දැන් ජිනීවාවල තත්වය මොකක්ද?
අප කතා කරන මොහොත වන විට ලංකාව සම්බන්ධයෙන් සම්මත කරන යෝජනාව සාකච්ඡා කරමින් යනවා. එහි ලිඛිත පිටපත් සාකච්ඡා සැසි වාර තුනක් හරහා ජිනීවා නගරයේදී සිදු වී තිබෙනවා. මේ සාකච්ඡාවට ඒ යෝජනාව ඉදිරිපත් කරන පාර්ශ්වයන්ගේ සාකච්ඡාව ඉදිරිපත් කරලා තියෙනවා. ලංකාවේ රජයේ නියෝජිත සී.ඒ. චන්ද්‍රප්‍රේම මහතාගේ අදහස් පවා ඒ පිළිබඳ ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. ඒ වගේම එයට සහයෝගය දෙන රටවල් සහ එයට සහයෝගය නොදෙන රටවල් තමන්ගේ අදහස් විවිධ අයුරින් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මහ කොමසාරිස්වරිය මීට පෙර යෝජනාව අනුව යම් වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළා. එහි ඈ සඳහන් කර තියෙනවා ලංකාවේ බලාපොරොත්තු වූ ආකාරයට වගවීම සහ වගකීම කියන කරුණු කාරණා සම්බන්ධයෙන් මැදිහත් වුණේ නෑ කියන එක. මැදිහත් නොවුණේ 2015-2019 කියන කාල වකවානුවේදී. ඒ අනුව මේ කාරණා පිළිබඳ වගකීම අලුත් ආණ්ඩුව පමණක් නෙවෙයි. සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලන කාලයටත් අදාලයි. ඒ සම්පූර්ණ කාලයේදී කළ යුතු දේවල් නොකිරීම නිසා එන්නා වූ ගලායෑමක් හැටියට තමයි 2020-21 ක්‍රියාවලිය දකින්නේ. එය එක ආණ්ඩු පාලනයක් පිළිබඳ කාරණයක් හැටියට මම දකින්නේ නෑ. විශේෂයෙන්ම අතුරුදන් වූ තැනැත්තන් පිළිබඳ කාරණයේදී. මොකද ඒක දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ නොවිසඳුණු ප්‍රශ්නයක්. ඒක මේ ආණ්ඩුවේ දෙයක් නෙවෙයි.
ඔබ අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේ කටයුතු කළා. ඒ ගැනත් වාර්තාවේ සඳහන්..
ඒ කාර්යාලයේ ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ හැරී බැලීමක් තමයි කරලා තියෙන්නේ. ඒ කාර්යාලය පිහිටුවීම හොඳයි. ඒකට මුදල් වෙන් කිරීම හොඳයි. ඒත්, ඒ කාර්යාලයට සත්‍ය හොයන්න අවශ්‍ය දේශපාලන වටපිටාව 2015 රජය පවා සැකසුවේ නෑ. අවංක ආකාරයට සිදු වුණේත් නෑ. අතුරුදන් තැනැන්තන් පිළිබඳ කාර්යාලය පිහිටුවීමෙන් පස්සේ හිටපු ජනාධිපතිතුමා නිරන්තරයෙන් කීවේ ඒ කාර්යාලයේ කටයුතු පිළිබඳ තමා වග කියන්නේ නෑ කියලා. ඒක හරි, ඒක ස්වාධීන ආයතනයක් වන නිසා. ඒත් අවශ්‍ය දේශපාලන ශක්තිය, වාතාවරණය නිරන්තරයෙන් අපට ලැබුණේ නෑ.
අනෙක් ආයතනය හාණි පූර්ණ කාර්යාලය..
