■ කැත්ලීන් ජයවර්ධන
දේ ශපාලනය, සාහිත්‍යය ආදි විෂයයන්හිදී මෙන්ම වාමවාදී දේශපාලන ව්‍යාපාරයන්හිදී ද බොහෝ වාරයක් පට්ට ගැසී ඇති ‘මානවවාදය,’ ‘මානව දයාව’ වැනි වදන් කෙරෙහි කලක පටන් අප තුළ මෝදුවෙමින් පැවැති කුතුහලාත්මක ප්‍රශ්නයකට සියුම් ආලෝකධාරා එල්ල කරන යම් යම් අදහස්, මතවාද නිර්මාණ සාහිත්‍යය ඔස්සේ මෙන්ම නිර්ප්‍රබන්ධ කෘති හරහා ද කලඑළි ගැන්වෙමින් ඇත්තේ කලක සිට ය. මෙ වැනි නව්‍ය වූ මතවාද සමාජයට මුදාහරින නවෝත්පාදකයෝ, බුද්ධිමත්තු බොහෝවිට විදේශිකයෝ ය. විමතිය දනවන කරුණ වන්නේ සමස්තය කෙරෙහි එසේ සැලකිලිමත් වන මේ නවෝත්පාදකයන් අතිමහත් බහුතරය සිංහල බෞද්ධන් නොවීම ය.
මේ ආකල්පය ආගමික හැඟීමකට ලඝු කළ හෝ විශාලනය කළ යුත්තක් නොවේ යැයි අපි විශ්වාස කරමු. ආගමික වතාවතක් ලෙස හෝ ඇදහිල්ලක් ලෙස හෝ භාවනාවක් වශයෙන් හෝ ‘සියලු සත්ත්වයෝ නිදුක් වෙත්වා….’ ආදි වශයෙන් (වචනයෙන්) සිදුකෙරෙන ප්‍රාර්ථනය ගැන මෙහිදී ප්‍රතිතර්කයක් (සියලු සතුනට මෙත් වඩන්නේ බෞද්ධයන් ය වැනි) ඉදිරිපත් වීමට ද ඉඩ තිබේ. එහෙත් එහෙත් අප සියලු සත්ත්වයන්ට මෙත් වඩන්නේ, නිදුක් නිරෝගී සුව ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ බොහෝ විට මස් කන්දක් කුස දරමිනි.
තවත් පැත්තකින් මාක්ස්වාදී ආස්ථානයෙහි රැඳී සිටිමින් සමාජ සාධාරණය ගැන, වර්ගවාදය ගැන විවිධ තර්ක විතර්ක ඉදිරිපත් කරන වාම දේශපාලන කොටස්වල ද පූර්ණ අවධානය යොමු වන්නේ මානව වර්ගයා කෙරෙහි ම ය. අනිත් අතට මනුෂ්‍ය වර්ගයා විසින් මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ යහපත ප්‍රගතිය වෙනුවෙන් සටනක් දියත් කරනු ලැබීම එක්තරා වර්ගවාදයක් වශයෙන් හඳුනා ගැනීමට ද බැරිකමක් නැත.
මේ මානවකේන්ද්‍රවාදය, නූතනත්වය මෙන්ම අප ‘ප්‍රගතිය’ ලෙස හඳුනාගෙන තිබූ යම් යම් ඉසවු පිළිබඳව ද නැවත වරක් සිතා බලන්නට, අලුත්ම ආරක මානව ප්‍රගතියක් ගැන භාවනානුයෝගීව මෙනෙහි කරන්නට පාඨකයා පොළඹවනසුලු තවත් එක් අපූරු කෘතියක් ලෙසSTRAW DOGS – THOUGHTS ON HUMANS AND OTHER ANIMALS නිසැකවම හැඳින්විමට පු`ඵවන JOHN GRAY නම් වූ බි්‍රතාන්‍ය ජාතිකයා විසින් ලියන ලද මේ අපූරු කෘතිය ‘පිදුරු බල්ලෝ’ නමින් දැන් (විදර්ශන ප්‍රකාශනයක් ලෙස) ප්‍රකාශයට පත් වී තිබේ. පිදුරු බල්ලෝ සිංහලට නගා ඇත්තේ මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති ය. පොත පටන් ගන්නේ තාඕ දහමේ නිර්මාතෘ ලාඕට්සුගේ අවධාරණයකිනි.
