පාස්කු ඉරිදා ත්රස්තවාදී ප්රහාරයෙන් මියගිය හෝ තුවාල ලැබූ කිසිවෙකු එවැනි ප්රහාරයක් ගැන ඈතකින්වත් දැනගෙන සිටියේ නැත. එසේම, ඒ ගැන ඈතින් හෝ සමීපව හෝ දැන සිටි කිසිවෙකු ඒ ප්රහාරයෙන් සීරීම් තුවාලයක්වත් ලැබුවේද නැත. ඒ වාසනාවන්ත පිරිස අතරට, හිටපු ජනාධිපති මෛත්රීපාල සිරිසේන, හිටපු අගමැති රනිල් වික්රමසිංහ සහ තවත් හිටපු ජනාධිපතිවරයෙකු වන මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු බොහෝ දේශපාලනඥයන්ද, හිටපු පොලිස්පති පූජිත ජයසුන්දර සහ හිටපු ආරක්ෂක ලේකම් හේමසිරි ප්රනාන්දු වැනි රාජ්ය නිලධාරීන් ඇතුළු තවත් අය අයත් වෙති. ඔවුන් විවිධ මූලාශ්රවලින් කල්තියා ඒ පිළිබඳ යම් දැනුමක් ඇතිව සිටි බවට පසුව හෙළිදරව් විය. එම දැනුම රටවැසියාටත් තිබුණේ නම්, අඩු වශයෙන් එදා මියගිය ප්රමාණයෙන් යම් පිරිසක්වත් එකී අවදානම සැලකිල්ලට ගෙන නිවෙස්වල රැඳී සිටින්නට ඉඩ තිබුණි.
මූලධර්මවාදී ඉස්ලාම් ආගමික කල්ලි පසුගිය දශක තුනකට ආසන්න කාලයක් තිස්සේ ලෝකයේ විවිධ තැන්වල මෙවැනි ම්ලේච්ඡ අපරාධ සිදුකොට තිබුණි. ඇෆ්ගනිස්තානය වැනි රටවල එවැනි මූලධර්මවාදී කොටස් බලයට පත්ව තිබුණි. කලක් ලෞකික රාජ්යයන් වශයෙන් පැවති ඉරාකය වැනි මුස්ලිම් රටවල් පවා මේ කියන කාලය තුළ, මුස්ලිම් ආගමික අන්තවාදීන් විසින් මෙහෙයවනු ලබන පාරාදීස බවට පත්වෙමින් තිබුණි.
ඒ තත්වය තුළ, පොදුවේ මුස්ලිම් ප්රජාව ලෝකය පුරා එක්තරා ආකාරයක සැකයට සහ අවිශ්වාසයට ලක්වූහ. එය, යුරෝපයේ කතෝලික/ක්රිස්තියානි රටවල සේම, ලංකාව වැනි බෞද්ධ ජනයා බහුතරයක් වෙසෙන සහ ඉන්දියාව වැනි හින්දු ජනයා බහුතරයක් වෙසෙන රටවලත් දක්නට ලැබුණි. බටහිර රටවල පාලකයන් මේ ප්රශ්නය ඇති කිරීමට විවිධ ආකාරයෙන් සම්මාදම් වී තිබුණත් (උදාහරණ: රුසියාව ඇෆ්ගනිස්තානයට කඩාවැදීමෙන් සහ ඇමරිකාව ඉරාකයට කඩාවැදීමෙන්), පසු කලෙක මූලධර්මවාදී තර්ජනය මැදපෙරදිග කලාපයෙන් බටහිර දියුණු ලෝකයේ ඇඟට දැනෙන ආකාරයෙන් ව්යාප්ත වන්නට පටන්ගත් විට, මෙකී ත්රස්තවාදය පිළිබඳ කාරණය සියලු රටවල් එක්සත්ව මුහුණදිය යුතු අභියෝගයක් බව කවුරුත් පිළිගත්හ.
අවුරුදු 1300 කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ ලංකාවේ ජීවත් වන මුස්ලිම් ජනතාව කිසි අවස්ථාවක ප්රචණ්ඩත්වයට යොමු වී ඇති බවට ඓතිහාසික සාක්ෂි නැත. ඈත ඉතිහාසයට ගියත්, මෑත ඉතිහාසය දිහා බැලුවත්, ලංකාවේ මුස්ලිම් ප්රජාව, දකුණේ සිංහල ජනතාව සමගත්, උතුරේ දෙමළ ජනතාව සමගත් සාමකාමී සහජීවනයක් පවත්වාගෙන ගොස් ඇති බව ඉතා පැහැදිලියි.