ඒක අන්තිම මොහොතේ හැදුවේ. ඒක ගැන හරියට හාණි පූර්ණ ප්‍රතිපත්තියත් 2019 වෙනකොට අනුමත වෙලා තිබුණේ නෑ. ලැයිස්තුවක් හදා තිබුණේ නෑ. ඒ නිසා වින්දිතයන්ගේ පැත්තෙන් මැසිවිලි කියන එක සාධාරණයි. ඒ වගකීම ගෝඨාභය රාජපක්ෂවත් මහින්ද රාජපක්ෂවත් ගන්න ඕනෑ නෑ. මේක යුගයක කටයුත්තක් හැටියට, රටේ ජීවත් වෙන ජන සමූහයේ වගකීමක් හැටියට නොබැලීම තමයි වින්දිතයන්ගේ ඛේදවාචකය.
හැම පැත්තේම අය වග කියන්න ඕනෑ..
යුද්ධය ගලා ගියේම ඔය සියළු ජනාධිපතිවරුන්ගේ සහ අගමැතිවරුන්ගේ කාලවලදී. මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් සිදු වුණේ දශක තුනක ඉඳලා. එල්ටීටීඊ සංවිධානයේ ක්‍රියාකාරීත්වය ගලා ගියා දිගු කාලයක් තිස්සේ. වින්දිතයන් ගැන එල්ටීටීඊ සංවිධානයත්, ලංකාවේ සියළු පාලනයන් වගේම අපි හැමෝම වග කියන්න ඕනෑ.
මේ ප්‍රශ්නය බලන්න ඕනෑ දුක් වින්ද මිනිසුන්ගේ පැත්තෙන්..
ඔව්, වින්දිතයන්ගේ පැත්තෙන් තමයි බලන්න ඕනෑ. අසූනවයේ වින්දිතයන් හිටියා. අනූවේ වින්දිතයන් හිටියා. එක් මොහොතක සිංහල වින්දිතයන් වැඩියි. තව මොහොතක දෙමළ වින්දිතයන් වැඩියි. එක් මොහොතක මුස්ලිම් වින්දිතයන්ටත් පීඩා විඳින්න වුණා. ඒ වින්දිතයන් වෙනුවෙන් පරීක්ෂණ කිරීම, අපරාධ නඩු විධිවිධාන සංග්‍රහය යටතේ කටයුතු කිරීම, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ කටයුතු කිරීම පිළිබඳ කාරණා කාර්යක්ෂමව සහ කාල සටහනක් යටතේ සිදු වුණේ නෑ. උදාහරණයක් හැටියට ත්‍රස්තවාදියෙක් හැටියට කෙනෙක් ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ අත්අඩංගුවට ගත්තාම ඔහුගේ නඩුව අවුරුදු විස්සක් තිස්සේ විසඳෙන්නේ නැත්නම් ප්‍රශ්නයක්. අවුරුදු දහයක්, දහතුනක් චෝදනා ගොනු නොකර තියාගැනීම පිළිගන්න පුළුවන්ද. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය මේ ගැන යෝජනාවක් ගෙනාවේ නැහැ කියමු. ඔය යෝජනාව පැත්තකට දාන්න. සාමාන්‍ය විදියට අපේ රටේ අධිචෝදනා ගොනු නොකර බන්ධනාගාර පිරී ඉතිරිලා යෑම ලාංකිකයන් හැටියට පිළිගන්න පුළුවන් තත්වයක්ද.
නිසි ක්‍රමවේදයක් හදන්න කියලා සුද්දන් කියන්න ඕනෑද. අපටම ආවේණික අධිකරණ පද්ධතියක් තියෙනවා. සුද්දන්ගෙන්ම ආ එකක් වුණත්, ඒක අපට අවශ්‍ය විදියට සංශෝධනය කරගන්නවා කියන්නේ, රාජනීතිය යළි හැදීම නෙවෙයිනේ. අපි වෙනස් කරගන්නවා කියන්නේ නූතන ලෝකයේ පවතින මානව හිමිකම් සන්දර්භය තුළ සියළු දෙනාටම අයිතීන් තියෙනවාය කියන දර්ශනය මත අපරාධ පිළිබඳ මැදිහත් වීම. සිවිල් නඩු පිළිබඳ මැදිහත් වීම. කාන්තා අයිතීන් පිළිබඳ මැදිහත් වීම. ආගමික අයිතීන් පිළිබඳ මැදිහත් වීම.
