මෙය, ‘සැබෑ’ ජාතික ආණ්ඩුවක් බව ජනතාවට පෙන්නුම් කිරීමට බෙහෙවින් ආශා කරන ආණ්ඩුවකි. රටේ සංවර්ධනය ගැන මෙන්ම, සංස්කෘතික සහ සමාජීය වශයෙන්ද තමන්ට මඟපෙන්වන මතවාදය වශයෙන් ජාතිකවාදය පෙන්නුම් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු ආණ්ඩුවේ බොහෝ දෙනා උත්සාහ කරති. ගිය සියවසේ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේත්, මේ සියවසේ අද දක්වාමත් එසේ ජාතිකවාදී සංකල්පය ආණ්ඩුකරණය සඳහා බෙහෙවින් පාවිච්චියට ගත් රටවල් ගණනාවක් තිබේ. ඇමරිකාව පවා, ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප්ගේ පාලන කාලයේ ඉතා විකාරසහගත ලෙස ‘ජාතිකවාදී’ වීමට බැලුවේය. එය අවසන් වුණේ, ඇමරිකානු ජනතාව විසින්ම ඔහුව පරාජයට පත්කරවීමෙනි.
ජාතිකවාදියෙකු යනු, තමාගේ ජාතිය සමග අත්යන්තයෙන් අනන්ය වීමට බලන සහ වෙනත් ජාතීන්ගේ අවශ්යතා ගැන නොතකමින් තමන්ගේ ජාතියේ අවශ්යතාවන් මුදුන්පමුණුවා ගත හැකි යැයි විශ්වාස කරන කෙනෙකි. එම විශ්වාසයට තුඩුදෙන කොන්දේසි දෙකක් තිබේ. එකක් වන්නේ, තමන්ගේ ජාතිය (රට) කෙරෙහි වන ළැදියාවයි. ඒ ගැන කිසිවෙකු fදාස් නොකියනු ඇත. දෙවැන්න වන්නේ, වෙනත් ජාතීන් (රටවල්) ගැන නොතකමින් තමන්ගේ අර කියන ළැදියාව ඔස්සේ රට සංවර්ධනය කළ හැකි බවට සහ සමාජ ප්රගතියක් ඇති කරගත හැකි බවට දරන විශ්වාසයයි. ජාතිකවාදියාට පාර වැරදෙන්නේ, මේ කියන දෙවැනි කාරණයේදී ය.
අපි එය තත්කාලීන සාදෘශ්යයකින් පැහැදිලි කරගනිමු: මම සහ මගේ දරුවෝ කෝවිඩ් එන්නත විදගෙන සිටිමු. ඒ නිසා මට දැන් බයක් නැත. එහෙත් මගේ අසල්වැසියන් එසේ එන්නත ලබාගෙන නැත. මම ඒ ගැන කිසි තැකීමක් නොකරමි. සමහරවිට, එසේ ඔවුන්ට එන්නත නොලැබීම මගේ රහස් සතුටටත් හේතුවක් විය හැකිය. මන්ද යත්, මට ඊර්ෂ්යා කරන, මට වෛර කරන එවුන්ද ඒ අතරේ සිටින නිසා කෝවිඩ් හැදී ඉන් එකෙකු හෝ මියගියොත් එය මට සතුටක්ද විය හැකි බැවිනි. (කෝවිඩ් වසංගතයේ මුල් අවධියේ අපේ එක් වාචාලයෙක් ඇමරිකාවට සහ බටහිරට ඇඟිල්ල දිග් කරමින් ඇත්තෙන්ම එසේ කීවේය: “අපිට කෙලවන්න ආපු උන්ට හොඳ වැඩේ!”). එහෙත්, කලක් යන විට මගේ අසල්වැසියන් සේම තවත් රටවැසියෝ දසලක්ෂ ගණනින් එන්නත නැතිකමින් මේ වසංගතයට ගොදුරු වෙති. දැන්, මගේ ළමයින්ට පාසල් යාමට බැරි ය. මන්ද යත්, පාසල් වසා ඇති බැවිනි. මට සහ ළමයින්ට කෑමට බීමට කිසිවක් නැත. මන්ද යත්, ගොවියන්, නිෂ්පාදකයන් සහ සේවාදායකයන් රෝගී වී ඇති නිසා කඩසාප්පු සියල්ල වසා ඇති බැවිනි. මගේ දරුවෙකුට සෙංගමාලය වැළඳී ඇත. මගේ බිරිඳට පිළිකාවකි. මට හදිසි හෘදයාබාධයක් ඇති විය. එහෙත්, අප කිසිවෙකුට ප්රතිකාර නැත. හේතුව, කෝවිඩ් රෝගීන්ගෙන් රෝහල් පිරී ගොස් ඇති නිසාත්, වෛද්යවරුන් ආදි සෞඛ්ය සේවකයන් විශාල සංඛ්යාවක් කෝවිඩ් රෝගයට ගොදුරු වී ඇති නිසාත් ය.