එහෙත් ඉහතින් සඳහන් කළ ලෝකයේ වෙනත් තැන්වල අන්තවාදී ප්රවණතා, ලංකාවේ මුස්ලිම් ප්රජාව අතරින් දැන් දශකයක හෝ දෙකක පමණ කාලයක් තිස්සේ මතුවෙමින් තිබෙන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. ඒ කාලයේ රට කරවූ පාලකයන් මේ පිළිබඳ අවශ්ය පියවර ගත යුතුව තිබුණි. විශේෂයෙන් යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව, දෙමළ ජනතාව වෙනුවට මුස්ලිම් ජනතාව ඉලක්ක කෙරෙන මහජාතික අන්තවාදයන් සඳහා කිසි ඉඩක් ඉතිරි නොකිරීමේ වගකීම තිබුණේ පාලකයන්ට ය. එහෙත් එදා රට කැරැවූ රාජපක්ෂලා අන්තවාදය විවිධාකාරයෙන් නඩත්තු කොට පවත්වාගෙන ගොස් ඇති බව දැන් හෙළිදරව් වී තිබේ.
එසේ කිරීම සඳහා ඔවුන් අනුගමනය කළ ක්රමවේදය වුණේ, දකුණේ බෞද්ධ අන්තවාදී කොටස් පෝෂණය කිරීමයි. ඒ අනුව රාජපක්ෂලා, දකුණේ බෞද්ධ අන්තවාදයත්, නැගෙනහිර මුස්ලිම් මූලධර්මවාදී අන්තවාදයත් එක විට නඩත්තු කරගෙන යාම ඔවුන්ගේ රහස්ය රාජ්ය ප්රතිපත්තිය කරගෙන සිටියහ. සහරාන් ඇතුළු ත්රස්තවාදීන්ට හමුදා සහ රාජ්ය බුද්ධි සේවාවන් හරහා දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ පඩි ගෙවන අතරේ, ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර භික්ෂුව සහ වෙනත් එවැනි පිරිස්වලට හැම ආකාරයකින්ම අනුග්රහය දැක්වීමත් ප්රසිද්ධියේ කරගෙන ගිය බව පෙනේ.
යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව, එතෙක් අපට සිටි ප්රධාන ‘හතුරා’ අපට අහිමි විය. අඩු වශයෙන්, 1956 පටන් අපේ පාලකයන් දකුණේ අත්පොලසන් ලැබීම සඳහා පොදු හතුරෙකු සොයාගෙන තිබුණි. 1953 දී මුදල් ඇමති ජේ. ආර්. ජයවර්ධන හාල් සේරුවේ මිල රුපියල් 25 සිට රුපියල් 70 දක්වා ඉහළ දැමීම ඇතුළු ආර්ථික කරුණු මුල් කරගෙන ඇති වූ 1953 හර්තාලයේ ඊළඟ දිගුව වූ බණ්ඩාරනායකගේ 1956 ජයග්රහණයේ තේමා පාඨය වුණේ, හාල් සේරුවේ මිල අඩු කිරීම නොව, ‘පැය විසිහතරෙන් රාජ්ය භාෂාව සිංහල කිරීම’ ය. ඒ වනතෙක්, භාෂාව සහ ජාතිය උඩ අපෙන් වෙනස්කම් දැක්වූ උතුරේ ජනතාව, අනතුරුව අපේ ජන්මාන්තර හතුරා බවට පත්විය. එදා පටන්, ලංකාවේ බලයට පත් සෑම නායකයෙකුම, අඩුවැඩි වශයෙන්, මේ ‘සතුරා’ නොමරා පවත්වා ගැනීමට වගබලාගත් බව පෙනේ. මුස්ලිම් ජාතිකයන්ගේ අවාසනාවට, 2009 දී ඒ සතුරා ඝාතනය විය. ඉන්පසු ආවේ ඔවුන්ගේ වාරයයි. ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර වැනි මහජාතික අන්තවාදීන් හරහා අලුත් හතුරෙකු මුස්ලිම් ප්රජාව අතරින් සොයාගැනීමේ ප්රතිපත්තියට රාජපක්ෂලා පිවිසියේ එහි ප්රතිඵලයක් වශයෙනි.
