■ අරුණ ජයවර්ධන
මහ බැංකු බැඳුම්කර ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් අධිචෝදනා ලබා සිටින රවි කරුණානායක, අර්ජුන් ඇලෝසියස් ඇතුළු පිරිසට, පසුගිය මාර්තු 26 වැනිදා, කොළඹ ස්ථිර ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය විසින් ඇප නියම කෙරිණි. 2016 මාර්තු 31 වැනිදා පැවැති තුන්වැනි මහබංකු බැඳුම්කර වෙන්දේසියේදී සිදුවු වංචාව සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට නීතිපතිවරයා විසින් නඩු පවරනු ලැබ තිබිණ.
කොළඹ ස්ථිර ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය සමන්විත වන්නේ විනිසුරු අමල් රණරාජා (සභාපති), විනිසුරු නාමල් බලල්ලේ සහ විනිසුරු ආදිත්‍ය පටබැඳිගෙනි. රවි කරුණානායක සහ ජෙෆ්රි ජෝසප් ඇලෝසියස්, අර්ජුන් ඇලෝසියස්, අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන්, කසුන් පලිසෙන, රන්ජන් හුළුගල්ලේ, මුඅතුරාජා සුවේන්ද්‍රන්, ඉන්දික සමන් කුමාර, ඒජී පුංචිහේවා නඩුවේ විත්තිකරුවෝ වෙති. විත්තිකරුවෝ දෙදෙනෙක් අධිකරණය මගහැර සිටිති.
මාර්තු 25 වැනිදා, නඩුව කැඳවුණු විට අධිකරණය ඇමතූ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජෙනරාල් හරිප්‍රියා ජයසුන්දර, විත්තිකරුවන්ට ඇප ලබාදීමට සිය විරෝධතාව ප්‍රකාශ කළාය. නඩු පවරා ඇත්තේ පොදු දේපළ පනත යටතේ සහ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය යටතේ බවත්, ඇප ලබා දුනහොත්, විත්තිකරුවන් අධිකරණය මගහැර සිටිය හැකි බවත්, සාක්‍ෂිකරුවන්ට බලපෑම් කළ හැකි බවත් ඇය සිය විරෝධතාව ප්‍රකාශ කරමින් කියා සිටියාය.
ඇප ඉල්ලීම සම්බන්ධයෙන් සිය තීන්දුව මාර්තු 26වැනිදා අධිකරණය ලබාදුන්නේ, අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනීසිටි විත්තිකරුවන් 8 දෙනාට ඇප නියම කරමිනි.
සිය තීන්දුව ලියමින් ත්‍රිපුද්ගල මහාධිකරණය විත්තිකරුවන්ට ඇප ලබාදීම සම්බන්ධ වැදගත් නීතිමය කාරණා කිහිපයක් ඉදිරිපත් කර තිබේ. ඒ ගැන තීන්දුවේ සඳහන් කිහිපයක් මෙසේය.
‘මේ අධිකරණයට මුලින්ම තීරණය කිරීමට සිදුවු කාරණය චුදිතයන්ට ඇප නියම කිරීමේදී කුමන නීතියක් යටතේ කළ යුතුද යන්නයි. අධිකරණයේ තීරණය වූයේ චුදිතයන්ට ඇප ලබාදීමේ හෝ නොදීමේ අභිමතානුසාරී බලය ඇත්තේ අධිකරණය සතුව බවයි.
චුදිතයන් වෙනුවෙන් පහත කරුණු අධිකරණයේ අවධානයට යොමු කරන ලදි.
1. 1997 අංක 30 දරන ඇප පනතේ 2 වගන්තිය යටතේ ඇප දීම රීතිය වන අතර, ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීම ව්‍යතිරේකයයි. 2. ඇප නියම කිරීම සඳහා ‘අසාමාන්‍ය කරුණු’, එහෙම සනැකතිනම් සුවිශේෂ කරුණු ඉදිරිපත් කර ඇත.
‘අසාමාන්‍ය අවස්ථා ගැන කරුණු පහත පරිදි වෙන්කර දැක්විය හැකිය.
1. චුදිතයන්ගේ පවතින සහ පැවැති රෝග තත්වයන්
2. චුදිතයන්ගේ පවුලේ ළඟම ඤාතීන්ගේ පවතින සහ පැවැති රෝග තත්වයන්
3. අධිචෝදනාවන්හි නීතිමය තත්වය සහ අධිචෝදනා දෝෂ සහිත බව
4. චුදිතයන් නොතීසි මත අධිකරණයට පැමිණ ඇත යන කරුණ.
5. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 ව්‍යවස්ථාව යටතේ චුදිතයකුට සාධාරණ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිය
6. මේ නඩුවට අදාළව චුදිතයන්ට බාරදෙන ලද ලේඛනවල ප්‍රමාණය හේතුවෙන් සහ නඩුවේ සංකීර්ණභාවය සම්බන්ධයෙන් චුදිතයන්ට බන්ධනාගාරය තුළදී නිසි උපදෙස් ගැනීමට ඇති නොහැකියාව.
7. රටේ පවතින වසංගත තත්වය හේතුවෙන් බන්ධනාගාරය තුළ රැඳී සිටීමට මෙන්ම නීතිඥවරුන්ට නිසි උපදෙස් ලබාගැනීමට ඇතිවන බාධක.
8. නඩුවේ සාක්‍ෂිකරුවන් සහ ලේඛනවල ප්‍රමාණය මත නඩු විභාගය අවසන්වීමට දීර්ඝ කාලයක් ගතවීම.
9. මේ සම්බන්ධ පහළ උසාවියේ සහ මහාධිකරණ නඩුවලදී චුදිතයන්ට ඇප නියම කර තිබීම.
පැමිණිල්ල කියා සිටියේ, ඇප ලබාදීමට ‘අසාමාන්‍ය අවස්ථා’ ගැන සනාථ කර නැති බවයි.
පොදු දේපළ පනත යටතේ, වරද සිදුකරන ලද විෂය වස්තුවේ වටිනාකම රුපියල් 25000ක් ඉක්මවන බවට සහකාර පොලිස් අධිකාරිවරයකුගේ නිලයට පහළ නොවන නිලධාරියකු අත්සන් කරන අවස්ථාවක, නඩු විභාගය අවසන් වන තෙක් චුදිතයා රිමාන්ඩ් භාරයේ තැබිය යුතුය. ‘අසාමාන්‍ය අවස්ථාවක’දී නම් ඇප පිට මුදා හැරීම සටහන් කොට ඇප පිට මුදා හැරිය යුතුය.
ඒ අනුව, 25000කට වැඩි විෂය වස්තුවකදී ඇප දිය හැක්කේ ‘අසාමාන්‍ය කරුණු’ ඉදිරිපත් වන්නේ නම් පමණකි. නැතිනම් නඩු විභාගය අවසන් වන තෙක් චුදිතයා රිමාන්ඩ් කර තැබිය යුතුය.
අසාමාන්‍ය අවස්ථාව
පොදු දේපළ පනත තුළ හෝ වෙනත් පනතක් තුළ අසාමාන්‍ය අවස්ථා ගැන අර්ථ නිරූපණය කර නැත. අසාමාන්‍ය අවස්ථා යනු කුමක්ද යන්න ගැන ඉහළ අධිකරණ විවිධ අවස්ථාවල විවිධ නිර්ණායක ඉදිරිපත් කර ඇත. ඒවා ගැන බැලීමේදී ඒවායේ ඒකාකාරිභාවයක් නැති බව පෙනේ.
චුදිතයකුගේ රෝගී තත්වයක්, චුදිත පවුලේ එකම ආදායම් උපයන්නා වීම, එවැන්නකු රිමාන්ඩ් කිරීම නිසා පවුලේ සාමාජිකයන්ට රැකවරණය අහිමිවීම, චුදිතයකුගේ දරුවා, භාර්යාව, සැකකරු රිමාන්ඩ්ගතව සිටීම නිසා මානසික ආතතියකින් පසුවීම, චුදිතයකු දීර්ඝ කාලයක් රිමාන්ඩ්ගතව සිටීම යන මේ අවස්ථා අසාමාන්‍ය ලෙස විටෙක සලකා ඇති බවත්, විටෙක සලකා නැති බවත් ඒ අනුව පැහැදිලි වේ.
එසේම ලංකාවේ ඉහළ අධිකරණ විසින්, හුදෙක් සැකකරුවකු රක්‍ෂිත බන්ධනාගාරගතව සිටි කාලය පමණක් සලකා බලා එය අසාමාන්‍ය අවස්ථාවක් ලෙසට අර්ථ දැක්වීමට පෙළඹී ඇති බවද නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය.
ජාත්‍යන්තර නීති සලකා බැලීමේදී, නිර්දෝෂීභාවයේ පූර්ව නිගමනය, පුද්ගල නිදහස, සාධාරණ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිය සමග අසාමාන්‍ය අවස්ථා යන්න සංසන්දනය කරමින් ලිහිල් ලෙස අර්ථ දැක්වීමට පෙළඹී තිබෙන බව පෙනේ.
