‘ප්රේමය සමඟ රළු විය හැකි නම්, ප්රේමයෙන් රළු විය යුතුය’ විලියම් ශේක්ස්පියර් ආදරය විස්තර කරන්නේ එහෙමය. පොදුවේ, ලෝකය වෙනස් කළ හැක්කේ ආදරයට පමණක් බව කවුරුත් කියති. ආදරය යන්නට ප්රේමය, කරුණාව, දයාව සහ මෛත්රිය යන ඒවා සමානයැයි අපට නිරන්තරව හැඟෙන්නේය. ලෝකයේ මනුෂ්යයන් අතරත්, සත්වයන් අතරත්, ජීවීන් සහ සොබාදහම අතරත් එකිනෙකට පැවැත්ම රඳා පවතින්නේ ආදරය මත බව පොදු කියවීමකි. සොබාදහම මිනිසුන්ට දුන් දායාදය, ආදරය ය. අද මිනිසුන් භෞතික සැප සම්පත්, බලය හඹා නොනවත්නා ගමනක යෙදී ඇති සැටියෙකි. එකී සැප සම්පත් අවසානයේ ජීවියා තුළ සතුට ජනනය නොකරන බවට ජීවමාන සාක්ෂි එමටය. මාපියන් සහ දරුවන් අතර සදා නොනැසෙන ආදරයේ හැඩය කවරාකාරදැයි සොයායන්නේ එවන් වටපිටාවක් තුළය.
■ පවිත්රා රූපසිංහ
ගෞතම බුද්ධ දේශනා කළායි කියන්නේ ‘මවක් තම දරුවාට ආදරය කරන තරම් ලෝකයට ආදරය කරන්න’ කියලායි. මවකගේ ආදරය විස්තර කරන්නේ කොහොමද?
ආදරය ගැන කතා කරද්දී, අම්මාගේ ආදරය තමයි අපට මුලින්ම සිහිවෙන්නේ. ඒක සීමා රහිත ආදරයක්. අම්මා කිසිම ආකාරයකින් දරුවන්ව මනින්නේ නැහැ. දරුවා කුමන අඩුපාඩුකමක් යටතේ සිටියත්, කුමන වරදක් කළත්, වෙනස්කම් නොසලකා හැර තමන්ගේ දරුවාව භාරගන්නවා. අපි ලෝකයේ හොඳින්ම දන්නා හඳුනන ආදරය අම්මාගේ ඒ ආදරයයි. දැන් අපි ජීවිත කාලයේදී හොයන්නේත් ඒ ආදරයයි. අම්මාට ඒ තරම් තම දරුවාට ආදරය කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ කොහොමද කියලා කවුරු හරි ඇහුවොත් කියන්න වෙන්නේ, ස්වාභාවිකවම අම්මාට ඒ හැකියාව තිබෙනවා කියලයි. මිනිස් අම්මලාට පමණක් නොවෙයි, සත්ව අම්මලාටත් එහෙමමයි. ඔක්සිටොසින් හෝමෝනය අම්මාගේ සිරුරේ ස්රාවය වෙනවා. තම වර්ගයා බෝ කිරීම සහ රක්ෂා කිරීම පිළිබඳ ස්වාභාවික හැකියාවක් ඒ අනුවත් අම්මා දරනවා. ඇය තමන්ගේ ජීවිතේ අවදානමේ හොවා, දරුවන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂාව පතනවා. සත්ව අම්මලාත් එහෙම කරන අවස්ථා අප ඕනෑ තරම් දැක තිබෙනවා. තමාට තිබෙන ලොකුම කාර්යභාරය එය බව අම්මාට ඒත්තු ගැන්වෙනවා. ආදරය සහ වර්ගයා බෝ කිරීම අතර නොතිත් සම්බන්ධයක් ලෝකයේ පවතිනවා. අම්මලාට ආදරය කරනවා කියන්නේ, ඒ අනුව හැකියාවක්. ප්රායෝගිකව ඒ ඒ අම්මලා තමන්ට ඇති ඒ හැකියාව කොච්චර දුරට භාවිත කරනවාද කියන දේ තමයි වෙනස් වෙන්නේ.