දිව්‍ය ලෝකය සහ පෘථීවිය දයාවෙන් තොර ය. ඒවා දහස් සංඛ්‍යාත සතුන්ට සලකන්නේ පිදුරු බල්ලන්ට මෙනි. (පිදුරු බල්ලෝ මුල් පිටුවකිනි.)
ඇතැම් පාඨකයන් තුළ විමතියක්, විවිළිසරයක් මෙන්ම නොසතුටක් හා කෝපයක් ද ජනිත කිරීමට පිදුරු බල්ලෝ කෘතිය පසුබිමක් නිර්මාණය කරනු ඇතැයි සිතෙන්නේ ජෝර්ජ් ඕවල්ගේAnimal farm (ගොවිපලේ පෙරැළිය) නම් වූ ප්‍රබන්ධයට ද වැඩියෙන් මේ නිර්ප්‍රබන්ධ කෘතිය සියලු ආකාරයෙන් ම ආන්දෝලනාත්මක වන නිසා ය. ජෝන් ග්‍රේ පොතට ලියා ඇති පෙරවදනේ ආරම්භක වැකියම ඊට නිදසුන් ය.
පිදුරු බල්ලෝ යනු සිතන මනුෂ්‍යයන්ගේ නොසිතන විශ්වාස වෙත ප්‍රහාරයකි. කලෙක ආනුශ්‍රවික ආගම් හෙවත් දෙවියන් විසින් අනාවරණය කරන ලදැයි සැලකෙන ආගම් සතුව තිබුණාක් වැනි සර්ව-ව්‍යාප්ත බලයක් අද ලිබරල් මානවවාදය සතුව ඇත. ලෝකය පිළිබඳ තාර්කික දෘෂ්ටියක් තමන් වෙත ඇතැයි සිතන්නට මානවවාදියෝ කැමැත්තෝය. එහෙත්, ප්‍රගතිය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ කේන්ද්‍රීය විශ්වාසය වූකලි අවිචාර ලබ්ධියකි: ඒ අවිචාර ලබ්ධිය ලෝකයෙහි ඕනෑම ආගමකටත් වඩා මනුෂ්‍ය සත්ත්වයා පිළිබඳ සත්‍යය වෙතින් දුරස්ථ ය. (මුල් පිටුවකින්)
කතුවරයා සිය පෙරවදනින් විවිධ මනුෂ්‍ය කණ්ඩායම් වෙත ප්‍රශ්න පත්තර කිහිපයක්ම යොමු කරයි. එහිදී මානවවාදීන් වෙත එහිදී සැපයෙන සරල පිළිතුරක් වන්නේ මේ ය.
මානවවාදය යනු විද්‍යාවක් නොවේ: ආගමකි. ඒ වූකලි මනුෂ්‍යයන්ට ලෝකය වඩා යහපත් කළ හැකිය යන පශ්චාත් ක්‍රිස්තියානි විශ්වාසයයි.
ක්‍රිස්තියානි භක්තිකයන් ඉතිහාසය දුටුවේ, හඳුනාගත්තේ පාපයෙහි සහ ගලවාගැනීමෙහි කතාවක් ලෙසින් බව මතක් කරදෙන කතුවරයා, ‘මානවවාදය’ යැයි කියන්නේ ගලවාගැනීම පිළිබඳ මෙම ක්‍රිස්තියානි මුල ධර්මය, විශ්වීය මානව විමුක්තිය පිළිබඳ ව්‍යාපෘතියකට පරිවර්තනය කිරීමක් වන බව ද පෙන්වා දෙයි. අප ‘ප්‍රගතිය’ යැයි කියන්නේ දිව්‍ය මාර්ගෝපදේශය පිළිබඳ ක්‍රිස්තියානි විශ්වාසයෙහි ලෞකික ස්වරූපයට බව ද පවසයි. ප්‍රගතිය පිළිබඳ අපේක්ෂාව මායාවක් නම් ජීවිතය කෙසේ නම් පවත්වා ගත යුතු ද යන ප්‍රශ්නයට ද ජෝන් ග්‍රේ අවකාශයක් විවර කරයි. මනුෂ්‍යයන්ට ජීවත්විය හැකි වන්නේ ලෝකය යළි සැකසීමේ බලය තමන්ට ඇතැයි කියා විශ්වාස කිරීමෙන් පමණක් දැයි ඔහු අසයි.