ඉහතින් කී ‘මම’ මගේ පවුලට ආදරය කෙළෙමි. එහෙත් ඒ මෝඩ ආකාරයෙනි. එයට අප කියන්නේ අනාදරය කියා ය. නූතන ලෝකයේ ජාතිකවාදියා යනු එවැන්නෙකි. (තව අඩියක් ඉදිරියට ගිය විට මේ ජාතිකවාදියා තුළින් ඔබට ‘ජාතිවාදියෙකු’ හමු වෙයි. එහිදී සිදුවන්නේ, අප ඉහතින් කී තමාගේ ‘ජාතිය’ යන්න තමාගේ ‘රට’ යන අර්ථයෙන් ගන්නවා වෙනුවට, තමාගේ වර්ගය (සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් ආදි) වශයෙන් ගෙන ආධානග්රාහීව කටයුතු කිරීමයි. එය තවත් භයානක ය.
ස්වෛරීත්වය ජාතිකවාදියාගේ බලපත්රයක්ද?
නූතන ජාතිකවාදීන් පාවිච්චි කරන සම්භාව්ය අවියක් තිබේ. එය හැඳින්වෙන්නේ ස්වෛරීත්වය නමිනි. එයින් අදහස් කෙරෙන්නේ, වෙනත් රටවල්වලින් නිදහස්, වෙනත් රටවල්වලට අතපෙවිය නොහැකි පරමාධිපත්යයක් රටකට ඇති බවයි. ඒ අනුව, තමන්ගේ රට ඇතුළේ තමන්ට අවශ්ය පරිද්දෙන් කටයුතු කිරීමේ අයිතියක් හැම රටකටම ඇතැයි ඇඟවෙයි. ඒ අයිතිය ගැන වෙනත් රටක් කතා කළොත්, එය ‘අභ්යන්තර කටයුතුවලට ඇඟිලි ගැසීමක්’ වශයෙන් හැඳින්වෙයි.
