- මේඉඩම් බදු දුන්නේ පසුගිය රජය ගත් තීන්දුවකට අනුව බවත් මේ වන විට රඹකැන් ඔය රක්ෂිතයේ බඩ ඉරිඟු වගා කිරීම නවතා දමා ඇති බවත් රාජ්‍ය අමාත්‍ය සිරිපාල ගම්ලත් මාධ්‍යට පවසා තිබිණි. ඇමතිවරයා එසේ පැවසුවත් සමාගම්වලට ලබා දුන් රඹකැන් ඔය රක්ෂිතයේ ඉඩම් බොහෝමයක් මේ වන විටත් ඩෝසර් කර එළි කර හමාරය.
- ‘මේ අක්කර 5,400 ක ප්‍රදේශයෙන් වැඩිම පාලන බලතල තිබෙන්නේ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට. එවැනි ප්‍රදේශයකට ඇතුල් වී වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීම, වගාබිම් ස්ථාපිත කිරීම, මාර්ග ඉදි කිරිම නීති විරෝධීයි. එසේම ජාතික පාරිසරික පනතට අනුව හෙක්ටයාර් එකකට වැඩි ප්‍රදේශයක් එළි කරලා යම්කිසි සංවර්ධනයක් කරනවා නම් ඒ සඳහා අනුමැතියක් ලබා ගත යුතුයි.
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
නැගෙනහිර පළාතේ අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ මහ ඔය ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයට අයත් රඹකැන් ඔය ජලාශයේ ජල පෝෂක ප්‍රදේශයේ ඉඩම් සමාගම් 15 කට බදු දීම පිළිබඳ මේ වන විට රටේම අවධානය යොමු වී තිබේ. මුන්දෙනුආර හරහා 1215 ක දිගින් හා මීටර් 25.5 ක් පළල වේල්ලක් ඉදි කර ඇති රඹකැන් ඔය ජලාශයේ ජල පෝෂක ප්‍රදේශය වර්ග කිලෝමීටර් 129.5 කි.
රඹකැන් ඔය ජලාශයෙන් කුඹුරු අක්කර 3000 ක් පමණ පෝෂණය වේ. පවුල් 4700 කට පමණ පානීය ජලය ලබා දෙයි. ඉඩම් අක්කර 5420 ක් බදු පදනම මත සමාගම් 15 කට ලබා දී තිබෙන්නේ එම ජලාශයේ ජල පෝෂක කලාපයෙනි. ගල්වලයාය, පොල්ලෙබැද්ද යන ප්‍රදේශවලිනි. මෙම ඉඩම් දැනට පවතින්නේත්, සමාගම්වලට ලබා දී තිබෙන්නේත් මහවැලි සංවර්ධන අධිකාරිය විසිනි. ඒ මහා පරිමාණයෙන් බඩ ඉරිඟු වැවීම සඳහාය. ඉඩම් අල්ලාගත් සමාගම් එම ඉඩම්වල ශාක කපා දමා සම්පූර්ණයෙන් එළි කර ඒ වටා අලිවැට ඉදිකර තිබේ. සමාගම්වලට ඉඩම් ලබා දී තිබෙන්නේ අවුරුද්දකට ඉඩම් අක්කරයක් සඳහා රුපියල් 1000 ක් අය කිරීමේ පදනම යටතේය. මේ ඉඩම් කොල්ලයේ යට වත්මන් රජයේ මැති ඇමතිවරුන් සිටින බව පසක් කිරීමට ඒ තක්සේරුවම ප්‍රමාණවත්ය.
සෙන්ට්‍රල් ඉංජිනියරින් කන්සල්ටන්සි බියුරෝ සමාගම සඳහා අක්කර 150 ක්, සීඩබ්ලිව්එස් හර්බල් ප්ලාන්ටේෂන් ප්‍රයිවෙට් ලිමිටඩ්සඳහා අක්කර 100 ක්, ලයිව්ස්ටොක් ඩිවලොප්මන්ට් සමාගම සඳහා 1270 ක්, මොරගොඩ ඇග්‍රො සර්විස් ප්‍රයිවෙට් ලිමිටඩ් සමාගම සඳහා අක්කර 500 ක්, ආර්එන්එන් ප්ලාන්ටේෂන් ලිමිටඩ් සමාගම සඳහා අක්කර 500ක්, ඇග්‍රිකල්චර් ඩිවලොප්මන්ට් සමාගම සඳහා අක්කර 100 ක් ලබා දී තිබේ.
