සභාපතිධුර අපේක්‍ෂකයකු හැටියට මොනවාද ඔබේ ප්‍රතිපත්ති, අනාගතයේ ක්‍රියාත්මක කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන?
ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ අරමුණුවල ප්‍රධාන ඒවා තමයි මේ රටේ නීතියේ පාලනය, අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සහ මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කරන එක. ඒවා තහවුරු කරගන්න නම්, ඒ සම්බන්ධයෙන් නීතිඥ සංගමය අවශ්‍ය නිවැරදි ස්ථාවරයේ ඉන්නට ඕනෑ. ඒවා සම්බන්ධයෙන් ස්ථාවර දෙකක් නීතිඥ සංගමයට තියෙන්න බැහැ. ඒවා ආරක්‍ෂා කිරීම හැර වෙන විකල්පයක් සංගමයට නැහැ. එතැනදි පවතින තත්වයන් යටතේ ඒවාට අභියෝගයක් එල්ල වෙන වෙලාවට, ඒවාට එරෙහිව කටයුතු කරන්න නීතිඥ සංගමයට වගකීමක් තියෙනවා. ඒ නිසා වැරදි දේට වැරදියි කියන්න ශක්තියක් නීතිඥ සංගමයට තිබිය යුතුයි. ඒ මුලික ප්‍රමිතීන් තහවුරු කරන්න නම් ශක්තිමත් සහ ස්වාධීන නීතිඥ ප්‍රජාවක් අවශ්‍යයි.
අනාගත සභාපතිධුරය අපේක්‍ෂාවෙන් මේ ප්‍රමිතීන් ගැන අද ඉඳලා කතාකරනවා නම් ඒක ව්‍යාජයක් වෙනවානේ. නමුත් ඔබට ඉතිහාසයක් තිබෙනවා, මේ ප්‍රමිතීන් ගැන මැදිහත් වෙච්ච..
ඔව්. 1998 හිටපු මහාධිකරණ විනිසුරු මහානාම තිලකරත්න මහතා අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සිද්ධියේ සිට මම ක්‍රියාකාරීව කටයුතු කරලා තියෙනවා නීතියේ පාලනයට අභියෝගයක් එල්ල වුණු අවස්ථාවල. දෙවැනි අවස්ථාව, මන්නාරම උසාවියට එවකට ආණ්ඩුවේ ඇමතිවරයෙකුගේ සහචරයන් පිරිසක් ගල් ගහපු වෙලාවේ, නීතිඥ ප්‍රජාව රටේ නීතියේ පාලනයට සිදුවන හානිය ගැන විශාල කම්පනයකට පත්වුණා. ඊට විරෝධය පාන්නට ඔවුන් දවසක් උසාවි කටයුතුවල නොයෙදී වර්ජනය කළා. ඒ අවස්ථාවේදී අදාළ ඇමතිවරයාට විරුද්ධව නීතිඥ සංගමය කටයුතු කළේ නැහැ. ඒ වෙලාවේ නීතිඥවරුන් හත්දෙනෙක් ඉදිරියට ඇවිත් නඩුවක් පැවරුවා අධිකරණයට අපහාස කළාය කියලා අභියාචනාධිකරණය ඉදිරියේ. ඒ නඩුව සකස් කරන්න හා සම්බන්ධීකරණය කරන්න මුල් වුණේ මමයි, තවත් නීතිඥ මහත්මයකු වන සුගත් කල්දේරායි. ජනාධිපති නීතිඥ රොමේෂ් ද සිල්වා තමයි පෙනීහිටියේ.
ආචාර්ය ශිරාණි බණ්ඩාරනායක අගවිනිසුරුතුමියට එරෙහිව දෝෂාභියෝග යෝජනාව ඉදිරිපත් වුණ වේලාවේදීත් ඇගේ ධුරය ආරක්‍ෂා කිරීම සඳහා මම නීතිඥවරයකු හැටියට පැහැදිලි ස්ථාවරයක් ගත්තා. මම ඒ නීතිඥ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙක්. ඒ අවස්ථාවේ මුළු රටේම නීතිඥ ප්‍රජාවගෙන්, දෝෂාභියෝගයට විශාල විරෝධයක් පැනනැගුණා. ඒ විරෝධතා එක තැනකට ගෙන යෝජනාවක් සම්මත කරගන්න නීතිඥ සංගමයේ මහා සභා රැස්වීමක් පැවැත්වුණා. මුළු රටේම තුන්දාහක පමණ නීතිඥ පිරිසක් සහභාගිවුණු ඒ රැස්වීමට නීතිඥවරුන් එකතු කිරීමටත් මම මූලිකත්වයක් ගත්තා.