ලොව එතෙක් මෙතෙක් ජීවත් වු බහුතරයක් මනුෂ්‍යයෝ එවන් විශ්වාසයක් නොදැරූහ. එහෙත්, ඒ බොහෝ දෙනෙක් සතුටින් ජීවත් වූහ. එසේම ජීවිතයෙහි අරමුණ ක්‍රියාව යැයි ද අර ප්‍රශ්නය විසින් උපකල්පනය කෙරේ. එහෙත්, ජීවිතයෙහි අරමුණ ක්‍රියාවය යන්නද නූතන මිථ්‍යා ලබ්ධියකි. ප්ලේටෝට අනුව ඉහළම මනුෂ්‍ය ක්‍රියාව අවලෝකනයයි. පැරණි ඉන්දියාවේද ඊට සමාන දෘෂ්ටියක් පැවැතියේ ය. ජීවිතයෙහි අරමුණ ලෝකය වෙනස් කිරීම නොවේ. ඒ වූකලි නිවැරදිව ලෝකය දැකීම ය. (මුල් පිටුවකින්)
තත්ත්වගත වීම් පරත්වාරෝපණයන් මැද සිරකරුවකුව සිටින මිනිසාට ලෝකය නිරුවත්ව දැකිය හැකි නිරුවත් සිතක් තඩත්තු කර ගැනීම සඳහා පරිසරයක් නිර්මාණය වී නැති බව ය, ග්‍රේ පෙන්වා දෙන්නේ. ඒ මතවාද, දෘෂ්ටිවාද ජාලයකින් මිනිසා බැඳී සිටින හෙයිනි.
විසිවෙනි සියවස ආරම්භයේදී අසාර්ථක මනෝරාජ්‍යවල (උතෝපියානු සිහිනවල) ගරුගම්භීර කැබලි ලෝකය පුරා විසිර ගොස් ඇතැයි පවසන කතුවරයා වැඩිදුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ වම මරණාසන්න වීමත් සමග දකුණ මනෝරාජ්‍යමය පරිකල්පනයෙහි නිවස්නය බවට පත්ව ඇති බව ය. ගෝලීය කොමියුනිස්ට්වාදය පසුපස පැමිණ ඇත්තේ ගෝලීය ධනවාදයයි. මෙම දෘෂ්ටීන් දෙකටම පොදු වූ අනාගතය ඔහු උපකල්පනය කරන්නේ මෙසේ ය.
දෙකම විනාශකාරී වන අතර වාසනාවකට අතිශයින් අයථාර්ථවත් ය.
දෑතේ හා මොළයේ ආනුභාව හේතුවෙන් ලෝකයේ අයිතිකරුවා බවට පත්ව සිටින්නාවූත්, සතුන් අතර වික්‍රමාන්විත සත්ත්වයා ලෙස තමා හඳුන්වාගන්නා වූත් මානවයා යනු අන්ධ පරිණාමීය පාවීයාමක ප්‍රතිඵලයක් මිස සවිඥානක දෙයක් නොවන බව ද ඔහු පෙන්වා දෙයි. (Sapiens නම් වූ කෘතියෙන් යූආල් නෝආ හරාරි නම් වූ ඉතිහාසඥයා පෙන්වා දෙන්නේ ද මේ ව ය)
පිදුරු බල්ලෝ පාඨක ආකර්ෂණය රඳවා ගන්නට සමත් වන අනෙක් කරුණ වන්නේ කතුවරයා සිය මතවාදයන් පැහැදිලි කරදීම සඳහා සාහිත්‍යයික අවධාරණයන් සම්බන්ධ කිරීමට යොමුවීම ය. ඒ සඳහා ඔහු විශේෂිත පුද්ගලයන්ගේ උද්ධෘත කිහිපයක් ද පොතට එක්කර මින් නවකතා කිහිපයක් ද සාරාංශගත කරයි. ග්‍රීක නාට්‍ය රචකයකුවූ යූරිපිඩීස් මෙන්ම හෝමර් ද සොක්‍රටීස් හා ප්ලේටෝ ද, ඩී.එච්. ලෝරන්ස් හා ඩොස්ටොයෙවුස්කි ද ඔහු අවස්ථානුකූලව කරළියට ගෙනඑයි. මෙහිදී ‘මහා විමර්ශකයා සහ ඉගිළෙන මා`ඵවා’ නම් වූ පරිච්ඡේදයට ප්‍රවේශයක් සලසන්නේ අපූරු තේමා පාඨයකි. එය මෙවැනි ය.