දරුවන් කෙරේ ඔවුන්ගේ පියා දක්වන ආදරය කෙබඳුද?
තාත්තාගේ ආදරයත් ඒ වගේම තමයි. අම්මා අභ්යන්තරිකව දරුවන් වෙනුවෙන් කටයුතු කරද්දී තාත්තා බාහිරින් දරුවන් ආරක්ෂා කිරීමේ සටනේ යෙදෙනවා. තාත්තා දරුවන් වෙනුවෙන් ශ්රමය දෙනවා. චින්තනමය හෝ ආකල්පමය වශයෙන්, මගේ පරම්පරාව ඉදිරියට ගෙන යන, මගේ ලේ ඇති දරුවන් විදියට දරුවන් නම් කරමින් තාත්තාගේ ආදරය වැඩෙනවා. අද සමාජය තුළ අම්මා සහ තාත්තා අතර වැඩ බෙදා ගැනීමක් ඇති වෙලා තියෙනවා. සංස්කෘතික වශයෙන් තාත්තාට දරුවන්ගෙන් වැඩිවියට පත්වෙද්දී දරුවන්ගෙන් ඉවත්ව පවතින්න හැකි වුණත්, අම්මාට එය ඉතාමත් දුෂ්කර කාර්යයක් වෙනවා. මොකද සත්ව පැටවුන් වගේ නොවෙයි, මිනිස් දරුවන්ගේ ළමා කාලය තරමක් දීර්ඝයි. සංස්කෘතිකමය වශයෙන් දරුවන් බොහෝ කාලයක් මාපියන් රක්ෂා කළ යුතු වෙනවා. මෙන්න මේ විදියට කාලය දීර්ඝ වීම තුළ අම්මාට තිබෙන හැකියාවට බාධා ඇතිකරනවා. ‘මං මේ බලන්නේ ඔයාගෙ ළමයි’ කියලා අම්මලා, තාත්තලාට කියන්නේ ඒ වගේ තත්ත්වයක් තුළයි. ආදරයට කිරීමට ඇති ස්වාභාවික හැකියාවට, ආර්ථික පීඩනය ඇතුළු වුණාම අම්මා තමා ගැනත් වෙනම හිතන්න පටන් ගන්නවා. තමන්ට උපතින්ම ඇති හැකියාව භාවිත කිරීමට අම්මාට එනයින් බැරිවෙනවා. අතීතයේ දරුවන්, පවුල රක්ෂා කිරීමට තාත්තාට අවැසිවුණේ කාය ශක්තියයි. ඒත් අද එය මුදල් බවට පරිවර්තනය වෙලා තිබෙනවා.
දරුවන් කියන්නේ පවුල් සංස්ථාව පවත්වා ගැනීමේ කේන්ද්රීය ලක්ෂ්යයද?
අද කාලයේ බොහෝ දෙමාපියන් තමන්ගේ දරුවන් හදන්නේ අනාගතයේ තමන්ව බලාගන්න කියලා සිතන බලාපොරොත්තුව සහගතවයි. තමන්ට අවධානය දෙන, තමන්ව අනාගතයේදී රකිනු ලබන පුතා හදන්න අම්මා වෙහෙසෙනවා. තමන්ට තම ස්වාමියාගෙන් නොලැබෙන අවධානය පුතාගෙන් ලැබේවි යන්න අම්මා ප්රාර්ථනා කරන්න පටන් ගන්නවා.