මෑතකදී ගත්තොත් 20වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් මම පැහැදිලි ස්ථාවරයක් ගත්තා. එහි බලපෑම් සම්බන්ධයෙන් මම නීතිඥ සංගමයට ලියලා ඒකේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට නීතිඥ සංගමය කමිටුවක් පත්කරලා, ඒ ගැන අපේ නිර්දේශ ඉදිරිපත් කළා.
නමුත් ඉතිහාසය පුරාම එවැනි කිසිම ස්ථාවරයක් ගත්තේ නැති අය කොහොමද දැන් ස්ථාවරයක් ගන්නේ? නීතියේ ආධිපත්‍යය ආරක්‍ෂා කරන්න කැපවෙනවාය කියලා දැන් කියන අය, ඉතිහාසයේ කවදාවත් ඒ වෙනුවෙන් පෙනීහිටලා මතයක් දරලා නැහැ. ඒක නීතිඥවරුන් සලකා බැලිය යුතු කාරණයක්.
පාර්ලිමේන්තුව නීති හදන කොට නීතිඥ සංගමයට පුළුවන් වෙන්න ඕනෑ ඒවා ගැන නිරීක්‍ෂණ ඉදිරිපත් කරන්න. නමුත් අපි බොහෝ වේලාවට කරන්නේ නීති හැදුවාට පස්සේ ඒවා ගැන වැරදි පෙන්වන එකයි. කෙටුම්පත් අවස්ථාවේදීම ඒවා නිරීක්‍ෂණය කරලා යෝජනා ඉදිරිපත් කළොත් ආණ්ඩුවටත් පහසු වෙනවා, ඒ නීති සෑදීමේ ක්‍රියාවලිය. නීතිඥ සංගමය සක්‍රියව ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත් ගැන නිරීක්‍ෂණය කිරීමට හා අවශ්‍ය වෙනස්කම් යෝජනා කිරීමට ඉදිරිපත් වෙන්න ඕනෑ.
අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සම්බන්ධයෙන් වැදගත් කාරණයක් තමයි විනිසුරුවරුන් පත්කිරීමේ ක්‍රමවේදය ස්වාධීන වෙන්න ඕනෑය කියන එක. ඔවුන් පත්කිරීමේ බලය සම්බන්ධයෙන් සංවරණ හා තුලනයන් තිබෙන්නට ඕනෑ. විනිසුරුධුරවලට පත්වෙන්නේ සුදුසුම පුද්ගලයන්ද කියන එක ගැන වගබලාගැනීමක් සිදුවෙන්න ඕනෑ. ඒ වගේම විනිසුරුවරුන්ට විශ්වාසයක් තියෙන්න ඕනෑ, තමන් දෙන තීන්දුවලින් අනාගතයේදී තමන්ගේ උසස්වීම් ආදියට බලපෑමක් වෙන්නේ නැහැය කියන එක.
මූලික අයිතිවාසිකම් ගැන ඔබේ මැදිහත්වීම කුමක්ද?
මගේ ඉතිහාසය පුරාම මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කරගන්නා නඩුවලට මම පෙනීඉඳලා තියෙනවා. සාමාන්‍ය අයිතිවාසිකම් කඩවීම් පිළිබඳ නඩුවලදී හැරෙන්නට පොලිස් භාරයේ සිටියදී මරණයට පත්වුණු පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම්වලදී පෙනීහිටලා, එම පුද්ලගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කෙරෙන සහන ගන්නට මට හැකිවෙලා තියෙනවා. ඒ වාගේම මම නීතිඥ සංගමයේ මානව හිමිකම් කමිටුවේ 2009 අවුරුද්දේ සභාපතිවරයා.
මොනවාද ඔබේ අනාගත ක්‍රියාකාරකම් විය හැක්කේ, විශේෂයෙන් ඔබ සභාපති ධුරයට පත්වුණොත්?
නීතියේ නිසි ක්‍රියාදාමය ආරක්‍ෂා කර ගැනීම වෙනුවෙන් නීතිඥ සංගමය මැදිහත් විය යුතුයි. ඕනෑම සැකකාරයකුට තමන් සම්බන්ධයෙන් නීතියේ නිසි ක්‍රියාදාමය පවත්වා ගන්නට අයිතියක් තිබෙනවා. පහුගිය කාලයේ තමන්ගේ සැකකාරයන්ට ප්‍රවේශය සම්බන්ධයෙන් නීතිඥවරුන්ටත් ප්‍රශ්න ඇතිවුණා. සමහර පොලිස් ස්ථානවලදී සැකකරුවන් හමුවෙන්න දෙන්නේ නැති ප්‍රශ්න තිබෙනවා. සමහර අවස්ථා තිබෙනවා, නීතිඥවරයා රැඳවුම්කරු සමග කතාකරන කොට පොලිසියෙනුත් ඒකට සවන් දෙනවා. එතැනදී එක පැත්තකින් රැඳවුම්කරුගේ අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වෙනවා. අනෙක් පැත්තෙන් නීතිඥවරයකු හැටියට තියෙන අයිතිවාසිකම්වලට ප්‍රශ්නයක් වෙනවා. මෙතැනදී, තමන්ගේ සාමාජිකයන් වන නීතිඥවරුන්ගේ වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් වෙන වෙනම ආරක්‍ෂා කරගන්න නීතිඥ සංගමය මැදිහත් විය යුතුයි. ඒ වාගේම, රැඳවුම්කරුවන්ට තියෙන අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කරගන්නත් මැදිහත් විය යුතුයි. පොදුවේ මේ දේවල් නීතියේ නිසි ක්‍රියාදාමය ආරක්‍ෂා කරගනිමින් සිදුවනවාය කියන එක තහවුරු කරන්න නීතිඥ සංගමය මැදිහත් විය යුතුයි.