ඉහත ඡේදයකදී කී පරිදි, ලංකාවේ මුස්ලිම් ජනතාව ඉතිහාසය පුරා සිංහලයන් සමග සේම දෙමළ ජනතාව සමගත් සහජීවනයක සිටි නිසා, එක වරම එම ප්රජාව අපේ හතුරාගේ භූමිකාවට දමා ගැනීම පහසු නැත. මේ වන විට, ඉහතින් මා කියා ඇති පරිදි, ලෝක පරිමාණව මුස්ලිම් විරෝධයක් ගොඩනැඟෙමින් තිබුණු තත්වයක් තුළ, ඒ විරෝධයේ ආදර්ශ රූප දෙක තුනක් හෝ දේශීය වශයෙන් නිර්මාණය කරගත්තොත්, 1956 පටන් පවත්වාගෙන ආ හතුරා වෙනත් ජාතියක මුහුණුවරකින් අපට හමුවෙනු ඇත. ප්රභාකරන් වෙනුවට සහරාන් ආදේශ වුණේ ඒ අයුරිනි.
පැහැදිලි කිරීම් දෙකක් මෙහිදී අවශ්ය කෙරේ. එකක් වන්නේ, සහරාන් යනු, හුදෙක් දේශීය නිෂ්පාදනයක් පමණක් බවක් මෙයින් අදහස් නොකරන බවයි. ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදය, ලාංකීය දෙයක් නොවේ. ඊට, ආගම තුළම පවතින ඇතැම් ප්රවණතා සහ ජාත්යන්තර දේශපාලනික කාරණා බොහොමයක් අඩංගු වන්නේය. කෙසේ වෙතත්, මෙහිදී මා අවධාරණය කරන කරුණ වන්නේ, මුස්ලිම් ප්රජාව අරභයා දේශීය වශයෙන් හෝ ජාත්යන්තර වශයෙන් මුල්බැස පවතින යම් අගතිගාමී තත්වයක් තමන්ගේ දේශීය දේශපාලනික අවශ්යතා වෙනුවෙන් පාවිච්චියට ගැනීමට ලංකාවේ දේශපාලනය තුළ ඉඩක් විවරව තිබුණු බවයි. ඒ ඉඩ, රාජපක්ෂලා නොමදව පාවිච්චියට ගත් බවයි.
දෙවැනි පැහැදිලි කිරීම වන්නේ, ප්රභාකරන් දැනට ‘කියවා නිමා කොට ඇති පරිච්ඡේදයක්’ වශයෙන් සැලකීමටත්, සහරාන් ඊළඟට කියැවීමට ඇති පරිච්ඡේදයක ‘එක පිටුවක්’ පමණක් වශයෙන් ගැනීමටත් ඇති නැමියාවයි. ප්රභාකරන්ගේ ප්රධාන සගයන් ගැන (පොට්ටුඅම්මාන්ගේ පටන් කේ.පී. දක්වා) අපි දනිමු. එවැනි නිශ්චිත දැනුමක් සහරාන් සම්බන්ධයෙන් අපට නැත. මේ නිසා ජාතිය හෝ ආගම දඩමීමා කරගෙන පාලනය ගෙනයාමට බලන ඕනෑම සිංහල දේශපාලනඥයෙකුට, සහරාන්ගේ සනුහරය වැඩි වටිනාකමකින් යුක්ත විය හැකිය.
2009 නන්දිකදාල් කලපුවෙන් පසු, රාජපක්ෂලාගේ දේශපාලනික චින්තනය වුණේ එයයි. පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ක්රියාවේ අනුග්රාහක දායකත්වය සැපයෙන්නේ ඒ චින්තනයෙනි. එය, හුදෙක් දෘෂ්ටිවාදීමය කරුණක් පමණක් නම්, ඒ ගැන සොයා බැලීමක් ජනාධිපති කොමිෂමෙන් නොකිරීම ගැන සමාභජනය කළ හැක. එහෙත්, ඒ චින්තනය, ඉන්පසුව දිගහැරුණු ක්රියාවලියකට ප්රායෝගික අර්ථයකින් (සහරාන් ඇතුළු ත්රස්තවාදීන්ට පඩි ගෙවීම වැනි) සම්මාදම් වී ඇති නිසා, ඕනෑම සොයා බැලීමක් සහ අපරාධයේ වගකීම පැවරීමක් සඳහා ඒ කරුණු සැලකිල්ලට ගැනීම අනිවාර්ය වන්නේය. එහෙත් මේ කොමිසම, ත්රස්ත ප්රහාරය වළක්වා නොගැනීම පිළිබඳ කාරණයට පමණක් තමන්ගේ විමර්ශනය ලඝු කොට තිබේ.