අද මාපියන්ගේ ආදරය බිඳවැටුණත් ඒ දෙන්නා දරුවන්ගේ නාමයෙන් එකට ජීවත් වෙනවා අපට දැකිය හැකියි. දරුවන් නිසාම පවුල ස්ථාවරව පවතිනවා. මවක් තමන්ගේ සිරුර, නොදරුවකු සමඟ ෂෙයා කර ගැනීම ඇයටත් වටහා ගන්න බැරි තරම් ආදරයක් බවට පත් වෙනවා. ගර්භිණී වියේදී ඇගේ චිත්තවේග ඉතාමත් දුර්වල වෙනවා. ඇයට බොහෝ වශයෙන් දුක, සන්තාප හෝ හුදකලාව දැනෙන්නට පටන් ගන්නවා. ස්වාමියා ඇතුළු ඇය අවට පිරිස ගර්භිණීභාවය සාමාන්යකරණය කළහොත් ඇය එනයින් පීඩනයට පත්වෙනවා.
පිටරටවල තත්ත්වය වෙනස්. බොහෝ බටහිර රටවල ගර්භිණී මවකගේ සැමියාවත් කිසියම් ආකාරයේ පුහුණුකිරීම්වලට යොමු කරනවා. ඒ රටවල රාජ්ය මැදිහත්වෙලා තාත්තලාට දරුවන් පිළිබඳ පුහුණුවීම් ලබාදෙනවා. ඒත් අපේ වගේ රටක පවුලේ කුඩා දරුවන්ගේ කටයුතුවලදී තාත්තාගේ මැදිහත්වීම අවම කරමින්, ආච්චි අම්මාගේ මැදිහත්වීම සිදුවෙනවා. එහිදී තාත්තාගේ කාර්යභාරය අවම වෙනවා නැත්නම් වැළකෙනවා. සංකේතාත්මකව එහිදී නැවත පවුල අර්බුදයකට යනවා. මෙවැනි තත්ත්වයක් තුළ අම්මාත්, තාත්තාත් දෙදෙනාම අසරණ වෙනවා. ඔවුන් අතර අර්බුදය පුළුල් වුවත්, දරුවන්ගේ නාමයෙන් පවුල පවතිනවා.
දෙමාපියන් අතර ආරාවුල් දරුවන් කෙරේ බලපානවාද?
ඔව්. දරුවන්ට යමක්කමක් තේරෙද්දී එයාලා දකිනවා අම්මා තාත්තා දබර කරගන්නවා. අම්මා, තාත්තා ආදරේ
කරලා විවාහ වුණ අය බවත්, එයාලා ආදරය කරන අය බවත් දරුවන් දැනගන්නවා. ඒ ළමයි ආදරේට බිය වෙනවා. ‘ආදරේ කියලා දෙයක් ලෝකේ නෑ’ වගේ දේවල් කියන්න පටන් ගන්නවා. ‘ආදරේ කරලා වැඩක් නෑ, තමන් අතට තම අතමය සෙවණැල්ල’ වගේ දේ දරුවන් කියන්න පටන් ගන්නවා. ආදරේ ගැන එවැනි නිගමනවලට දරුවන් පැමිණීම නරකයි. ලෝකය සහ ආදරය තේරුම් ගන්න තිබෙන පවුල අර්බුදයක් බව දරුවන්ට වැටහුණොත් එතනදී එයාලාගේ ජීවිතයට එය ඉතාමත් නරක විදියට බලපානවා.
වීරයන් තනනවා වෙනුවට, කීකරු දරුවන් හදන්න දෙමාපියන් උත්සාහ ගන්නවා නේද?