මෙරට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව, ඕනෑම චුදිතයකු සතු අනුල්ලංඝනීය අයිතියක් වන්නේ නිර්දෝෂිභාවයේ පූර්ව නිගමනය සහ සාධාරණ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිවාසිකමයි. ව්‍යවස්ථාව රටේ මුලික නීතිය වන අතර, ඒ සමග ප්‍රකාශිතව හෝ ව්‍යංග්‍යයෙන් ගැටෙන්නාවූ සාමාන්‍ය නීතියක් තිබෙනවා නම්, ව්‍යවස්ථාව සර්ව බලධාරී නීතිය බව අවිවාදිතය.
ව්‍යවස්ථාවේ 13(3) අනුව, යම් තැනැත්තකුට විරුද්ධව චෝදනා ඉදිරිපත් කර ඇති විට, නිසි අධිකරණයක් විසින් පවත්වන සාධාරණ නඩු විභාගයකදී පෞද්ගලිකව හෝ නීතිඥවරයකු මගින් කරුණු කියාසිටීමට හිමිකම ඇත.
සාධාරණ නඩු විභාගය
චුදිතයන් සම්බන්ධයෙන් කරුණු දක්වද්දී කීවේ, ඔවුන් රිමාන්ඩ්ගත කළහොත්, සාධාරණ නඩු විභාගයකට මුහුණ දීමට ඇති හැකියාව ගිලිහෙන බවයි. අධිචෝදනා පත්‍රය සමග බාරදී ඇති අතිවිශාල කොළ සංඛ්‍යාව පරිශීලනය කර නීතිඥවරුන්ට අවශ්‍ය උපදෙස් ලබාදීමට නොහැකි බවයි. රිමාන්ඩ්බාරයේ සිටියොත්, එම විශාල කොළ සංඛ්‍යාව ගබඩා කර තබාගැනීමට නොහැකි බවයි. නිශ්චිත කාල සීමාවකට සීමා කර නීතිඥවරුන්ට අවශ්‍ය උපදෙස් දීමටද බන්ධනාගාරය තුළ නොහැකිය. ඒවා අසාමාන්‍ය අවස්ථා ලෙස සලකන්නැයි විත්තිය ඉල්ලා සිටියේය.
නීතිපති එදිරිව සේදුලෙබ්බේ ලතීෆ් සහ අනෙකුත් අය (2008 1 ශ්‍රී ලංකා නීති වාර්තා 226 පිටුව) නඩුවේදී, නීතිඥවරයකුගේ සහාය ලබාගැනීමට, අවශ්‍ය උපදෙස් ලබාදීමට, විභාගයට සූදානම් වීමට සාධාරණ වේලාවක් සහ පහසුකම් තිබිය යුතු බවට, අවශ්‍ය ඕනෑම වේලාවක සිය නීතිඥ සමග අදහස් හුවමාරු කරගැනීමේ අයිතිය රඳවා ගැනීම සාධාරණ නඩු විභාගයට හේතු වන බව සාකච්ඡා කර ඇත.
චුදිතයන්ට විරුද්ධ චෝදනාවෙහි ඇතුළත් කඩදාසි සංඛ්‍යාව 60,000ත් 1,00,000ත් අතර බව නීතිපතිවරයා වෙනුවෙන් මේ අධිකරණයට ලිඛිතව දන්වා තිබේ. චෝදනාවන්හි සංකීර්ණබව පැමිණිල්ල වෙනුවෙන්ම අධිකරණයට දන්වා ඇත. එනිසා, ඇප සලකා බැලීමේදී, අසාමාන්‍ය අවස්ථා සලකා බැලීමේදී, සාධාරණ නඩු විභාගයකට ඇති අයිතිය සලකා බැලීමේදී, අධිකරණයේ පවතින සාමාන්‍ය නඩු කටයුතු මෙන් නොව, ඊට වඩා සංකීර්ණ නඩුවක් බැවින් අන් සාමාන්‍ය අවස්ථාවල ඇප නියම කිරීමේ නිර්ණායකයන්ට වඩා වැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුතුය.