මානව වර්ගයාට ගලවාගන්නන් අවශ්‍ය වනවාට වඩා ගලවාගන්නන්ට මානවවර්ගයා අවශ්‍ය වේ.
මෙහිදී ඩොස්ටොයෙවුස්කිගේ උපමා කතාවක් විවේචනයට ලක්කරන්නේ ඩී.එච්. ලෝරන්ස් ය.
මහා විමර්ශකයා පිළිබඳ ඩොස්ටයෙව්ස්කිගේ උපමාකතාව හා සම්බන්ධිත විවරණයේදී ඩී.එච්. ලෝරන්ස්, තමා කලෙක මහා විමර්ශකයාගේ දර්ශනය නරුම – සාතන්වාදී ආස්ථානයක් යැයි ප්‍රතික්ෂේප කළ බවට පාපෝච්චාරණය කරන අතර ඒ පිළිබඳව පොතේ සඳහන් වන්නේ මෙසේ ය.
ඩොස්ටයෙව්ස්කිගේ කරමසොව් සහෝදරයෝ නවකතාවේ චරිතයක් වන ඉවාන් කරමසොව් සිය සහෝදරයා වු අලොයිශාට ලියූ කවියක් සේ එන මහා විමර්ශකයා පිළිබඳ උපමා කතාවේදී, ජේසුස් වහන්සේ ස්පාඤ්ඤයේ කතෝලික විමර්ශන සභාව සමයෙහි නැවත ලෝකයට එයි. උන්වහන්සේ පැමිණෙන්නේ කාටවත් නොපෙනෙන පරිද්දෙනි. එහෙත්, වැඩි කල් නොයා ජනයා විසින් උන්වහන්සේ හඳුනා ගැනේ. අර විමර්ශන සභාවේ මහා විමර්ශකයා විසින් උන්වහන්සේ අත්අඩංගුවට ගැනෙයි. ශූද්ධ වූ විමර්ශනයට අයත් පුරාණ මාලිගාවක සිරකරන ලද ජේසුස් වහන්සේගෙන් ප්‍රශ්න කරනු ලැබේ. එහෙත්, උන්වහන්සේ පිළිතුරු දීම ප්‍රතික්ෂේප කරයි.
මානව වර්ගයා නිදහස නම් ත්‍යාගය දරා ගන්නට නොහැකි තරම් දුර්වල යැයි මහා විමර්ශකයා ජේසුන් වහන්සේට කියයි. මානව වර්ගයා සොයන්නේ නිදහස නොව පාන් ය. ජේසුන් වහන්සේ පොරොන්දු වූ දිව්‍යමය පාන් නොව, සාමාන්‍ය පාන් යැයි ද ඔහු කියයි. ඔවුන්ට පාන් දෙන්නේ කවුද මානවවර්ගයා ඒ අයට වඳියි: තමන්ගේ පාලකයන් දෙවිවරුන් වීම මානව වර්ගයාට අවශ්‍ය බැවිනි. (127-128 පිටු)
මානවයාට නිදහස දරාගත නොහැකිය යන මහා විමර්ශකයාගේ ප්‍රකාශය දේව අපහාසයක් ලෙස සලකා බැහැර කළ ද යළි ඒ ගැන ආවර්ජනා කිරීමෙන් පසු ඩොස්ටොයෙවුස්කිගේ අදහස වෙනස් වී තිබේ.
මානව වර්ගයා බේරාගැනීමේ අදහස අත්හැර දමා මරණය වෙතින් ආපසු පැමිණෙන ජේසුස් වහන්සේ නියෝජනය වන්නේ ඩී.එච්. ලෝරන්ස්ගේ The Escaped Cock කතාවේ දී ය. එහිදී විස්මිතව ලෝකය නරඹන උන්වහන්සේ තුළ නැගෙන ප්‍රශ්නය මෙවැනි ය.