සංස්කෘතිකමය වශයෙන් සමාජයේ ළමා අයිතීන්, ස්ත්රී අයිතීන් කතා කරනවා. දෙමාපියන් දරුවන්ට තරවටු කරන, සමහර විට කෝටුපාර දෙන අවස්ථාත් තිබෙනවා. ඒවා බොහොම සාමාන්යයි සහ අම්මා හෝ තාත්තාගේ තරවටු නිසා දරුවන් සහ දෙමාපියන් අතර ආදරණීය සම්බන්ධයට බාධාවක් ඇතිවන්නේ නැහැ. කවදාකවත් අම්මා තරවටු කළ නිසා දරුවාට කිසිදු හානියක් වෙන්නේ නැති බව සහතිකයි. ඒත් සමාජය පැත්තෙන් දැන් මානව හිමිකම් වැනි මතවාදයක් ඇවිත් මේ ආදරණීය සම්බන්ධයන් අවුල් කරනවා. ගැහැනු සහ පිරිමි ගැටුම්වලදීත් ස්ත්රී අයිතිවාසිකම් කියලා විවිධ දෘෂ්ටිවාද ඇවිත් තිබෙනවා. දෙදෙනෙකු අතර මිනිස් සම්බන්ධයක් තුළ ගැටුමක් ඇති වීම වළක්වන්න බැහැ. ඒ ගැටුම් නිදහසේ පැවතියහොත් ඒවා නිරවුල් වෙනවා. එකිනෙකා නිරාවරණය වෙලා නීරෝගී මිනිස් ගනුදෙනුවක් හැදෙනවා. ඒත් ඒ අතරට ස්ත්රී අයිතිවාසිකම් නැත්නම් දෘෂ්ටිවාදී සංස්කෘතික කාරණා ඇතුළු වුණාම දෙදෙනාට එකිනෙකා නිදහස්ව හඳුනාගැනීමට නොහැකි වනවා. සරලව එකිනෙකාට ආදරය කිරීමේ හැකියාව ඇති අය සංස්කෘතිය තුළ සිරව එකිනෙකා ඇතුළතින් දුරස් වෙන්න පටන් ගන්නවා.
මෙන්න මේ වගේ සංස්කෘතිකව හිරවුණු දෙමාපියන්, දරුවන්ව ඕනෑවටත් වඩා හීලෑ කරන්න වෙහෙසෙනවා. එහෙම හදන දරුවන්ට පුළුවන් වෙන්නේ නකුට වනන්න විතරයි. රටට සමාජයට පවුලට ඕනෑ වෙන්නේ දෙමාපියන් පවා විවේචනය කළ හැකි, ප්රශ්න කළ හැකි දරුවන්. ඒත් එහෙම දරුවන් තනන්න දෙමාපියන් මහන්සි වෙන්නේ නැහැ. දෙමාපියන්, දරුවන්ව විශ්වාස කිරීම අඩු කරනවා. තමන්ගේ කුඩාවියේ අත්දැකීම් නිසා හෝ සමාජයේ සිදුවන නොයෙක් දේ නිසා හෝ තම දරුවන් කෙරේ අනියත බියකින් දෙමාපියන්ට නිරන්තරවම පෙළෙනවා. ඒ විශාල බිය නිසාම ඔවුන් දැඩි රැකවල් යොදා ආරක්ෂා කරනවා. ජීවිතේ වැරදීම් තුළින් තමයි නිවැරදි වන්නේ. ඒත් දෙමාපියන් දරුවන්ට අද වරදින්න ඉඩ තබන්නේ නැහැ කිව්වොත් නිවැරදියි.
ආගමික සාහිත්යයට අනුව, ජේසු සහ සිදුහත් කියන්නේ කුඩාවියේ ඉතාමත් හිතුවක්කාර දරුවන්. අපේ දරුවන් ඒ අය ගැන ඉගෙන ගන්නවා. වීරයන් ගැන උගත්තාට වීරයකු වන මාවතේ ගමන් කරන්නට අපේ දරුවන්ට දෙමාපියන් අවස්ථාව දෙන්නේ නැහැ. ප්රායෝගිකව බුදුන් ජේසුන් වන්දනාමාන කරනවා. වීරයන්ගේ කතා දරුවන්ට කියලා දෙනවා. ඒ වීරත්වය කරා යාමට දරුවකුට ඕනෑ වුණත් ඒ මඟ යාමට නොදී නැත්නම් හිතුවක්කාර වීමට අවස්ථාව නොදී හීලෑ කරන්න වෙහෙසෙනවා.
