පාර්ලිමේන්තුව ආසන්නයේ දියවන්නා ඔයේ පිහිටා ඇති ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ අභය භූමියට අයත් කුඹුක්ගහ දූව ජෛව විවිධත්ව තෙත් බිමේ ඉඩමක ඉදිකිරීමක් සිදු වෙමින් තිබේ. ඉඩම යුද හමුදාපතිවරයාගේ බිරිඳට අයත් ඉඩමකි.
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
මේ දිවයිනේ සතර දිග්භාගයෙන්ම විශාල ලෙස පරිසර විනාශයන් වාර්තා වන කාල වකවානුවකි. පරිසර විනාශයන් යැයි අප කියන්නේ නිකන්ම නිකන් ගස් කැපීම්, කැලෑ එළි කිරීම් ගැන නොවේ. යම් පාරිසරික වටිනාකම් හේතුවෙන් රටේ පනත්, ආඥා පනත්, ගැසට් නිවේදන මගින් නීත්‍යනුකූලව ආරක්ෂා කර තිබෙන රක්ෂිත, අභයභූමි ඇතුළු වනාන්තර එළි කිරීම් ගැනය. මේ පරිසර විනාශයන් සුළු කොට තැකිය නොහැකි වන්නේ එහිදී පරිසර විනාශයත් රටේ නීති රීති උල්ලංඝනය කිරීමත් එක වර සිදුවන නිසාය.
“ඇතැම් සමාජ මාධ්‍ය ජාලාවල ඇමසන් වනාන්තරයේ හා ඉන්දුනීසියාවේ වනාන්තර කපන ලද ගස් කඳන්වල පින්තූර පළ කරමින් සිංහරාජ වනාන්තරයේ වූ බවට හුවා දක්වමින් බොරු ප්‍රචාර ගෙන යනවා. එවැනි බොරු ප්‍රචාර නිසා ඇත්ත සිද්ධියක් සොයා ගැනීමට අපහසු වෙනවා. වන විනාශයක් ගැන අසත්‍ය සහ ද්වේෂසහගත තොරතුරු පළ කරන අය ඉදිරියේ දී අත්අඩංගුවට ගැනීමට කටයුතු කරනවා.”
එසේ කියා තිබුණේ පරිසර අමාත්‍ය මහින්ද අමරවීරය.
බත්තරමුල්ල පාර්ලිමේන්තු පාරේ කුඹුක්ගහ දූව ප්‍රදේශය කඩොලාන ශාකවලින් සමන්විත පාරිසරික වශයෙන් සුවිශේෂ සංවේදී පරිසර කලාපයකි. එය අභය භූමියක් ලෙස නම් කර තිබෙන්නේ ඒ නිසාය. කුඹුක්ගහ දූව අයත් වන්නේ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර කොට්ටේ අභය භූමියටය. හමුදාපති ශවේන්ද්‍ර සිල්වාගේ බිරිඳට අයත් නිවසක් පිහිටා තිබෙන්නේ කුඹුක්ගහ දූවේය. එම ඉඩමේ එක් වැට මායිමක දියවන්නා ඔයට මුහුණ ලා තිබේ.
මෙම ජෛව විවිධත්ව තෙත් බිම තුළ ක්ෂීරපායී විශේෂ 14 ක්, කුරුලු විශේෂ 93 ක්, උරග විශේෂ 25 ක්, මත්ස්‍ය විශේෂ 33 ක්, උභය ජීවී විශේෂ 10 ක්, සමනල් විශේෂ 60 ක් වාර්තා වී තිබෙන අතර ක්ෂීරපායී විශේෂ 14 න් එක් විශේෂයක් මෙම අභය භූමියට ආවේණිකය. මත්ස්‍ය විශේෂ 4 ක් ආවේණිකය. සමනල් විශේෂ 7 ක් ආවේණිකය.