‘මේ අනන්ත භ්‍රමණය කුමකින් කුමකට ද බේරාගත යුත්තේ?’ (126 පිටුව)
මෙවැනි ආන්දෝලනාත්මක සාහිත්‍යයික අවධාරණ හා ඓතිහාසික සිදුවීම් ගණනාවක් එක්තැන් කරන කතුවරයා ඩාවින්ගේ දාදුකැටය පෘථිවිය මත රෝල්වී ඇත්තේ වැරදි ආකාරයට යැයි පෙන්වා දෙන ඊ ඕ විල්සන්ගේ ප්‍රකාශයක් ද පාවිච්චියට ගනියි.
මනුෂ්‍ය සත්ත්ව විශේෂය අද අත්විඳින බලය වෙත රැගෙන ආ දාදු විසිකිරීම් වාරය නොගිනිය හැකි තරම් අනෙක් ජීව ප්‍රභේද වෙත විනාශය ගෙනාවේ ය.
නව ලෝකය හෙවත් ඇමරිකානු මහද්වීපය වෙත මනුෂ්‍යයන් මුලින්ම පිවිසෙද්දී මැමත්, ඔස්ටඩොන්, ඔටුවන් හා ඒ සමාන සත්ත්වයන් දුසිම් ගණනාවක් ජීවත් වුණ ද ඔවුන් නැත්තටම නැති වී යන තරමට දඩකෙළියේ යෙදී ඇත්තේ මිනිසුන් ය.
ස්වාභාවික ලෝකයට සිදු ව ඇති මේ විනාශය, පාරිසරික නස්පැත්තිය ගෝලීය ධනවාදයෙහි, කාර්මීකරණයෙහි, බටහිර ශිෂ්ටාචාරයෙහි හෝ ආයතනගත යම් වැරැද්දක් නිසා නිර්මාණය වූවකැයි අප නිගමනය කර තිබුණ ද ඒ වු කලි අතිශයින්ම කෑදර සත්ත්වයකුගේ පරිණාමීය සාර්ථකත්වයෙහි ප්‍රතිඵලයකියි කතුවරයා කියයි. මේ කෑදර සතා වන්නේ ද මිනිසා ය. ඇස්කිමෝවරුන්, ඔස්ටේ්‍රලියානු වනවාසීන් මෙන් සැහැල්ලුවෙන් පොළොවේ ඇවිද යන්නට අද අපට නොහැකිවී ඇත්තේ හෝමෝසේපියන්ස්ලා අනවශ්‍ය තරමට සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් විශාලනය වී ඇති නිසා ය.
අපට හැඟීයන්නේ මෙය අතිශයින් ආගන්තුක හා විවාදාපන්න අදහසකි යි කියා ය. අප ජීවත්වන්නේ ගව ආදි සතුන්ගේ ගහනය මර්දනය කිරීම සඳහා ‘ඝාතනය’ අනිවාර්ය අවශ්‍යතාවකියි උද්ඝෝෂණය කෙරෙන හඬ රැව්පිළිරැව් දෙමින් ඇති පරිසරයක ය. මහලු වයසේ දී නඩත්තු කිරීමට මුදල් වැය කිරීම නිශ්ඵල කටයුත්තක් වන නිසා වැඩගත් සතුන් වුව මරා දැමිය යුතු යැයි උද්ඝෝෂකයෝ පවසති. මේ ගණන් බැලීමට අනුව මනුෂ්‍ය ගහනය සම්බන්ධයෙනුත් කවර හෝ ප්‍රතිකර්මයක් යෝජනා කෙරෙනු ඇද්දැයි අප තුළ පැවැති ඡායාමාත්‍ර බිය උඩුයටිකුරු කරමින් ‘පිදුරු බල්ලෝ’ කතුවරයා ඉදිරිපත් කරන්නේ සිත තිගස්සවනසුලු අදහසකි.
