙහිව තිබූ චෝදනාවලින් එකක් වුණේ, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ගෙවන්නන්ගේ මුදල් වංචා කිරීමයි.
අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ මහ බැංකුව ඔහුට ගෙවූ ඩොලර් මිලියන 6.5 න් ඩොලර් මිලියන 5.65 ක් ඔහු සාක්කුවේ දාගෙන ඇති බව ඇමරිකානු නඩු තීන්දුවෙන් කියැවෙයි. එපමණක් නොව, අපේ රට වෙනුවෙන් ඇමරිකානු බලධාරීන් කෙරෙහි එසේ බලපෑම් කිරීමට හෙවත් ‘ලොබි කිරීමට’ එරට තුළ නීත්‍යනුකූල ලියාපදිංචියක් ඔහුට තිබී නැති බවත් නඩු තීන්දුවෙන් කියැවෙයි. මෙයින් පෙනී යන්නේ කුමක්ද? ලංකාවේ ජනතාවගේ මුදල්වලින් අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ උපදෙස් මත මහබැංකුව හරහා ගෙවීම් කර ඇත්තේ නීති විරෝධී ජාවාරම්කරුවෙකුට බවයි. අනිත් අතට මේ ජාවාරම්කරුවා අපෙන් ඩොලර් මිලියන 6.5 ක් ලබා ගත් බව, බදු ගෙවීම මඟහැරීම සඳහා ඇමරිකානු ආණ්ඩුවෙන් වසං කොට ඇත. එනම්, එක විට ලංකාවේ රජයටත්, ඇමරිකානු රජයටත් ඔහු වංචා කොට ඇති බවයි.
එතකොට යහපාලන ආණ්ඩුව?
මේ ලිපියේ ඉහතින් කී සෑම සිද්ධියකදී මෙන්ම, මේ සිද්ධියේදීත් අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් කටයුතු කොට ඇත්තේ, රටේ ආර්ථිකය කෙරෙහි තමන්ට ඇති වගවීම පිළිබඳ වගේවගක් නැතිව ය. වෘත්තිකයෙකු වශයෙන් මහබැංකු අධිපති ධුරයට පත්වන වෙනත් රාජ්‍ය නිලධාරියෙකු මෙන් නොව, තමන් දේශපාලනික වශයෙන් පත්කොට ඇති නිසා තමාට දේශපාලන බල කේන්ද්‍රය තුළ විශේෂ ආරක්ෂාවක් ඇති බවට ඔහු තුළ තිබූ විශ්වාසය, මෙකී වගකීම් විරහිත කටයුතු කෙරෙහි ඔහුට විශාල හයියක් වන්නට ඇතැයි අපට අනුමාන කළ හැකිය. යහපාලන ආණ්ඩුව යටතේ අර්ජුන මහේන්ද්‍රන්ගේ මහබැංකු බැඳුම්කර සිද්ධිය කෙරෙහිත් එවැනිම මනෝභාවයක් බලපාන්නට ඇති.
දැන් අප ඉදිරියේ මතු වන ප්‍රශ්නය මෙයයි. මේ මූල්‍ය අක්‍රමිකතාව සිදුව ඇත්තේ 2014 දෙවැනි භාගයේදී ය. ඇත්ත වශයෙන්ම මේ ජාවාරම්කරුවාට ගෙවීමට ගිවිසගෙන ඇති මුළු මුදල ඩොලර් මිලියන 8.5 කි. එහෙත් එම මුළු මුදල ගෙවීම, අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් නොසිතූ පරිදි රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව 2015 ජනවාරියේ පෙරලීම නිසා වැළකුණි. එතකොට, දූෂිතයන්ට දඬුවම් කිරීමේ පොරොන්දුව පිට 2015 දී බලයට පත් යහපාලන ආණ්ඩුව අවුරුදු පහක කාලයක් තිස්සේ මේ සම්බන්ධයෙන් කෙළේ කුමක්ද? කිසිවක්ම නැත. අපට අපේ මුදල් ආපසු නොලැබුණත්, අපේ මුදල් හොරා කෑ එකාට අවසානයේ දඬුවම් කෙළේ ඇමරිකන්කාරයා ය. හිරේ ගිය ඒ ජාවාරම්කාරයාට අපේ මුදල් ගෙවූ පුද්ගලයා අද අපේ රටේ මුදල් පිළිබඳ රාජ්‍ය ඇමතිවරයා ය!■