ජාතික රාජ්යයන් රාශියකින් සමන්විත ලෝකයක මෙය සංකල්පීය වශයෙන් ගරු කටයුතු පිළිගැනීමකි. මන්ද යත්, එසේ නොවුණහොත්, බලවත් රාජ්යයන් විසින් දුර්වල රාජ්යයන් කෙරෙහි අනිසි බලපෑම් ඇති කෙරෙනු ඇති බැවිනි. එම දුර්වල රාජ්යයන්හි නිදහස ඒ මගින් නැති කෙරෙනු ඇති බැවිනි. එහෙත් මේ කියන අභ්යන්තර නිදහස හෙවත් අභ්යන්තරික අයිතිය, ‘බලපත්රයක්’ විය හැක්කේ කුමන කරුණු අරභයාද, ඒ ‘බලපත්රයේ’ සීමාවන් කවරේද යන්න පිළිබඳවත් පිළිගත් සම්මතයන් නූතන ලෝකයා ඇති කරගෙන තිබේ. මූලික අයිතීන් සහ මානව හිමිකම්, ජාත්යන්තර මානව නීති, යුද අපරාධ සහ මනුෂ්යත්වයට එරෙහි අපරාධ ආදී කරුණු පිළිබඳ පොදු එකඟත්වයක් ලෝකයේ අද ඇති වී තිබෙන්නේ එබැවිනි. ඒ නිසා, ලංකාවේ ආණ්ඩුව යුද්ධ කෙළේ ත්රස්තවාදී ව්යාපාරයක් සමග වුවත්, ඒ ව්යාපාරයේ යම් ත්රස්තවාදියෙකු ආණ්ඩුවේ හමුදාවට යටත් වූ පසුව හෝ භාර වූ පසුව ඝාතනය කර තිබේ නම් එය යුද අපරාධයක් නොවෙතැයි කීමට හැකියාවක් අර ‘බලපත්රයෙන්’ නොපැවරෙයි. මේ සතියේ එක දවසක් ඇතුළත සියයකට වැඩි නිරායුධ සිවිල් වැසියන් සංඛ්යාවක් ඝාතනය කළ මියන්මාරයේ (බුරුමයේ) හමුදා ආණ්ඩුවට එරෙහිව වෙනත් රටවල් විරෝධය පෑම, මියන්මාරයේ ‘අභ්යන්තර කටයුතුවලට ඇඟිලි ගැසීමක්’ හෝ මියන්මාරයේ ‘ස්වෛරීත්වයට අතපෙවීමක්’ හෝ වන්නේ නැත.
මෙයින් පෙනී යන්නේ, එක පැත්තකින්, නූතන ලෝකය තුළ ජාතිකවාදය ප්රායෝගිකව ක්රියාවේ යෙදවීමේ හැකියාවක් නැති බවත්, අනිත් පැත්තෙන්, ඒ ජාතිකවාදයේ නෛතික හව්හරණයක් වශයෙන් ස්වෛරීත්වය හෝ පරමාධිපත්යය වැනි සංකල්ප කෝකටත් තෛලයක් වශයෙන් පාවිච්චියට ගත නොහැකි බවත් ය.
එහෙත් ජාතිකවාදයේ ජනකාන්ත ආකර්ෂණීයත්වක් තිබේ. කාලයක් බටහිර යටත්විජිත වශයෙන් පැවති ඉන්දියාව සහ ලංකාව වැනි රටවල එය විශේෂිතයි. ජාතිකවාදයේ නූතන අවධිය, යටත්විජිත නිදහස ලැබීමත් සමග ආරම්භ වීමෙන් එය මනාව පෙන්නුම් කෙරේ. ඉන්දියාව වැනි රටවල් ඉංග්රීසීන්ගෙන් නිදහස ලබා ගැනීම සඳහා ගෙන ගිය අරගලයේ ආත්මය වුණේ ජාතිකවාදයයි. එය ස්වාභාවික ප්රපංචයකි. විදේශිකයෙකුගේ ග්රහණයට යටත්ව සිටින රටක්, ඒ ග්රහණයෙන් ගැලවීමට ගෙන යන ඕනෑම අරගලයක් අනිවාර්යයෙන් ජාතිකවාදී වන්නේය. එදා ගාන්ධිගේ අරගලය තුළ දේශපාලනික ජාතිකවාදය පමණක් නොව ආර්ථික සහ සංස්කෘතික ජාතිකවාදයත් තිබුණි. සුද්දාගේ භාණ්ඩ සහ සේවාවන් වර්ජනය කරමින්, දේශීය වශයෙන් සියල්ල නිපදවා ගැනීමට ගන්නා උත්සාහයන් ඉන්දියානු නිදහස් අරගලය තුළ දක්නට ලැබුණි. එම ජාතිකවාදය එදා එතරම් අවුලක් නොවුණි. හේතුව, ලෝකය ඒ වන විටත් පැවතියේ විසුරුණු කෑලි වශයෙනි. එනම් මුළු ලෝකයම තනි හුයකින් බැඳෙන එකම ගම්මානයක් බවට පත්වී නොතිබුණු බැවිනි.