ඒ අනුව, හිටපු ජනාධිපති මෛත්රීපාල සිරිසේන, හිටපු පොලිස්පති පූජිත ජයසුන්දර සහ හිටපු ආරක්ෂක ලේකම් හේමසිරි ප්රනාන්දු වැනි පුද්ගලයන් මෙහිදී වැරදිකරුවෝ වී ඇත්තාහ.
මෛත්රිපාල සිරිසේන එවකට විධායක ජනාධිපති ය. එහෙත්, 19 වැනි ව්යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පසු තමාට කිසි බලයක් නොතිබුණු බව ඔහු නොයෙක් වර කියා ඇතත්, එම ව්යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පසුව පවා ඔහුගේ හැසිරීම ගත් විට පෙන්නුම් කෙළේ එහි අනිත් පැත්තයි. ඊට හොඳම උදාහරණය, නීත්යනුකූල ආණ්ඩුවක් බලහත්කාරයෙන් පහකොට (දින 52) නීති විරෝධී ආණ්ඩුවක් මහින්ද රාජපක්ෂ යටතේ පත්කිරීමටත්, අනතුරුව නීති විරෝධී ආකාරයෙන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමටත්, 19 වැනි ව්යවස්ථා සංශෝධනය බාධාවක් වශයෙන් ඔහු නොසලකන ලද බවයි. ඊළඟට මේ ත්රස්ත ප්රහාරය සිදුවන අවස්ථාවේ පවා, පොලීසිය වැනි මහජන ආරක්ෂාව පිළිබඳ මර්මස්ථාන නීති විරෝධී ආකාරයෙන් තමන් යටතේ තබා ගැනීමටත්, පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ප්රහාරය සිදුවන අවස්ථාවේ රටින් පිටවෙද්දී පවා, අඩු වශයෙන් රාජ්ය ආරක්ෂාව පිළිබඳ අමාත්යාංශයේවත් වැඩබලන කිසිවෙකු පත් නොකිරීමට තරම් උද්ධච්ච වීමටත්, 19 වැනි ව්යවස්ථා සංශෝධනය බාධාවක් වශයෙන් ඔහු නොසලකන ලද බවයි. මේ නිසා, මෛත්රීපාල සිරිසේන සාපරාධී ලෙස වගකීම් පැහැරහැරීම සම්බන්ධයෙන්, පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ප්රහාරයට කලින්, මේ රටේ ව්යවස්ථාව අමුඅමුවේ උල්ලංඝණය කිරීමේ අපරාධයට වගකිව යුත්තෙකු වන්නේය.
2019 අප්රේල් 21 වැනිදා ත්රස්ත ප්රහාරය දියත් විය. ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදී ත්රස්ත ප්රහාරයක ඉඩකඩ ගැන ඊට බොහෝ කලකට පෙර සිට රාජ්ය ආරක්ෂක අංශ වෙත තොරතුරු ලැබී තිබුණි. මේ විමර්ශන මෙහෙය වූ පොලිස් නිලධාරියා වුණේ, ත්රස්ත ක්රියා විමර්ශන අංශයේ ප්රධානියා වූ නියෝජ්ය පොලිස්පති නාලක සිල්වා ය. මෛත්රීපාල සිරිසේන කෙළේ කුමක්ද? නාමල් කුමාර නමැත්තෙකු, දූෂණ විරෝධියෙකු සේ භෞතීස්ම කොට, ජනාධිපතිවරයා ඝාතනය කිරීමට නියෝජ්ය පොලිස්පතිවරයාගේ සැලැස්මක් විණැයි කියැවෙන නාඩගමක් නිපදවා ඉදිරිපත් කිරීමයි. ඒ අනුව, නාලක සිල්වා අත්අඩංගුවට ගැනුණි. අද දක්වා මෛත්රීපාල සිරිසේන ඝාතනය කිරීමේ කිසි සාක්ෂියක් නැතිවා පමණක් නොව, නාමල් කුමාර නමැත්තා ගැනද දැන් කිසි ආරංචියක් නැත. නාලක සිල්වා විසින් සහරාන් අත්අඩංගුවට ගැනීමට නියමිතව තිබුණේ 2019 පෙබරවාරියටත් කලිනි. එහෙත්, මේ ඊනියා ඝාතන සැලැස්ම පිළිබඳ නාඩගම කරළියට පැමිණීම නිසා එය වැළැකුණි.