මේ වන විට එම ඉඩමේ දියවන්නා ඔයට මුහුණ ලා තිබෙන වැට මායිමේ අඩි 40 ක් පමණ දිගට කඩොලාන ශාක කපා දමා, ඉඩමේ පස් සම්පූර්ණයෙන්ම දියවන්නා ඔයට සමතලා කර කළු ගල් බැම්මක් ඉදි කිරීම ආරම්භ කර තිබේ. ඉන් ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර අභය භූමියට කැපී පෙනෙන පාරිසරික හානියක් ඇති කර තිබෙනවා පමණක් නොව පරිසර නීති අමු අමුවේ උල්ලංඝනය කිරීමක්ද සිදු වී තිබේ. අභය භූමියක් ගැසට් පත්‍රයක් මගින් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමේදී එම ප්‍රදේශයේ පෞද්ගලික ඉඩම් රජයට අත්පත් කර නොගන්නා නමුත් අභය භූමියක ශාක හා සත්ව ප්‍රජාව සහ ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වන නීති රෙගුලාසිවලට එම ඉඩම් යටත් වේ. අභය භූමියක් තුළ වන සතෙකු දඩයම් කිරීම, වෙඩි තැබීම, මැරීම, අල්ලා ගැනීම හෝ මැරීම සඳහා උගුල් ඇටවීම, යම් කිසි පක්ෂියෙකුගේ හෝ උරගයෙකුගේ බිජු ගැනීම හා කැදලි විනාශ කිරීම, සතුන් බෝ වන ස්ථානවලට හානි කිරීම, ශාකයක් කැපීම, එකතු කිරීම, හානි කිරීම, ඉවත් කිරීම, ගොඩනැගිලි ඉදි කිරීම, මාර්ගයක් හෝ අඩි පාරක් තැනීම, ඉඩමක් ශුද්ධ කිරීම, පතල් හෑරීම, අප ද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම, වගුරු බිම් ගොඩ කිරීම, සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම්ය. නීති විරෝධීය. හමුදාපතිවරයාගේ බිරිඳට අයත් ඉඩමේ මෙකී පරිසර තත්වයන් විනාශ වන ආකාරයෙන් කටයුතු කරමින් සිටීම තම නිල බලය අයුතු ලෙස භාවිත කිරීමකි.
මෙම ඉදිකිරීම පිළිබඳව වන ජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අප කළ විමසීමකදී එහි ඉහළ නිලධාරියෙකු ප්‍රකාශ කළේ මෙවැනි ඉදි කිරීමක් පිළිබඳව වන ජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව දැනුවත් වී නොමැති බවය.
හමුදාපතිවරයාගේ බිරිඳට අයත් මෙම පුද්ගලික නිවස පිහිටා තිබෙන්නේ දියත උයන වට රවුමෙන් පාර්ලිමේන්තුව දෙසට ආරම්භ වන මාර්ගයේ මීටර් කිහිපයක් ගිය විට දකුණු පසට ඇති කුඹුක්ගහ දූව පාරේය. ඒ පාරේ දකුණු අත පැත්තේ පළමුවෙන් හමු වන්නේ පන්සලකි. හමුදාපතිවරයාගේ නිවස පිහිටා ඇත්තේ ඊට යාබදවය. නිවසේ එක් පැත්තක් තිබෙන්නේ දියවන්නාවට මුහුණලාය. දියවන්නාවට මුහුණලා ඇති කොටසේ හමුදාපතිවරයාගේ ආරක්ෂාවට හමුදා සෙබලුන් යොදවා සිටියි. මේ බැම්ම ඉදි කරන්නේ හමුදාපතිවරයාගේ ආරක්ෂාව සඳහා යයි යමෙකුට තර්ක කළ හැකිය. හමුදාපතිවරුන්ට, පොලිස්පතිවරුන්ට හා ආරක්ෂක අංශවල ඉහළ නිලයන්ට තෝරාගත් ප්‍රදේශවලින් නිල නිවාස ලබා දෙන්නේ එක් පැත්තකින් ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සලකාය. අනෙක් අතට ඔවුනගේ ආරක්ෂාව සඳහා ආරක්ෂක අංශ ගන්නා වැඩපිළිවෙළ නිසා සාමාන්‍ය ජනයාට කරදර ඇති වීම හා ආරක්ෂාව සඳහා ගැනෙන මෙවැනි ඉදිකිරීම් ආදිය නිසා මෙවැනි හානිදායක තත්වයන් ඇති විය හැකි නිසාය. එවැනි නිලධාරීන්ගේ පෞද්ගලික නිවාසවලට ද නිල නිවසට මෙන් ආරක්ෂක වැඩපිළිවෙළ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ හැකියාවක් තිබේද? නිලධාරීන් පරිසර නීති පවා උල්ලංඝනය කරමින් තමන්ගේ පෞද්ගලික නිවස පවා මෙසේ සංවර්ධනය කරන්නට යෑම අනුමත කළ නොහැකි තත්වයකි. ඒ නිවාස පිහිටා තිබෙන්නේ අභය භූමියක් තුළ නම් කෙසේවත් අනුමත කළ නොහැකි තත්වයකි.