සමහරුන් අහන්නේ ත්‍රස්තවාදීන්ට මොන මානව හිමිකම්ද කියලා..
ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේදීත් ජාත්‍යන්තර මූලධර්මයන් හා සම්මුතීන් තියෙනවා. මානව හිමිකම් කියලා කියන්නේ විශ්වීය වශයෙන් පිළිගත්තා වූ මිනිස් අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කරන විධිවිධානයන්. මේවා කරන්න කියන එක එක්සත් ජාතීන්ගේ හා පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ නිත්‍ය නියෝජිත රටක්. ඒ ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා සහ සම්මුතීන් පිළිගන්නා රටක්. ඒවා අනුව කටයුතු කරන්න විශේෂ යෝජනා ඕනෑ නැහැ. මානව හිමිකම් කොමිසමේ අතුරුදන්වුවන් පිළිබඳ ලියකියවිලි මෑත කාලයේ ගොඩ ගැහුණා. එක්තරා යුගයකදී මානව හිමිකම් කොමිසම වැඩි වෙලාවක් ගත කළේ ගුරුවරුන්ගේ, ලිපිකරුවන්ගේ හා පොලිස් නිලධාරීන්ගේ ස්ථාන මාරු ගැන.
අතුරුදන්වූවන්ගේ පවුල් අධිකරණයට ගියාම හබයාස් කෝපුස් දිගින් දිගටම කල් ගියා. නීතිඥවරියක් හැටියට මම කටයුතු කරපු යුගයේ ඉඳලා මගේ අත්දැකීම ඒකයි. පොලීසියෙන් තොරතුරු ලැබුණේ නෑ කියයි, සීඅයිඩී පරීක්ෂණය කල් ගියා කියයි. පැය විසිහතරකින් විසඳන්න අමාරු බව ඇත්ත. ඒත්, නඩු ඕනෑවට වඩා කල් නොයන විදියට කරන්න නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවට වගකීමක් තිබුණා. අන්තිමේ වින්දිතයන් තමන්ට තිබුණ අනිත් මාවත වන ජාත්‍යන්තර මාවතට යොමු වුණා.
ජාත්‍යන්තරයට ගියේ කවදා ඉඳන්ද?
අසූනවයේදී මහින්ද රාජපක්ෂ සහ වාසුදේව නානායක්කාර තමයි මුලින්ම ප්‍රශ්නය ජාත්‍යන්තරයට ගෙනිච්චේ. ජේ.ආර්. ජයවර්ධනලාගේ එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව මේ සම්බන්ධයෙන් නොසලකා ඉන්නවා කියලා මහින්ද තමයි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට මුලින්ම කීවේ. ඉස්සෙල්ලාම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලයට ලංකාව ගැටගැහුවේ ඔවුන්.
ඒ කියන්නේ ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් රේඩාර් එකට ලංකාව..
ලංකාව අහු වුණේ අසූනවයේදී. මහින්දයි වාසුයි තමයි මානව හිමිකම් රේඩාර් එකට ලංකාව දැම්මේ. එදා ඉඳන් අද වෙනතුරු අපි ඒ රේඩාර් එකෙන් ගැලවුණේ නෑ. තාමත් එදා ප්‍රශ්න ගැන එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය අපෙන් අහනවා.
ඒ සියල්ලේම ප්‍රතිඵලයක් තමයි අලුත් යෝජනාව..