ඒ වාගේම රටටම පොදුවේ බලපාන කරුණුවලදීත් නීතිඥ සංගමයට භූමිකාවක් තියෙනවා…
ඔව්. පොදුවේ රටේ මිනිසුන්ගේ අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වෙනවා නම් ප්‍රජාව වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වෙන්න, ඒ පිළිබඳ අදහස් දක්වන්න, අවශ්‍ය අවස්ථාවලදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට වුණත් යන්න හැකියාව නීතිඥ සංගමයට තිබිය යුතුයි. නමුත් එයින් අදහස් වෙන්නේ නැහැ සුළු සුළු දේවල් සම්බන්ධයෙන් නීතිඥ සංගමය නඩු පවරන්න ඕනෑය කියලා. නමුත් අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධ තීරණාත්මක අවස්ථාවලදී මම හිතනවා නීතිඥ සංගමය මැදිහත් වීම සුදුසුයි කියලා. උදාහරණයක් හැටියට පහුගිය කාලයේ, මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරිමට අදාළව දාපු නඩුවල නීතිඥ සංගමය වගඋත්තරකාරයෙක් හැටියට ඉන්නවා.
මූලික අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේදී මූලික අයිතිවාසිකම් කියන ප්‍රමිතීන් ආරක්‍ෂා කරගැනීම සඳහා මැදිහත්වුණා මිසක්, ඒවා කඩවුණාය කියන පුද්ගලයන්ගේ ජාතිය, ආගම හෝ වෙනත් තරාතිරම් ඔබ බලන්නේ නැති බව පැහැදිලියි.
ඔව්. අපේ වගකීම තමයි, පොදුවේ හැම මිනිසකුටම ඒවා තහවුරු විය යුතුයි කියන එක. තරාතිරම, ජාතිය ආගම, එල්ලවී ඇති චෝදනාවල ස්වභාවය නොබලා ඒවා අරාක්‍ෂා විය යුතුය කියන එක. ආණ්ඩුවේ ආයතනවල වගකීමක් තියෙනවා, මූලික අයිතිවාසිකම් ප්‍රවර්ධනය කරන්න. ඉහළට නංවන්න. එම කාර්යයට නීතිඥ සංගමය හැටියටත් අපි දායක වෙන්නට ඕනෑ.
විශේෂයෙන් පොලිසිය වෙත තිබෙන ප්‍රවේශය, සැකකරුවන් වෙත තිබෙන ප්‍රවේශය වැනි නීතිඥවරුන්ගේ වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කිරීමත් නීතිඥ සංගමයෙන් කෙරෙන්නට ඕනෑ. මම බණ්ඩාරවෙල නීතිඥවරයකුගේ මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවකදී පෙනීසිටිනවා. සැකකාරයකු රැගෙන යන විට පොලිසියේ ස්ථානාධිපතිවරයා ඔහුට තර්ජනය කරනවා. ඔහුගේ මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුව කරන්නේ මම. ඒක මම කරන්නේ මගේ පෞද්ගලික මට්ටමෙන්. නමුත් මම හිතන්නේ නීතිඥ සංගමය හැටියටත් එවැනි අවස්ථාවලදී මැදිහත් විය යුතුයි.
ඒ වාගේම තමන්ගේ වෘත්තිය නිදහසේ කරගෙන යාමට නීතිඥවරයකුට තිබෙන අයිතිය ආරක්‍ෂා කරගත යුතුයි. එම කාර්යයට ආණ්ඩුවේ කාර්යාලවලදී විවිධ බාධාවන් සිදුවෙනවා නම් ඒවා ගැනත් නීතිඥ සංගමය මැදිහත් විය යුතුයි.
මෙවර නිලවරණය, මීට පෙර තිබුණු නිලවරණවලට වඩා වෙනස් බව පෙනෙනවා. නිලවරණය තුළ නීතිඥ වෘත්තියේ ගෞරවයට තරම් නොවන දේවල් සිදුවෙන බව පැහැදිලිව පෙනෙනවා..