ලෝකය ගම්මානයක් බවට අද පත්ව ඇතත්, තවමත් ලංකාව වැනි රටක ජාතිකවාදයේ දේශීය ආකර්ෂණයක් තිබේ. ඊට එක් ප්රධාන හේතුවක් වන්නේ, නොවිසඳුණු ජාතික ප්රශ්නයක් අප තවමත් දරාගෙන සිටීමයි. අද ශ්රී ලාංකික දෙමළ ඩයස්පෝරාව, යුද්ධයෙන් වින්දිතභාවයට පත් ප්රජාවක් වෙනුවට, ලංකාවට හතුරු ප්රජාවක් වශයෙන් සිංහල කතිකාව තුළ නාමකරණය කිරීම පහසු වී ඇත්තේ එබැවිනි.
ජාතිකවාදය සහ හමුදා චින්තනය
ලංකාවේ වර්තමාන ප්රශ්නය, මෙතැනින් තවත් එහාට ගමන් කරයි. එය සිදුවන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ආගමනයත් සමගයි. ජාතිකවාදයේ පාරම්පරික සහකරුවා වන හමුදා චින්තනය ඔහු තමා සමග කරලියට ගෙනාවේය. ජිනීවා නුවර සාකච්ඡාවට ගැනුණු යුද අපරාධ සහ වෙනත් වගවීම් පිළිබඳ කාරණාවල ප්රධාන නිමිත්තක් වන හමුදාව, ගෝඨාභය පාලනය තුළ, නිදහසෙන් පසු ලංකාවේ මින් පෙර නොවූ විරූ ආකාරයකින් රාජ්යකරණයට සම්බන්ධ කරගැනීම, අපේ ප්රශ්නය තවත් අවුල් කෙළේය.
ආණ්ඩුව කටයුතු කෙළේ ජිනීවා නුවරදී ජයග්රහණයක් අත්කරගැනීමට නොලැබෙතොත්, එම පරාජය පවා ජාතිකවාදී තලයක ජයග්රහණයකට හරවා ගැනීමේ විශ්වාසයකිනි. බටහිර ලෝකයා ලංකාව ගිල ගැනීමට බලා සිටින බවත්, තමන් වැනි කෙනෙකු නායකත්වයේ සිටින තාක් කල්, තමන්ගේ රට යටපත් කරගැනීමට ඒ මහජාතීන්ට ඉඩ නොදෙන බවටත් පුරසාරම් කීමට දේශපාලනඥයෙකුට හැකියාව තිබේ. ජිනීවා සටන මුල සිටම, පරාජයකින් අවසන් වන බව ආණ්ඩුව දැනගෙන සිටියේය. කළ යුතුව තිබුණේ පරාජය අවම කරගැනීමයි. එහෙත් ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ජාතිකවාදී චින්තනය එවැන්නකට ඉඩ නොදෙයි. ඔහු සහ ඔහුගේ උපදේශකයෝ ජාත්යන්තර ප්රජාව තරහ කරගත්හ. යහපාලන ආණ්ඩුව, මානව හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් ජාත්යන්තර ප්රජාව සමග සාකච්ඡාවෙන් සහ සම්මුතියෙන් අතරමැද එකඟත්වයක් ඇති කරගැනීමට ගෙන තිබූ ප්රයත්නය, බලයට පත්වූ සැණින් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආපස්සට හැරවීය. ඒ, එතෙක් ලංකා රාජ්යය ජාත්යන්තර ප්රජාව සමග ඇති කරගෙන සිටි ජිනීවා (30/1) සම-යෝජනාවෙන් ඉවත් වීමෙනි.