ඔව්, මේක මානව හිමිකම් නොතකන රටක් කියලයි අද කියන්නේ. එදා ඒ කටයුතු ස්වෛරීභාවයට ප්‍රශ්නයක් බව ඔවුන් කීවේ නෑ. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය තුළ එදා තිබුණ නීති තමයි අදත් තියෙන්නේ. ප්‍රඥප්තීන් පිළිබඳ කටයුතු කිරීමට අපි බැඳිලා ඉන්නවා. නූතන ලෝකයේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක මානයක් ඒක. අපේ ගෞරවය පිළිබඳ කාරණාව කියන්නේ, අපේ නීති පද්ධති තුළ වින්දිතයාගේ පැත්තෙන් වැඩ කිරීම. උදාහරණයක් විදියට මහර ඇති වුණ ගැටුම ගැන අපි ජාත්‍යන්තරයට යන්න ඕනෑ නැහැ. මෙහේ කොමසාරිස්වරුන් කළ යුතු දේවල් දීලා තියෙනවා. ඒක බොරුවක් නෙවෙයිනේ. ගොතපු කුමන්ත්‍රණයක් නෙවෙයිනේ. ලසන්ත ඝාතනය වුණාය කියන එක, රවිරාජ් ඝාතනය වුණාය කියන එක, ජෝසෆ් පරරාජසිංහම් ඝාතනය වුණාය කියන එක තවමත් හොයලා නැත්නම් එතැන අවුලක් නැද්ද. ඒ බව කවුරුහරි සුද්දෙක් ඇවිත් ඇඟිල්ලෙන් ඇනලා කියන්න ඕනෑද. මේක අපේ රටට කැළලක් නෙවෙයිද.
අපේ දුර්වලතාව..
ලංකාව නීතියක්, යුක්තියක්, අධිකරණයක් නැති රටක්ද. අපේ රටේ බුද්ධිමත් නීතිඥවරුන් ඉන්නවා. විනිසුරුවරුන් ඉන්නවා. ලෝක පූජිත නීති නිලධාරීන් හිටියේ. ලෝක පූජිත ජනාධිපතිවරුන් හිටියේ. ලෝකය පුරා ගිය නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවක් හිටියේ. ඔය නිලධාරීන් ජාත්‍යන්තරව නොගිය පුහුණුවක් නෑ. පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ ගවේෂණ කරන අය සියලුම ජාත්‍යන්තර පාඨමාලාවලට ගිහිල්ලා තියෙනවා. ඒවායින් උකහාගත් දැනුමක් තියෙනවා. ඒවා ක්‍රියාත්මක නොවුණේ ඇයි. ඒක තමයි ප්‍රශ්නය. ඕක මිෂෙල් බැචලේ අහනතුරු ඉඳිම අපට ලැජ්ජාවක්. මට නම් ලැජ්ජයි.
ඒ මොකද?
මම අවුරුදු ගාණක් මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීත්වයේ හිටපු නීතිඥවරියක්. ලංකාවේ නීති ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළම බුද්ධිමතුන් ඉන්න බව මම හොඳටම දන්නවා. නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ සමහර අය ජාත්‍යන්තර අධිකරණවල පවා වැඩ කරපු අය. එහෙම තිබියදී අපේ රටේ නීතිය ක්‍රියාත්මක නොවීම ගැන ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී සාකච්ඡා කිරීම අපේ නීති ක්ෂේත්‍රයට ලැජ්ජාවක්. අපි ඒක පිළිගන්න ඕනෑ. ඒවා සිද්ධවුණේ නැති නිසානේ කතා කරන්නේ. දැන් ඒවා කරන්න. එයාලා කියන නිසා නෙවෙයි, අපේ වින්දිතයන් වෙනුවෙන් කරන්න. අහවලා දංගෙඩියට දානවා, මෙයා විදුලි පුටුවට ගෙනියනවා කියලා ඉන්නෙ නැතිව, අපිම ඒවා ගැන හොයන්න. රවිරාජ් මරපු අයට දඬුවම් කරන්න, පෝද්දල ජයන්තට ගැහුවේ කවුද කියලා හොයන්න ජිනීවා යන්නේ මොකටද. මෙහේ සාක්ෂි නැද්ද. එක්නැළිගොඩ ඝාතනය පිළිබඳ සෙවීම දේශපාලන පළිගැනීමක් බව කියමින් ආවරණය කිරීම තමයි දැන් ප්‍රශ්නය. එහෙම වුණාම ලංකාවේ ඕනෑම අපරාධයක් කරන්න පුළුවන්. ඊළඟට එන ආණ්ඩුව කොමිසමක් දාලා මේවා දේශපාලන පළිගැනීම් කියලා කියනවා. ලෝකේ කිසිම රටක එහෙම වෙලා නෑ.