බිලියන 8කට ආසන්න වන මනුෂ්‍ය ජනගහනයක් නඩත්තු කළ හැක්කේ පෘථිවිය විනාශ කිරීමෙන් පමණි. (8 පිටුව)
පුද්ගලභාවයේ ඇදහිල්ලට එරෙහිව පුද්ගලයකු විසින් සිදුකරනු ලබන මේ අධ්‍යයනය, නිරීක්ෂණය ගැන පසු හැරී බැලීමේදී පාඨකයාට පහන් වැටක් වන්නේ දෙවන පරිච්ඡේදයට පූර්විකාවක් සපයන ‘රැවටීම’ ලෙස නම් කර ඇති නීට්ෂේගේ යට සඳහන් අවධාරණයයි.
සත්‍යය යනු එය මූර්තිමත් කර දැක්වීමට කොතරම් දුර ඉඩදෙන දෙයක් ද? ප්‍රශ්නය එයයි:
ගත වූ වසර 200 තුළ දියුණුවේ නාමයෙන් ලෝකය තුළ සිදුවූ නිෂේධනීය වෙනස්කම් මෙවැනිම වූ ආකාරයකින් කැඩපත්ගත කළ තවත් විද්වතකු (චින්තකයකු) ලෙස මෙහිදී අපට මතක් වන්නේ යුආල් නෝආ හරාරි නම් වූ ඉතිහාසඥයා ය. එකී ශතක 2 තුළ කාර්මික නිෂ්පාදනයන්, කෘෂි කර්මාන්තයේ ප්‍රධානතම ආධාරකය බවට පත්වීමේදී, යුරෝපීයයන් නැවුම් ආජන්ටියානු ගවමස් හා ජපානයේ සුෂී තලු මරද්දී ශාක හා සතුන් නිර්දය ලෙස යාන්ත්‍රීකරණයට ගොදුරුවූ අයුරු පෙන්වා දෙන හරාරි වැඩිදුරටත් පවසා සිටින්නේ මානුෂවාදී ආගම් විසින් හෝමෝසේපියන් දේවත්වයට ඔසවා තැබීමත් සමගම ගොවිපොල සතුන් තවදුරටත් වේදනා, දුක්පීඩා දැනෙන ජීවින් කොටසක් ලෙස සැලකීමට (ඒ දේවත්වය ආරෝපණය කරගත්) මිනිසාට අමතක වූ බව ය. යන්ත්‍ර බවට ලඝු කරනු ලැබූ මස් ලේ ඇති සතුන්ගේ සිරුරු ද සකසනු ලැබුණේ කාර්මික අවශ්‍යතාවන්ට අනුකූලව ය. ඔවුන්ගේ ජීවිතවල ගුණාත්මකභාවය හා කාල පරාසය තීරණය වූයේ අදාළ ව්‍යාපාරයෙහි ලාභ-අලාභ ප්‍රමාණය මත ය.
සදාචාරයේ අසද්ගුණ ගැන කියැවෙන පිදුරු බල්ලෝ කෘතියේ තුන්වන පරිච්ඡේදයේ දී කතුවරයා බෲස් චැට්වින්ගේ නවකතාවක් වන උට්ස් ඇසුරින් පෙන්වා දෙන්නේ අපගේ ජීවිතවල සදාචාරයේ වැදගත්කම යන්න හුදු ප්‍රබන්ධයක් පමණකි ය යන කාරණයයි. ‘සදාචාර දර්ශනය’ යනු නිරන්තරවම විශ්වාස කරන්නට සැලැස්වීමේ අභ්‍යාසයක් පමණකි යි මේ නවකතාව පෙන්වා දෙයි. අන්‍යයන් ඉවසීම සහ පුද්ගල නිදහස පිළිබඳ කැපවීමෙන් යුතු ව්‍යාපාරයක් වශයෙන් ‘බුද්ධි ප්‍රබෝධයට’ ජර්මනියේ හිට්ලර් විරුද්ධ වීම සැබෑවක් වුණ ද මානව වර්ගයා පිළිබඳ විෂයයෙහි දී බුද්ධි ප්‍රබෝධය දැක්වූ විශාල අපේක්ෂා සමග හිට්ලර් ද එකඟ වූ අයුරු කතුවරයා මතක් කර දෙන්නේ මෙසේ ය.