2019 පෙබරවාරියේ සිට ජනාධිපතිවරයා ආරක්ෂක මණ්ඩලය රැස් කොට නැත. ඊට කලින්ද, ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ රැස්වීම්වලට රටේ අගමැතිවරයාව කැඳවා නැති ජනාධිපති, තමාගේ දේශපාලනික සගයන් ඊට කැඳවා ගැනීමට කටයුතු කොට තිබුණි. එහිදී සාකච්ඡාවට ගැනී ඇත්තේද රටේ ආරක්ෂාව ගැන කාරණා නොව, තමාගේ දේශපාලනික අවශ්යතා පිළිබඳ කාරණා ය. මේ කිසි අවස්ථාවක, මුස්ලිම් අන්තවාදීන්ගේ තර්ජනය පිළිබඳ මාතෘකාව සාකච්ඡාවට නොගැනුණු බව, කොමිසම ඉදිරියේ ප්රධාන සාක්ෂිකරුවෝ කියා සිටියහ. එපමණක් නොව, ත්රස්ත ප්රහාරයට පසුවදා උදේ (ජනාධිපතිවරයා රටේ නැති නිසා) අගමැතිවරයා විසින් හදිසියේ කැඳවන ලද ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ රැස්වීමට සහභාගී නොවන්නැයි පොලිස්පතිවරයාටත්, ආරක්ෂක ලේකම්වරයාටත් පිටරටක සිටම නියෝග කිරීමට තරම් ජනාධිපතිවරයා සාහසික විය. ඉතිං, පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ප්රහාරය වළක්වා ගැනීමට ඈතකින්වත් හේතු විය හැකි කිසි ක්රියාමාර්ගයක් විධායක ජනාධිපති වශයෙන් නොගැනීම ගැන මෛත්රීපාල සිරිසේන වරදකරුවෙකු වන්නේය.
මේ නිසා, කොමිෂන් වාර්තාව තුළින් ඔහු ප්රධාන වගඋත්තරකරුවෙකු කර තිබීම මොන විදිහකින්වත් අසාධාරණ නැත.
එහෙත් රට ඉදිරියේ ඇති මුඛ්ය ප්රශ්නය වන්නේ, මේ වින්නැහිය වළක්වා නොගැනීම ගැන හිටපු ජනාධිපතිවරයාට වරද පැටවීමට කලින්, ඒ වින්නැහිය සිද්ධ කෙළේ කවුරුන්ද යන්න දැනගැනීමයි. එය සිද්ධ කෙළේ සහරාන් නොවන බව පැහැදිලියි. ඔහු, මරාගෙන මැරෙන එක් උමතු ත්රස්තවාදියෙකු පමණි. ඔහු මෙහෙයවූ හස්තය කුමක්ද? එය ආගමික හස්තයක් තරමටම, දේශපාලනික හස්තයක් වීමටත් හොඳටම ඉඩ තිබේ. ඒ ගැන විමර්ශනය කිරීම, අනාගත ඉතිහාසඥයන්ට භාර කටයුත්තක් නොව, මියගිය සියලු දෙනා වෙනුවෙනුත්, ඉන් අගතියට පත් සියලු දෙනා වෙනුවෙනුත්, ඊටත් වඩා, නීතියේ සහ යුක්තියේ ආධිපත්යය ඔසවා සිටීමට බැඳී සිටින බලධාරීන්ට පැවරෙන රාජකාරියකි. ඔවුන් එය නොකරන තාක් කල්, ඔවුහූද මේ අපරාධයේ සම-වගඋත්තරකරුවෝ වෙති.■