සමහර පරීක්ෂණ දේශපාලන පළිගැනීම්ලු..
ඉතාමත් පුදුම සහගත කාරණාව තමයි තමන්ම මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට ගිහින් සාක්කි දුන්න නිලධාරියෙක් පස්සේ කියනවා තමන් දුන්නේ බොරු සාක්ෂියක් කියලා. ඇත්තටම දඬුවම් කරන්න ඕනෑ ඒ මනුස්සයාට. අධිකරණයට අපහාස කිරීම ගැන. එයා බොරු සාක්කිනේ දෙන්නේ. කොමිසමට ඒ සාක්කි පිළිගන්න බෑනේ. මම කොමිසමේ සභාපති නම්, මම අහනවා. ඔයාගේ බොරු සාක්කි මං පිළිගන්නේ කොහොමද කියලා. කොහොමහරි යුක්තිය පිළිබඳ ක්‍රියාවලිය දේශපාලනීකරණය වීම අසූනවයේ ඉඳලාම සිද්ධ වුණා.
අසූනවයේදී වින්දිතයෙකුගෙන් ඇහුවොත් ඒ වින්දිතයා කියයි අපට රුපියල් විසිපන්දාහයි දුන්නේ කියලා. සල්ලි දීලා යුක්තිය යටගහලා. මම අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ මැදිහත් වූ කෙනෙක් විදියට මේ බව දන්නවා. මේ වන්දි මුදල පවා විවිධ අයට විවිධ ගණන්. නායකයන්ට එක් මුදලක්, රාජ්‍ය සේවකයන්ට තව මුදලක්, අත්අඩංගුවට ගත් තරුණ ළමයින්ගේ අම්මලාට ලැබිලා තියෙන්නේ පහළොස්දාහයි. ඕවා කිව්වාම සමහරු අපි එක්ක වාදෙට පැටලුණා. ඒ කාලේ පහළොස්දාහ කොච්චර ලොකු ගාණක්ද කියලා. ඒත් අම්මා කෙනෙකුගේ නැති වූ දරුවෙක් ගැනයි කියන්නේ. ඒකේ වටිනාකම මුදලෙන් මනින්න බෑ. අපි හෘදය සාක්ෂියෙන් ඒක විමසලා බලන්න එපැයි. අසූනවයේ ඉඳලා කිසිම දේශපාලනඥයෙක් සමාව ඉල්ලලා තියෙනවාද. සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් වෙන්න පුළුවන්. මේ මැරුණේ දේශපාලන කටයුතු නිසානේ. ඇඹිලිපිටියේ මැරුණ දරුවන් ගැන කවුරුත් කණගාටුව ප්‍රකාශ කළේ නෑ. ඒ සමහර නිලධාරීන් ඊට පසු ආණ්ඩුවල ඉහළ තනතුරු ලබලා හිටියා.
මේවා ජාත්‍යන්තරයේ කතා කරන්න ගියාම රටේ නම කැත වෙනවාලු..