මෙම රක්ෂිත ඉඩම් කාලයක් තිස්සේ ප්‍රද්ශවාසීන් හේන් ගොවිතැන සඳහා භාවිතා කළ ඉඩම්ය. පසුව වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව හේන් ගොවීන් ඒ භූමිවලින් ඉවත් කොට මායිම් දමා ඒවා වනාන්තර බවට පත් කලේය. හේන් කොටන ගොවීන්ට නඩු පවරමින්, පලවා හරිමින් දඩුවම් දෙමින් වන වගා කරමින්, අධීක්ෂණය කරමින් මෙම ඉඩම් රක්ෂිත වනාන්තර බවට පත කළේ මෙසේ සමාගම්වලට ලබාදීමටද යන ප්‍රශ්නය අපට පැන නැගේ.
මේ ඉඩම් බදු දුන්නේ පසුගිය රජය ගත් තීන්දුවකට අනුව බවත් මේ වන විට රඹකැන් ඔය රක්ෂිතයේ බඩ ඉරිඟු වගා කිරීම නවතා දමා ඇති බවත් රාජ්‍ය අමාත්‍ය සිරිපාල ගම්ලත් මාධ්‍යට පවසා තිබිණි. ඇමතිවරයා එසේ පැවසුවත් සමාගම්වලට ලබා දුන් රඹකැන් ඔය රක්ෂිතයේ ඉඩම් බොහෝමයක් මේ වන විටත් ඩෝසර් කර එළි කර හමාරය. කුඹුරු ඉඩම් අක්කර 3000 ක් හා ගොවි පවුල් 4700 ක් පෝෂණය වන ජලාශයක ජල පෝශක ප්‍රදේශක් මෙසේ එළි කිරීමට පෙර නිසි පරිසර ඇගයීම්ක් තක්සේරුවක් කළේ නම් මේ විනාශය මුල් අවස්ථාවේදීම නවතා ගන්නට තබිණි. එසේ වුවත් අස්සයා ලැන ගිය පසු ඉස්තාලය වැසීමේ න්‍යාය වත්මන් ආණ්ඩුවේ තේමාවය.
කුඹුරු ඉඩම් අක්කර 3000 ක් හා ගොවි පවුල් 4700 ක් පෝෂණය වන ජලාශයක ජල පෝශක ප්‍රදේශයක් නිසා මෙහි විශාල පාරිසරික වටිනාකමක් තිබේ. ජලාශයක ජල ධාරිතාව පවත්වාගැනීම සඳහා ජල පෝෂක ප්‍රදේශයක් ආරක්ෂාකරීම අත්‍යවශ්‍යය. අක්කර 5400 ක් පමණ වන මෙම භූමි ප්‍රදේශය වියළි මිශ්‍ර සදාහරිත වනාන්තර හා සැවානා තෘණ භූමිවලින් සමන්විතය. මෙම ප්‍රදේශය ආදිවාසි ජනතාව ජීවත්වන මුල්ලේගම, ගල්වලයාය හා පොල්ලේබැද්ද යන ගම්මානවලට යාබදව පිහිටා තිබේ. එම ප්‍රදේශවල ජනතාව තම එදිනෙදා අවශ්‍යතා සඳහා භාවිත කරන ප්‍රධාන වනාන්තර පද්ධතියකි. පාරම්පරික කිරි ගව පට්ටිකරුවන් 30ගේ කිරි ගවයින් 1500 ක පමණ ප්‍රධාන ආහාර බිමකි. අලි ඇතුන්ගේ ප්‍රධාන වාසස්ථානයකි. ප්‍රංශ රජයේ ආධාර යටතේ ඇල්ලේගොඩ ප්‍රදේශයේ ඉදිකිරීමට යෝජිත මුන්දෙනිආරු ජලාශයේ ප්‍රධාන ජල පෝෂක ප්‍රදේශය වන්නේ ද මෙම වනාන්තර හා තෘණ බිම් පද්ධතියයි.
සමාගම්වලට ලබා දුන් පසු එම ඉඩම්වලට ගවයින්ගෙන් වන හානිය නතර කිරීමට ප්‍රදේශයේ පොලීසිය සමාගම්වලට පොරොන්දු වී තිබේ. ජලාශයේ උපරිම ජල සීමාවේ සිට මීටර 200 ක කොටසක් වෙන්කර සෙසු ප්‍රදේශයේ බඩඉරිඟු වගා කිරීමට මහවැලි අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා අදාළ සමාගම්වලට අවස්ථාව ලබා දී ඇත.