ඊළඟට, ලංකාවේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ වගවීම ගැන ජාත්යන්තරය සමග ගනුදෙනු කිරීමට ඔහු පත්කෙළේ, එවැනිම මානව හිමිකම් වගවීමක චුදිතයෙකුව සිටි පුද්ගලයෙකි. ජිනීවා නුවරට ඔහු පත්කළ අපේ නිත්ය නියෝජිත සී. ඒ. චන්ද්රප්රේම මීට දශක කිහිපයකට පෙර ලංකාවේ දකුණේ ප්රචණ්ඩ නැගිටීම මර්දනය කිරීමේ කාර්යයේදී නොනිල කාර්යභාරයක් ඉෂ්ට කළ කෙනෙකු වශයෙන් චෝදනාවට ලක්ව සිටින කෙනෙකි. ඔහු ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ගැන ‘ගෝඨාගේ යුද්ධය’ නමින් ප්රශස්ති කෘතියක් රචනා කොට තිබේ. ඊට ප්රතිඋපකාරයක් ඔහුට කළ යුතුව තිබුණි නම්, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් සහ වගවීම් පිළිබඳ සාකච්ඡා කෙරෙන ජිනීවා නුවර වෙනුවට වෙනත් නුවරක තානාපතිවරයෙකු වශයෙන් ඔහු පත්කළ හැකිව තිබුණි. එහෙත් ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ජාතිකවාදී, අධිකාරීවාදී සහ මිලිටරි මානසිකත්වය ඊට ඉඩ නොදෙයි. ඒ මානසිකත්වය ඉල්ලා සිටින්නේ, ‘කැත්තට පොල්ල’ න්යායකි. ඒ අනුව, වර්තමාන ජිනීවා සාකච්ඡාව ආරම්භයේදී අපේ ආණ්ඩුවේ ඒ නියෝජිතයා සිය අදහස් දැක්වීම පටන්ගත්තේම, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස්වරිය, ධනපති රටවල කුලියට සේවය කරන පුද්ගලයෙක් ය යන සාහසික චෝදනාව නඟමිනි. එය ජාත්යන්තර ප්රජාවේ බලවත් අප්රසාදයට හේතු විය.
ජාතිකවාදය සමග ජාතිවාදය අත්වැල් බැඳගැනීම
දේශපාලනඥයන් කවදත් කපටි පිරිසක් බවට විශ්වාසයක් තිබේ. එසේ නම්, ජිනීවා සමුළුව සති කිහිපයකින් පැමිණීමට නියමිතව තිබියදී, කිසිදු විද්යාත්මක පදනමකින් තොරව, හුදෙක් සිංහල ජාතිවාදී සුළුතරයකගේ පටු උවමනාවකට, මුස්ලිම් මළසිරුරු ආදාහනය කිරීම අනිවාර්ය කෙළේ ඇයි? ලංකාවට පක්ෂව ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමට සිටි මුස්ලිම් රටවල් ඒ හේතුව නිසා ලංකාවට විරුද්ධව ඡන්දය පාවිච්චි කරන තත්වයකට තල්ලු කිරීම හෝ ලංකාවට පක්ෂව ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමෙන් වැළකී සිටින තත්වයක් ඇති විය හැකි බව හෝ නොදැනුණේද? ගෝඨාභයවාදීන් ඊට දිය හැකි පිළිතුරක් තිබේ. එනම්, තමන් සම්මත අර්ථයේ දේශපාලනඥයන් නොවන නිසා, ‘වියත්‘ ආකාරයෙන් ඒ ප්රශ්නය දෙස බැලීම වැදගත් සේ සැලකූ බවයි. තවද, ජාත්යන්තර තලයේ තමන්ගේ අවශ්යතාවකට වඩා දේශීය වශයෙන් තමන්ගේ ජනතාවගේ ආරක්ෂාව මුල්තැන්හි ලා සැලකූ බවයි. එසේ නම්, පාකිස්තානු අගමැතිවරයාගේ ලංකා සංචාරයෙන් පසු ඒ ආස්ථානය වෙනස් කෙළේ ඇයි? එවැන්නකටත් ‘වියතුන්’ උත්තර බඳිනු ඇත. එනම්, ඒ වන විට අලුතින් සොයාගෙන තිබූ විද්යාත්මක කරුණු මත පදනම්ව භූමදානය සඳහා පසුව අවසරය දුන් බවයි. එසේ නම්, ඒ භූමදානය කිරීම්, මුලින් උතුරේ දූපතකටත්, දෙවැනුව නැගෙනහිර විශේෂ කලාපයකටත් සීමා කිරීමට නිර්දේශ කෙළේ ඇයි? ඒ ප්රදේශ දෙකම, සිංහලයන් වාසය නොකරන, සුළු ජාතීන් පමණක් වාසය කරන ප්රදේශ වන්නේය යන්න සැඟවිය හැකි රහසක් නොවේ.