මේක නීතිඥ සංගමයේ නිලවරණය. මහජන ඡන්දයක් නෙවෙයි. නිලවරණයට තරග කරන අය ඒ බව තේරුම් ගන්න අවශ්‍යයි. මේ පාර නිලවරණයේදී රටේ ඡන්දයක මට්ටමට එය ගෙනයන්න උත්සාහයක් තියෙනවා. ඒ නිසාම ප්‍රධාන මාධ්‍ය හරහා විවාද පවත්වන්න, ඒවා හරහා දැන්වීම් පළකරන්න, අනුග්‍රාහක දැන්වීම් සමාජ මාධ්‍යවල පළකරන්න සමහරුන් ක්‍රියාකරනවා. ඒකේ පාඩුව තමයි, මේ වගේ තත්වයකට නිලවරණය ඇදදැමුවාම, අනාගතයේදී නායකත්වයට එන්න සුදුසු අය පවා ඉදිරිපත් වන්නේ නැති වෙන්නට පුළුවන් නිලවරණවලට. අධික වියදමක් කරන්න බැරි, විරුද්ධ පාර්ශ්ව විසින් සැඟවී කරන මඩ ප්‍රහාරවලට මුහුණ දෙන්න කැමති නැති ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥවරු අනාගතයේදී නිලවරණයට ඉදිරිපත් නොවෙන්න පුළුවන්.
ඔබ හිතනවාද නිලවරණයක් සඳහා පවා යම්කිසි ආචාර ධර්ම තිබෙන්නට ඕනෑය කියලා?
නීතිඥවරුන් හැටියට අපි නිරන්තරයෙන්ම ආචාර ධර්ම සමග බැඳී සිටිනවා. ඉතින් නිලවරණයේදීත් ඒ ආචාරධර්ම ප්‍රමිතිය අපි ආරක්‍ෂා කර ගත යුතුයි. ඉන් පහළට වැටීම, නීතිඥ වෘත්තියටම කරන අගෞරවයක් හැටියට සැලකිය යුතුයි. නිලවරණයට ඉදිරිපත් වන අයට, තමන් කටයුතු කළ යුතු ආකාරය ගැන අදහසක් තිබිය යුතුයි. තමන් නොයා යුතු දුර කුමක්ද කියන එක ඒ ඒ අය තේරුම් ගත යුතුයි. ඒ ඒ අපේක්‍ෂකයා ඒවා තේරුම් ගන්නේ නැතිනම් එම හැසිරීම් නියාමනය කෙරෙන ආචාර ධර්ම තියෙන්නට ඕනෑ.
අනික කවුරු හරි නීතිඥ සංගමයේ සභාපති පදවියට පත්වෙන්න අධික ලෙස වියදම් කරනවා නම්, මොන බලාපොරොත්තුවෙන්ද ඒ වියදම කරන්නේ? මේක දේශපාලන තනතුරක්වත්, රටේ පාලන තනතුරක්වත් නෙවෙයිනෙ. සමාජ මාධ්‍ය පාවිච්චි කිරීම නවත්වන්න අපට බැහැ. නමුත් නීතිඥවරුන් නොවන පිරිස් සමාජ මාධ්‍ය හරහා මේ නිලවරණ කාර්යයන්ට යොදාගන්නවාත් අපි දකිනවා. ඒ සමාජ මාධ්‍ය පිටු පාලනය කරන ඇඩ්මින්ලාට මේ වෘත්තිය ගැන කිසි හැඟීමක් නැහැ. සීමා මොනවාදැයි දන්නේ නැහැ. ඒ අය කොන්ත්‍රාත්වලටයි වැඩ කරන්නේ. ඒ නිසා එක පැත්තකින් අධික මුදලක් වියදම් කරන එක, අනෙක් පැත්තෙන් ප්‍රතිවාදී අපේක්‍ෂකයාට මඩ ගහන එක ගැන විශාල ගැටලුවක් තියෙනවා.
ඒ වාගේම පදනමක් නැති චෝදනා ෆේස්බුක් හරහා විසිරෙනවා. ඒවාට ෆේස්බුක් එක හරහා උත්තර දෙන්න හැකියාවක් නැහැ. සහ උත්තර දිය යුතුත් නැහැ. එවැනි තැනකට මේ නිලවරණය ඇද දැමිය යුතු නැහැ.
විශාල පොරොන්දු සංඛ්‍යාවකුත් දෙනවා. නීතිඥයන්ට වෙනම කෝවිඩ් වාට්ටු, තීරුබදු රහිත වාහන බලපත්‍ර..
සීමාවක් නැතිව පොරොන්දු හැටියට දෙන ඒවා ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කළ හැකිදැයි නීතිඥ ප්‍රජාවම තේරුම් ගන්න ඕනෑ. ■