හමුදාපතිවරයා නිල නිවාසය වෙනුවට මෙම පෞද්ගලික නිවස පරිහරණය කරන්නේ එම ප්‍රදේශයේ ප්‍රදේශවාසීන්ටද කරදර සිදුවන ආකාරයෙනි. ඇතැම් අවස්ථාවල අපට සියැසින් දැක ගන්නට හැකි වුණේ හවස් වරුවේ කුඩා දරුවන් සෙල්ලම් කරන, නිවැසියන් ව්‍යායාම් කරන මේ මාවත ඔස්සේ දැවැන්ත ඩිෆෙන්ඩර් රථ අධිවේගයෙන් එහේ මෙහේ යන අන්දමය. ප්‍රදේශයේ වාසය කරන කුඩා දරුවන් පවා අපහසුතාවට පත් කරන ආකාරයට රක්ෂිත වනාන්තරය අස්සේ රිංගාගත් හමුදා සෙබළුන් තුවක්කු තබා ගෙන සිටින අන්දමය. ඊටත් වඩා අපූරු විහිළුව වන්නේ කුඹුක්ගහදූව පාරේ කෙළවර හමුදාපතිවරයා දැවැන්ත පුවරුවක් පවා තමන්ගේ නිවස පෙන්වන්නට ගැසීමය. ඒ මදිවාට මීට පෙර වැව අයිනේ සුන්දර දසුනක් නිර්මාණය කරන ලද, එම පාරේ කෙළවර වැව අද්දර සුන්දර පරිසරය හරස් වන්නට හමුදා කුටියක් නිර්මාණය කර ඇත. දැන් ඒ දසුන හරස් කරමින් අවි ගත් හමුදා සෙබළුන්ය. එම හමුදා කුටිය තිබෙන්නේද පෞද්ගලික ඉඩමක නොව පොදු අවකාශයකය.
පොදුවේ කියන්නට ඇත්තේ හමුදාපතිවරයා ආරක්ෂකයන් සමඟ නිල නිවසේ පදිංචියට නොගොස්, සාමාන්‍ය මිනිසුන් වෙසෙන පෙදෙසක ජන ජීවිතයටත් බාධා කරමින් පෞද්ගලික නිවසක වාසය කරන බවය. මේ සටහනෙන් අප හෙළි කළ කරුණෙන් පෙනෙන්නේ සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයට පමණක් නොව පරිසර පද්ධතියට පවා ඔහුගේ වාසය හානිකර බවය.
“වන විනාශයන් සිදු කිරීම සම්බන්ධයෙන් සොයා බැලීමට වෙනම මණ්ඩලයක්, කමිටුවක් හා විශේෂ බලකා හමුදා කණ්ඩායමක් පිහිටුවා ඇති අතර නාවික හා ගුවන් හමුදාවේ සහායෙන් එවා නිරීක්ෂණයට කටයුතු යොදා තියනවා. ජනාධිපතිතුමා තරම් පරිසරයට ආදරය කරන කෙනෙක් තවත් නෑ. ආරක්ෂක ලේකම් ලෙස සිටින කාලේ ගස් වැවීමට, වැව්, අමුණු සෑදීමට, පරිසරය අලංකාර කිරීමට හා පිරිසිදු කිරීමට ජානාධිපතිතුමා කටයුතු කළා. පරිසරය විනාශ කරන්නේ නම් එය රටට ද්‍රෝහි වීමක්. හෙලිකොප්ටර් මගින් නිරීක්ෂණය කර විශේෂ කාර්යය බලකා සෙබළුන් ඉතා කඩිනමින් පරිසරය විනාශ කරන පුද්ගලයින් හා ඊට හවුල් වන සියලු දෙනා අත් අඩංගුවට ගෙන දැඩි දඬුවම් ලබා දීමට ජනාධිපතිතුමා උපදෙස් ලබා දී තිබෙනවා.”
මේ මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍ය රියර් අද්මිරාල් (විශ්‍රාමික) ආචාර්ය සරත් වීරසේකර මාර්තු 29 වනදා කොලොන්නාවේ පැවැති උත්සවයේදී පරිසර විනාශය ගැන මාධ්‍යවේදියෙකු නැගූ පැනයකට දුන් පිළිතුරය.