මේ යෝජනාවක් සාකච්ඡා කිරීමම රටේ ගෞරවය රැකගැනීමේ වගකීම දේශපාලන නායකයන් පැහැරහැරීම නිසා සිදු වූවක්. ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව, දේශපාලන තන්ත්‍රය ඒ ගෞරවය රැකගැනීම පැහැරහැරිය නිසා, ඒ ගෞරවය රැකගැනීම වෙනුවෙන් වින්දිතයන් ගත් පියවරක්. විපතට පත් පුරවැසියන් රටේ ගෞරවය ජාත්‍යන්තරයේ ස්ථාපිත කරලා තියෙන්නේ මේ යෝජනාව හරහා. දේශපාලනඥයන් රටේ මානව හිමිකම් ප්‍රශ්නය බල්ලාට දාලා. ඒත්, මානව හිමිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ක්‍රියාධරයන් සහ වින්දිතයන් එක් වෙලා ඒ ගෞරවය ස්ථාපිත කරලා තියෙනවා. ඒ වින්දිතයන්ගේ ඉදිරිපත්වීම නිසයි එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ලංකාවට ගෞරව කරන්නේ. ලංකාවට ප්‍රණාමය පුද කරන්නේ මානව හිමිකම් වෙනුවෙන් ජීවිතය පුද දුන් දහස් ගණනක් ක්‍රියාධරයන් නිසා. මේක රටට එරෙහිව කරන්නා වූ කුමන්ත්‍රණයක්, නමට කැත කිරීමක් කියලා කියනවානම්, ඒ අය වින්දිතයන්ට අපහාස කරනවා. වින්දිතයන් නිහඬවම මැරිලා පළයල්ලා කියලයි ඒ කියන්නේ. ඒත් ලංකාවේ වින්දිතයන් මියැදෙන්න සූදානම් නෑ කියලා මේ යෝජනාවෙන් තහවුරු වෙනවා.
තවත් අහ අහනවා ලංකාවේ ගැන අමාරුවක් මානව හිමිකම් කොමසාරිස්වරියට කොහෙන්ද කියලා..
ඇයත් වින්දිතයෙක්. ඇය චිලී රටේ මානව හිමිකම් ක්‍රියාධරයෙක්. ඇය හිර ගෙදර ලැග්ග කෙනෙක්. එයාගේ තාත්තා චිලී ඒකාධිපති පාලකයාගේ ක්‍රියාකාරකම්වලින් ඝාතනය වූ කෙනෙක්. ලංකාවේ අතුරුදන් අම්මලාගේ දුක මිෂෙල් බැචලේ දන්නවා.
මානව හිමිකම් කොමිසමේ මැදිහත්වීම ප්‍රතික්ෂේප කරන බව මෙහේ දේශපාලනඥයන් කියනවා..
ප්‍රතික්ෂේප කරනවානම් දිනේෂ් ඔතැනට ගිහින් උත්තර බඳින්න ඕනෑ නෑනේ. මම පිළි නොගන්න යම් ආයතනයක් තියෙනවා නම්, උඹලා ඕනෑ එකක් කරපල්ලා කියලා ගණන් ගන්නේ නැතිව ඉන්නවා. ඒත්, දැන් අපි එතැනට ගිහින් පිළිතුරු බඳිනවා. කරුණු ඉදිරිපත් කරනවා. පනත් සංශෝධනය කරන බව පිළිගන්නවා. අහවල් පියවර තමන් ගත් බව කියනවා. ඒ අතරේ අපි පෙළගැහෙන්නේ ඉතා නරක රටවල් එක්ක. ලංකාවට සහයෝගය දක්වන බව දැන් කියන සමහර රටවල් එම කවුන්සිලයේ සාමාජික රටවලුත් නෙවෙයි. අපි පිලිපීනය ආදී රටවල් එක්ක මානව හිමිකම් මාතෘකාවේදී එකට කටයුතු කිරීම ලැජ්ජාවට කාරණයක්.■