ඒ විදියට දරුවන් සම්බන්ධයෙන් ඉතාමත් ආරක්ෂාකාරී පිළිවෙතකට දෙමාපියන් අද මාරුවෙලා තිබෙනවා. දරුවන්ට සිය පැවැත්ම සහ සමබරතාව උපතින්ම ලැබුණත් දෙමාපියන් ඔවුන්ට දක්වන ආදරයේ නාමයෙන් ඔවුන් සිරගත කරනවා. උදාහරණයකට දරුවන්ට පීනන්නට නොදී කුඩාවියේ වතුරෙන් ආරක්ෂා කරනවා. පසු කාලයකදී දරුවාට පීනන්නට අලුතෙන්ම උගන්වනවා. මිනිස් දරුවකුට කුමන වයස් කාණ්ඩයකදී වුවත් සිය පැවැත්ම පිළිබඳ සමබරතාව තිබෙනවා. ඒත් දෙමාපියන් කරන්නේ, අලුත් උපන් දරුවා අන්ලර්න් කර, පසුව රීලර්න් කිරීමයි. දරුවන්ට ප්රශ්න විසඳාගන්න බැරි තැනට ඔවුන්ව දෙමාපියන් සුමට කරනවා.
දරුවන් මෙවැනි තත්ත්වයක් තුළ ජීවිතය තේරුම් ගන්නේ කොහොමද?
මේ තත්ත්වය තුළ බොහෝ පවුල්වල දරුවන් දැඩි පීඩනයකයි ජීවත් වෙන්නේ. දෙමාපියන්ගේ සියලු දුක්දෝමනස්සයන් දරුවන් දකිනවා. දෙමාපියන් තම තමන්ගේ ජීවිතයේ සියලු අහිමිවීම් දරුවන්ගෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්න පටන් ගන්නවා. එහිදී ඒ පීඩනය දෙමාපියන් දරුවන් වෙත මුදා හරින්නේ ප්රචණ්ඩ ආකාරයකට නොවෙයි. එහිදී මාපියන් කියන්නේ කීකරු දරුවන්, උගතුන් හෝ ආර්ථික වශයෙන් සවිබල දරුවන් තැනීමක් ගැනයි. දරුවන් මේ බර දරාගෙන ජීවත් වෙනවා.
ඒ තත්ත්වය තුළත් දරුවන් අසීමිතව දෙමාපියන්ට ආදරය කරනවා. සියලු දේ දැන දැනත් දරුවන් දෙමාපියන්ට ආදරය කරනවා. දෙමාපියන් අතර ගැටුම් දරුවන් බැලන්ස් කරමින් ආදරය කරනවා. දෙදෙනා අතර ගැටුම් වලදී සමහර අවස්ථාවල දරුවන් වරද බාරගෙන දෙමාපියන් සමඟි කරවනවා. පවුල ස්ථිරව පවත්වාගෙන යාමට දරුවන් ඒ ආකාරයෙන් වෙහෙසෙනවා. දරුවන් සියල්ල දැනගෙන කිසිවක් විවේචනය නොකර සියල්ල දරාගෙන සිටිනවා.
ඒත් දරුවන් වැඩිවියට පත්වෙද්දී, දරුවන්ට එළියේ ලෝකය විවෘත වෙනවා. එතැනදී දරුවන් දෙමාපියන් අතර ඇති ගැටුමින් වාසි හොයන්නට පෙළඹෙනවා. දෙමාපියන් නොතකා හරිමින් එළියේ සමාජය විශ්වාස කරමින් කටයුතු කරන්නට පටන් ගන්නවා. එහිදී සමාජය විශ්වාස කරන්නටත්, පවුල අවිශ්වාස කරන්නටත් දරුවන් පෙළඹෙනවා. මෙය චක්රයක් බවට පත්වීමෙන් සමාජය අඛණ්ඩ අස්ථාවරත්වයක් කරා ගමන් කරවනවා.■