ලොකු නඩුවක්
සාක්‍ෂිකරුවන් 59 දෙනකු සාක්‍ෂියට කැඳවීමට බලාපොරොත්තු වන බවද, ලේඛන වශයෙන් තනි ලේඛන සහ බන්ඩල ලෙස ලේඛන 135ක් ලකුණු කිරීමට බලාපොරොත්තු වන අවස්ථාවකදී, පවතින වසංගත තත්වය හේතුවෙන් නීතිඥවරුන්ට සාධාරණ කාලයක් බන්ධනාගාරය තුළ චුදිතයන්ගෙන් උපදෙස් ලබාගැනීමට කටයුතු කිරීම සෞඛ්‍යාරක්‍ෂිත නැත. වසංගත රෝග තත්වය නොසලකා හැරියද, බන්ධනාගාරයක් තුළ ලබාදිය හැකි පහසුකම් ප්‍රමාණය යටතේ මෙවැනි ලේඛන හා සාක්‍ෂි සම්භාරයක් පිළිබඳව නිසි පරිදි සාකච්ඡා කර උපදෙස් ලබාදීමට අවස්ථාව නොමැත. එනිසා නඩුවට සුදානම් වීමට නීතිඥවරුන්ට ඇති අවකාශ සීමා වනු ඇත.
කොළඹ රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාර අධිකාරිගේ ලිපියක් ඉදිරිපත් කරමින් පැමිණිල්ල කීවේ, චුදිතයන්ගෙන් උපදෙස් ලබාගැනීම සඳහා බන්ධනාගාර ප්‍රධාන කාර්යාලයේ වෙනම ස්ථානයක් ලබාදී එහිදි මුණගැසීමට පහසුකම් දිය හැකි බවයි. අමතර කාලයක් ඉල්ලන්නේ නම් එයද ලබාදිය හැකි බවයි. එහෙත් පැමිණිල්ලම ප්‍රකාශ කරන පරිදි, නඩුවේ සංකීර්ණබව මත, චුදිතයන්ගේ නීතිඥවරුන්ට ප්‍රමාණවත් කාලයක් ලබාදිය හැකිද යන්න ගැටලු සහගතය.
බන්ධනාගාරය තුළ අතිවිශාල ලේඛන ප්‍රමාණයක් රඳවා ගැනීම හා පරිශීලනයට ඇති පහසුකම්ද සැලකිය යුතුය. දැනටමත් අතිරික්ත සැකකරුවන් රඳවා ඇති තත්වයක් යටතේ චුදිතයන්ට එවැනි පහසුකමක් ලබාදිය හැකිද යන්න ගැටලුවකි.
නොතීසි පිට
චුදිතයන් අධිකරණයට පැමිණ ඇත්තේ නොතීසි මත බවද, ඉන් පසු ඔවුන් රිමාන්ඩ් කර ඇති බවද යන්න චුදිතයන්ගේ පැත්තෙන් කරුණු හැටියට ඉදිරිපත් කරන ලදි. නොතිසියක් මත පැමිණෙන චුදිතයකු එම නොතීසියට ගරුකර අධිකරණයට පැමිණෙන බව පූර්ව නිගමනය කළ හැක.
විෂයගත වරද සිදුකර ඇත්තේ 2016 මාර්තු 3 සිට මැයි 13 කාලය තුළය. චුදිතයන්ට මෙම අධිකරණයට පැමිණීමට නොතීසි දෙන්නේ 2021.03.19 දිනටය. එනම් වරද සිදුකර වසර 5ක කාලයකට පසුවය. වරද සිදුවී වසර 5ක් හෝ ආසන්න කාලයක් ඉකුත්ව තිබියදී නොතීසියට අධිකරණයට පැමිණෙන චුදිතයකු රිමාන්ඩ් කළහොත්, එය හුදෙක් තාක්‍ෂණික කරුණක් මිස නීතිමය ප්‍රතිපාදන අර්ථ දැක්වීමක් ලෙස සැලකිය නොහේ. එම කාරණයම, මේ නඩුවේ චුදිතයන් සම්බන්ධයෙන් අසාමාන්‍ය අවස්ථාවක් ලෙස සැලකීමේ හැකියාව ඇත.
විමර්ශන අතරතුර ඇප මත මුදා හැර ඇති සැකකරුන් මෙම නඩුවේ චුදිතයන් ලෙසට නම් කර ඉදිරිපත් කර ඇති අවස්ථාවකදී ඔවුන් මෙම නඩුව අවසන් වන තෙක් රිමාන්ඩ්ගත කිරීමට තීරණය කළහොත් එය චුදිතයන්ට අගතිදායක තත්වයක් ඇතිකරයි. එම කරුණද අසාමාන්‍ය අවස්ථාවක් ලෙස සැලකීමට බාධාවක් නැත.
ඒ අනුව මෙම අධිකරණයේ තීරණය වයන්නේ, 2,4 සිට 8, 10 චුදිතයන් ඇප මත මුදා හැරීමට තරම් ප්‍රමාණවත් අසාමාන්‍ය කරුණු ඉදිරිපත්ව ඇති බවයි. එබැවින් ඉහත කී චුදිතයන් ඇප මත මුදාහැරීමට තීරණය කරමු.■