හමුදාව නීතිගරුක යැයි අදහසක් සමාජයේ ප්‍රචලිත වී තිබේ. සත්‍ය නම් එය එසේ නොවීමයි. එයට හොඳම උදාහරණය මේ ඉදිකිරීමය. පොල් දූව පාලම අසල සිට බැද්දගාන දෙසට දියවන්නාව දිගේ ගමන් කරන මාර්ගයේ මීටර් 200 ක් පමණගිය විට එක් තැනකදී දියවන්නා ඔය අනෙක් ඉවුරේ සිදුවෙමින් පවතින මේ නීති විරෝධී ඉදි කිරීම පැහැදිලිව දැක බලා ගැනීමට හැකිය. එම ස්ථානයේ හමුදා මුරපොළක් යොදවා එතැනින් ගමන් කරන පුද්ගලයන් පිළිබඳව සෝදිසියෙන් සිටීමට හමුදා සෙබලුන් යොදවා ඇත. අප සියැසින් දුටු මේ කරුණු ඡායාරූප මාධ්‍යයෙන් පෙන්වීමට අපට අවැසි වුණත්, අධි ආරක්ෂිත කලාපයක් නොවන පෞද්ගලික නිවාස සහිත මේ කලාපයේ ඡායාරූප ගැනීමට පවා දැන් තහනම්ය. ඡායාරූප ගැනීමට අප ගත් උත්සාහය හමුදාව වළක්වනු ලැබීය.
අප නැවත සිහිපත් කළ යුත්තේ මෙතරම් ආරක්ෂාව යෙදවීමට, කුඹුක්ගහ දූවේ පිහිටා තිබෙන්නේ හමුදාපතිවරයාගේ නිල නිවස නොවේ. පාර්ලිමේන්තුවේ ආරක්ෂාව සඳහා වෙනම නාවික හමුදා ඒකකයක් යොදවා ඇත.
මෙතෙක් කාලයක් මෙම අභය භූමියේ පෞද්ගලික නිවාස ඉදිකිරීම් පැවතුණද මෙවැනි විශාල පාරිසරික හානියක් සිදු වූ පළමු අවස්ථාව මෙයයි.
“අභය භූමියක් තුළ ඔය ආකාරයේ ඉදිකිරීමක් හෝ ගොඩ කිරීමක් සිදු කරනවා නම් වන සත්ව හා වෘක්ෂලතා ආඥා පනතට අනුව සංඥෙය වරදක් සේ සලකනවා. එවැනි වරදක් කරන පුද්ගලයෙක් වරෙන්තුවක් නොමැතිව අත්අඩංගුවට ගැනීමේ හැකියාව තියනවා. ඒ සඳහා වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට බලය තියනවා.’ එසේ පවසන්නේ පරිසරවේදී සජීව චාමිකරය.
‘රජයට අයත් ඉඩම් වෙන්න පුළුවන්, පෞද්ගලික ඉඩමක් වෙන්න පුළුවන් ජාතික පාරිසරික පනතට අනුව අභය භූමියක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති ප්‍රදේශයක් තුළ හෝ මායිමේ සිට මීටර් 100 ක් තුළ සීමාවේ කුමන හෝ සංවර්ධන කටයුත්තක් කරනවා නම් පරිසර බලපෑම් තක්සේරු ක්‍රියාවලියට යටත්ව අනුමැතිය අරගන්න අවශ්‍යයි. මේ පරිසර ඇගයීම් වාර්තාව සකස් කිරීම සඳහා වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව, වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව, ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලය, දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාලය, ගොවිජන සේවා දෙපාර්තමේන්තුව හා පුරා විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව ආදි රාජ්‍ය ආයත සම්බන්ධ වෙනවා. ඒ සියලු ආයතනවල අධීක්ෂණයෙන් පස්සේ තමයි මෙවැනි ඉදිකිරීමකට අවසරය ලබා දිය යුතු වන්නේ. කෙසේ වෙතත් හිමි වෙන්නේ කොන්දේසි සහිත අවසරයක් පමණයි. ඉඩමේ හිමිකරුට කැමති, කැමති ආකාරයට සංවර්ධනය කරන්න බෑ. එපමණක් නොවෙයි ඒ ඉදිකිරීම් ක්‍රියාවලිය අතරතුර ඒ ක්‍රියාවලිය කොන්දේසි ප්‍රකාරව සිදු වෙනවාද කියලා ඉහත කී ආයතන විසින් පසු විපරම් කළ යුතුයි.”
ඒ අනුව රක්ෂිත භූමි ප්‍රදේශයක ඉඩමක් පරිහරණය කරනවා නම් ඔය කොන්දේසිවලටත් අනුගත විය යුතුය. මෙම ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන අනෙකුත් ප්‍රදේශවාසීන් වාසය කරන්නේ ඒ කොන්දේසිවලට යටත්වය. පුංචි ඉදිකිරීමකටත් පෙර දීර්ඝ අවසර ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට යොමු වෙයි.■