මෙම ප්‍රදේශය වන අලි බහුලව ගැවසෙන ප්‍රදේශයක් බැවින් සමාගම් අල්ලාගත් ඉඩම්වල අලි වැට ඉදි කිරීම හේතුවෙන් අවට ගම්වාසීන් හා ඔවුන්ගේ ගොවි බිම් විශාල වශයෙන් වන අලි තර්ජනයට ලක් වීම වැලැක්විය නොහැකිය. ජලපෝෂක වනාන්තර සමාගම්වලට ලබා දීමෙන් ඉදිරියේදී සාම්ප්‍රදායික ගොවීන්ගේ වගාවන් සඳහා ජලය හිඟ වූ පසු එම ගොවීන් තම ගොවිබිම්වලින් ස්වයංව ඉවත් වීමට පසුබිම සැකසීමද මෙහි යටි අරමුණක් විය හැකිය. අලි ඇතුන්ගේ වාසස්ථාන සමාගම්වලට ලබා දී අලි ඇතුන් ගොවි ජනතාවගේ බිම්වලට පිවිසීමට සලස්වා ගොවි ජනතාවට කෘෂිකර්මාන්තයේ නිරත වීමට බාධා ඇති කර ඔවුන් වගා බිම්වලින් පළවා හැරීමට කටයුතු කිරීමය. ගොවි ජනතාව ඉවත් වූ පසු එම ගොවි බිම්ද සමාගම්වලට ලබා දිය හැකිය. සමාගම් ආරක්ෂක අංශ හා රාජ්‍ය ආයතනවල සහයෝගය ලබාගනිමින් ඔවුන්ට අවශ්‍ය ඉඩම්වලින් පාරම්පරික ගොවි ජනතාව ඉවත් කිරීමට කටයුතු කරමින් තිබේ.
මහවැලි අධිකාරියට හෝ සමාගම්වලට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව, පාරිසරික නීති හා ජාත්‍යන්තර සම්මුතීන් කඩකරමින් කටයුතු කිරීමට කිසිදු හැකියාවක් නැති බව පරිසරවේදී සජීව චාමිකර පවසයි.
‘මේ අක්කර 5,400 ක ප්‍රදේශයෙන් වැඩිම පාලන බලතල තිබෙන්නේ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට. එවැනි ප්‍රදේශයකට ඇතුල් වී වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීම, වගාබිම් ස්ථාපිත කිරීම, මාර්ග ඉදි කිරිම නීති විරෝධීයි. එසේම ජාතික පාරිසරික පනතට අනුව හෙක්ටයාර් එකකට වැඩි ප්‍රදේශයක් එළි කරලා යම්කිසි සංවර්ධනයක් කරනවා නම් ඒ සඳහා අනුමැතියක් ලබා ගත යුතුයි. මේ අනුව මහවැලි අධිකාරිය ජාතික පාරිසරික පනත, වන සංරක්ෂණ ආඥා පනත, පුරාවිද්‍යා ආඥා පනත උල්ලංඝණය කර තිබෙනවා.
අපි පැහැදිලිව කියනවා 1979 අංක 23 දරණ ශ්‍රී ලංකා මහවැලි අධිකාරියේ පනතේ කිසිම වගන්තියක වන සංරක්ෂණ ආඥා පනත, ජාතික පාරිසරික පනත, පුරාවස්තු ආඥා පනත උල්ලංඝණය කරමින් සමාගම්වලට ඉඩම් ලබාදෙන්න පුළුවන් කියලා සඳහන් වෙන්නෙ නැහැ.’
‘වර්තමානයේ සිදු වන බොහෝ මනුෂ්‍ය ක්‍රියාකාරකම් නිසා පරිසර පද්ධතියට සිදු වන විනාශය අති විශාලය. එම නිසා අනාගත පරපුරට සුරක්ෂිත පරිසර පද්ධතියක් තුළ ජීවත් වීමට ඇති අයිතිය ආරක්ෂා කිරීමේ වගකීම අපහට පැවරී තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ භූමිය භාවිතා කළ යුත්තේ ජනතාවගේ යහපැවැත්ම සඳහාය. මිනිසාට මෙන්ම අනෙක් සත්වයන්ටත් භූමියට ඇති අයිතිය සුරක්ෂිත කරන භාරකරුවකු ලෙස රජය ක්‍රියා කළ යුතුය. එලෙසටම තමන් වෙනුවෙන් හඬක් නැගිය නොහැකි කොට්ඨාස, එනම් සත්වයන් හා ඉපදීමට සිටින අනාගත පරම්පරාව සඳහා භූමිය ආරක්ෂා කරන භාරකාරයන් ලෙසට රජය ක්‍රියා කළ යුතුය.’
යනුවෙන් වත්මන් ආණ්ඩුවේ ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ සඳහන් වුවද අද වන විට ක්‍රියාත්මක කරමින් පවතින්නේ ඊට ඉඳුරාම වෙනස් වැඩ පිළිවෙලකි. රටපුරා දේශපාලන අධාර කරුවන්ට සන්තෝසම් ලෙස මහා පරිමාණයෙන්වනාන්තර ඉඩම්, රක්ෂිත ඉඩම් ලබා දීමට වත්මන් රජය කටයුතු කරමින් සිටින බව පෙනේ.■