ඊළඟට, ජිනීවා ඡන්දයට සතියකට කලින්, මුස්ලිම් කාන්තාවන්ගේ නිකාබ් සහ බුර්කා ඇඳුම ලංකාවේ තහනම් කිරීම සඳහා වන කැබිනට් පත්රිකාවකට තමන් අත්සන් කළ බව රාජ්ය ඇමති සරත් වීරසේකර කියා සිටියේය. මුස්ලිම් රටවල ඡන්දයක් ජිනීවා නුවරදී තමන් වෙනුවෙන් අපේක්ෂා කරන ආණ්ඩුවක් එවැනි යෝජනාවක් මේ අවස්ථාවේ ගෙනෙනු ඇත්ද? නැවතත්, ඔවුන් කලින් උත්තරයම දෙනු ඇත. එනම්, තමන්ට රටේ ආරක්ෂාව වැඩියෙන් වැදගත් බවයි. එසේ නම්, ජිනීවා ඡන්දයට දින දෙකකට කලින්, එවැනි යෝජනාවක් ගැන තමන් සිතා බලා නැතැයි නැවත වරක් ආණ්ඩුව විශේෂ ප්රකාශ නිකුත් කෙළේ ඇයි?
මේ සියල්ලෙන් පෙනී යන්නේ, නූතන ජාත්යන්තර ප්රමිතීන් සහ සම්මතයන් සමග මේ කියන ජාතිකවාදය අමු විකාරයක් විය හැකි බව ය. දැන් අවසානයේ ජිනීවා නුවරදී සිදුව ඇත්තේ කුමක්ද? මෙතෙක් කල් ලංකාවේ වෙසෙන යුද අපරාධ හෝ වෙනත් වැරදි සම්බන්ධයෙන් චෝදනාවට ලක්ව සිටි පුද්ගලයන්ට මෙතෙක් තිබූ ආරක්ෂාව පවා ඉවත් කරගැනීමයි. ජිනීවා යෝජනාව සම්මත වන දිනය වන තෙක්, එවැනි පුද්ගලයන් වෙනත් රටක නඩු විභාගයකට ලක්කළ හැකි තත්වයක සිටියේ නැත. අඩු වශයෙන්, එසේ කරන්නේ යැයි ජාත්යන්තර ප්රජාව කියා තිබුණේ නැත. දැන් මෙදා සැරේ ජිනීවා යෝජනා සම්මතයෙන් සිදුව ඇත්තේ ඉදිරියේදී එවැනි පුද්ගලයන් වෙනත් රටක අධිකරණයක් වෙත පැමිණවීමට ජාත්යන්තර අවසරයක් ලැබී තිබීමයි. වෙනත් විදිහකින් කිවහොත් ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ජාතිකවාදී විදේශ ප්රතිපත්තිය තුළ, ලංකාවේ චුදිත පුරවැසියන් පිරිසකට මෙතෙක් නොතිබුණු ජාත්යන්තර අනාරක්ෂාවක් දැන් ඇති කොට තිබෙන බවයි.■