සාධනීය සහ නිෂේධනීය සුජනක විද්‍යාව ඔස්සේ – එනම් ගුණයෙන් ඉහළ මනුෂ්‍යයන් බෝ කිරීම සහ හීන යැයි සැලකුණ මනුෂ්‍යයන් වඳ කිරීම ඔස්සේ – මානව වර්ගයා තමන් ඉදිරියෙහි ඇති දැවැන්ත කාර්යයෙහි ලා ශක්‍යතාසම්පන්න වනු ඇත: අතීතයෙහි පරණ සදචාර සම්ප්‍රදායවල් ගසාබසා දමා, විද්‍යාව විසින් පිරිපහදු කරනු ලැබ, මානවවර්ගයා පෘථීවිය මත ස්වාමිත්වය පානු ඇත. මේ නාසි දෘෂ්ටිවාදයයි. (98 පිටුව)
මේ මිනීමරු දෘෂ්ටිය නාසින්ට පමණක් සීමාවූවක් නොවන බවත්, බාධාකාරී හෝ අනවශ්‍ය මනුෂ්‍යයන් මරා ඉවත් කිරීමට ලෝකයේ ඇතැම් රෙජිම කල්පනා කර ඇති බවත් ජෝන් ග්‍රේ පෙන්වා දෙයි. බටහිර සම්ප්‍රදායෙන් පිට, පූරාණ චීනයේ තාඕවාදීහු දේවල් පවතින විදිහ හා පැවතිය යුතු විදිහ පිළිබඳ වෙනසක් නුදුටුවේ යැයි පවසන ග්‍රේ, මනුෂ්‍යයන් රීතිවලින්, මූලධර්මවලින් සිරකිරීම සඳහා සදාචාරවාදීන් අනුගමනය කිරීමට (එකල සදාචාරාවාදීන් ලෙස හැදින්වූයේ කොන්ෆියුසියස්වාදීන් ය.) තාඕවාදීන් නොපෙළඹුණ බව ද හඳුනා ගනී. තාඕවාදයට අනුව යහපත් ජීවිතය යනු කුසලතා සම්පන්න ජීවිතය වූ අතර ඒ ජීවිතයට විශේෂ අරමුණක් වූවේ නැත. තාඕ චින්තනයට අනුව යහපත් ජීවිතය පැමිණෙන්නේ ස්වයංසිද්ධව ය. ඒ සී ග්‍රැහැම්ට අනුව එය මෙවැනි ය.
‘තාඕවාදියා සිය කය සැහැල්ලු කරයි: මනස සන්සුන් කරයි: නම් කිරීම නිසා පුරුද්දක් බවට පත් වූ ප්‍රභේදවල ග්‍රහණය ලිහිල් කරයි: පවතින සිතිවිල්ලෙන් සිත නිදහස් කොට වෙනස්කම් සහ සමානතා හඳුනා ගැනීම පිණිස වඩා සියුම් චින්තනයකට යොමුවෙයි: තෝරාගැනීම් පිළිබඳ කල්පනා නොකර තම ප්‍රශ්න නැඹුරු වන දිසාවට ගලායන බැවින් ඒ ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් සොයාගැනීම ඒවාටම භාර කරයි…. හොඳ සහ නරක පිළිබඳ ප්‍රමිති මත පිහිටා ඔහු තීරණ ගත යුතු නැත: බුද්ධිමය ආලෝකනය අඥානකමට වඩා හොඳ නම්, දේවල ස්වයං-සිද්ධ චලනවලින් හොඳම මානසික සුපැහැදිලිතාව තුළ ඉතිරි වන දේ වූකලි හොඳම දෙයයි: එය වූකලි වීදිය (මාර්ගය) හා ගැළපුණ දෙයද වේ.’ (119 පිටුව)
විද්‍යාව – තාක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් කතුවරයාගේ නූතනමානී දැක්ම අතිශයින් පෘථුල ය. ගැඹුරු චින්තනයකට මගපාදනසුලු ය. ඒ සියල්ල මෙහි ලා සඳහන් කළ නොහැකි ය. එය එක වැකියකට ගොනු කළ හැකි වන්නේ ‘මනුෂ්‍ය ආශාව සමග ගැළපී සිටිය හැකි ලෝකයක් කිසිම තාක්ෂණයකට නිර්මාණය කළ නොහැකි ය. (157 පිට) යනුවෙනි. පොතේ හයවන හෙවත් අවසාන පරිච්ඡේදය ඇරඹෙන්නේ පවතින හැටියට නම් වූ ශීර්ෂ පාඨය යටතේ ලියැවුණු ජෝසෆ් බ්‍රොඩ්ස්කිගේ කෙටි අවධාරණයකිනි.
‘…. ලෝකය ගැන සත්‍යය පවතියි නම්, එය නිර්මානුෂීය වීම නියත ය.’ (201 පිටුව)
නූතනකරණයෙහි අන්ධ අනුගාමිකයන් වන අපට නූතනවීම යන්න පිළිබඳ පැහැදිලි අදහසක් නැතැයි පවසන ජෝන් ග්‍රේ, ෆ්‍රැන්සිස් ෆුකුයාමාට අනුව නූතනත්වය යනු ලෝක ව්‍යාප්ත වෙළෙඳ පොල සහ ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වු අයුරු මතක් කර දෙයි. නූතනත්වයේ සාරය ලෙස දුටු ඒ සියල්ල ෆැන්ටසි පමණක් බව මේ වනවිට ඔප්පුවී හමාර යැයි ද කියයි. මිනිසුන් නූතනත්වය හඳුනා සිටින්නේ සමාජයීය විද්‍යාවල එන අදහසක් ලෙසින් වුව ද සැබැවින්ම එය සදාචාරය සැඟවී සිටින්නට භාවිත කෙරෙන තැනකි යි ග්‍රේ කියයි.
‘මනුෂ්‍යයන්ට කෙදිනකවත් තාක්ෂණය මත ස්වාමිත්වය පෑ නොහැකිය’ යැයි කීමෙන් අදහස් වන්නේ මිනිසාට එය පාලනය කළ නොහැකි බව නොවේ යැයි පවසන කතුවරයා එය පැහැදිලි කරන්නේ මෙසේ ය.
‘එහි අදහස වන්නේ තාක්ෂණය මත මනුෂ්‍යයන්ගේ පාලනය, මනුෂ්‍ය අධිෂ්ඨානය මත රඳා නොපවතින්නේ ය යන්නය.’ (186 පිටුව)
යුද්ධයෙන් තොර ලෝකයක් අපි අපේක්ෂා නොකරමු. ඒ අතරේ සාමය සෙවීමේ උත්සාහයක ද යෙදී සිටිමු. අප නිදහස සමරන්නේ, නිදහසෙහි අගය ගැන පාරම්බාන්නේ අරාජකත්වය සහ ප්‍රජාපීඩකත්වය අතර පවතින විරාම කාලයක් ලෙස නිදහස හඳුනාගනිමිනි. වැඩ කිරීම වෙහෙසවීම ඉතිහාසය පුරා සලකා ඇත්තේ අවනම්බුවක් ලෙසින් වුව ද වර්තමානයේ අපි වැඩකිරීම ගැන ඉතා ඉහළින් සිතමු. සාඩම්බර වෙමු. පුරාණ මිනිසාට කෙළවරක් නැති ශ්‍රමය යනු වහලෙකුගේ ලකුණක් වුව ද අපගේ අවිවේකය ගැන අද අප කතා කරන්නේ උජාරුවෙනි.
ආපසු හැරීම නම් වූ පොතේ අවසාන කොටස ජීවිතයේ අර්ථය සොයමින් නන්නත්තාරව සිටින්නන්ගේ කන හරහා වදින අතුල් පහරක් වැනි ය.
ජීවිතයෙහි අර්ථයක් සෙවීම ප්‍රයෝජනවත් චිකිත්සාවක් විය හැකි නමුත්, ආත්මයෙහි ජීවිතය සමග කිසිම සම්බන්ධයක් ඊට නැත. ආධ්‍යාත්මික ජීවිතය යනු අර්ථයක් සොයා යාමක් නොව, අර්ථයකින් නිදහස් වීමකි. (207 පිටුව)
පිදුරු බල්ලෝ ඉතා වැදගත්, කාලීන සංවාදයක් සඳහා අවකාශයක් විවර කරන කෘතියකි. පරිවර්තක ලියනගේ අමරකීර්ති පවසන පරිදි මෙහි එන ඇතැම් ඡේද අසල නැවතී, විවේක බුද්ධියෙන් යුතුව ආලෝචනයක යෙදීමේ බරපතළ අවශ්‍යතාවක් ද පවතී. එහෙත් ඒ සඳහා සූදානමක් පවතින්නේ කොතැන ද?■
